Λεπτομέρειες της Υπόθεσης Δολοφονίας με Δράστη τον Oscar Pistorius που τα Μέσα Επέλεξαν να Αγνοήσουν

Στις 11 Σεπτεμβρίου 2014, η Thokozile Masipa ξεκίνησε να διαβάζει την ετυμηγορία της, μια απόφαση που μεταδίδονταν ζωντανά σε όλον τον πλανήτη. Έχουν περάσει σχεδόν τέσσερα χρόνια από τότε που μία από τις πιο πολυσυζητημένες δίκες του αιώνα έφτανε στην κορύφωσή της.

Για πέντε μήνες, ο Oscar Pistorius βρισκόταν στο εδώλιο του κατηγορουμένου για τη δολοφονία της τότε κοπέλας του, Reeva Steenkamp. Ο κόσμος είδε τον Pistorius –ο οποίος κάποτε ήταν ένας αξιοσέβαστος αθλητής– να κρίνεται ένοχος για ανθρωποκτονία από πρόθεση της ηλικίας μόλις 29 ετών Steenkamp, έπειτα από αναίρεση προηγούμενης απόφασης. Μετά από σειρά προσφυγών, τον Νοέμβριο του 2017, ο Pistorius κρίθηκε ένοχος για τον φόνο και καταδικάστηκε σε 13 χρόνια και πέντε μήνες φυλάκισης.

Την εποχή εκείνη έγιναν συγκρίσεις με τη δίκη του OJ Simpson. Όμως, σε αντίθεση με την υπόθεση του Simpson, κατά την οποία εκείνος αρνήθηκε ότι έπαιξε οποιονδήποτε ρόλο στη βίαιη δολοφονία της πρώην συζύγου του Nicole Brown Simpson και του φίλου της, Ron Goldman, δεν υπήρχε ποτέ αμφιβολία ότι ο Pistorius είχε τραβήξει τη σκανδάλη κατά της Steenkamp. Το ερώτημα σε αυτήν την περίπτωση δεν ήταν το ποιος, αλλά το γιατί;

Αυτός είναι ο λόγος που το νέο ντοκιμαντέρ των τεσσάρων επεισοδίων, το οποίο θα κυκλοφορήσει σύντομα με τίτλο Pistorius, διαφέρει τόσο από τη μίνι σειρά των πέντε επεισοδίων OJ: Made in America, του 2016. Παρόλο που και τα δύο ξεδιπλώνουν υποθέσεις δολοφονίας στις οποίες εμπλέκονται διάσημοι αθλητές, οι δημιουργοί του Pistorius δεν ήρθαν αντιμέτωποι με σωρεία αμφισβητούμενων περιστατικών. Μόνο ένα ερώτημα πλανάται, τόσο πάνω από την ίδια την υπόθεση όσο και από το ντοκιμαντέρ που ακολούθησε: τι περνούσε από το μυαλό του Oscar Pistorius, καθώς τραβούσε τη σκανδάλη; Οι κατήγοροι υποστήριξαν ότι η δολοφονία ήταν προμελετημένη. Η υπεράσπιση υποστήριξε ότι ο Pistorius πίστευε ότι όποιος ήταν κλειδωμένος πίσω από την πόρτα του μπάνιου ήταν διαρρήκτης, γι’ αυτό και ο Pistorius άνοιξε πυρ εναντίον της κοπέλας του χωρίς να γνωρίζει ότι είναι εκείνη, επειδή πραγματικά φοβόταν για τη ζωή του.

Ο Oscar Pistorius ήταν κάποτε ένας σύγχρονος ήρωας. Όταν ήταν σε ηλικία 11 μηνών, του ακρωτηρίασαν τα δύο του πόδια. Στα 17 του κέρδισε το χρυσό μετάλλιο στους Παραολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας. Ο Pistorius, όμως, δεν θα μείνει γνωστός για τους θριάμβους του. Αντίθετα, θα μείνει στη μνήμη του κόσμου ως ο άνθρωπος που σκότωσε τη σύντροφό του. Το Pistorius επιχειρεί να αναλύσει λεπτομερώς τη ζωή του, σε μια προσπάθεια να καταλάβει τι συνέβη τις πρώτες πρωινές ώρες της Ημέρας του Αγίου Βαλεντίνου του 2013. Αλλά, όπως εξηγεί ο παραγωγός και συγγραφέας Sean Richard, η υπόθεση αυτή αφηγείται επίσης την ιστορία της Νότιας Αφρικής, η οποία συχνά χαρακτηρίζεται από βία και διχασμό.

