Δημιουργημένο τόσο προσεκτικά ώστε να μην μπορεί να ταξινομηθεί εύκολα σε κάποιο είδος, ο Αστακός του Γιώργου Λάνθιμου (Κυνόδοντας, Άλπεις) είναι και το εξαιρετικά πρωτότυπο ντεμπούτο του στην αγγλική γλώσσα. Εντάσσοντας στην ταινία στοιχεία επιστημονικής φαντασίας, κυνηγητικού θρίλερ και υπερ-ανέκφραστης κωμωδίας, αυτή η ωδή στους παραλογισμούς των ρομαντικών σχέσεων έγινε η αγαπημένη ταινία της επιτροπής των Καννών το 2015.

Το πρώτο hint που δίνει η ταινία για την αντισυμβατικότητά της είναι η μορφή του Colin Farrell, ο οποίος σε αντίθεση με τη γνωστή εμπορική μορφή του γίνεται ο David, ένας κοιλαράς προσφάτως παρατημένος από τη σύζυγό του.

Στην τρομακτική κοινωνία που υπάρχει στο μυαλό του Λάνθιμου δεν υπάρχει χρόνος για τον David να επιδοθεί στις παραδοσιακές αντιδράσεις που προκαλεί ένα τέτοιο τραύμα – μια περίοδος ενδοσκόπησης, ας πούμε, ή μπόλικο σεξ για ανάκαμψη. Αντίθετα, σύμφωνα με τους αυστηρούς κανόνες της μυστηριώδους πόλης, ο David μεταφέρεται αμέσως σε ένα παραθαλάσσιο ξενοδοχείο όπου φιλοξενούνται κι άλλοι εργένηδες, εκ των οποίων όλοι μπροστά τους έχουν διάστημα 45 ημερών για να ζευγαρώσουν.

Όσοι αποτυγχάνουν, στη συνέχεια μετατρέπονται –με κάποιο τρόπο που δεν αποκαλύπτεται ιδιαίτερα καθ' όλη τη διάρκεια της ταινίας– σε κάποιο ζώο της επιλογής τους και αφήνονται στην τύχη τους σε ένα κοντινό δάσος. Ο David, ο οποίος φτάνει στο ξενοδοχείο με τον αδερφό του, που είναι πια ένα πιστό σκυλί, επιλέγει να μεταμορφωθεί σε αστακό.

Η μέθοδος με την οποία οι νέοι επισκέπτες φτάνουν στο ξενοδοχείο σκοπίμως έχει αμέτρητα στοιχεία που θυμίζουν φυλακή: οι νέοι κρατούμενοι γδύνονται, ανακρίνονται απότομα και υποβάλλονται σε παρόμοιες διαδικασίες. Εδώ, όπως πολύ εύστοχα συλλαμβάνει με τον φακό του ο λαμπρός διευθυντής φωτογραφίας Θύμιος Μπακατάκης, τα σώματά τους έχουν την ίδια ζοφερή αύρα που έχουν τα θέματα στους πίνακες του Francis Bacon. Είτε το γύρισμα γίνεται σε εσωτερικούς χώρους είτε στο φθινοπωρινό καταπράσινο τοπίο, ο Μπακατάκης εξασφαλίζει στον Αστακό το ίδιο καλά πλάνα, χρησιμοποιώντας μια σειρά εικόνων με ανεπαίσθητα ζουμαρίσματα. Υπάρχει μια ενοχλητική αντίθεση εδώ, ανάμεσα στην οπτική λαμπρότητα της ταινίας και στην ασχήμια των καταστάσεων που αντιμετωπίζουν οι χαρακτήρες της.

