Το ΣΕΗ Έγινε το «Καταφύγιο» των Ηθοποιών εν Μέσω #MeToo και Πανδημίας

Η οικονομική κρίση, η πανδημία και τώρα το ελληνικό #metoo, που έφερε στο φως εκατοντάδες καταγγελίες για σεξουαλική, λεκτική και σωματική βία στο χώρο του θεάτρου, έδωσαν στο Σωματείο Ελλήνων Ηθοποιών (ΣΕΗ) την ώθηση να αναλάβει ξανά συντονισμένη δράση για να λύσει τα ζητήματα ασφάλειας και εκπροσώπησης του κλάδου, καθώς και να θεσπίσει ένα νέο πλαίσιο κανόνων.

Εν μέσω κορονοϊού, συγκεκριμένα, το ΣΕΗ δεν έμεινε σε ανεφάρμοστες υποσχέσεις αλλά προχώρησε σε πράξεις, έγινε «καταφύγιο» για πολλούς ηθοποιούς που έμειναν άνεργοι, προσφέροντάς τους ψυχολογική και υλική βοήθεια. Μια από αυτές τις περιπτώσεις είναι και του ηθοποιού Γιώργου Ρουσσάκη ο οποίος καταθέτει την προσωπική του εμπειρία στο VICE.

«Κοντά στις γιορτές των Χριστουγέννων, χτυπάει το τηλέφωνό μου και ήταν η γραμματέας του ΣΕΗ η οποία με ρώτησε αν χρειάζομαι κάποιου είδους βοήθεια, είτε ψυχολογική είτε υλική. Της απάντησα πως δεν χρειάζομαι και μου ανέφερε ότι υπάρχουν κονδύλια τα οποία έχουν βγει για τους ηθοποιούς που έχουν οικονομικό πρόβλημα μέσα από το ΣΕΗ, όπως επίσης και υλική βοήθεια, αν χρειάζομαι τρόφιμα ή οτιδήποτε. Πάλι της απάντησα ότι δεν χρειάζομαι και επέμενε λέγοντας πως “επειδή ξέρουμε ότι οι άνθρωποι που έχουν πραγματικά ανάγκη δεν το δηλώνουν, σας παρακαλώ μπορείτε να μην έρθετε εσείς, να έρθει κάποιος άλλος αν ντρέπεστε”. Συμπωματικά εγώ δεν χρειαζόμουν την βοήθεια διότι είχα εισόδημα, την αρνήθηκα αλλά μου έκανε πολύ θετική εντύπωση. Είμαι μέλος του ΣΕΗ, όμως δεν έχω ενεργή σχέση με το Σωματείο, πηγαίνω μόνο στις εκλογές για να ψηφίσω. Ήταν η πρώτη φορά που ένα θεσμικό όργανο μού πρόσφερε έμπρακτη βοήθεια και με τόσο διακριτικό τρόπο».

Η δράση του ΣΕΗ για πολλά χρόνια απαξιώθηκε από τον καλλιτεχνικό κόσμο, θεωρήθηκε ένα κομματικοποιημένο όργανο που λάμβανε αποφάσεις κυρίως με πολιτικά κριτήρια. Πρόσφατα, στο υπόμνημά του, ο προφυλακισμένος πρώην καλλιτεχνικός διευθυντής του Εθνικού Θεάτρου, Δημήτρης Λιγνάδης, υποστήριξε πως η σε βάρος του υπόθεση είναι κατασκευασμένη από το ΣΕΗ καθώς τα μέλη του και ιδίως ο πρόεδρός του -και «μέτριος ηθοποιός»- βρίσκονταν σε ιδεολογική αντίθεση με το πρόσωπό του.

