Κάτω από τον Δρόμο Σχηματαρίου-Χαλκίδας «Κρύβεται» μια Περίεργη Διαδρομή

Είναι μόλις λίγα χιλιόμετρα διαδρομής. Τρία ή τέσσερα. Τον χειμώνα δεν περνούν συχνά αυτοκίνητα από εκεί. Μόνο οι λιγοστοί κάτοικοι και κάποιοι ψαράδες που στήνουν βαριεστημένα τα καλάμια τους και ρίχνουν τις πετονιές τους στον όρμο και τις προβλήτες. Τα σπίτια είναι μετρημένα στα δάχτυλα των δύο χεριών. Οδηγώντας, μπορεί και να μη στρέψεις το βλέμμα.  Άλλωστε, τι είναι; Μια ευθεία γραμμή και δυο μικρές καμπύλες. Ακριβώς από πάνω σου, η ψηλή γέφυρα της Χαλκίδας. Στα δεξιά σου, ο ναός της Αυλιδείας Αρτέμιδος. Στα αριστερά το «νεκρό σώμα» του τσιμεντάδικου, ένα ανενεργό λατομείο που «αναπνέει» ως θέατρο, τα ναυπηγεία.

Υπάρχουν ορισμένα τοπόσημα που πάνω τους μπορεί και συμπυκνώνεται η μνήμη. Ιστορική, κοινωνική, γεωγραφική, εργατική, πολιτισμική. Και ίσως είναι ένα περίεργο παιχνίδι της μοίρας και της γεωγραφίας  -ή απλή τύχη- να τα τοποθετεί στη σειρά.  Η διαδρομή κάτω από τον αυτοκινητόδρομο Σχηματαρίου–Χαλκίδας είναι φωτεινή, μα παράλληλα σκοτεινή. Εξαρτάται από τις σκέψεις που θα κάνεις. Είναι ζήτημα εστίασης. Μπορεί αντί για το αιώνιο αποτύπωμα του ναού και των ομηρικών επών, να αντικρίσεις ερείπια. Αντί για τον αγώνα τον εργατών, να δεις τον περιβαλλοντικό και οικονομικό μαρασμό.  Αντί για το θέατρο, να εστιάσεις στο νταμάρι. Και τέλος, αν μπεις στη διαδικασία να ξύσεις την επιφάνεια και δεις τι κρύβεται κάτω από τόνους τσιμεντόσκονης, είναι σχεδόν βέβαιο ότι αυτός ο δρόμος φέρει μέσα του τόση ομορφιά, όση ομορφιά έχει η ιστορία του τόπου. Όση ομορφιά φέρουν μέσα τους οι άνθρωποι, που παλεύουν χρόνια τώρα για να τον επανατοποθετήσουν στον χάρτη.

Γεννήθηκα και μεγάλωσα απέναντι από αυτόν τον δρόμο. Μας χώριζε πάντα ο Ευβοϊκός και μας ένωνε η καλωδιωτή γέφυρα του Ευρίπου, που συνδέει τη βοιωτική ακτή με το νησί της Εύβοιας. Η γέφυρα των σχεδόν 700 μέτρων μήκους ξεκίνησε να κατασκευάζεται το 1985 και ολοκληρώθηκε το 1993. Όσοι μέναμε δίπλα, θυμόμαστε την προσπάθεια που έκαναν οι εργάτες και οι μηχανικοί να «κολλήσουν» τις δύο πλευρές της. Όπως τα περισσότερα πράγματα στον κόσμο, όμως, υπάρχει και μια πλευρά όπου επικρατεί το σκοτάδι. Τα 35 μέτρα της, που ορθώνονται από τα βράχια, επιλέγουν πολλοί για να δώσουν τέλος στη ζωή τους. Στη βάση της, εικονοστάσια θυμίζουν το απονενοημένο. Πριν λίγες ημέρες περπάτησα τη γέφυρα από άκρη σε άκρη. Ψηλά, από εκεί που «πέφτουν» οι αυτόχειρες αλλά και στη βάση της, κάποιος έχει γράψει με μπλε μπογιά: «Υπάρχει βοήθεια. 1018. 24ωρη γραμμή παρέμβασης για την αυτοκτονία. Η ζωή είναι δώρο Θεού. Γίνε πιστός».

