Οι Έφηβοι Χρησιμοποιούν το Ηashtag #Sue στο Instagram για να «Υμνήσουν» την Αυτοκτονία

Το θέμα δημοσιεύτηκε αρχικά στο VICE Alps.

Οι Ana, Annie, Bella, Deb, Mia, Perry, Sue και Sophie δεν είναι πραγματικά κορίτσια. Είναι άλλες ονομασίες για ζητήματα ψυχικής υγείας και διατροφικές διαταραχές που χρησιμοποιούν oι έφηβοι για να συνδέσουν μαζί τους προσωπικές ιστορίες στο Instagram. Η Ana, για παράδειγμα, φαίνεται πως αντιστοιχεί στην «ανορεξία». Annie σημαίνει «άγχος» και Bella «οριακή διαταραχή προσωπικότητας», ενώ Sophie είναι η «σχιζοφρένεια». Ωστόσο, υπάρχει ένα hashtag που φαίνεται ότι αναπτύσσεται ολοένα και περισσότερο στα social media, τους τελευταίους μήνες, το #Sue για το «αυτοκτονικός».

Ενώ οι Anas (ανορεξικοί) και οι Mias (βουλιμικοί) φαίνεται να αλληλεπιδρούν ουσιαστικά στα φόρα και σε ομάδες του WhatsApp, οι Sues (αυτοκτονικοί) συνδέονται κυρίως μέσω του Instagram. Αντί να πολεμούν κατά της κατάθλιψής τους, αυτά τα έφηβα κορίτσια κατάφεραν να μετατρέψουν τη διαταραχή σε θεμελιώδες κομμάτι της ταυτότητάς τους.

Σύμφωνα με την Patrizia Castelli, που δουλεύει με νέους, «η ανεξέλεγκτη ροή πληροφοριών και οι απεριόριστες δυνατότητες για κατανάλωση στο Διαδίκτυο, δημιουργούν μεγάλο πρόβλημα στα άτομα με τέτοιες προϋποθέσεις». Η άποψη αυτή ενισχύεται από έναν αριθμό μελετών που εξετάζουν τους κινδύνους και το ρίσκο που φέρει μαζί της η συμμετοχή σε μια online κοινότητα.

Η προσωποποίηση της ασθένειάς τους φαίνεται ότι όχι μόνο φέρνει αυτές τις νεαρές γυναίκες κοντά, αλλά ότι στην πορεία επικυρώνει και δοξάζει την κατάσταση. Μόνο μεταξύ των συμπασχουσών αυτά τα κορίτσια έχουν την αίσθηση της κοινότητας. Ξαφνικά, το να είσαι απέναντι με τον υπόλοιπο κόσμο γίνεται σεβαστό. Στο μυαλό τους, οι έφηβες δεν είναι άρρωστες, είναι ξεχωριστές.

Ανατρέχοντας στο #sue στο Instagram, βλέπει κανείς ότι υπάρχουν αμέτρητες δημοσιεύσεις σχετικές με την αυτοκτονία και το Instagram έχει επίγνωση του προβλήματος. Εάν πληκτρολογήσετε #sue στο πλαίσιο αναζήτησης, θα εμφανιστεί η προειδοποίηση «Παρακαλώ ενημερωθείτε: αυτές οι αναρτήσεις ίσως περιέχουν γραφικό περιεχόμενο. Για πληροφορίες και στήριξη στο θέμα της αυτοκτονίας ή του αυτοτραυματισμού, παρακαλώ πατήστε για να μάθετε περισσότερα». Πατώντας σε αυτόν τον σύνδεσμο, θα οδηγηθείτε στην ιστοσελίδα πρόληψης αυτοκτονιών Befrienders Worldwide.

Στις αρχές Δεκεμβρίου 2015, εικόνες της λέξης «Άγγελος» (Angel) γραμμένες στους καρπούς νεαρών Sues έκαναν τον γύρο του γερμανόφωνου Instagram, με το hashtag #respektvorsuizidengeln (#respectforsuicideangels/ σεβασμός για τους αυτόχειρες άγγελους). Προφανώς, κάποιος χρήστης του Instagram έφτιαξε το hashtag για να αποτίσει φόρο τιμής σε όλες εκείνες τις Sue που είχαν ήδη αυτοκτονήσει.

Ο Frank Köhnlein, ψυχίατρος εφήβων στην Πανεπιστημιακή Κλινική στη Βασιλεία, εξηγεί τους κινδύνους που δημιουργούνται από τέτοια κινήματα. «Νεαρά άτομα που είναι ήδη εύθραυστα και ίσως έχουν ήδη εμπειρία με αυτοτραυματισμό, μπορεί να ενισχυθούν από αυτό το πράγμα και να βρουν το θάρρος να αυτοτραυματιστούν ξανά. Όταν ο αυτοτραυματισμός εξιδανικεύεται ή, όπως σε αυτή την περίπτωση, μπαίνει σ' ένα σχεδόν θρησκευτικό πλαίσιο έτσι ώστε να αξιολογείται θετικά, ο κίνδυνος είναι ιδιαίτερα υψηλός».

