Μητέρες οι Οποίες Μετάνιωσαν που Έκαναν Παιδιά

Στα χαρτιά, η σύγχρονη μητρότητα μπορεί να μοιάζει με αδικία. Για παράδειγμα, σε ορισμένες πολιτείες της Αμερικής, η φροντίδα του βρέφους κοστίζει περισσότερο από το πανεπιστήμιο, στα social media ασκείται συνεχώς κριτική στις μαμάδες είτε επειδή παραδείχνουν έγκυες είτε επειδή δεν δείχνουν αρκετά, ενώ οι ΗΠΑ εξακολουθεί να είναι η μόνη ανεπτυγμένη χώρα που δεν προσφέρει αμειβόμενη άδεια μητρότητας. Ωστόσο, παρά τις οικονομικές, τις συναισθηματικές και τις σωματικές δυσκολίες που προκύπτουν όταν έρχεται ένα παιδί στον κόσμο, λίγες μητέρες θα παραδέχονταν ποτέ ότι μετάνιωσαν που πήραν αυτήν την απόφαση.

«Το να λες ότι μετάνιωσες που έκανες παιδιά μοιάζει να παραβιάζει εντελώς τις κοινωνικές νόρμες», λέει η Robin Simon, καθηγήτρια Κοινωνιολογίας του Πανεπιστημίου Wake Forest, η οποία ειδικεύεται στις επιπτώσεις της ανατροφής των παιδιών στην ψυχική υγεία. «Δεν νομίζω ότι είναι πολλοί οι γονείς που το μετανιώνουν, εν μέρει επειδή η επικρατούσα ιδεολογία είναι τόσο ισχυρή. Δεν το μετανιώνουν. Το μόνο που λένε είναι "ουάου, δεν φανταζόμουν ότι θα ήταν τόσο δύσκολο"».

Οι μητέρες που μετανιώνουν δεν αποτελούν απλώς ένα πολιτισμικό ταμπού. Είναι επίσης ένα σπάνιο φαινόμενο, σύμφωνα με έρευνα που διεξήχθη από το υπουργείο Υγείας και Ανθρωπίνων Υπηρεσιών των ΗΠΑ μεταξύ 2002 και 2003. Από τις 7.000 και περισσότερες μητέρες που συμμετείχαν, ένα συντριπτικό ποσοστό ύψους 97 % είπε ότι συμφωνούσε με τη δήλωση: «Η ανταμοιβή που παίρνεις όταν είσαι γονέας αξίζει τον κόπο, παρά τις οικονομικές θυσίες και τη δουλειά που απαιτείται». Όμως τα δεδομένα εγείρουν το εξής ερώτημα: Και τι γίνεται με το 3 % των μητέρων που διαφώνησαν;

Η «R» είναι μία από τις γυναίκες που θεωρούν ότι η αναστάτωση που προκαλεί η μητρότητα ξεπερνά κατά πολύ την ανταμοιβή που παίρνεις. Φοβούμενη να μιλήσει στους γνωστούς της για τις τύψεις της, στράφηκε στο Ίντερνετ για να βρει απαντήσεις και τον Ιούλιο του 2012 δημιούργησε μια ομάδα στο Facebook για γονείς που μετάνιωσαν που έκαναν παιδιά. Τέσσερα χρόνια και σχεδόν 2.000 μέλη αργότερα, πλέον γνωρίζει ότι δεν είναι η μόνη που νιώθει έτσι. «Μας ευχαριστούν πάρα πολλοί άνθρωποι γι' αυτήν τη σελίδα, διότι είμαστε δεκτικοί και δείχνουμε την ωμή πραγματικότητα του να είσαι γονέας. Πατρότητα και μητρότητα δεν σημαίνουν μονάχα γέλια και χαμόγελα», μου έγραψε σε μήνυμα στο Facebook ο Zephyr, συνδιαχειριστής της ομάδας (τόσο αυτός όσο και η R επιθυμούν να χρησιμοποιήσουμε μόνο το μικρό τους όνομα ή τα αρχικά τους).

Για πολλά από τα μέλη του γκρουπ, τα οποία υποβάλλουν τις εξομολογήσεις τους στέλνοντας μήνυμα στο Facebook στον Zephyr και στην R, προκειμένου στη συνέχεια να τις αναρτήσουν ανώνυμα, αυτή η κοινότητα αποτελεί το μοναδικό κοινωνικά αποδεκτό forum στο οποίο μπορεί ένας γονέας να ξεστομίσει πράγματα που οι περισσότεροι γονείς θεωρούν ανείπωτα – ακόμα και online, μερικές φορές είναι δύσκολο να ανοιχτούν.

