Οι Βούλγαροι Παραχαράκτες Είναι «Καλλιτέχνες» και Ξεπλένουν Ευρώ στην Ελλάδα

Ηταν η τρίτη φορά το τελευταίο εξάμηνο που περνούσε το κατώφλι του κτιρίου της Τράπεζας της Ελλάδος στη Θεσσαλονίκη, αυτό στην οδό Τσιμισκή με τους μαρμάρινους κίονες, κάτω από τους οποίους φωτογραφίζονται νεόνυμφοι τα Σαββατόβραδα. Κρατούσε στο χέρι της ένα «ξεθωριασμένο» 50ευρω· ήξερε ότι ήταν πλαστό, γιατί το είχε περάσει από το μηχάνημα στο κατάστημα λιανικής που λειτουργεί, αλλά ήθελε να βεβαιωθεί από τους ειδικούς πριν σκίσει και πετάξει ξανά ένα ολόκληρο μεροκάματο. «Ο φύλακας στην είσοδο με θυμόταν, μου φάνηκε ότι κάτι μουρμούρισε», μου αφηγήθηκε. «Το ίδιο και ο υπάλληλος στο γραφείο του ισογείου της τράπεζας, που το εξέτασε με το μάτι και το έσκισε, λέγοντας λίγο αστεία λίγο σοβαρά ότι την επόμενη φορά θα καλέσει την Αστυνομία. Αισθάνθηκα πολύ άβολα, ντράπηκα», μου είπε η Κ. ιδιοκτήτρια pet shop στην Ανατολική Θεσσαλονίκη.

Σχεδόν κάθε δεύτερος γνωστός στον Βορρά, ιδιώτης ή ιδιοκτήτης καταστήματος που συναλλάσσεται με μετρητά, έχει να περιγράψει μια ιστορία για κάποιο «ξεθωριασμένο» 20ευρω ή 50ευρώ που έπεσε στα χέρια του, ακόμη και από ΑΤΜ τράπεζας. Όσοι δε θέλουν να χάσουν χρόνο, αναφέροντάς το στην Αστυνομία ή την Τράπεζα της Ελλάδας, απλώς σκίζουν το χαρτί και αναθεματίζουν την κακή τύχη τους. Την ίδια στιγμή, οι συλλήψεις μικρο-απατεώνων με παραχαραγμένα χαρτονομίσματα πληθαίνουν. Πριν από λίγες ημέρες, συνελήφθη στο Κορδελιό της Θεσσαλονίκης ένας 29χρονος να έχει στην τσέπη του τρία πλαστά 200ευρά. Η είδηση πέρασε στα ψιλά, σχεδόν αποσιωπήθηκε από τα μίντια, γιατί ήταν το «μικρό ψάρι». Από την αρχή του χρόνου έχουν εντοπιστεί 29 περιπτώσεις, κι ίσως πολλαπλάσιες δεν αναφέρθηκαν ποτέ στις Αρχές.

Σύμφωνα με στατιστικά της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, το πρώτο εξάμηνο του 2016 αποσύρθηκαν 331.000 πλαστά χαρτονομίσματα του ευρώ, αριθμός μάλιστα μειωμένος κατά 25% σε σχέση με τον αντίστοιχο του δεύτερου εξαμήνου 2015 (445.000). Το 80% των πλαστών ήταν χαρτονομίσματα των 20 και 50 ευρώ. Τι λένε οι αριθμοί για την Ελλάδα; Σε σχετικό έγγραφο ερώτημα του VICE προς την Τράπεζας της Ελλάδος, πήραμε την απάντηση ότι «η ανάλυση των στοιχείων κατά χώρα δεν κρίνεται σκόπιμη, αφού η "διασυνοριακή μετανάστευση" των τραπεζογραμματίων, και επομένως και των πλαστών, είναι σήμερα πολύ μεγαλύτερη από το παρελθόν με τα εθνικά νομίσματα»…

Το «μεγάλο κόλπο» στήνεται στη Βουλγαρία, όπου λειτουργούν οργανωμένα εργαστήρια παραχαραγμένων ευρώ. Ο αστυνομικός υποδιευθυντής Θανάσης Λαμπρόπουλος του Τμήματος Δίωξης Οικονομικών Εγκλημάτων της Ασφάλειας Θεσσαλονίκης, περιγράφει ότι στη γειτονική χώρα λειτουργούν πλήρως εξοπλισμένα εργαστήρια παραχάραξης. «Τα πλαστά διοχετεύονται στην αγορά, είτε απευθείας είτε μέσω συνεργών, οι οποίοι τα αγοράζουν στο 30% της ονομαστικής τους αξίας. Το επίκεντρο είναι η Βουλγαρία. Όσα τυπώθηκαν στην Ελλάδα και τα εντοπίσαμε, ήταν πολύ κακής ποιότητας, θα λέγαμε ερασιτεχνικά», σημειώνει ο ίδιος.

