Τρεις Μέρες στη «Νεκρή Ζώνη» του Έβρου

Είναι ένας δρόμος με μία λωρίδα ανά κατεύθυνση και μήκος λιγότερο από ένα χιλιόμετρο. Οριοθετείται με ψηλό συρματόπλεγμα, έτσι που αν μπεις με αυτοκίνητο εδώ μέσα, πρέπει αναγκαστικά να βγεις «απέναντι» - η αναστροφή δεν ευνοείται. Το χωράφι δίπλα στον δρόμο είναι χέρσο για δεκαετίες, στο πιο αποστειρωμένο κομμάτι των ελληνοτουρκικών συνόρων. Προχωράμε με τα πόδια, ελεγχόμενα, περίπου 50 δημοσιογράφοι ελληνικών και ξένων Μέσων. Στην κεφαλή της ασυνήθιστης πομπής υπάρχει ένα αυτοκίνητο του Στρατού, το ίδιο και πίσω μας.

Καλύπτουμε την απόσταση σχετικά γρήγορα. Το κλίμα δεν είναι ελαφρύ. Το στρατιωτικό φυλάκιο των Καστανιών βρίσκεται στο τέλος του δρόμου κι αμέσως μετά είναι το «σημείο μηδέν» των συνόρων – εδώ που έχει στραμμένο το βλέμμα της από την Παρασκευή ολόκληρη η Ευρώπη. Υπάρχει ένα άνοιγμα, που τυπικά είναι γηπεδάκι ποδοσφαίρου. Μόνο εκεί μπορούμε να σταθούμε, αυστηρά για δέκα λεπτά. Αποκαλύπτεται μια τεράστια επιχείρηση: αστυνομικοί, στρατιωτικοί και φαντάροι που φορούν πλήρη εξάρτυση και αντιασφυξιογόνες μάσκες, στέκονται όρθιοι πίσω από δύο σειρές ακανθωτού συρματοπλέγματος. Στα δεξιά μας, προς τον νοτισμένο κάμπο των παρέβριων χωριών, απλώνεται ο μεταλλικός φράχτης που έχτισε η Ελλάδα το 2012 και δίπλα του η δεύτερη «γραμμή άμυνας» - παρατεταγμένοι φαντάροι και στρατιωτικά οχήματα. Οι όγκοι των ανθρώπων και των οχημάτων ξεχωρίζουν, γιατί τα χωράφια είναι ακόμα γυμνά αυτήν την εποχή.

Στην άλλη πλευρά του περάσματος των Καστανιών, βρίσκονται εγκλωβισμένοι περισσότεροι από 2.500 άνθρωποι. Βλέπουν για πρώτη φορά δημοσιογράφους στο ελληνικό έδαφος κι αρχίζουν να φωνάζουν και να χειροκροτούν. Το έδαφος είναι καλυμμένο με πέτρες, ξύλα, σίδερα και κάλυκες δακρυγόνων, μαρτυρώντας ότι τις προηγούμενες ώρες ήταν πεδίο μάχης. Η μυρωδιά των χημικών και του καμένου είναι έντονη. Οι λιγοστοί άνθρωποι που επιτρέπεται να μας μιλήσουν, μάς δείχνουν δακρυγόνα με τουρκικές ετικέτες. Δακρυγόνα προφανώς χρησιμοποιεί και η ελληνική πλευρά, όχι όμως αυτήν την ώρα, που επικρατεί ησυχία.