Το ΣΕΗ ύψωσε τείχος προστασίας στα θύματα κακοποιητικών πράξεων και συμπεριφορών και πρωτεργάτης αυτής της συντονισμένης πρωτοβουλίας ήταν ο Σπύρος Μπιμπίλας. Από την ώρα της εκλογής του, πρόσφερε φιλανθρωπικό έργο για τον μαστιζόμενο από την πανδημία κλάδο. Μοίρασε φαγητό σε ηθοποιούς, βγήκε να διαδηλώσει για τα δικαιώματά τους. Και τώρα, μετά το μαζικό κύμα καταγγελιών για σεξουαλική και σωματική βία στον χώρο του θεάτρου, κατάφερε να κάνει το ΣΕΗ κέντρο του ελληνικού #metoo.

VICE Video: #MeToo στο Ελληνικό Θέατρο

Μιλώντας στο VICE, o Σπύρος Μπιμπίλας εξηγεί πως «μετά τις καταγγελίες της κυρίας Μπεκατώρου δόθηκε ένα έναυσμα για να βγάλουν οι ηθοποιοί τον πόνο που είχαν τόσα χρόνια φυλαγμένο. Βρήκαν τον χρόνο να σκεφτούν και την κατάλληλη συγκυρία, καθώς κανείς δεν δουλεύει, κανείς δεν μπορεί να διαλύσει τώρα μια παράσταση. Αν αυτό συνέβαινε με ανοιχτά θέατρα προφανώς δεν θα είχαμε τόσες καταγγελίες. Κάποια στιγμή, ξέρετε, στην ιστορία δημιουργούνται τέτοια γεγονότα σαν επαναστάσεις και οι άνθρωποι εκτονώνονται. Εμείς τους στηρίξαμε και είπαμε αντί να βγαίνουν στα παράθυρα και στις τηλεοράσεις να έρθουν στο Σωματείο. Έτσι η καταγγελία θα έχει ισχύ».

Το Σωματείο ιδρύθηκε το 1917 και σύμφωνα με το καταστατικό πρόκειται για μία πρωτοβάθμια συνδικαλιστική οργάνωση, ένα καλλιτεχνικό και πνευματικό σωματείο που έχει χρέος να διατηρεί την ενότητα των μελών του, απαραίτητη για την επίτευξη κοινών στόχων και για την προάσπιση των δικαιωμάτων τους.

«Τον καιρό των μνημονίων, οι ηθοποιοί έφτασαν στην απόλυτη ευτέλεια, δούλευαν χωρίς συλλογικές συμβάσεις, έβλεπαν πως δεν έβρισκαν προστασία στο Σωματείο και αποχωρούσαν. Με τον κορονοϊό, έφτασαν στην πλήρη ανεργία. Αυτό τους έκανε να συσπειρωθούν και να επιστρέψουν στο αποδυναμωμένο ΣΕΗ ώστε να μπορέσουν να διεκδικήσουν δίκαιες συμβάσεις, αξιοπρεπείς συνθήκες εργασίας και όλα τα συνεπακόλουθα».

Στον σημερινό ρόλο του ΣΕΗ συντέλεσε το κίνημα “Support art workers”, μια κίνηση γεννημένη μέσα από τη νεολαία. «Στις εκλογές του Ιουνίου, η νέα διοίκηση προήλθε από δύο παρατάξεις: τη μία των νέων που δημιούργησαν το κίνημα “Support art workers” και την άλλη από εμάς, που όλα αυτά τα χρόνια ακολουθούσαμε πιο ανεξάρτητη πολιτική και προερχόμαστε από διάφορα κόμματα. Δημιουργήθηκε έτσι ένα σωματείο που δεν καθοδηγείται από κανένα κόμμα για να πάρει τις αποφάσεις του», προσθέτει ο κ. Μπιμπίλας.

Τον Ιούνιο του 2020 πραγματοποιήθηκαν οι εκλογές του ΣΕΗ. Ο Σπύρος Μπιμπίλας διαδέχτηκε τον Δημήτρη Αντωνιάδη που κατείχε τη θέση του Προέδρου από το 2018. Για πρώτη φορά ψήφισαν 2.000 άτομα ενώ στις προηγούμενες αναμετρήσεις δεν συμμετείχαν πάνω από 400 ηθοποιοί. Το Σωματείο απαριθμούσε 3.500 μέλη στο παρελθόν και σήμερα αγγίζει τα 6.000 άτομα. «Θα γίνει ακόμη πιο δυνατό διότι γράφονται ηθοποιοί οι οποίοι είχαν φύγει παλιότερα, πρωταγωνιστές, άνθρωποι που αποχώρησαν για κομματικούς λόγους αλλά και επειδή είχαν δουλειές που απέδιδαν. Σε κάθε συμβούλιο γράφουμε περίπου 100 νέα άτομα», τονίζει.