Οι επισκέπτες του ξενοδοχείου παρακολουθούνται συνεχώς, αντιμετωπίζονται σαν πειραματόζωα και τους απαγορεύεται να αυνανιστούν, προφανώς για να αυξηθεί η απελπισία τους για ζευγάρωμα. Όπως ανακαλύπτει ένας απ' αυτούς (John C. Reilly), η τιμωρία για την εν λόγω παράβαση περιλαμβάνει το να βάλεις το χέρι σου σε μια καυτή τοστιέρα. Οι δραστηριότητες συμπεριλαμβάνουν την υποχρεωτική παρακολούθηση ανούσιων εκδηλώσεων τραγουδιού και χορού, με επικεφαλής τη διευθύντρια του ξενοδοχείου (Οlivia Colman) και τον ολοστρόγγυλο σύζυγό της (Garry Mountaine) ή, ακόμα χειρότερα, ομαδικές εξορμήσεις στο δάσος για να κυνηγήσουν τους «Μοναχικούς», μια μυστική κοινωνία ανθρώπvn που έχουν δραπετεύσει από το ξενοδοχείο και έχουν μετατρέψει σε φετίχ το να είσαι αδέσμευτος – Όχι σεξ ή φλερτ και πολλή κατήχηση από την αρχηγό τους (Léa Seydoux), για όσο η πόλη αποδέχεται τα παραδοσιακά εγχώρια ζευγαρώματα.

Ακόμη κι αν ακούγεται απίστευτα καταθλιπτικό, είναι αξιοσημείωτο ότι ο Αστακός είναι και αστείος. Ο Farrel δίνει ρεσιτάλ στην ανέκφραστη κωμωδία, ενώ ο έμφυτος παραλογισμός της υπόθεσης παρέχει σταθερή πηγή διασκέδασης. Υπάρχει επίσης ελπίδα, στη μορφή μιας μυστηριώδους γυναίκας με μυωπία που βρίσκεται στο δάσος (Rachel Weisz).

Την προηγούμενη εβδομάδα, συζήτησα με τη Weisz για το πόσο της άρεσε η ταινία, τη φιλοσοφική προσέγγισή της πάνω σε αυτή και τη δυσκολία της να μη γελάσει απέναντι στον Colin Farrell.

VICE: Είχες δει καμιά ταινία του Γιώργου πριν συνεργαστείτε στον Αστακό; Ήσουν fan της δουλειάς του;

Rachel Weisz: Ήμουν. Τον είχα ψάξει ένα χρόνο πριν από τον Αστακό, όταν είδα τον Κυνόδοντα και θεώρησα πως είναι από τις πιο αξιόλογες ταινίες που είχα δει ποτέ. Δούλευα πάνω σε ένα ανεξάρτητο σενάριο τότε που δεν είχε σκηνοθέτη και του ζήτησα να βρεθούμε. Δέχτηκε να το κάνει, αλλά ο παραγωγός σκέφτηκε ότι θα το κάνει πολύ σκοτεινό, οπότε τελικά δεν συνεργαστήκαμε. Του είπα τότε: «Θα ήθελα πολύ να δουλέψουμε μαζί κάποια στιγμή». Στη συνάντηση που είχαμε μου είπε: «Γράφω κάτι αυτήν τη στιγμή, οπότε θα σου το στείλω όταν είναι έτοιμο», και αυτό ήταν ο Αστακός.

Οι ηθοποιοί στις ταινίες του Λάνθιμου έχουν όλοι το ίδιο στιλ. Σε αυτό συμπεριλαμβάνεται και ο άκαμπτος τρόπος ομιλίας. Πήρε αρκετό χρόνο για να συγχρονιστείτε όλοι;
Eκείνος θα διαφωνούσε μαζί σου. Θα έλεγε ότι δεν είναι άκαμπτος και ότι οι περισσότεροι άνθρωποι επιλέγουν να παίζουν υπερβολικά. Νομίζω πως θα το αποκαλούσε μινιμαλιστικό. Αλλά έτσι κι αλλιώς όλοι έχουν διαφορετική οπτική στους τρόπους ερμηνείας. Δεν έχω ξανακούσει να λένε μια ερμηνεία «άκαμπτη», ποτέ. «Ανέκφραστη», «μονότονη», ίσως, αλλά έχεις δίκιο. Έκανε τους ηθοποιούς να παίξουν σε ένα ενιαίο ύφος, το οποίο δεν είναι και τόσο εκφραστικό όσο είναι συνήθως στους ανθρώπους που παίζουν ένα ρόλο. Αλλά δεν έχω ιδέα πώς το έκανε. Αυτή είναι η μαγεία του δημιουργού. Εκείνος είναι που υπνωτίζει τους ηθοποιούς.