Ακριβώς πάνω στην οριογραμμή υπάρχει μια μεγάλη πινακίδα με γαλάζια γράμματα, που γράφει «ΣΤΟ ΚΑΛΟ». Είναι το τελευταίο πράγμα που αντικρίζει κανείς πριν περάσει από τις Καστανιές στην Τουρκία. Στην πίσω πλευρά της ίδιας ταμπέλας –αυτή που εμείς δεν μπορούμε τώρα να δούμε, αλλά μπορούν να διαβάσουν οι εγκλωβισμένοι- γράφει αντίστοιχα «ΕΛΛΑΔΑ-ΚΑΛΩΣ ΗΡΘΑΤΕ». Το σημείο φωτίζεται τη νύχτα με μεγάλες γεννήτριες του Στρατού. Το δεκάλεπτο περνά γρήγορα. Περπατάμε την απόσταση ανάποδα ως το τελωνείο των Καστανιών, για το τσεκάρισμα των ονομάτων μας στη λίστα. Η στρατιωτική ζώνη στον Έβρο κάνει τα σύνορα στην Ειδομένη να μοιάζουν με παιδική χαρά. To μόνο κοινό είναι ότι στη μέση βρίσκονται άμαχοι εγκλωβισμένοι.

VICE Video: Floating στην Αθήνα

Παρακολουθήστε όλα τα βίντεo του VICE, μέσω της νέας σελίδας VICE Video Greece στο Facebook.

Η πρόσβαση των μίντια στη στρατιωτική ζώνη επιτρέπεται μία ή δύο φορές τη μέρα. Το υπόλοιπο 24ωρο, υλικό (φωτογραφίες και βίντεο) μοιράζουν οι Αρχές. Στις Καστανιές φθάνει ο ήχος όσων συμβαίνουν στην οριογραμμή. Ακούγονται σποραδικά χειροβομβίδες κρότου-λάμψης και υψώνονται στο βάθος σύννεφα καπνού και δακρυγόνων. Κάθε τόσο περνούν προς το σύνορο κλούβες της Αστυνομίας, στρατιωτικά οχήματα και η αύρα της ΕΛ.ΑΣ. που εκτοξεύει νερό.

Μετανάστες προσπάθησαν δύο φορές να κόψουν τον φράχτη κατά τη διάρκεια του Σαββατοκύριακου. Ο Στρατός τούς απέτρεψε και ακολούθησε εκτόξευση χημικών στο ελληνικό έδαφος. Έλληνες στρατιώτες έριξαν προειδοποιητικές βολές στον αέρα. Όμως, ο φράχτης καλύπτει μόνο τα 12 από τα 200 χιλιόμετρα των χερσαίων συνόρων και εύκολα παρακάμπτεται. Σε πολλά σημεία Τούρκοι –προφανώς κυβερνητικοί -κατέβαζαν κόσμο και φουσκωτές βάρκες στο νερό. Όσοι φθάνουν στον Έβρο έχουν στα κινητά τους μηνύματα, που γράφουν στα τουρκικά ότι μπορούν να περάσουν στην Ελλάδα. Οι ελληνικές Αρχές απαντούν με μαζικά μηνύματα σε κινητά και social media ότι δεν επιτρέπεται καμία διέλευση. Η διαχείριση της πληροφορίας είναι το κομμάτι της κρίσης των τελευταίων 24ωρων που δεν φαίνεται.

Η επίσημη ενημέρωση είναι ότι γίνονται χιλιάδες απόπειρες διέλευσης και ότι περνούν μόνο 70-100 άνθρωποι κάθε βράδυ. Ο αριθμός είναι σίγουρα πολλαπλάσιος. Το μαρτυρούν όσοι βγαίνουν, βρεγμένοι ως το κόκκαλο, άυπνοι και τρομαγμένοι, στα Μαράσια και πιο νότια στον κεντρικό δρόμο για την Ορεστιάδα. Το συνεργείο του BBC κατέγραψε τη σύλληψη τεσσάρων μεταναστών από άντρες που φορούσαν full face κουκούλες και οδηγούσαν ένα βανάκι χωρίς πινακίδες. «Είναι αυτό μια κανονική διαδικασία;», ρώτησε ο απεσταλμένος του βρετανικού δικτύου τον Υπουργό Εθνικής Άμυνας, Νίκο Παναγιωτόπουλο, που επισκέφθηκε τις Καστανιές. «Κανονική διαδικασία για μια χώρα είναι να φυλά και να κρατά ασφαλή τα σύνορά της», απάντησε ο υπουργός. Στο Δέλτα του Έβρου Έλληνες ψαράδες εμπόδισαν ανθρώπους να βουτήξουν στο ποτάμι.

