Vegan και Φτωχός στην Ελλάδα της Κρίσης: Μύθοι και Αλήθειες

Το παραπάνω debate κυκλοφορεί πολύ σε συζητήσεις τελευταία, αλλά μέσα από μια μικρή έρευνα αγοράς και με μια πιο ψύχραιμη ματιά, λύνεται γρήγορα. Αν θέλεις gourmet vegan προϊόντα και υποκατάστατα, θα τα πληρώσεις παραπάνω - όπως θα πλήρωνε ένας μη vegan για αντίστοιχα gourmet προϊόντα ή για ένα γεύμα σε ακριβό εστιατόριο. Παρεμπιπτόντως, αυτά τα γράφει ένας κρεατοφάγος, που ακόμη δεν έχει σκεφτεί τη μετάβαση στην αυστηρή χορτοφαγία.

Η άποψη αυτή δεν έχει πολύ γερές βάσεις και χρησιμοποιείται κατά κόρον, για να μας στρέψει εναντίον της «μόδας των millennials» (με πολλά εισαγωγικά), την αυστηρή χορτοφαγία. Αλήθεια, αυτά που διαβάζουν οι vegan στα social media, οι κατηγορίες από τους μη vegan και σχετικές συζητήσεις (με «επιχειρήματα» όπως «μην τρώτε λαχανικά, έχουν και αυτά αισθήματα και νιώθουν πόνο» ή «αυτό το μαρούλι είχε αδέλφια, δεν τα σκέφτεστε;»), δεν εξηγούνται εύκολα. Ή εξηγούνται ως μηχανισμός άμυνας, όταν δεν μπορείς να δεχτείς μια αντίθετη άποψη που έχει –πολλές φορές– ισχυρή βάση και μεγάλη δόση αλήθειας.

Οι vegan, για τα πιστεύω τους, πέφτουν καθημερινά θύματα αστείων, προσβολών και συκοφαντιών, μέσα σε μια υπερβολή που πηγάζει από τη γενική πεποίθηση ότι κάνουν κήρυγμα και θεωρούν τους εαυτούς τους ανώτερους από τους μη vegan. Ως μη vegan, σπάνια έχω δεχτεί κήρυγμα από vegan, ενώ από την άλλη πλευρά καθημερινά περνάνε μπροστά μου memes με μπέικον και hate speech εναντίον τους. Μπορούμε να γελάμε και να κάνουμε αστεία με τους vegan σήμερα; Εύκολα, χωρίς να μας πει κανένας τίποτα. Είναι σχεδόν κοινωνικά αποδεκτό. Μπορούμε να ακούσουμε τι μας λένε; Όχι. Έχουμε κλειστά τα αυτιά μας. Μπορώ εγώ ως κρεατοφάγος να είμαι υπέρ των vegan για τις επιθέσεις που δέχονται και αναγνωρίζοντάς τους ως μια είδους μειονότητα ή ακούγομαι υποκριτής;

Μένοντας στο κύριο θέμα, ρωτήσαμε τέσσερις Έλληνες vegan αν μπορεί ένας άνεργος ή χαμηλόμισθος στην Ελλάδα να είναι vegan ή αν η αυστηρή χορτοφαγία (ο βιγκανισμός, αν προτιμάτε) είναι προνόμιο των πλουσίων, αλλά και πώς μπορείς να οργανώσεις σωστά τις αγορές και την κουζίνα σου ως vegan.

VICE Video: Τρώγοντας Μόνο Ό,τι Φυτρώνει

Παρακολουθήστε όλα τα βίντεo του VICE, μέσω της νέας σελίδας VICE Video Greece στο Facebook.

Νίκος Γαϊτάνος (vegan chef)

Φυσικά και είναι μύθος. Ζούμε ίσως στην πιο πλούσια χώρα σε φρούτα και λαχανικά, οι τιμές τους είναι από τις πιο χαμηλές της Ευρώπης και η ελληνική κουζίνα είναι από μόνη της vegan κατά 60%. Πολλά από τα φαγητά που τρώμε καθημερινά είναι αποκλειστικά φυτικά, απλώς δεν έχουμε κάνει τη σύνδεση. Πολλοί πιστεύουν ότι η φυτική διατροφή πρέπει να έχει εξωτικές και πανάκριβες πρώτες ύλες, όμως αυτό είναι καθαρά θέμα επιλογής, που ανάλογα με την οικονομική δυνατότητα του καθενός, μπορεί να είναι και επιλογή ενός κρεατοφάγου. Φυσικά, για κάποιον που θέλει να δοκιμάσει υποκατάστατα κρέατος και γαλακτοκομικών, οι τιμές είναι όντως πιο ακριβές, αλλά αυτό οφείλεται σε πολλούς λόγους. Πρώτον, στο ότι τα περισσότερα προϊόντα είναι εισαγωγής - δεν υπάρχει προς το παρόν μεγάλη ζήτηση. Επίσης, κάποια προϊόντα δεν θεωρούνται είδη πρώτης ανάγκης και έχουν υψηλότερη φορολογία. Ήδη όμως, πολλά πράγματα αλλάζουν, καθώς ακόμη και ελληνικές εταιρείες βγάζουν φυτικά προϊόντα. Η Ελλάδα έχει πολύ αξιόλογα φυτικά τυριά, που είναι σχεδόν στη μισή τιμή από τα ζωικά. Καταλήγω στο ότι τα πάντα είναι θέμα επιλογής και αν αποφασίσουμε να κάνουμε τη μετάβαση, το οικονομικό δεν είναι σε καμία περίπτωση πρόβλημα.