Πριν από λίγους μήνες το Στ' Ποινικό Τμήμα του Αρείου Πάγου κλήθηκε να εξετάσει την αίτηση αναίρεσης δικαστικής απόφασης στη Θεσσαλονίκη σχετικά με δίκτυο παραχάραξης και διακίνησης χαρτονομισμάτων. Ανεξάρτητα από τα νομικά ζητήματα που τέθηκαν, στη δικογραφία υπάρχουν ορισμένα ενδιαφέρονται στοιχεία. Οι διωκτικές αρχές της Ρωσίας και της Λιθουανίας ενημέρωσαν μέσω Europol το Τμήμα Οικονομικών Εγκλημάτων της Ασφάλειας Θεσσαλονίκης ότι είχαν συλλάβει παραχαράκτες ευρώ. Δύο εξ αυτών φέρονται να κατασκεύαζαν τα πλαστά στη Βουλγαρία με τη μέθοδο Offset, δηλαδή την εκτύπωση μέσω ηλεκτρονικού υπολογιστή, τα οποία στη συνέχεια «έσπαζαν» στην Ελλάδα. «Τα πλαστά χαρτονομίσματα φέρουν ευρωπαϊκή ταξινόμηση EUA 0100P00013 και συγκεκριμένο αριθμό κλισέ (…) Ενώ δηλαδή τα γνήσια χαρτονομίσματα έχουν το καθένα διαφορετικό αριθμό κλισέ, τα πλαστά έχουν όλα έναν αριθμό επειδή κατασκευάζονται όλα με βάση την ίδια μήτρα», αναφέρεται στα δικαστικά έγγραφα. Στην ίδια υπόθεση, αστυνομικός που εμφανίστηκε ως αγοραστής, είχε συναντήσει δύο κατηγορούμενους στην Πλατεία Αριστοτέλους και είχε παραλάβει σε κλειστό φάκελο ένα πλαστό 100ευρώ ως δείγμα της «καλλιτεχνικής» δουλειάς του βουλγάρικου εργαστηρίου.

Μόνο το τελευταίο τετράμηνο, οι βουλγαρικές αρχές εξάρθρωσαν δύο πολυπλόκαμα δίκτυα παραχαρακτών ευρώ: Στις 16 Μαρτίου 2016 συνελήφθησαν πέντε άτομα στη Φιλιππούπολη να κατέχουν πλαστά 50ευρα και 500ευρα, καθώς και υλικά εκτύπωσης χαρτονομισμάτων ονομαστικής αξίας 1,5 εκ. ευρώ. Στις 22 Απριλίου 2016, στην επαρχία Πλέβεν εντοπίστηκε εργαστήριο κατασκευής 100ευρών, μέρος των οποίων διοχετεύονταν και στην Ελλάδα. Κατασχέθηκαν πλαστά χαρτονομίσματα εικονικής αξίας 24.000 ευρώ, ποσό όχι σημαντικά, αλλά ταυτόχρονα βρέθηκαν υλικά κατασκευής και εκτύπωσης, που φανερώνουν ότι επρόκειτο, σύμφωνα με τη βουλγαρική αστυνομία, για ένα από τα «σημαντικότερα εγκληματικά δίκτυα των τελευταίων ετών».

Ο Τίχομιρ Μπεζλόβ, επικεφαλής του ανεξάρτητου βουλγαρικού παρατηρητηρίου διαφθοράς, Center for the Study of Democracy (CSD), γνωρίζει όσο λίγοι τον υπόκοσμο στη γειτονική χώρα. Παρέθεσε στο VICE ορισμένα αποκαλυπτικά στοιχεία. «Μέχρι πριν από 15 χρόνια στη Βουλγαρία υπήρχαν εγκληματικά δίκτυα που τύπωναν κυρίως πλαστά δολάρια και γερμανικά μάρκα. Υπό την πίεση των ΗΠΑ, όμως, το 70-80% αυτών των ομάδων διαλύθηκαν. Ένας αριθμός παραχαρακτών δεν καταδικάστηκαν ποτέ, ωστόσο οι υποδομές της παράνομης εκτύπωσης και εξαγωγής πλαστών χαρτονομισμάτων στη Δυτική Ευρώπη σε γενικές γραμμές διαλύθηκαν», περιγράφει ο Μπεζλόβ. Ο ίδιος συνεχίζει: «Στο μεταξύ, οι παραχαράκτες σταδιακά στράφηκαν στην κοπή ευρώ, μάλιστα πολλοί εξ αυτών έδρασαν στη Δυτική Ευρώπη, όπου ήταν πιο εύκολη η κάλυψή τους. Εξαρθρώθηκαν εγκληματικές οργανώσεις στην Ιταλία και την Ισπανία, στις οποίες συμμετείχαν Βούλγαροι. Παλιοί "δάσκαλοι" παρέχουν σήμερα "συμβουλευτική υποστήριξη" για την τελειοποίηση των παράνομων εργαστηρίων εκτύπωσης. Η νέα γενιά παραχαρακτών χρησιμοποιεί σύγχρονη τεχνολογία υπολογιστών και είναι ένα μίγμα εθνικοτήτων, είναι αυτό που λέμε ότι η "δουλειά" έχει γίνει διακρατική. Και σε αντίθεση για παράδειγμα με το skimming (σσ: την υποκλοπή στοιχείων πιστωτικών καρτών), η παραχάραξη είναι σήμερα μία "δουλειά" υψηλής τεχνολογίας, η οποία ασκείται από έναν στενό κύκλο "επαγγελματιών"».

