Είδαμε Θέατρο σε Ένα Αρματαγωγό στην Κάρπαθο

Φτάνοντας στο λιμάνι στα Πηγάδια Καρπάθου η ατμόσφαιρα ήταν πολύ βαριά. Υγρασία και μια μυρωδιά βόθρου αποπνικτική και σχεδόν προσβλητική. Ευτυχώς η γοητεία της νύχτας και η ηρεμία της ανοιξιάτικης θάλασσας επικρατούσε της οσμής και εγώ ήμουν πολύ βιαστικός για να μπορέσω να αναλύσω περαιτέρω την ενόχλησή μου. Είχα φτάσει καθυστερημένος στο νησί με μια δημοσιογραφική αποστολή, καλεσμένος του Εθνικού Θεάτρου για να παρακολουθήσω την παράσταση "Ένας Έλληνας" στο αρματαγωγό "Ρόδος" που έκανε περιοδεία στα λιμάνια της άγονης γραμμής.

Οι κάτοικοι της Καρπάθου έχουν δημιουργήσει ένα μπουλούκι έξω από το πλοίο. Τους δίνεται σήμα και μπαίνουν προσεκτικά στο εσωτερικό, όπου έχει δημιουργηθεί μία σχεδόν αυτοσχέδια σκηνή με δεκάδες καρέκλες για τους θεατές. Είναι ένα θέατρο στην καρδιά ενός πολεμικού πλοίου. Θαυμάζω την ομάδα παραγωγής της παράστασης για την αριστοτεχνική μεταμόρφωση ενός συμβόλου της μάχης σε έναν χώρο πολιτισμού. Ο κόσμος κάθεται ήρεμος στις λίγο άβολες καρέκλες. Δεν μιλούν δυνατά. Περιμένουν υπομονετικά να ξεκινήσει το έργο. Κι' αν σε οποιαδήποτε άλλη παράσταση οι συντελεστές υποδέχονται ως οικοδεσπότες τους θεατές, εδώ η πραγματικότητα έχει αντιστραφεί. Οι κάτοικοι της Καρπάθου ήρθαν για να υποδεχτούν τους συντελεστές του Εθνικού Θεάτρου για τον κόπο να τους επισκεφτούν στην άκρη του Αιγαίου για να παρουσιάσουν το έργο τους.

Ο Πλοίαρχος ανεβαίνει στη σκηνή για να διαβάσει τα απαραίτητα επίσημα λόγια που έχει γραμμένα στο χαρτί. Η ιδέα του Διευθυντή Σωτήρη Χατζάκη να μετατρέψει ένα πολεμικό πλοίο σε θέατρο που θα ταξιδέψει στην άγονη γραμμή δεν θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί χωρίς τη συμβολή του Πολεμικού Ναυτικού και του Υπουργείου Άμυνας. Ο ίδιος ο Χατζάκης στην ομιλία του -ευτυχώς δεν την διάβασε από χαρτί- δήλωσε με λόγο σχεδόν πολιτικό πως είναι αδικία να πληρώνουν όλοι μέσω της φορολογίας το Εθνικό αλλά όσοι ζουν εκτός Αθηνών να μην μπορούν να δουν τις παραστάσεις του. Κάπως έτσι του ήρθε η ιδέα για αυτή την περιπέτεια με το "Ρόδος".

Πέντε ηθοποιοί κάνουν την είσοδό τους με ένα ακορντεόν τραγουδώντας «Το πλοίο θα σαλπάρει για λιμάνια ξένα». Η παράσταση «Ενας Ελληνας» αποτελεί μία θεατροποιημένη εκδοχή των Απομνημονευμάτων του Μακρυγιάννη. Η σκηνοθεσία είναι του Περικλή Μουστάκη, ο οποίος στην επόμενη μιάμιση ώρα κατάφερε να μας κάνει όλους να ξεχάσουμε που βρισκόμαστε παρουσιάζοντας μια σύγχρονη παράσταση με συμπαθέστατους φωτισμό και πολύ καλές ερμηνείες από τους Τάνια Παλαιολόγου, Σήφη Πολυζωίδη, Ελένη Γαρυφαλλή, Γιάννη Μπόγρη και Περικλή Μουστάκη.