VICE: Σε αντίθεση με τις περισσότερες ταινίες που πραγματεύονται αληθινά εγκλήματα, η συγκεκριμένη υπόθεση δεν είναι μια ιστορία αναζήτησης του δολοφόνου, ενώ και η δίκη μεταδόθηκε ζωντανά σε όλο τον κόσμο. Γιατί ήθελες να κάνεις ένα ντοκιμαντέρ για το τι συνέβη;
Sean Richard: Νομίζω ότι έχει να κάνει με το τι θέλεις από μια ταινία. Αν στοχεύεις στην αλήθεια, είσαι ειλικρινής και παραμένεις πιστός σε μια ιστορία, τότε θα βρεις πολλές συγκινητικές και δυνατές πτυχές, οι οποίες δεν είναι «clickbait» από μόνες τους, όμως πρέπει να εξερευνηθούν. Η κατανόηση του ατόμου, της χώρας και του εγκλήματος εμπλουτίζει την ιστορία του Pistorius. Μας επιτρέπει να διερευνήσουμε τα θέματα που πλαισιώνουν τα όσα συνέβησαν: τα προνόμια των λευκών, τη βία κατά των γυναικών, τις φυλετικές εντάσεις στη Νότια Αφρική, την αναπηρία, τον τρόπο με τον οποίο τα ΜΜΕ παρουσίασαν την υπόθεση. Υπάρχει πολύ βάθος σε όλα αυτά, κάτι που δεν έφτασε ποτέ στα πρωτοσέλιδα.

Ο Pistorius έγινε σύμβολο - μια ευκαιρία να δει ο κόσμος ότι μόνο και μόνο επειδή κάποιος είναι λευκός και πλούσιος, δεν σημαίνει ότι θα αθωωθεί στη Νότια Αφρική.

Είναι επίσης μια θεότρελη ιστορία, έτσι δεν είναι; Πολύ τραγική, φυσικά, αλλά τα μέσα μαζικής ενημέρωσης ξεσάλωσαν τελείως.
Αναμφίβολα είναι μια απίστευτη ιστορία. Καταρχάς, μιλάμε για έναν άνδρα που γεννήθηκε με αναπηρία και του ακρωτηριάστηκαν τα πόδια. Αγωνίστηκε με αρτιμελείς αθλητές και έγινε παγκόσμια φιγούρα στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Λονδίνου, το 2012. Μήνες αργότερα, πυροβόλησε τη σύντροφό του που ήταν μοντέλο. Όπως όλοι γνωρίζουμε, για πολλά μέσα ενημέρωσης, πρόκειται για μια ιστορία που πουλάει. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο έγινε τόσο γνωστή η υπόθεση, αλλά αυτός δεν είναι απαραίτητα ο λόγος που τη βρήκα προσωπικά τόσο ενδιαφέρουσα.

Το ντοκιμαντέρ έχει τέσσερα μέρη και το πρώτο επεισόδιο είναι ουσιαστικά μία ώρα αφιερωμένη στην αφήγηση και την εξύμνηση της ζωής του Pistorius, ενός ανθρώπου που τελικά σκότωσε τη σύντροφό του. Γιατί αφιερώνεις τόσο χρόνο στην εξερεύνηση του άνδρα αυτού πριν από το έγκλημα;
Ειλικρινά; Δεν θα είχαμε πάρει αυτήν την απόφαση αν ήταν ένα 90λεπτο φιλμ. Είχαμε ένα ντοκιμαντέρ τεσσάρων ωρών, γι’ αυτό και αποφασίσαμε να προσπαθήσουμε να πούμε την ιστορία της ζωής του με τον πιο αντικειμενικό τρόπο. Η σειρά ονομάζεται Pistorius - θέλαμε να καταλάβουμε τι συνέβη πραγματικά την Ημέρα του Αγίου Βαλεντίνου, οπότε έπρεπε να περάσουμε λίγο χρόνο μαζί του πριν από τη δολοφονία. Η αναπηρία του χρησιμοποιήθηκε ως μέρος της υπεράσπισής του αργότερα στη δίκη και ως εκ τούτου πρέπει να καταλάβουμε τι σήμαινε αυτή η αναπηρία στη ζωή του. Η παιδική του ηλικία, ο ρόλος της μητέρας του στη ζωή του - όλα παίζουν σημαντικό ρόλο αργότερα, στα επόμενα επεισόδια.

