Η Άνοδος της Ψυχοθεραπείας Μέσω Instagram

Το Instagram δεν είναι η πρώτη πλατφόρμα μέσων κοινωνικής δικτύωσης την οποία θα επισκεφθείτε για σοβαρές θεραπευτικές συμβουλές. Κατηγορείται άλλωστε ως το μέσο ενθάρρυνσης της κακής ψυχικής υγείας: το 2017, για παράδειγμα, μια μελέτη διαπίστωσε ότι το Instagram ήταν η «χειρότερη πλατφόρμα μέσων κοινωνικής δικτύωσης όσον αφορά τον αντίκτυπό της στην ψυχική υγεία των νέων». Άλλοι πιστεύουν πως οι εικόνες των διασημοτήτων, των influencers και των συνομηλίκων μπορούν να έχουν σημαντική επίδραση στη διάθεση και την εικόνα του σώματος. Νωρίτερα φέτος, η πλατφόρμα ανακοίνωσε ότι θα κρύβει τα likes από τις αναρτήσεις για να «αφαιρέσει πίεση» από τους χρήστες.

Παρόλα αυτά, ένας αυξανόμενος αριθμός θεραπευτών χρησιμοποιεί την πλατφόρμα για να προωθήσει την πρακτική του και να μοιραστεί τις γνώσεις του - και οι χρήστες τους επιλέγουν.

«Υπήρξε αύξηση των θεραπευτών και ψυχολόγων στο Instagram, όχι μόνο αύξηση της δημοτικότητάς τους», λέει ο Dr Sophie Mort. Γνωστή κι ως Dr Soph, η Mort είναι κλινική ψυχολόγος με μεταπτυχιακούς τίτλους στη νευροεπιστήμη και διδακτορικό στην κλινική ψυχολογία. Όταν ξεκίνησε τον δημοφιλή λογαριασμό της, στις αρχές του 2018, είδε «ελάιχστους θεραπευτές εκεί έξω». Όμως, το τελευταίο έτος, «ο αριθμός των θεραπευτών που λαμβάνουν μέρος σε συζητήσεις και μοιράζονται τις γνώσεις τους έχει αυξηθεί».

Όπως και με τόσες πολλές τάσεις των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, η άνοδος του Insta-θεραπευτή ξεκίνησε στις ΗΠΑ. Λογαριασμοί όπως της Nicole LePera (γνωστή ως ολιστική ψυχολόγος), της Lisa Olivera και της Whitney Hawkins ξεκίνησαν με λίγους followers, αλλά έχουν τραβήξει εκατοντάδες χιλιάδες αφοσιωμένους οπαδούς (η LePera και η Olivera αρνήθηκαν να σχολιάσουν στο ρεπορτάζ). Αναρτήσεις σχετικά με τα όρια των σχέσεων, την επεξεργασία των συναισθημάτων και της θεραπείας, βρίσκονται στην κορυφή χιλιάδων σχολίων, ζωντανών συζητήσεων και συχνά απίστευτων εκδηλώσεων ευαισθησίας.

Προς τι, λοιπόν, αυτή η ξαφνική άνοδος του ενδιαφέροντος; Η Mort πιστεύει ότι ζούμε σε μια εποχή όπου οι άνθρωποι «προσπαθούν να κατανοήσουν τον εαυτό τους περισσότερο από ποτέ», αν σκεφτούμε και την αύξηση κατά 20% στις πωλήσεις βιβλίων αυτοβοήθειας.

«Αυτοί οι θεραπευτές εξομαλύνουν τα συναισθήματα και την αγωνία. Κάνουν να αισθάνεται κανείς άνετα να σκεφτεί τι σημαίνει να είσαι άνθρωπος στον κόσμο σήμερα. Μοιράζονται απλά εργαλεία που είναι γνωστό ότι προάγουν την ανακούφιση και την ευημερία, και μπορεί κανείς να τα χρησιμοποιεί άμεσα και χωρίς κόστος».

Οι περισσότεροι θεραπευτές στο Instagram σημειώνουν ότι δεν είναι το ίδιο με μια δια ζώσης συνεδρία: η Whitney Hawkins συγκρίνει και τα δύο, σε ένα post με τίτλο «Το Instagram δεν είναι θεραπεία». Ο Mort επισημαίνει ότι η θεραπεία είναι μια σχέση, «ένας χώρος ανάμεσα σε δύο ανθρώπους, που μιλάνε με έναν διαφορετικό τρόπο για τις εμπειρίες ζωής του πελάτη».

Ραπάραμε στο Στούντιο του Dj Paco

Παρακολουθήστε όλα τα βίντεo του VICE, μέσω της νέας σελίδας VICE Video Greece στο Facebook

«Είναι ένας τόπος όπου ο θεραπευτής κρατά το μυαλό σου στο κεφάλι σου», λέει. «Και το Instagram δεν κάνει τίποτα από αυτά. Δεν είναι αντικατάσταση της θεραπείας ή της κοινότητας και των σχέσεων στην πραγματική μας ζωή».