Το πώς οργανώνει κάποιος την κουζίνα του είναι θέμα προσωπικό. Στη δική μου κουζίνα έχω μόνο ένα γκαζάκι του καφέ που δεν το χρησιμοποιώ σχεδόν ποτέ και στο ψυγείο μου μόνο τροφές για γάτες και σκύλους, αλλά εγώ δεν μαγειρεύω και ποτέ στο σπίτι. Τώρα, για έναν vegan που μαγειρεύει καθημερινά, βασικό είναι να έχει όλα τα «εργαλεία» που θα κάνουν τη ζωή του πιο εύκολη, για παράδειγμα ένα επεξεργαστή τροφίμων ή ένα μπλέντερ, ξύλο κοπής, καλά μαχαίρια.

Όσον αφορά το φαγητό, σίγουρα πρέπει να έχει πολλά όσπρια που είναι πλούσια σε πρωτεΐνη, από φακές και μαυρομάτικα φασόλια που βράζουν εύκολα, μέχρι ρεβίθια και φασόλια που θέλουν μούλιασμα από την προηγούμενη μέρα. Εδώ θέλω να πω ότι τα όσπρια έχουμε μάθει να τα τρώμε κυρίως ως σούπες, αλλά έχουν άπειρες χρήσεις, από σαλάτα μέχρι και μπιφτέκια ή κεφτεδάκια. Απαραίτητο είναι να έχει πάντα ζυμαρικά, που είναι η εύκολη και γρήγορη λύση και μια ή δυο ποικιλίες ρύζι.

Τώρα, για το ψυγείο μας, όπως είπα και προηγουμένως, η Ελλάδα έχει πάρα πολλά φρούτα και λαχανικά, ενώ άλλο ένα καλό στη χώρα μας είναι η λαϊκή αγορά, όπου μπορείς να βρεις τα πάντα και σε πολύ καλές τιμές. Καλό είναι, λοιπόν, όποτε έχει λαϊκή στη γειτονιά μας να γεμίζουμε το ψυγείο - αυτά που χαλάνε εύκολα, σε πιο μικρές ποσότητες και αυτά που αντέχουν, σε μεγαλύτερες. Ίσως και κάποιο φυτικό ρόφημα, αν θέλει κανείς για το πρωινό του.

Για κάποιον που του φαίνονται ακριβά τα έτοιμα φυτικά γάλατα, μπορεί πολύ απλά να φτιάξει και μόνος του, από ξηρούς καρπούς - δεν φτιάχνουμε μόνο από τα αμύγδαλα και τα κάσιους που είναι ακριβά, αλλά και από τα καρύδια και τον ηλιόσπορο, που είναι πολύ θρεπτικά και σε καλή τιμή, Γενικά πάντως, δεν είναι αναγκαίο το φυτικό γάλα, αυτό που χρειαζόμαστε είναι μια χούφτα ξηρούς καρπούς την ημέρα, που μόνο καλό κάνουν σε όλους. Υποκατάστατα κρέατος και γαλακτοκομικών, αλλά και ιδιαίτερες και εξωτικές πρώτες ύλες, είναι μια πολυτέλεια που ανάλογα με την τσέπη του ο καθένας αποφασίζει κατά πόσο μπορεί να την έχει - τα βασικά είναι αυτά που προανέφερα.

Νίκη Χάγια (δασκάλα γιόγκα/δημοσιογράφος)

H αλήθεια είναι πως δεν ξοδεύω περισσότερα χρήματα απ’ όσα προηγουμένως. Είμαι τυχερή που βρίσκομαι σε μια χώρα που έχουμε άφθονα και γευστικά φρούτα και λαχανικά και που η κουζίνα της -αν το καλοσκεφτεί κανείς- είναι στη βάση της τουλάχιστον χορτοφαγική. Σαφώς και υπάρχουν προϊόντα vegan που είναι πιο ακριβά από τα αντίστοιχα ζωικά, όμως και σε αυτήν την περίπτωση γλιτώνεις λεφτά απ’ τους γιατρούς: Μια plant based και vegan διατροφή -κάνοντάς τη σωστά πάντα- σε καθιστά έναν πιο υγιή σωματικά και ψυχικά άνθρωπο και υπάρχουν πολλές μελέτες για όλα αυτά.

