Η Ακροδεξιά και το (Σκοτεινό;) Μέλλον της Ευρώπης

Το VICE Greece δίνει βήμα σε επιλεγμένες ανθρωπιστικές οργανώσεις και οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων με τη δημιουργία της νέας στήλης «Ρισπέκτ», στην οποία κάθε Δευτέρα θα δημοσιεύονται προσωπικές ιστορίες, άρθρα άποψης, φωτογραφίες, ρεπορτάζ ή άλλες υποθέσεις που ενδιαφέρουν την ελληνική κοινωνία. Στόχος μας είναι να ενημερώσουμε το κοινό και να ανοίξουμε διάλογο για ζητήματα, με τα οποία καταπιάνονται οι συγκεκριμένες οργανώσεις και αξίζουν την προσοχή όλων.

Το συγκεκριμένο άρθρο της Ελληνικής Ένωσης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου υπογράφει ο Αλέξανδρος Σακελλαρίου, Κοινωνιολόγος, Διδάσκων ΕΑΠ & Ερευνητής Παντείου Παν/μίου, Μέλος ΔΣ της Ελληνικής Ένωσης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου.

Η διαπίστωση ότι οι επερχόμενες ευρωεκλογές αποτελούν τις πιο κρίσιμες στην ιστορία της Ευρωπαϊκής Ένωσης λόγω της διαφαινόμενης ανόδου της ακροδεξιάς αποτελεί μάλλον κοινοτοπία. Τα μέχρι στιγμής δεδομένα δεν είναι καθόλου ενθαρρυντικά όχι μόνο σε ευρωπαϊκό, αλλά και σε παγκόσμιο επίπεδο με ενδεικτικά παραδείγματα τις ΗΠΑ, αλλά και τη Λατινική Αμερική. Στην Ευρώπη η ακροδεξιά αναδύεται, σταθεροποιείται ή και ενισχύεται σχεδόν σε όλες τις χώρες. Από την Ισπανία με την πρόσφατη εκλογική επιτυχία του Vox, μέχρι τη Φινλανδία όπου το κόμμα των Φινλανδών (Αληθινοί Φινλανδοί) ηττήθηκε οριακά στις εκλογές και την Ολλανδία που κατέλαβε τη δεύτερη θέση ενισχύοντας τα ποσοστά της, μέχρι την Αυστρία που παραλίγο να εκλέξει Πρόεδρο Δημοκρατίας, το AfD στη Γερμανία, ή την Ουγγαρία του Jobbik, αλλά και του Όρμπαν η ακροδεξιά βρίσκεται, δυστυχώς, αναμφισβήτητα σε άνοδο.

Είναι δεδομένο ότι αυτό που ονομάζουμε πεδίο της ακδροδεξιάς έχει πολλές εκφάνσεις και κατηγοριοποιήσεις, όπως η Εναλλακτική Δεξιά (alt-right) και το Tαυτοτικό Kίνημα (Identity Movement) ή πιο ακραίες μορφές φασιστικού χαρακτήρα με προεξάρχουσα τη Χρυσή Αυγή και άλλες νεο-ναζιστικές ομάδες στη Γερμανία, όπου καταγράφεται αύξηση των ρατσιστικών εγκλημάτων ή στην Ουγγαρία, επί παραδείγματι, όπου πρόσφατα ιδρύθηκαν τάγματα εφόδου από το κόμμα Η Πατρίδα μας. Εάν επιβεβαιωθούν, λοιπόν, οι προβλέψεις τότε το μέλλον της Ευρώπης και της Ε.Ε. φαίνεται μάλλον δύσκολο, αν όχι σκοτεινό. Στη Γαλλία η Le Pen προηγείται στις δημοσκοπήσεις, όπως το Brexit Party του Farage στην Αγγλία και η Lega του Salvini στην Ιταλία. Το ΕΛΑΜ στην Κύπρο φαίνεται να εκλέγει για πρώτη φορά ευρωβουλευτές, ενώ η Χρυσή Αυγή στην Ελλάδα διατηρεί σχεδόν τη δύναμή της, αλλά εμφανίζονται και άλλα ακροδεξιά κόμματα όπως η Ελληνική Λύση. Με αυτήν τη διαφαινόμενη ενίσχυση της ακροδεξιάς ελλοχεύει ο κίνδυνος όχι μόνο για τα δικαιώματα των μεταναστών ή των προσφύγων, όπως θα θεωρούσαν ορισμένοι, αλλά του οποιουδήποτε διαφορετικού που αποκλίνει από το εθνικό, φυλετικό, θρησκευτικό και εν γένει αποδεκτό ιδεώδες σύμφωνα με την ακροδεξιά ιδεολογία.