Μπορούμε να τον κρίνουμε γι’ αυτό που έπραξε εκείνη την ημέρα, αλλά προσπαθούμε να καταλάβουμε το άτομο στο σύνολό του. Όταν κατανοείς καλύτερα ένα άτομο, κατανοείς καλύτερα το έγκλημά του. Νομίζω ότι το πρώτο επεισόδιο –το οποίο, εν μέρει, τον εξυμνεί- είναι σημαντικό, επειδή αυτό είναι που έκανε ο κόσμος πριν από εκείνο το βράδυ. Ήταν ένας ήρωας που άλλαξε τις αντιλήψεις των ατόμων με ειδικές ανάγκες και έφερε το παραολυμπιακό κίνημα στο προσκήνιο. Η ιστορία του είναι σχεδόν σαν αρχαιοελληνικός μύθος - δεν θέλεις να κάνει αυτήν την πράξη, αλλά όταν βλέπεις τη Reeva στο τέλος του πρώτου επεισοδίου, ξέρεις ότι όλα θα τελειώσουν σύντομα. Προκειμένου να μπορέσει ο κόσμος να καταλάβει πώς ήταν η ατμόσφαιρα εκείνη την εποχή–όπου όλοι είδαν έναν ήρωα να διαπράττει αυτό το έγκλημα - έπρεπε να ακολουθήσουμε και την ίδια αφήγηση.

Κάνοντας το ντοκιμαντέρ αυτό, άλλαξε η γνώμη που είχες για το τι συνέβη; Πιστεύεις ότι οι τελικές δικαστικές αποφάσεις ήταν σωστές;
Σε αντίθεση με πολλούς ανθρώπους που ασχολήθηκαν με όλο αυτό, δεν είχα άποψη για τις προθέσεις του στην αρχή. Έχοντας ολοκληρώσει το ντοκιμαντέρ, αισθάνομαι έντονα ότι οποιοσδήποτε παρουσιάζεται βέβαιος για τα γεγονότα εκείνης της νύχτας το κάνει με βάση το τι πιστεύει, όχι με στοιχεία.

Υπάρχει μια κοινή εσφαλμένη αντίληψη ότι το ζεύγος ήταν μαζί για καιρό, αλλά γνωρίζονταν μόνο για τρεις μήνες. Υπάρχει και μια άλλη αφήγηση, σύμφωνα με την οποία ο Pistorius είχε ασκήσει βία σε συντρόφους του στο παρελθόν. Δεν υπάρχουν στοιχεία που να το αποδεικνύουν αυτό. Η Αστυνομία μίλησε για ένα προηγούμενο περιστατικό ενδοοικογενειακής βίας, κάτι που εντόπισε και ο Τύπος, αλλά τελικά επρόκειτο απλώς για έναν ισχυρισμό ότι είχε χτυπήσει δυνατά μια πόρτα και είχε διώξει κάποιον από ένα πάρτι - και οι αστυνομικοί το διηγούνται ακριβώς έτσι αυτό. Σίγουρα είχε παράξενες αλληλεπιδράσεις με τις γυναίκες, αλλά αυτό δεν οδηγεί αναγκαστικά στο συμπέρασμα ότι η δολοφονία ήταν προμελετημένη.

Μπορείς να πάρεις τη μια ή την άλλη θέση για την υπόθεση, αν θέλεις, αλλά η αλήθεια είναι ότι ήταν το μοναδικό άτομο που βρισκόταν στο σπίτι εκείνο το βράδυ. Νομίζω ότι οι άνθρωποι συχνά θέλουν να πάρουν απαντήσεις, αλλά λείπουν κάποια πράγματα.