Ξαφνικά στο πρώτο μισάωρο και ενώ το έργο βρίσκεται σε εξέλιξη μία γυναικεία φιγούρα ανεβαίνει στα σκαλιά της σκηνής. Η ροή του έργου διαταράσσεται. Κάτι συμβαίνει αλλά κανείς μας δεν καταλαβαίνει τι δεν πάει καλά. Ο Σήφης Πολυζωίδης πιάνει την κοπέλα από το χέρι και προσπαθεί να την κατεβάσει από την σκηνή. Εκείνη δεν μετακινείται. Του λέει χαμηλόφωνα: "δεν πιστεύω ότι είσαι εσύ, ότι είσαι εδώ". Μοιάζει σαν χαμένη ηρωίδα του Μακρυγιάννη. Αν δεν ήταν το σούσουρο από τους θεατές, οι οποίοι αναγνώρισαν ότι είναι συντοπίτισσά τους,  είμαι βέβαιος ότι θα μπορούσε να μείνει σε όλη τη διάρκεια του έργου πάνω στη σκηνή χωρίς να διαταραχθεί στο παραμικρό η ροή του. Εν τέλει δύο άντρες ανέβηκαν στη σκηνή και την απομάκρυναν. Και εγώ έμεινα να θαυμάζω την τόλμη και την ελευθερία της. Σύντομα το έργο μας κέρδισε ξανά. Ο λόγος του Μακρυγιάννη είναι έντονος και περιγράφει όλα τα δεινά του λαού της Ελλάδας, τη διχόνοια, την προδοσία, τον κατακερματισμό. Ο κόσμος παρασύρεται από το κείμενο και τις μεστές ερμηνείες και σηκώνεται όρθιος για να χειροκροτήσει τους συντελεστές στο τέλος της παράστασης.

"Πώς είναι αυτή η εμπειρία;" ρωτησα την Τάνια Παλαιολόγου λίγο αργότερα για να αρχίσει με ενθουσιασμό μικρού παιδιού να μου περιγράφει τη μοναδική εμπειρία του να ζεις σε πλοίο και να βιώνεις σχεδόν κάθε βράδυ το χειροκρότημα των θεατών της άγονης γραμμής.

Ηθοποιοί, ναύτες και αξιωματικοί έχουν γίνει μία παρέα που αστειεύονται για σκηνικά που έχουν ζήσει μέσα στο πλοίο. Αν και οι ηθοποιοί είχαν τη δυνατότητα να μένουν σε ξενοδοχείο στα λιμάνια που αγκυροβολούν, επιλέγουν να μένουν μέσα στο καράβι για να απορροφήσουν την εμπειρία ως το κόκκαλο. Μιλάνε με τέτοιο ενθουσιασμό που προς στιγμή τους ζηλεύω. Μετά θυμάμαι ότι έχω αλλεργία σε οτιδήποτε στρατιωτικό και επανέρχομαι.

Οι θεατές βγαίνουν από το πλοίο ικανοποιημένοι. Οι ηλικιωμένοι ήταν συγκινημένοι από το πατριωτικό περιεχόμενο του έργου, το οποίο στις νεαρότερες γενιές πέρασε μάλλον ήπια. "Ρε φίλε δεν πολυκαταλάβαινα, αλλά ήταν ωραίο" έλεγε ένας παιδί γύρω στα 20 στην παρέα που έβγαιναν selfie μπροστά στο πλοίο. Τα πιτσιρίκια περπατούσαν ζαλισμένα. Πώς να ενσωματώσεις τόσες εικόνες; Εκείνη τη στιγμή δημιουργούσαν παιδικές μνήμες.

Ακολουθήστε το VICE στο Twitter, Facebook και Instagram.