Για τις αγορές, θα συμβούλευα κάποιον να αγοράζει λαχανικά και φρούτα από τη λαϊκή αγορά και να κάνει μια λίστα με φαγητά τα οποία θέλει να φτιάξει μέσα στην εβδομάδα. Τίποτα, δηλαδή, το διαφορετικό από κάποιον που ακολουθεί μια κρεατοφαγική διατροφή και θέλει να κάνει οικονομία. είναι τόσο εύκολο να καλλιεργήσεις λαχανικά

Σοφία Κανέλλου (διαιτολόγος-διατροφολόγος MSc)

Ναι, πρόκειται για μύθο, αφού οι φυτικές τροφές κοστίζουν γενικά λιγότερο - ένα παράδειγμα είναι τα όσπρια, που θεωρούνται το κρέας των φτωχών. Υπάρχουν στο εμπόριο ακριβά συσκευασμένα υποκατάστατα, τα οποία δεν είναι απαραίτητο να τα καταναλώνει κανείς και πολλές φορές είναι και βλαβερά. Φυσικά, μπορεί κανείς να βρει πολύ ακριβά φυτικά προϊόντα, αλλά το κόστος είναι πάντα ανάλογο και της ποιότητας, της συσκευασίας ή του brand - το ίδιο συμβαίνει και με το κρέας. Για παράδειγμα, τα βιολογικά όσπρια εξυπακούεται ότι είναι ακριβότερα από τα συμβατικά. Οι ξηροί καρποί κοστίζουν λίγο περισσότερο, αλλά δεν χρειάζεται κανείς να καταναλώνει μισό κιλό αμύγδαλα τη μέρα, αλλά την ημερήσια ποσότητα που του αναλογεί, έτσι δεν είναι τόσο μεγάλο το κόστος. Από την άλλη, είναι τόσο εύκολο να καλλιεργήσεις λαχανικά, να έχεις μια βερικοκιά στον κήπο, να κόψεις μερικά μούρα από μια μουριά στην εξοχή ή να ψωνίζεις από μικρούς παραγωγούς λαχανικά στη λαϊκή.

Για να είναι οικονομική μια διατροφή, όποια και αν είναι αυτή, χρειάζεται οργάνωση. Το πρόγραμμα βοηθάει πολύ στο να μην πετιούνται υλικά και να μην μένουν στα ντουλάπια. Η μεταποίηση του χθεσινού φαγητού σε κάποιο άλλο φαγητό είναι δημιουργική και επίσης εξοικονομείς χρόνο και χρήμα. Όσον αφορά τις αγορές, πάντα προωθώ τους μικρούς παραγωγούς που είναι στη μικρότερη δυνατή απόσταση από τον τόπο κατοικίας - όπως οι λαϊκές αγορές στις γειτονιές ή ένας μικρός πάγκος με λαχανικά απ’ ευθείας από το χωράφι, δίπλα σε έναν επαρχιακό δρόμο. Είναι πάντα πιο οικονομικά, εποχικά, αλλά και στις περισσότερες περιπτώσεις λιγότερο επιβεβαρυμμένα με χημικά και χιλιόμετρα.

Φώτης Πατίκας (Bamboo Vegan mini market)

Είναι μύθος, επειδή είναι πολύ εύκολο να βρεις οικονομικές πρώτες ύλες που ουσιαστικά είναι πιο φθηνές από τα ζωικά προϊόντα. Μπορείς να πας π.χ. σε ένα βιολογικό κατάστημα ή ακόμη και σε ένα συνεργατικό κατάστημα ή στη λαϊκή και να αγοράσεις τα βασικά: όσπρια, δημητριακά, ξηρούς καρπούς, φρούτα και λαχανικά. Αυτά τα βρίσκουμε σε καλές τιμές εύκολα στην Ελλάδα και είναι αρκετά, για να καλύψει κανείς τη διατροφή του.

Στο κατάστημά μας φροντίζουμε να έχουμε κάποια από τα βασικά σε πολύ προσιτές τιμές. Τα μαύρα φασόλια που είναι ιδιαίτερα πρωτεϊνούχα, για παράδειγμα, κοστίζουν μόνο €2,20 και μπορείς να φτιάξεις πολλά πιάτα με μια συσκευασία. Με αλεύρι ρεβιθιού στα €2,50, μπορείς να κάνεις υπέροχη vegan ομελέτα, ενώ το λευκό τόφου, που είναι πολύ υγιεινό και καλή πρώτη ύλη για μαγειρική, κοστίζει €2,00. Τα vegan τυριά και το φυτικό γάλα δεν κοστίζουν παραπάνω από τα συμβατικά. Αν πάλι θες κάτι για απευθείας κατανάλωση, οι τιμές ξεκινούν στα €1,70 για μια σπανακόπιτα, ενώ το πιο ακριβό είναι το «salad bowl», που είναι πλήρες γεύμα και κοστίζει €4,20. Με αυτόν τον τρόπο, αποδεικνύουμε ότι η vegan διατροφή δεν είναι απαραίτητα ακριβή: Είναι θέμα επιλογής και χώρου που θα επιλέξει κανείς να πάει.

Περισσότερα από το VICE

Ποιoς θα Πάρει Φέτος το Mundial, Χρήστο Σωτηρακόπουλε;

Αυτοί που Χειροκροτούν τον Δολοφόνο Ενός Παιδιού, Ζουν Ανάμεσά μας

«Είμαστε Τρελοί κι Ευτυχισμένοι»: Μια Γερή Φωτογραφική Βουτιά στα Εξάρχεια του 1980