Η κυβέρνηση τονίζει ότι δεν είναι Σύριοι όσοι προσπαθούν να περάσουν, κάτι που δεν έχει ιδιαίτερη σημασία, όμως είναι σε μεγάλο βαθμό αλήθεια. Επιπλέον, τα τελευταία 24ωρα δεκάδες πρόσφυγες και μετανάστες που πέρασαν στο ελληνικό έδαφος, καταδικάστηκαν στο Αυτόφωρο σε ποινές φυλάκισης χωρίς αναστολή. Το προηγούμενο διάστημα καταδικάζονταν μόνο οι διακινητές.

Το βράδυ της Πέμπτης, μετά την επίθεση που δέχθηκαν τουρκικά στρατεύματα στο Ιντλίμπ στη βορειοδυτική Συρία, ως μέτρο πίεσης προς τη Δύση ο Ερντογάν έκανε γνωστό ότι δεν θα εμποδίσει τη μετακίνηση χιλιάδων μεταναστών και προσφύγων προς την Ευρώπη. Μεγάλος αριθμός ανθρώπων μεταφέρθηκε στην Αδριανούπολη με την καθοδήγηση των τουρκικών Αρχών. Το Σαββατοκύριακο τα Ηνωμένα Έθνη υπολόγισαν ότι περισσότεροι από 13.000 άνθρωποι βρίσκονταν κατά μήκος του ποταμού Έβρου.

Την Κυριακή συνεδρίασε στην Αθήνα το ΚΥΣΕΑ. Εκτός από τη θωράκιση των συνόρων με επιπλέον δυνάμεις και τους χειρισμούς σε διπλωματικό επίπεδο, ανακοινώθηκε ότι η Ελλάδα παγώνει για έναν μήνα την υποβολή αιτήσεων ασύλου. «Επιπλέον, όπου αυτό είναι δυνατόν, θα επιστρέφονται στη χώρα προέλευσης, χωρίς καταγραφή, όσοι μπαίνουν παράνομα σε ελληνικό έδαφος», αναφέρει η ανακοίνωση. Είναι η πρώτη φορά που λαμβάνονται τόσο ακραία μέτρα από ελληνική κυβέρνηση. Η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες ανέφερε ότι δεν υπάρχει καμία νομική βάση γι' αυτό.

Το βράδυ της Κυριακής πάνω από τα σύνορα σηκώθηκε ένα ελληνικό ελικόπτερο. Επίσης, ανακοινώθηκε για την Καθαρά Δευτέρα έκτακτη άσκηση με πραγματικά πυρά σε όλα τα φυλάκια πρώτης γραμμής. Κόσμος συνεχίζει να μετακινείται από την Αδριανούπολη προς τα σύνορα. Νωρίς το πρωί της Δευτέρας διαδόθηκε η φήμη ότι ένας μετανάστης σκοτώθηκε από ελληνικά πυρά στο Ύψαλα. Η ελληνική κυβέρνηση το διέψευσε, κατηγορώντας την Τουρκία για προπαγάνδα.

Ακολουθήστε τον Κώστα Κουκουμάκα στο Twitter.

Δείτε περισσότερες φωτογραφίες από τη «νεκρή ζώνη» του Έβρου:

Σε Ένα Κτίριο του ΑΠΘ Βρίσκεται το Μεγαλύτερο Οδοντιατρείο στην Ελλάδα

Μέσα στο Μοναδικό Επίσημο Tattoo Studio Φυλακής στον Κόσμο

Κόκα και Χόρτο στην Ευρώπη, "Narcos" στη Νότια Αμερική - 1 στους 4 Νέους Πεθαίνει Από Ναρκωτικά