VICE Video: Εξωγήινοι στο Αεροδρόμιο του Ελληνικού

Παρακολουθήστε όλα τα βίντεo του VICE, μέσω της νέας σελίδας VICE Video Greece στο Facebook.

Σαν τι;
Λείπει ένα σαφές κίνητρο. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχει πρόθεση, αλλά κανείς δεν έχει βρει ακόμη ένα κίνητρο. Αυτές οι πληροφορίες μπορεί να ήταν στο τηλέφωνο, τα δεδομένα του οποίου διαγράφηκαν. Ο Pistorius πυροβόλησε τη νύχτα πριν από την Ημέρα του Αγίου Βαλεντίνου. Υπάρχουν πολλές πιθανότητες να έλαβε πολύς κόσμος διάφορα μηνύματα εκείνες τις ώρες και αυτό είναι πολύ σημαντικό εδώ: κάποιος «καθάρισε» ένα τηλέφωνο. Ένα από τα τηλέφωνα του Pistorius εξαφανίστηκε από τη σκηνή του εγκλήματος και αργότερα επιστράφηκε. Όταν η Αστυνομία έλεγξε το τηλέφωνο, είπε ότι κάποιος το είχε «καθαρίσει» με έναν υπολογιστή με όνομα χρήστη Titanium Hulk. Ο Carl Pistorius -ο αδελφός του Oscar- είχε έναν λογαριασμό στο Twitter και ένα email με αυτό το ψευδώνυμο.

Στη σειρά ακούμε τον ίδιο τον Pistorius μόνο μέσα από αρχειακό υλικό και φυσικά από την εξέτασή του ως μάρτυρα, η οποία μεταδόθηκε ζωντανά σε όλο τον κόσμο. Προσπαθήσατε να μιλήσετε μαζί του;
Πήγα να τον συναντήσω στη φυλακή. Ήταν μια πολύ σύντομη συζήτηση, με σύστησε ο θείος του. Μιλήσαμε λίγο - βασικά, ήταν πολύ αφοσιωμένος στην προσπάθειά του να μου εξηγήσει ότι ο χειρισμόςτης σκηνής του εγκλήματος ήταν πολύ κακός. Όταν είχαμε συναντηθεί τον Φεβρουάριο του 2017, μου είχε φανεί ένας άνθρωπος με ψυχικά τραύματα. Ανεξάρτητα από το αν σκότωσε σκόπιμα τη σύντροφό του ή όχι, φαίνεται να έχει σπάσει τελείως.

Νομίζω ότι το κλειδί, ανεξάρτητα από το τι συνέβη, είναι ότι είναι ένας βαθιά διφορούμενος άνθρωπος. Η δυσκολία του να ισορροπήσει ανάμεσα στον τρόπο που παρουσιάζει τον εαυτό του και στα προβλήματα που έχει λόγω της αναπηρίας του, είναι πιθανότατα ο λόγος για τον οποίο τράβηξε τη σκανδάλη. Είτε φοβήθηκε πραγματικά ότι κάποιος είχε εισβάλει στο σπίτι του –παρόλο που υπήρχαν τόσοι φρουροί ασφαλείας– είτε υπήρχε μια βαθιά οργή από ζήλια, νομίζω ότι αυτή η εσωτερική σύγκρουση για την αναπηρία του ήταν που τον οδήγησε σε όλα αυτά.

To άρθρο δημοσιεύτηκε αρχικά στο VICE US.

Περισσότερα από το VICE

Η Στιγμή που Υπάλληλος σε Fast Food Καταστρέφει τη Ζωή μιας Vegan Λέγοντάς την Αλήθεια για τη Μαγιονέζα

Αντλία Βενζίνης, Κρεμάστρα, Βέσπα - Κάποιοι στην Ελλάδα «Χτυπάνε» Tattoo Αγαπημένα τους Αντικείμενα

Σεξ στις Ελληνικές Φυλακές: Εκεί που το Φύλο Είναι Απλώς μια Κοινωνική Κατασκευή