«Οι γονείς είναι πολύ αγχωμένοι που κάνουν τις εξομολογήσεις, κυρίως επειδή δεν θέλουν να τους κατακρίνουν οι οικογένειές τους ή να το μάθουν τα παιδιά τους και να δημιουργηθούν προβλήματα», μου είπε ο Zephyr. Οι φόβοι τους δεν είναι παράλογοι. Η ομάδα στο Facebook έχει δεχτεί επανειλημμένως επιθέσεις, ανεπιθύμητα μηνύματα και καταγγελίες από «ευτυχισμένους γονείς», όπως τους αποκαλεί ο Zephyr, ή από ανθρώπους που θεωρούν τη σελίδα προσβλητική, υποτιμητική, μέχρι και συκοφαντική.

«Τα σχόλια κυμαίνονται ανάμεσα σε σεξιστικά σχόλια τύπου "έπρεπε να είχες κρατήσει τα πόδια σου κλειστά" που απευθύνονται στις μητέρες και σε απειλές προς τους γονείς ότι θα βρουν τα στοιχεία τους και θα τα δημοσιοποιήσουν», εξήγησε ο Zephyr. Άλλοι έχουν απειλήσει μέλη της ομάδας ότι τους στείλουν την Πρόνοια έπειτα από εξομολογήσεις τους.

Όταν μελετούν τους γονείς σε σχέση με ανθρώπους που δεν έκαναν παιδιά, οι ερευνητές έχουν διαπιστώσει ότι «οι γονείς και συγκεκριμένα οι μητέρες, δεν δηλώνουν περισσότερο ευτυχισμένες, υγιείς και σε καλύτερη ψυχολογική κατάσταση απ' ό,τι οι άτεκνες γυναίκες», σύμφωνα με τη Simon, η οποία είναι μητέρα και γιαγιά. Επιμένει ότι η μητρότητα μπορεί να είναι μια εξαιρετικά απολαυστική και ικανοποιητική εμπειρία, αλλά «το πρόβλημα είναι ότι αυτά τα πλεονεκτήματα είναι απροσδιόριστα», τουλάχιστον από επιστημονικής άποψης. «Είναι πολύ δύσκολο να το εξηγήσουν οι ερευνητές. Είναι πάρα πολύ λυπηρό», είπε, προσθέτοντας ότι η έλλειψη οικονομικής και κοινωνικής στήριξης στις αμερικανικές οικογένειες δυσκολεύει ακόμα περισσότερο τα πράγματα για τους γονείς.

Ό,τι αφορά στο μεγάλωμα ενός παιδιού, οι γυναίκες συχνά έρχονται αντιμέτωπες με ακόμα μεγαλύτερες δυσκολίες, εν μέρει λόγω των προκαταλήψεων στον χώρο εργασίας. Σε έρευνα που δημοσιεύτηκε το 2014, η κοινωνιολόγος στο Πανεπιστήμιο της Μασαχουσέτης Michelle Budig διαπίστωσε ότι στην περίπτωση των γυναικών παρουσιάζεται συνήθως μείωση στον μισθό τους της τάξης του 4 % για κάθε παιδί που φέρνουν στον κόσμο. Στους άνδρες, από την άλλη, σημειώνεται 6 % αύξηση στον μισθό τους αφότου γίνουν πατεράδες. Σαν να μην έφτανε αυτό, οι μητέρες συνήθως προσλαμβάνονται με χαμηλότερες αμοιβές και παίρνουν λιγότερες αυξήσεις σε σχέση με τις άτεκνες γυναίκες, όπως δείχνουν οι μελέτες. Οι ερευνητές το έχουν ονομάσει «ποινή μητρότητας». Όμως, παρά την προσοχή που έχει δοθεί στις αρνητικές ψυχολογικές και επαγγελματικές επιπτώσεις της μητρότητας, πολύ λίγοι ερευνητές έχουν μελετήσει τις περιπτώσεις γυναικών που μετάνιωσαν που έγιναν μητέρες.

Η Orna Donath, μια Ισραηλινή κοινωνιολόγος που ειδικεύεται στο φύλο και στην υγεία των γυναικών στο Πανεπιστήμιο Ben-Gurion στο Negev, είναι από τις λίγες ακαδημαϊκούς που θίγουν το ζήτημα. Πέρυσι πήρε συνέντευξη από μια ομάδα 23 μητέρων, συμπεριλαμβανομένων πέντε γιαγιάδων, εκ των οποίων όλες είπαν ότι μετάνιωσαν που έκαναν παιδιά. Προκειμένου να προσδιορίσει τον όρο «μετάνιωσαν», έκανε δύο βασικά ερωτήματα: «Αν μπορούσατε να γυρίσετε τον χρόνο πίσω, με τις γνώσεις και την εμπειρία που έχετε τώρα, θα γινόσασταν μητέρα;» και «Κατά την άποψή σας, η μητρότητα έχει πλεονεκτήματα;». Όλες οι μητέρες στην έρευνα απάντησαν αρνητικά στην πρώτη ερώτηση και όσες απάντησαν θετικά στη δεύτερη δέχτηκαν και ένα τρίτο ερώτημα: «Κατά την άποψή σας, τα πλεονεκτήματα υπερέχουν των μειονεκτημάτων;». Όλες απάντησαν με ένα ηχηρό όχι.