Όταν ήρθα σε επαφή με την υπηρεσία ψυχολογικής στήριξης για νέους ανθρώπους στη Ζυρίχη (από όπου κατάγομαι) και ρώτησα για το θέμα, είπαν ότι δεν έχουν ακούσει ποτέ για το hashtag #Sue. Αυτό κάνει τον κίνδυνο των online κοινοτήτων ακόμα πιο ξεκάθαρο. Τα κρυμμένα μηνύματα και η τακτικότητα αυτών των hashtag είναι δύσκολο να χαρτογραφηθεί, οπότε είναι εξίσου δύσκολο να αναπτυχθεί ένα αποτελεσματικό σχέδιο δράσης για την αντιμετώπισή τους.

Την ίδια στιγμή, η βρετανική φιλανθρωπική οργάνωση ψυχικής υγείας Mind γνώριζε το θέμα. «Γνωρίζουμε πως πολλοί άνθρωποι βρίσκουν βοηθητικά τα online forums, ειδικά εάν δεν μπορούν να εμπιστευτούν φίλους ή δεν έχουν ισχυρά κοινωνικά δίκτυα. Θα έπρεπε να ενθαρρύνουμε εκείνα τα άτομα να επισκεφθούν Διαδικτυακούς τόπους στήριξης όπως την ιστοσελίδα Elefriends της Mind, όπου μπορούν να συζητήσουν τα προβλήματά τους με άλλους, οι οποίοι βιώνουν τις ίδιες εμπειρίες και μιλούν για πιθανές λύσεις» λέει η Eve Critchley, διαχειρίστρια της ψηφιακής κοινότητας στη Mind.

Φυσικά, η λατρεία της ψυχολογικής κρίσης βρίσκεται στο κέντρο αυτού του φαινομένου. Πρώτη φορά συνάντησα το σύμβολο του αγγέλου σε chat υπέρ της ανορεξίας στο WhatsApp, όπου είχα μπει για τις ανάγκες ενός παλιότερου άρθρου. Τα μέλη της ομάδας μού είπαν ότι πίστευαν πως σε μια προηγούμενη ζωή ήταν άγγελοι. Προφανώς, οι ωμοπλάτες τους είναι το σημείο όπου είχαν κάποτε τα φτερά τους - όσο πιο πολύ εξέχουν οι ωμοπλάτες και δεν είναι καλυμμένες με λίπος, τόσο πιο κοντά είναι στο να ξαναγίνουν άγγελοι ξανά. Η νευρική ανορεξία έχει το υψηλότερο ποσοστό θνησιμότητας από οποιαδήποτε άλλη ψυχιατρική διαταραχή στην εφηβεία. Επιπλέον, περίπου 20-40% αυτών των θανάτων θεωρείται ότι έχουν προέλθει από αυτοκτονία. Στην προσπάθειά μου να καταλάβω ακόμα και το παραμικρό ψήγμα της πραγματικότητάς τους, αυτή τη φορά μίλησα με μια Sue που ζήτησε να παραμείνει ανώνυμη, οπότε ας την πούμε Leandra.

H Leandra άρχισε να εξηγεί τι σημαίνει #respectforsuicideangel. «Στα μάτια μας, οποιοσδήποτε διαπράττει αυτοκτονία γίνεται άγγελος. Εάν όλη σου η ζωή είναι μέσα στην κόλαση, ανήκεις στον παράδεισο. Ζηλεύουμε αυτά τα κορίτσια που έχουν το θάρρος να κάνουν αυτό που όλοι θα θέλαμε να κάνουμε, αλλά επίσης τις σεβόμαστε που άντεξαν τόσα πολλά χρόνια, πριν βάλουν τέλος σε όλα».

Αυτή η δυναμική έχει πολλές ομοιότητες με εκείνη μιας σέκτας. Σύμφωνα με τη Susanne Schaaf, από την υπηρεσία Swiss Office for Sect Issues, αυτό που θυμίζει σέκτα σε αυτή την υπόθεση είναι «αυτή η εσωτερική λογική που αφήνει εκτός πτυχές της πραγματικότητας. Αυτές οι "Sues" έχουν αναπτύξει μια σχεδόν ιδεολογική δομή, μέσα στην οποία οι νέοι άνθρωποι που αυτοκτόνησαν αποκαλούνται άγγελοι. Η "πράξη γενναιότητας" τούς προκαλεί θαυμασμό και "τιμώνται" έχοντας τη λέξη "Άγγελος" χαραγμένη στο συμβολικό καρπό τους».