Μέσα στην πανδημία τα μέλη του ΣΕΗ οργάνωσαν κινητοποιήσεις και κατάφεραν να διεκδικήσουν επιδόματα για τους ηθοποιούς, αφού μέχρι τον Σεπτέμβριο μπορούσαν να λαμβάνουν κρατική βοήθεια μόνο όσοι είχαν συμβάσεις εργασίας και ήταν σε αναστολή.

«Στη φάση της ανεργίας χρειαζόμαστε το επίδομα, διότι μια μεγάλη μερίδα του κόσμου πιστεύει ότι οι ηθοποιοί έχουν λεφτά. Οι ηθοποιοί είναι 10.000 άτομα, όχι οι 500 αναγνωρίσιμοι οι οποίοι πιθανόν έχουν χρήματα στην άκρη. Τα επιδόματα βγήκαν βάσει του μητρώου καλλιτεχνών του Υπουργείου Πολιτισμού, ενός οργάνου που δημιουργήθηκε για άλλο λόγο όμως χρησιμοποιήθηκε ως εργαλείο επιδοματικής πολιτικής. Ωστόσο, δεν πρόλαβαν να μπουν όλοι οι ηθοποιοί σε αυτό και δεν πήραν τα επιδόματα των πρώτων μηνών. Οι εργοδότες μέσα στα μνημόνια διέλυσαν την Ένωσή τους, ακριβώς για να μην μπορεί να γίνει η συλλογική σύμβαση και έτσι οι ηθοποιοί έγιναν έρμαιο εκμετάλλευσης δουλεύοντας για 200 και 300 ευρώ την ημέρα στα κεντρικά θέατρα, πόσο μάλλον στα μικρά που δεν υπήρχαν και λεφτά».

Ο αριθμός των ηθοποιών που ζητούν βοήθεια από το Ταμείο Αλληλοβοήθειας του ΣΕΗ αυξάνεται διαρκώς και τα μέλη συγκεντρώνουν χρήματα, τρόφιμα και δωροεπιταγές από χορηγούς. Πολλοί πιστεύουν ότι η έκρηξη καταγγελιών που έχει συμβεί αυτήν τη στιγμή στον καλλιτεχνικό χώρο έχει άμεση σχέση με την κατάρρευση των σχέσεων εργασίας και την οικονομική δυσχέρεια.

Ποιος όμως ο ρόλος του Πειθαρχικού σήμερα; «Το Πειθαρχικό παλιότερα είχε τεράστια ισχύ ως όργανο, μπορούσε να αφαιρέσει και την άδεια ασκήσεως επαγγέλματος. Τώρα έχει συμβολικές ποινές, για παράδειγμα να διαγράψεις κάποιον από το Σωματείο εξαιτίας αντισυναδελφικής συμπεριφοράς. Έχει ένα κοινωνικό αντίκτυπο. Οι αγώνες που κάνουμε τώρα είναι όχι μόνο για να φτιάξει ο θεατρικός χώρος αλλά και για να μπει αυτή η χώρα σε τάξη, αφού είναι σε μια γενική αταξία», καταλήγει ο κ. Μπιμπίλας.

Περισσότερα από το VICE

«Έχω Πάρει Φωτιά Πάνω στην Κολώνα» - Ακολουθήσαμε Δύο Εναερίτες στη Θεσσαλονίκη

Η Loukoumh Είναι ό,τι Καλύτερο θα Βρεις στο Ελληνικό Instagram για το Body Positivity

Η Φετινή «Συνταγή» του Masterchef Είναι Κάπως Τοξική

Ακολουθήστε το VICE σε Facebook, Instagram και Twitter.