Στο πρώτο μισό της ταινίας δεν παίζεις, αλλά πριν εμφανιστείς έχεις βασικό ρόλο στην αφήγηση και περιγράφεις τα δεινά του David.
Όταν θέλαμε να το ηχογραφήσουμε είπα: «Πώς θέλεις να το φτιάξουμε; Αντίθετο από τον Terrence Malick;» και ο Γιώργος είπε: Ακριβώς. Λατρεύω τον Malick, αλλά είναι γνωστός για τη λυρικότηταστις φωνές των ταινιών του». Και εσκεμμένα φτιάξαμε τo σπικάζ χωρίς καμιά ποιητικότητα.

Ακόμη κι έτσι, βρίσκω το σπικάζ της αφήγησής σου επιτακτικό και συγκινητικό, και με άγγιξε. Μου φαίνεται ότι ο χαρακτήρας σου πρόσθεσε πολλά στην ταινία.
Είναι το άτομο που έχει πραγματικές επιθυμίες και καρδιά. Ερωτεύεται τον David.

Ήταν δύσκολο να κρατηθείς σοβαρή μπροστά στον Colin Farrell; Είναι πραγματικά αστείος εδώ. Δεν χρειάστηκε να κάνει τίποτα πέρα απ' το να εμφανιστεί στην οθόνη για να με κάνει να γελάσω.
Ναι, μερικές φορές ήταν πολύ δύσκολο. Ήταν πολύ καλύτερος στο να μένει σοβαρός από εμένα. Μερικές φορές δεν μπορούσα να κρατηθώ με τίποτα και έπρεπε να με περιμένουν να σταματήσω για να συνεχίσουμε

Η ταινία είναι δυστοπική και ευφάνταστη με τον δικό της τρόπο –η μετατροπή ανθρώπων σε ζώα για παράδειγμα– αλλά σε ποιο βαθμό μπορείς να τη δεις και σαν σχόλιο για το πώς οι σχέσεις έχουν εξελιχθεί με τρόπους που θα έμοιαζαν σουρεαλιστικοί πριν από 15 χρόνια; Για παράδειγμα στο Tinder και το Grindr.
To είδα περισσότερο σαν σχόλιο πάνω στο ότι όλοι υποτίθεται πως πρέπει να χωρέσουμε σε κουτάκια και στην κανονικότητα που πρέπει να έχουν τα πάντα: Για τα ραντεβού, για τα ζητήματα καρδιάς, για έννοιες που καθορίζουν το «τέλειο ζευγάρι». Η καρδιά και η ψυχή είναι εκκεντρικά και προβληματικά πράγματα. Δεν είναι τόσο απλά όσο θέλουν να πιστεύουμε οι στήλες που δίνουν συμβουλές πάνω σε σχέσεις ή τα sites γνωριμιών.

Ήταν πολύ ενδιαφέρον νομίζω ότι η ταινία δεν σατιρίζει απλώς τις «παραδοσιακές» ετερόφυλες σχέσεις, αλλά ότι μέσα από τον ρόλο της Léa Seydoux, αρχηγού των «Μοναχικών», υποστηρίζει πως και το να είσαι μόνος καθορίζεται σε μεγάλο βαθμό από στερεότυπα.
Υπάρχει η ετεροκανονική κουλτούρα και η ριζοσπαστική queer κουλτούρα και η αντικουλτούρα, αλλά όλα μπαίνουν σε νόρμες αργότερα. Ο κόσμος των «Μοναχικών» είναι ριζοσπαστικός και επαναστικός, επαναστατεί ενάντια στον «κανονικό» κόσμο, αλλά γίνεται εξίσου πειθαρχημένος. Αυτό θα μπορούσε να είναι ένα σχόλιο για πολλά πράγματα στον κόσμο μας. Νομίζω πως είναι ένα από τα πράγματα που φοβίζουν τους queer ανθρώπους. Ανησυχούν που η κουλτούρα τους «ομαλοποιείται».