Συν τοις άλλοις κανονικοποιεί αυτού του είδους τις αντιλήψεις και πρακτικές και τις μεταφέρει από το περιθώριο στο κέντρο των δημόσιων συζητήσεων και των πολιτικών αποφάσεων, με κυριότερα παραδείγματα την άνοδο της ισλαμοφοβίας, αλλά και την ενίσχυση του αντισημιτισμού σε μια Ευρώπη που είναι υπεύθυνη για το Ολοκαύτωμα. Η εν λόγω άνοδος της ακροδεξιάς, συνεπώς, αποτελεί κίνδυνο για την Ευρώπη εκτός όλων των άλλων διότι έχει σαφείς επιπτώσεις στις κεντρικές πολιτικές ιδίως εκεί όπου πλησιάζει στην εκλογική νίκη ή εκεί όπου κυβερνά ή συγκυβερνά, αλλά και εν κατακλείδι και οπουδήποτε αναδύεται ενισχυμένη. Αυτό σημαίνει ότι υπό την απειλή της ακροδεξιάς τα δεξιά -και όχι μόνο- κόμματα μετακινούνται προς όλο και περισσότερο ακροδεξιές θέσεις επί διαφόρων ζητημάτων.

Ο Leon of Athens Μιλά για τη Μουσική, τον Γιώργο Λάνθιμο και την Eurovision

Παρακολουθήστε όλα τα βίντεo του VICE, μέσω της νέας σελίδας VICE Video Greece στο Facebook.

Με βάση τα παραπάνω τίθεται το εξής ερώτημα. Γιατί η ακροδεξιά βρίσκει τόσο εύφορο έδαφος να αναπτυχθεί; Μήπως η Ευρώπη προσπάθησε να κατασκευάσει εκ των άνω μια ουσιαστικά ανύπαρκτη ενιαία πολιτισμικά ευρωπαϊκή ταυτότητα αν θυμηθεί κανείς και την παταγώδη αποτυχία υιοθέτησης ενός Ευρωπαϊκού Συντάγματος; Μήπως αγνόησε την εξακολουθητική ισχύ των εθνικών ταυτοτήτων, όπως δείχνουν όχι μόνο η άνοδος της ακροδεξιάς, αλλά και ποικίλες πρόσφατες έρευνες; Ή ότι η ευρωπαϊκή ιστορία είναι γεμάτη αιματηρές και βίαιες συγκρούσεις, οι οποίες δεν είναι καθόλου αυτονόητο ότι διαγράφονται με μια απόφαση οικονομικής ενοποίησης; Μήπως εν τέλει νομίζαμε όλοι ότι μετά το τέλος του Β΄ΠΠ και την ήττα του Φασισμού και του Εθνικοσοσιαλισμού στα πεδία των μαχών θα ηττηθούν και οι ιδέες τους;

Αν στην ευφορία της επόμενης μέρας κυριάρχησε αυτή η αντίληψη, τότε αυτό υπήρξε ένα σημαντικό σφάλμα, διότι το πρόβλημα δεν είναι όπως συνήθως λέγεται ότι το αυγό του φιδιού έσπασε, αλλά το ίδιο το φίδι που εξακολουθεί να γεννάει τα αυγά του, τα οποία κατά περιόδους θα σπάνε φέρνοντας στο φως νέα μέλη της ακροδεξιάς οικογένειας. Η απόφανση περί του τέλους των ιδεολογιών ή της ιστορίας, άλλωστε, όποιο περιεχόμενο και αν δοθεί σε αυτό το τέλος, αποτελεί ένα εκ των μεγαλύτερων σφαλμάτων στο χώρο των κοινωνικών και πολιτικών επιστημών, διότι οι ιδεολογίες δεν ‘πεθαίνουν’ έτσι εύκολα. Αυτή η κατάσταση δεν συνεπάγεται ότι θα πρέπει όλοι όσοι επιδιώκουμε μια Ευρώπη δομημένη στις αρχές του Διαφωτισμού και του Ουμανισμού, των δικαιωμάτων και της ειρηνικής συνύπαρξης και συνεργασίας να αποδεχτούμε στωικά τις εξελίξεις. Ούτε και να χαϊδεύουμε αυτιά ισχυριζόμενοι ότι η Ε.Ε. δεν αντιμετωπίζει σοβαρότατα δομικά προβλήματα ή ότι ενδεχομένως έχει δομηθεί εξ αρχής πολύ προβληματικά, γεγονός που τροφοδοτεί συχνά την ακροδεξιά ιδεολογία και ρητορική. Ο Thomas More στην κατάληξη της Ουτοπίας έγραφε: «Ωστόσο πρέπει να ομολογήσω και να παραδεχτώ πως πολλούς θεσμούς από την Ουτοπία μάλλον θα προτιμούσα να τους δω να εφαρμόζονται και στην Ευρώπη, αν και δεν το πολυπιστεύω ότι θα συμβεί ποτέ». Ας είμαστε πιο αισιόδοξοι ότι η Ε.Ε. και οι πολίτες της, διότι χωρίς αυτούς δεν υφίσταται, θα βρει εκείνους τους θεσμούς και εκείνα τα εργαλεία που θα την καταστήσουν μια ουσιαστική ένωση των πολλών, όχι μια ακροδεξιά ένωση και δεν θα καταλήξει μια ουτοπία.

Περισσότερα από το VICE

Η Κλέλια Ρένεση, οι Στίχοι της, ο Manu Chao και ο Σωκράτης Μάλαμας

Είναι Δυνατόν να Κατεβαίνει στις Εκλογές ο Αρτέμης Σώρρας;

Ο Εγγονός του Γιώργου Ζαμπέτα, τα Ακυκλοφόρητα Τραγούδια και ο Τάκι Τσαν