Randal Levenson: «Αναζητώντας το Κορίτσι-Μαϊμού»

H μικρότερη σε μέγεθος μαμά του κόσμου μαζί με τον Ed Bennet, Ohio, 1976

Στη δουλειά του Randal Levenson, όλοι γίνονται ένα. Στη φωτογραφική του σειρά, In Search of the Monkey Girl (Αναζητώντας το Κορίτσι-Μαϊμού), παρουσιάζει φωτογραφίες αινιγματικών φρικιών, φωτογραφίες των ανθρώπων του τσίρκου και των παραστάσεων, από τα ταξίδια του στη Βόρεια Αμερική, τη δεκαετία του ’70. Το αντικείμενο της δουλειάς του συμπεριλαμβάνει διάσημες προσωπικότητες όπως τον Άνδρα Με Τα Δυο Πρόσωπα, τη Μικρότερη Μητέρα Του Κόσμου, το Αγόρι Πιγκουίνο, τον Willie “Popeye” Ingram, και την εμβληματική Artoria Gibbons. Το 1982, η Aperture δημοσίευσε το In Search of the Monkey Girl σε βιβλίο, με ένα κείμενο του Spalding Gray, το Stories From the 1981 Tennessee State Fair.

Οι φωτογραφίες του εκτίθενται στην Petite Mort Gallery, στην Οτάβα του Καναδά, κι έτσι βρήκαμε τον Levenson για να μιλήσουμε για την εποχή που ταξίδευε, που γνώριζε τα φρικιά των παραστάσεων και που φωτογράφιζε τους ανθρώπους όπως πραγματικά ήταν.

VICE: Τι παρακινεί τη δουλειά σου;

Randal Levenson: Με ενδιαφέρει το πώς δουλεύουν οι άνθρωποι για να λύσουν ή να προσαρμοστούν με τα προβλήματα της ζωής. Η φωτογραφική μηχανή με βοήθησε να μπω σε χώρους που, χωρίς αυτή, θα ήταν δύσκολο ως αδύνατο να εισχωρήσω.

Wyoming, 1976

Πότε ξεκίνησες το In Search of the Monkey Girl;

Το 1971, ταξίδευα από την Οτάβα για να επισκεφτώ έναν φίλο στο Φράιμπεργκ, του Μέιν, την περίοδο του καρναβαλιού του Φράιμπεργκ. Πέρασα οχτώ μέρες στο καρναβάλι φωτογραφίζοντας την αγροτική πλευρά και αυτή του τσίρκου –δηλαδή τα ζωντανά στις αρένες και τον κόσμο του τσίρκου. Ταξίδεψα στο επόμενο καρναβάλι, το τελευταίο της σεζόν, στο Τόπσαμ, του Μέιν, ζώντας μαζί τους και δουλεύοντας κάτω από μια τέντα που είχα στήσει στο δάσος, κοντά στο καρναβάλι.

Από την πρώτη μου επαφή με το καρναβάλι, αποφάσισα να φτιάξω ένα βιβλίο (book) που θα κατέγραφε τον κόσμο και τα μέρη που συνάντησα στα ταξίδια μου, από καρναβάλι σε καρναβάλι. Σύντομα ήρθα κοντά στους ανθρώπους του τσίρκου και των παραστάσεων. Το τελευταίο μου καρναβάλι ήταν το Tennessee Sate Fair, το 1981. Το μεγαλύτερο μέρος της δουλειάς έγινε από το 1974 ως 1978, οπού μπορούσα να είμαι συνέχεια στο δρόμο, χάρη στα δυο χιλιάρικα που είχα στην τσέπη.

Ohio, 1974 Πώς θα περιέγραφες την εμπειρία σου με το τσίρκο ή την υποκουλτούρα του καρναβαλιού;

Δεν υπάρχει «τσίρκο» στο καρναβάλι, και ο κόσμος βλέπει υποτιμητικά αυτούς τους ανθρώπους. Δεν έχουν και μεγάλη αξία ούτε για τους θιασάρχες.  Είναι μια τελείως διαφορετική κουλτούρα. Στο τσίρκο όλοι είναι μισθωτοί, και οι περισσότεροι που κάνουν παραστάσεις πληρώνονται κατόπιν συμφωνίας με τον θιασάρχη.

Emmet, ο Άνθρωπος-Χελώνα, 1976

Μ’ ενδιαφέρει συγκεκριμένα ο Emmet, ο Άνθρωπος-Χελώνα. Ποια είναι η ιστορία του;

Ο Emmet ήταν ένας κύριος, και πράγματι, πολύ ξεχωριστός –ίσως ο πιο ταπεινός και ευφυής άνθρωπος που συνάντησα. Αρχικά, δεν ήταν και πολύ προσιτός και δεν του άρεσε η ιδέα του πορτρέτου. Αλλά όσο τον γνώριζα, με την πάροδο των χρόνο, ανοίχτηκε και μου είπε την ιστορία του. Μιλήσαμε για τα οικονομικά. Και για την πατρίδα του. Είπε ότι η περίπτωσή του ήταν αξιοπρεπής –είχε κάτι διαμερίσματα στην Αλαμπάμα και είχε κάποια χρήματα, αλλά έκανε και παραστάσεις για να συμπληρώνει. Δεν είμαι σίγουρος, αλλά κατάλαβα ότι πολλοί καλλιτέχνες «συνέλλεγαν» αναπηρίες. Όλοι οι καλλιτέχνες ήταν πολύ ταλαιπωρημένοι και ήταν στο δρόμο για πολύ καιρό.

