Η «Κατάρριψη» του Πίνακα Ouija

Οι ψυχολόγοι έχουν βρει μια εξήγηση για τον λόγο που οι άνθρωποι που χρησιμοποιούν πίνακες Ouija, αισθάνονται συχνά ότι ένα πνεύμα μετακινεί την ξύλινη γραφίδα (τον δείκτη) και γράφουν μηνύματα. Βασίζεται στην ιδέα ότι δύο ή περισσότεροι χρήστες ελέγχουν εναλλάξ τον δείκτη, συνεργαζόμενοι ασυνείδητα για να δημιουργήσουν ένα μήνυμα που ξεκινά τυχαία, αλλά γίνεται όλο και πιο προβλέψιμο, καθώς ο αριθμός των επιλογών που βγάζουν νόημα μειώνεται.

Σε μια νέα μελέτη, ο ερευνητής Marc Andersen του Πανεπιστήμιου Aarhus και οι συνάδελφοί του παρευρέθηκαν σε ένα συνέδριο για πίνακες Ouija και εφοδίασαν ζευγάρια χρηστών του πίνακα με εξοπλισμό παρακολούθησης ματιών. Αυτή είναι η πρώτη φορά που μελετήθηκε η πρακτική Ouija εκτός κάποιου εργαστηρίου ψυχολογίας. Οι οφθαλμικές κινήσεις των 40 συμμετεχόντων καταγράφηκαν σε δύο συνθήκες, καθώς εργάζονταν σε ζευγάρια: Κατά τη συνηθισμένη χρήση του πίνακα Ouija για δέκα λεπτά και σε μια «εθελοντική» συνθήκη, όπου οι συμμετέχοντες σχημάτιζαν γράμματα και λέξεις που τους έδιναν οι ερευνητές.

Ο Andersen και οι συνάδελφοί του ενδιαφέρονταν για τις προβλέψιμες κινήσεις των ματιών κατά τις οποίες ο συμμετέχων κοίταζε ένα γράμμα προτού «προσγειωθεί» σε αυτό ο δείκτης, γεγονός που υποδηλώνει ότι ο χρήστης του πίνακα γνώριζε την κατεύθυνση του δείκτη, κάτι που πιθανώς ήταν αποτέλεσμα της σκόπιμης κίνησης του ίδιου.

VICE Video: Οι Έλληνες που Πιστεύουν ότι η Γη Είναι Επίπεδη

Παρακολουθήστε όλα τα βίντεo του VICE, μέσω της νέας σελίδας VICE Video Greece στο Facebook.

Όπως ήταν αναμενόμενο, οι συμμετέχοντες έκαναν πολύ περισσότερες προβλέψιμες κινήσεις με τα μάτια στην εθελοντική συνθήκη - ήξεραν πού θα μετακινούσαν οι ίδιοι και οι συνεργάτες τους τον δείκτη και συχνά κοίταζαν εκ των προτέρων το κατάλληλο γράμμα. Αυτές οι προβλέψιμες κινήσεις των ματιών ήταν πολύ πιο σπάνιες (κατά 38%) όταν χρησιμοποιούσαν τον πίνακα Ouija με τον συνηθισμένο τρόπο. Σε μεγάλο βαθμό, η αίσθηση του ελέγχου πάνω στις ίδιες μας τις πράξεις προέρχεται από το γεγονός ότι ο εγκέφαλός μας προβλέπει τις συνέπειές τους, γι’ αυτό και, όταν οι συμμετέχοντες δεν ήταν σε θέση να προβλέψουν τόσο καλά την κίνηση του δείκτη κατά τη συνηθισμένη χρήση του Ouija, ένιωθαν να ελέγχουν λιγότερο αυτές τις κινήσεις.

Δύο βασικές λεπτομέρειες στη συνθήκη της συνηθισμένης χρήσης του πίνακα Ouija συνέβαλαν περαιτέρω στην εξήγηση του πώς αυτές οι φαινομενικά λιγότερο σκόπιμες κινήσεις δημιουργούν μηνύματα που βγάζουν νόημα. Κατ’ αρχάς, όταν εξεταζόταν το κατά πόσο ένας τουλάχιστον συμμετέχων ενός ζευγαριού έκανε μια προβλέψιμη κίνηση με τα μάτια, τα ποσοστά πρόβλεψης ήταν εξίσου υψηλά με αυτά της εθελοντικής συνθήκης. Με άλλα λόγια, για μια δεδομένη κίνηση του δείκτη, τουλάχιστον ένα άτομο γνώριζε συνήθως την κατεύθυνσή του. Δεύτερον, τα ποσοστά πρόβλεψης αυξήθηκαν στη συνθήκη της συνηθισμένης χρήσης του πίνακα Ouija, αλλά όχι στην εθελοντική συνθήκη, πιθανώς επειδή οι συμμετέχοντες αντιλαμβανόντουσαν τον ολοένα και πιο ελαττωμένο αριθμό διαθέσιμων επιλογών που έβγαζαν νόημα.

Έτσι, μέρος της εξήγησης για την ανατριχιαστική αίσθηση ότι ο πίνακας Ouija ελέγχει τον εαυτό του για να συλλαβίσει ένα καταληπτό μήνυμα, είναι ότι οι συμμετέχοντες ουσιαστικά χειρίζονται τον πίνακα εναλλάξ: Υποτιμούν τη δική τους συμβολή και συγχρόνως η σκόπιμη κίνηση του παρτενέρ τους, τους δίνει την αίσθηση ότι ο δείκτης κινείται από μόνος του. (Αυτή η εξήγηση συνάδει με με προηγούμενες έρευνες που δείχνουν ότι τείνουμε να υποτιμούμε τη δύναμη των δικών μας κινήσεων σε σχέση με άλλους).

Τέλος, όλα τα παραπάνω επισκιάζονται από τις πεποιθήσεις των συμμετεχόντων, οι οποίες φαίνεται να έχουν αναδρομική επίδραση στην αίσθηση του ελέγχου (ή την έλλειψη αυτής) από την πλευρά τους. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι οι συμμετέχοντες που πίστευαν περισσότερο ότι οι πίνακες Ouija μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να υπάρξει επικοινωνία με φαντάσματα και πνεύματα ήταν πιθανότερο να πουν αργότερα ότι ένιωσαν ότι ο δείκτης κινήθηκε από μόνος του.

Το άρθρο δημοσιεύτηκε αρχικά στο VICE US.

Περισσότερα από το VICE

Άτομα με Τατουάζ στο Πρόσωπο μας Εξηγούν τα Σχέδιά τους

«Έλα, Παρ’ το και Ρίξε μου» - Όταν ο Άκης Πάνου Σκότωσε τον «Αγαπητικό» της Κόρης του

Το Τρίγωνο των Βερμούδων Μάλλον Εξηγείται και οι Συνωμοσιολόγοι Κλαίνε Κάπου Σιωπηρά