Βρήκα να υπάρχει στην ταινία ένας περίεργος τόνος, που δεν μπορώ να περιγράψω επακριβώς, αλλά δεν νομίζω πως με άφησε και πολύ χαρούμενο. Νομίζεις πως ήταν λίγο καταθλιπτική;
Όχι. Εγώ βλέπω μια ιστορία αγάπης – δυο άνθρωποι που βρίσκουν την αγάπη ενάντια σε όλες τις πιθανότητες. Είναι ένας πολύ περίπλοκος κόσμος, γεμάτος κανόνες, και αυτοί είναι δυο άνθρωποι που προσπαθούν να γλιστρήσουν μέσα από τους κανόνες και να βρουν την ανθρώπινη ύπαρξή τους έξω από τους περιορισμούς της «κανονικής» ζωής. Το πρώτο μισό της ταινίας στήνει αυτό τον κόσμο με τρόπο αστείο και σατιρικό και στο δεύτερο μισό ο χαρακτήρας μου και αυτός του Colin προσπαθούν να κρυφοκοιτάξουν και να βρουν μια διέξοδο από όλα αυτά. Είναι απίστευτα ρομαντικό. Οι χαρακτήρες μας είναι σοβαροί και αρκετά αθώοι.

Νομίζω πως είναι μια ταινία που αμφισβητεί [την ιδέα του να κάνεις] οτιδήποτε πρωτότυπο. Πώς είναι δυνατόν να κάνεις μια πρωτότυπη ταινία; Είμαστε όλοι δέσμιοι σε μοτίβα του πολιτισμού μας και είναι πολύ δύσκολο να νιώσεις ελεύθερος. Είμαστε κλωνοποιημένοι και έχουμε υποστεί πλύση εγκεφάλου στον μικρόκοσμό μας. Ακόμη και οι ταινίες είναι έτσι: υπάρχουν είδη. Πώς μπορείς να απελευθερωθείς απ' αυτό στη ζωή; Αναζητά αυτά τα ερωτήματα. Πραγματεύεται το πώς μπορείς να είσαι πρωτότυπος, και νομίζω ότι καταφέρνει να είναι πρωτότυπη ταινία.

Υπάρχουν ξεκάθαρα στοιχεία επιστημονικής φαντασίας στον Αστακό. Σ' αρέσει αυτό το είδος ταινιών;
Αυτό που λατρεύω στην ταινία είναι ότι υπάρχει επιστημονική φαντασία χωρίς διαστημόπλοια – είναι απλώς ο πλανήτης γη με διαφορετικούς κανόνες. Δεν έχει υψηλή τεχνολογία αλλά υψηλή ιδέα, κάτι που μου αρέσει γιατί δεν κοστίζει χρήματα. Το σέβομαι αυτό. Η κομψότητά του προέρχεται μόνο από την οργάνωση της φαντασίας του Γιώργου και όχι από τεράστια σκηνικά.

Γυρίστηκε όλο στην Ιρλανδία;
Ναι, μέναμε όλοι σε αυτό το υπέροχο ξενοδοχείο. Η περιοχή που γυρίστηκαν οι σκηνές στο δάσος είχε λίγο τροπικό κλίμα και φαινόταν σαν είχαμε προσλάβει τον καλλιτεχνικό διευθυντή του Hobbit, αλλά ήταν μόνο η μητέρα φύση που δούλεψε.

Στο δεύτερο μέρος της ταινίας υπάρχουν πολλές εξωτερικές σκηνές στο δάσος, που φαίνονται αρκετά κουραστικές. Ήταν αυτές οι πιο έντονες σκηνές ψυχολογικά και σωματικά;
Μου άρεσε, μου άρεσε, μου άρεσε! Μου άρεσε που δεν υπήρχε καθόλου μακιγιάζ και που είχα λάσπη στα μαλλιά μου. Αυτό ήταν βασικά το μακιγιάζ: λάσπη στα μαλλιά. Ένιωσα σαν πλάσμα που ανήκει στο δάσος· αυτό που υποδυόμουν, φαντάζομαι. Ήταν πολύ απελευθερωτικό που ήμουν μέσα στις λάσπες. Ήμουν χαρούμενη, όπως είναι ένα γουρούνι μέσα στα σκατά.

Περισσότερα από το VICE

Έτσι Αισθάνεται το Ελληνικό Internet για τους Έλληνες Βουλευτές

Ωραία μου Πρασινάδα : Οι Χασικλήδες μας Εξηγούν Γιατί Προτιμούν Μπουρούχες

Τι Έχω Μάθει ως Γιατρός σε Κρατητήριο