Quebec, 1973

Πώς ένιωθαν για τη δουλειά τους;

Για τους καλλιτέχνες, το να είναι στη σκηνή δεν σήμαινε ότι θα προκαλέσουν κάποιο συναίσθημα. Σήμαινε ότι θα πήγαιναν να εκθέσουν τον εαυτό τους.

Αλλά, για τον έξω κόσμο, ήταν η δεύτερη ζωή τους. Μπορώ να πω ότι όλοι ήθελαν απεγνωσμένα να ενσωματωθούν με την «κανονική» κοινωνία: να έχουν ένα σπίτι και μια οικογένεια. Πίσω από τη σκηνή, ήταν κανονικοί άνθρωποι, και οι περισσότεροι απ’ αυτούς ήταν εξαιρετικά ευφυείς.

North Dakota, 1976

Πώς περιέγραφες τη μέθοδό σου σε σχέση με την καλλιτεχνική φωτοδημοσιογραφία;

Δουλεύω με μεγάλη φωτογραφική μηχανή σε τρίποδα, κάτω από μαύρο πανί. Καμιά φορά νομίζω ότι κάνω αθάνατους αυτούς που κάθονται ακίνητοι για ώρα. Θα έλεγα ότι ο Walter Evans ήταν πολύ μεγάλη επιρροή, όπως και ο Ansel Adams για τα βιβλία του σχετικά με τις τεχνικές του σκοτεινού θαλάμου. Επίσης, ο Robert Frank για τη δουλειά του στο δρόμο, και ο Rembrandt με τον Goya για τη σύνθεση, το φως και τα πορτρέτα.

Ohio, 1976

Για κάποιους, ειδικά τους θεωρητικούς της τέχνης, η καταγραφή του «διαφορετικού» είναι όσο προβληματικό όσο και η θεματολογία του.

«Διαφορετικό»; Φωτογράφισα φρικιά σαν κανονικούς ανθρώπους. Οι περισσότεροι απ’ αυτούς τους ανθρώπους ήταν αρκετά ταπεινοί. Δούλευα μ’ αυτούς τους ανθρώπους σε καθημερινή βάση, καθώς μάθαινα πώς να μιλάω μαζί τους και πώς να ζω καλύτερα δουλεύοντας στο δρόμο. Έμαθα και πώς να μπήγω άξονες αυτοκινήτου στο έδαφος για να στηθούν οι τέντες του τσίρκου. Αυτό μου το έμαθε ο Willie “Popeye” Ingram.

Η μεγαλύτερη τραγωδία της ζωής τους δεν ήταν η δική τους φυσική κατάσταση αλλά ότι, γονιδιακά, πέρναγε και στα παιδιά τους.

North Dakota, 1976

Οι περισσότερες φωτογραφίες είναι από τη δεκαετία του ’70. Πώς είναι σήμερα να κάνεις παραστάσεις; Φαντάζομαι ότι είναι ένας κύκλος που κλείνει.

Δούλεψα στις τρεις τελευταίες παραστάσεις: στο Hall & Christ’s Wondercade, στην οικογένεια Wanous της Αλαμπάμα και σ’ αυτή της Whitney Sutton, που διεξαγόταν από την Elsie Sutton, από τότε που πέθανε η Whitney. Επισκέπτομαι τον Hall, τον Christ και τον μικρό Pete Terhune κάθε χρόνο ή, σπανιότερα, μιλάω στο τηλέφωνο με κάποιους άλλους καλλιτέχνες. Πολλοί, όπως ο Emmet, νομίζω πως χάθηκαν.

Nebraska, 1976

Ποια ήταν τα αγαπημένα σας νούμερα, απ’ όλα αυτά τα χρόνια;

Οι επισκέπτες έβλεπαν πολλά πράγματα με ένα δολάριο, πράγματα που δεν βλέπεις στο θέατρο. Μερικές φορές κάποιοι λιποθυμούσαν. Συνήθως –όχι πάντα- κάποια γυναίκα. Καμιά φορά, επιτρεπόταν να μπουν στα παρασκήνια. Τα νούμερα ήταν πάντα πολύ δυνατά. Ήταν κάποιος που κατάπινε φωτιές που ασκούσε μεγάλη γοητεία. Παράλληλα δούλευε στην IBM.

Ontario, 1974

Αλλά δεν το έβλεπα έτσι. Για ‘μένα δεν ήταν το νούμερο που είχε το ενδιαφέρον.  Δεν ήταν συναυλία του Springsteen. Με τα φρικιά, έμαθα να βλέπω τους ανθρώπους από μέσα αντί να μένω στην όψη τους. Το ενδιαφέρον μου για την υποκουλτούρα έρχεται από το πιο γενικό ερώτημα, πώς οι άνθρωποι λύνουν τα προβλήματα της ζωής. Και ακόμα έχω την ίδια περιέργεια. Κατά κάποιο τρόπο, η μηχανή μου γίνεται λόγος για ‘μενα, να συνεχίσω να ρωτάω.

Η έκθεση του Randal Levenson, In Search of the Monkey Girl, θα είναι από τις 6 Ιουνίου ως τις 4 Ιουλίου, 2014, στην Petite Mort Gallery, στην Οτάβα του Καναδά.