Περίπου 67 χρόνια πριν την ανέγερση της γέφυρας, το 1926, ιδρύονται τα Τσιμέντα Χαλκίδας από επιχειρηματίες του τόπου. Από τότε έως και το 2013, όπου μπαίνει λουκέτο στο εργοστάσιο, πέρασαν πολλοί ιδιοκτήτες. Μεταξύ αυτών: Παμούκογλου–Κιοσέογλου, Concretum, Blue Circle, Lafarge.  «Έτσι, το μυκηναικό νεκροταφείο που βρισκόταν στην περιοχή, έμελλε να γίνει σκόνη και τσιμέντο. Μπαζώθηκε η θάλασσα και αλλοιώθηκε η ιστορική φυσιογνωμία του τοπίου στον λόφο Νησί, εκεί όπου η θάλασσα εισχωρούσε στη γη, βόρεια από το Μεγάλο Βαθύ και νότια από το Μικρό Βαθύ μέχρι το ιερό της Αυλιδείας Αρτέμιδος», λέει το φυλλάδιο που υπέγραφαν πριν από λίγα χρόνια διάφοροι φορείς υπερασπιζόμενοι την ιστορία της περιοχής. Το εργοστάσιο που αποσχολούσε εκατοντάδες εργαζόμενους, αποτελούσε τον οικονομικό «πνεύμονα» της Εύβοιας. Στους πνεύμονες των εργαζομένων και των κατοίκων της περιοχής, όμως, έχουν «κάτσει» και οι τόνοι τσιμέντου που «ξερνούσαν» οι καμινάδες. Μεταξύ αυτών και στου πατέρα μου, που εργαζόταν για περίπου 30 χρόνια στην εταιρεία. Σήμερα ζει με πνευμόνια ασθενικά από τη Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια.

Από το εργοστάσιο ξεκινάει και η οδός που φέρει το όνομα του Ιωάννη Θρεψιάδη, του αρχαιολόγου που το 1961 ολοκλήρωσε την ανασκαφική έρευνα στην περιοχή, που είχε ξεκινήσει 20 χρόνια πριν και έφερε στην επιφάνεια τον ναό της Αυλιδείας Αρτέμιδος. Η μυθολογική παράδοση για την αρχή της Τρωικής Εκστρατείας και τα έργα του Ομήρου και των αρχαίων τραγωδών για τη θυσία της Ιφιγένειας, φαίνεται πως δεν είναι ικανή συνθήκη για να φωτίσουν τον τόπο.

Αν εξαιρεθεί το Πολιτιστικό Σωματείο Θέατρο Χαλκίδας, που από το 2012 έχει μετατρέψει το ανενεργό λατομείο που βρίσκεται κοντά στο Ναό, σε χώρο πολιτιστικών εκδηλώσεων, η περιοχή δεν έχει εισπράξει τίποτα περισσότερο από την αδιαφορία των τοπικών και όχι μόνο παραγόντων. Η διάσωση, η προστασία και η ανάδειξη της πολιτιστικής σημασίας της περιοχής, δεν είναι τίποτα άλλο παρά κενές λέξεις. Εμπόδιο που στέκει μπροστά στην επέλαση του κεφαλαίου.

Στο τέλος της διαδρομής βρίσκονται τα ναυπηγεία Χαλκίδας, με σχεδόν 50χρονη ιστορία. Βγαίνοντας από την κεντρική είσοδο τους, συναντάς τις ράγες του τρένου. Όπως και ο αυτοκινητόδρομος, έτσι και το τρένο περνάει πάνω από την οδό Θρεψιάδη. Οι περισσότεροι κάτοικοι και ταξιδιώτες δεν επιλέγουν αυτόν τον δρόμο. Το πιθανότερο είναι πως ο αρχαίος ναός, το τσιμεντάδικο, το λατομείο και η κάτω πλευρά της υψηλής γέφυρας, για πολλά χρόνια θα μείνουν ακόμα ανέγγιχτα από την ματιά των περαστικών και αυτών που παίρνουν τις αποφάσεις για την πολιτισμική κληρονομιά του τόπου.

Περισσότερα από το VICE

O Sigma Δεν το Ζει Όπως Φαντοζόταν το Rap Game

Οι Ειδήσεις που μας Έκαναν να Σκεφτούμε ότι το 2020 Δεν Ήταν Εντελώς Σκατά

Vintage Φωτογραφίες Ενός Από τα Μεγαλύτερα Αρχεία Tattoo Art Παγκοσμίως

Ακολουθήστε το VICE σε Twitter, Facebook και Instagram.