Τα κέρδη των οργανωμένων εγκληματικών δικτύων είναι αστρονομικά και το ζήτημα απασχολεί την Europol σε υψηλό επίπεδο.«Η παγκόσμια αποδοχή του ευρώ ως σταθερό νόμισμα με χαμηλά ποσοστά πληθωρισμού, το καθιστά ελκυστικό στους παραχαράκτες», δήλωσε στο VICE μέσω ηλεκτρονικής αλληλογραφίας η εκπρόσωπος της Europol, Κλαιρ Τζορτζ. «Μία από τις βασικές λειτουργίες της Europol είναι να ενεργεί ως το παγκόσμιο σημείο συντονισμού για την πάταξη της συγκεκριμένης εγκληματικής δράσης. Αυτό επιτυγχάνεται με την εμπλοκή μας σε όλες τις μεγάλες αστυνομικές επιχειρήσεις για την εξάρθρωση κυκλωμάτων παραχάραξης, προσφέροντας οικονομική συνδρομή, εργαστηριακή υποστήριξη και επιτόπια παρουσία, κι επίσης συνεργαζόμενοι στενά με την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, την Κομισιόν και άλλες αρχές», πρόσθεσε η Τζορτζ.

Μόλις το περασμένο Σαββατοκύριακο, σε μεγάλη επιχείρηση στη Λιθουανία, που συντονίστηκε από τη Europol, κατασχέθηκαν 17.500 πλαστά χαρτονομίσματα των 50 ευρώ. Μέσω συνδέσμων στη Βουλγαρία, τα χρήματα φέρεται να είχαν περάσει και στην Ελλάδα. Τα μέλη του δικτύου είχαν τυπώσει υδατογραφήματα και ταινίες ασφαλείας για χαρτονομίσματα ονομαστικής αξίας 3 εκατ. ευρώ. Κατασχέθηκαν κοπτικές μηχανές, εκτυπωτές λέιζερ, πλαίσια μεταξοτυπίας, πλαστά ολογραφήματα των 50 ευρώ, υπεριώδη μελάνια κ.α. Τα πλαστά του συγκεκριμένου δικτύου, αν και όχι ιδιαίτερα «καλής ποιότητας», εκτιμάται ότι είχαν διοχετευθεί σε 15 χώρες της ΕΕ.

Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, η περίοδος με το ρεκόρ κατασχέσεων ήταν το δεύτερο εξάμηνο του 2014, με 507.000 πλαστά χαρτονομίσματα. Σημειώνεται ότι η ΕΚΤ ανακοίνωσε ότι θα διακόψει στο τέλος του 2018 την έκδοση των χαρτονομισμάτων 500 ευρώ «λαμβάνοντας υπόψη ανησυχίες ότι το εν λόγω τραπεζογραμμάτιο θα μπορούσε να διευκολύνει παράνομες δραστηριότητες». Αντίθετα, το νέο χαρτονόμισμα των 50 ευρώ θα κυκλοφορήσει στις 4 Απρίλιο του 2017 και θα έχει «καινοτόμα χαρακτηριστικά ασφαλείας», όπως ειπώθηκε. Κοντός ψαλμός. Δεν αποκλείεται τον επόμενο μήνα, σε κάποιο εργαστήριο με κλειστά παράθυρα κάπου στη Βουλγαρία, παλιοί «δάσκαλοι» να παρακολουθούν στην τηλεόραση αγώνες στίβου των Ολυμπιακών Αγώνων και ίσως συνειρμικά να καγχάζουν: «Ψηλώνουν τα εμπόδια, βελτιώνονται οι άλτες».

Περισσότερα από το VICE

Ικαρία: Vintage Φωτογραφίες από τη Τζαμάικα του Αιγαίου

Ο Αργός Θάνατος του Νεοπλουτισμού της Γλυφάδας

Τι Πίστευαν ο Αριστοτέλης και οι Άλλοι Φιλόσοφοι για τα Ναρκωτικά