Το γεγονός ότι η LePera περιγράφει τους followers της ως «αυτο-θεραπευτές», σημαίνει κάτι. Εννοεί, κατά πάσα πιθανότητα, ότι όλοι έχουμε την ικανότητα να επιλύσουμε κάποιες από τις δικές μας ανησυχίες και τραύματα. Πρόκειται για κάτι στο οποίο δεν θα διαφωνούσαν οι περισσότεροι θεραπευτές ή ψυχολόγοι. Αν και μερικοί followers μπορεί να βρίσκονται σε θεραπεία, άλλοι που ξεκινούν ταξίδια «αυτοθεραπείας» είναι πιθανό να μην έχουν καμία υποστήριξη - εκτός, φυσικά, από το Instagram.

Παρ' όλα αυτά, όπως λέει η Mort, το Instagram δεν είναι θεραπεία και δεν θα μπορούσε ποτέ να είναι: δεν είναι προσωπικό, δεν μπορεί να καθιερωθεί ως τέτοιο είδος σχέσης και, βασικά, είναι δημόσιο. Ενώ οι θεραπευτές μπορεί να γνωρίζουν αυτούς τους περιορισμούς όταν μοιράζονται τις σκέψεις τους, είναι πιο δύσκολο να πούμε εάν και οι followers τους, τους γνωρίζουν - πράγμα που αποδεικνύεται από το είδος των προσωπικών σχολίων που συχνά αφήνουν οι χρήστες κάτω απο τις αναρτήσεις.

Η Mort επισημάνει ότι πολλοί από τους θεραπευτές του Instagram, τους οποίους γνωρίζει, γνωρίζουν τέτοιες περιπτώσεις και αφήνουν τους followers να μάθουν τους «περιορισμούς της πλατφόρμας», υποδεικνύοντας άλλες πηγές ή αποστέλλοντας μια τυποποιημένη απάντηση DM εξηγώντας ότι η εξατομικευμένη υποστήριξη δεν μπορεί να προσφερθεί μέσω του Διαδικτύου.

Η Myira Khan, της Βρετανικής Ένωσης Συμβουλευτικής και Ψυχοθεραπείας, προειδοποιεί ενάντια σε αυτούς τους λογαριασμούς. Πιστεύει ότι οι θεραπευτές πρέπει να είναι «πραγματικά υπεύθυνοι» όταν δημοσιεύουν μηνύματα στα κοινωνικά μέσα, ειδικά όταν αλληλεπιδρούν με ευάλωτους ανθρώπους: «Ο χώρος που καταλαμβάνουμε είναι πολύ δημοφιλής. Όταν οι άνθρωποι σχολιάζουν ή αλληλεπιδρούν, πρέπει να το διαχειριστούμε με έναν τρόπο ο οποίος θα είναι ηθικός και υπεύθυνος. Κάποιος μπορεί να αισθάνεται ευάλωτος και εκτεθειμένος όταν δημοσιεύει ένα σχόλιο. Αλλά δεν μπορούμε να το διαιωνίσουμε ούτε να τους ενθαρρύνουμε να αποκαλύπτουν περισσότερα».

Οι κανονισμοί φαίνονται να είναι η εύκολη απάντηση εδώ - ένα σύνολο κατευθυντήριων γραμμών που εξηγούν στους θεραπευτές τι μπορούν και δεν μπορούν να κάνουν στα κοινωνικά μέσα.

Αλλά είναι πιο δύσκολο από ό,τι φαίνεται. Ο Khan επισημαίνει ότι το ίδιο το επάγγελμα δεν υπόκειται σήμερα σε κανόνες, που σημαίνει ότι είναι πολύ δύσκολο να βάλεις περιορισμούς σε αυτό που οι θεραπευτές μπορούν και δεν μπορούν να κάνουν μέσα στα κοινωνικά μέσα. Προτείνει ότι οι θεραπευτές πρέπει να δημιουργήσουν το δικό τους ηθικό οδηγό για κοινωνικά μέσα - το ίδιο είδος που θα ακολουθούσαν μέσα στο ιατρείο τους.

«Υπάρχει ατομική ηθική ευθύνη για τους θεραπευτές που δημοσιεύουν περιεχόμενο εκεί έξω», λέει. «Δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα που να σπάει τα δικά μας ηθικά πρότυπα».

Η Mort θεωρεί πως το Instagram είναι ένα εκπαιδευτικό εργαλείο. «Ήθελα να δώσω πληροφορίες στον κόσμο που θα βοηθούσαν τους ανθρώπους να ξαναδιαβάσουν τις δικές τους εμπειρίες», λέει. Η προσέγγισή της μπορεί να είναι σοφή. Εάν θέλετε να καταλάβετε καλύτερα τον εαυτό σας, μάθετε για ψυχολογικές αντιλήψεις ή απλά πνίξετε τον θόρυβο του Instagram με κάτι λίγο πιο θετικό, τέτοιοι λογαριασμοί θα μπορούσαν να αποδειχθούν χρήσιμοι. Αλλά για κάτι σοβαρότερο; Είναι καλύτερο να παραμείνετε εκτός σύνδεσης.

Το άρθρο δημοσιεύτηκε αρχικά στο VICE UK

Περισσότερα από το VICE

Έγκλημα και Καλοκαίρι: «Το Θέρος»

Η Μεγάλη Κλοπή των Κοραλλιών από τις Ελληνικές Θάλασσες

Η Σουρεάλ Εμμονή της Αγγλίας με τον Elvis Presley