Η Donath λέει ότι η έρευνα –καθώς και το βιβλίο που ενέπνευσε, το Regretting Motherhood (Μετανιώνοντας τη Μητρότητα), το οποίο κυκλοφόρησε στη Γερμανία τον Φεβρουάριο– δεν επιχειρεί να κάνει κάποια γενίκευση για όλες τις μητέρες, ούτε είναι αντιπροσωπευτική του μέσου πληθυσμού. «Αντιθέτως, ο σκοπός ήταν εξαρχής να σκιαγραφηθεί ένας περίπλοκος χάρτης που θα επιτρέπει σε μητέρες από διαφορετικές κοινωνικές ομάδες να αντιληφθούν πού βρίσκονται, έτσι ώστε να μπορεί να υπάρξει μια ποικιλία υποκειμενικών εμπειριών γύρω από τη μητρότητα», μου έγραψε σε email η Donath. Ως γυναίκα που πάντα ήξερε ότι δεν θέλει να κάνει παιδιά, λέει ότι ένας λόγος που διεξήγαγε τη μελέτη ήταν να καταδείξει την απουσία ακαδημαϊκής έρευνας πάνω σε αυτό το θέμα ταμπού.

«Η ύπαρξη μετανιωμένων μητέρων τείνει να απορρίπτεται και ως εκ τούτου υποτίθεται ότι δεν υπάρχει κάποιο αντικείμενο μελέτης», έγραψε. Όμως οι ομάδες στις οποίες εστίασε αποδεικνύουν το αντίθετο και η έρευνα έχει αναδείξει τη δυνατότητα βαθύτερης ανάλυσης σε μεγαλύτερα δείγματα και πιο ειλικρινών συζητήσεων μεταξύ γυναικών που μετάνιωσαν.

Όταν η Isabella Dutton έγραψε για το ότι μετάνιωσε που έγινε μητέρα στην Daily Mail το 2013, ακολούθησε μια θύελλα επικριτικών σχολίων στο Διαδίκτυο. Το σχόλιο με τα περισσότερα likes πάνω στο άρθρο την αποκαλούσε «αθλιότατη, άκαρδη και εγωίστρια γυναίκα». Πέρα από τις αντιδράσεις, το άρθρο είχε απήχηση και στους γονείς που μετάνιωσαν εξίσου με την Dutton, οι οποίοι θαύμασαν την ειλικρίνειά της. Μια αναζήτηση του ονόματός της στο Google σήμερα, αποκαλύπτει σελίδες με αναρτήσεις σε ιστολόγια, δοκίμια και διαδικτυακά φόρουμ από γονείς που τη συγχαίρουν, την υπερασπίζονται και εκφράζουν την ευγνωμοσύνη τους για το γεγονός ότι η Dutton ξεστόμισε το ανείπωτο.

Εκτός από την Dutton, κι άλλοι μίλησαν ανοιχτά. Τον Μάρτιο η μητέρα Simone Chubb έγραψε ένα άρθρο για το XO Jane με τίτλο «Λατρεύω το Μωρό μου, Αλλά Μετανιώνω που Έγινα Μητέρα», στο οποίο περιγράφει την εξαντλητική εγκυμοσύνη που είχε, την έλλειψη σεξουαλικής ζωής μετά τον τοκετό και τη μειωμένη αυτοεκτίμηση – και φυσικά την κατάθλιψη και την έλλειψη ύπνου. Επίσης, ανώνυμα forums όπως το Reddit, το Quora και το Whisper είναι γεμάτα σχόλια από μητέρες που επιχειρούν να συμφιλιωθούν με το γεγονός ότι μετάνιωσαν και οι ίδιες. Ίσως να ανακαλύψουν ότι δεν είναι οι μόνες που νιώθουν έτσι.

Το άρθρο δημοσιεύτηκε αρχικά στο VICE US

Τα Είπαμε με τον «Ύπo» Παιχνίδια που Παίζαμε Μικροί Γεμάτα Σεξουαλικά Υπονοούμενα

Ελληνίδες Φωτογραφίζονται με τα Ρούχα που Φορούσαν Όταν τους Έκαναν Παρατήρηση στη Δουλειά