Αλλά η Schaaf αναγνωρίζει ότι υπάρχει κι άλλο ένα επικίνδυνο μοτίβο εδώ. «Το να αυτοκτονήσει κάποιος, το φαντάζονται ότι αντιστοιχεί με ελευθερία. Δεν κατατάσσουμε αυτό το κίνημα ως θρησκευτικό φαινόμενο, αλλά εικόνες που χρησιμοποιούνται σε ένα ιδεολογικό περιεχόμενο είναι καθοριστικές στην ενίσχυση, τη δικαιολόγηση και την προώθηση τέτοιων σκέψεων, συναισθημάτων και δράσεων σε νέους ανθρώπους. Η έννοια εξυπηρετεί την ομάδα, αλλά βλάπτει τα μεμονωμένα μέλη».

Για την Leandra, «το να είμαι κομμάτι της κοινότητας είναι υπέροχο. Νιώθεις ότι σε καταλαβαίνουν. Όλοι έχουν τα ίδια ή τουλάχιστον παρόμοια προβλήματα. Κανείς δεν επικρίνεται γιατί όλοι γνωρίζουν πώς είναι να σε επικρίνουν. Κανένας δεν χρειάζεται να υποκρίνεται πως είναι κάποιος άλλος. Σε αποδέχονται όπως ακριβώς είσαι».

Ο φόβος της κριτικής είναι μία κομβική αιτία, διότι οι έφηβοι που υποφέρουν από προβλήματα ψυχικής υγείας δεν εμπιστεύονται κάποιον άλλον. Αντί να λάβουν τη βοήθεια που χρειάζονται, πολλές Sues δεν αντιμετωπίζονται με κατανόηση και εκνευρίζονται με το στενό περιβάλλον τους. Τραγική ειρωνεία είναι ότι αναζητούν σταθερότητα στην υποτιθέμενη ασφάλεια της ανωνυμίας του Διαδικτύου.

Ο Frank Köhnlein σημειώνει, επίσης, ότι εκείνοι οι έφηβοι δεν θα έπρεπε να κατηγορούνται πως επιδιώκουν την προσοχή. «Έστω κι αν κάποιος φαίνεται ότι το "μόνο" που θέλει είναι προσοχή, αξίζει μια πιο στενή ματιά. Εξάλλου, όλοι λίγο-πολύ θέλουμε προσοχή. Το ερώτημα είναι: γιατί κάποιος επιλέγει ένα τόσο αυτοκαταστροφικό μονοπάτι για να την αποκτήσει;».

Εάν ενδιαφέρεστε για κάποιον που γνωρίζετε, είναι σημαντικό να αφήσετε κατά μέρος την επίκριση και να επιλέξετε το μονοπάτι της συζήτησης: «Τέτοια συμπεριφορά θα πρέπει πάντα να αντιμετωπίζεται», λέει ο Köhnlein. «Εάν απαντούν με υπεκφυγές και έχετε λόγο για να ανησυχείτε -για παράδειγμα επειδή το παιδί δείχνει άλλα σημάδια κατάθλιψης- θα σύστηνα να δει έναν ειδικό: έναν παιδίατρο, έναν παιδοψυχίατρο ή ψυχίατρο για εφήβους ή έναν ψυχολόγο».

Όταν πρόκειται για μέτρα που μπορεί να πάρει κανείς εάν εντοπίσει προειδοποιητικά σημάδια στη συμπεριφορά του, η Eve Critchley του Mind προσθέτει: «Θα ενθάρρυνα τον κόσμο να έχει επίγνωση για το πώς νιώθει όταν είναι online και εάν αισθάνονται ευάλωτοι, να κάνουν διάλειμμα και να φεύγουν από τον υπολογιστή ή να κλείνουν το τηλέφωνο. Επίσης, θα θέλαμε να ζητήσουμε από τον κόσμο να σκέφτεται εάν τα πράγματα που ποστάρει στο Διαδίκτυο μπορεί να πυροδοτήσουν κάποιου τύπου συμπεριφορά στους άλλους και να χρησιμοποιούν εάν είναι απαραίτητο κάποιου τύπου προειδοποίηση, έτσι ώστε οι άλλοι να μπορούν να πάρουν τεκμηριωμένη απόφαση για το αν θέλουν να κοιτάξουν ή όχι το περιεχόμενο».

Περισσότερα από το VICE

Αυτό Είναι τo Social Network των Πολιτισμένων

Πως Βλέπει Ένας 21χρονος το Ταξίδι των Προσφύγων προς την Ευρώπη;

Υπάρχουν Ωκεανοί Κάτω από την Επιφάνεια της Γης;