Ο Πραγματικός Λόγος που τα Ζώα «Ανακατέλαβαν» τις Πόλεις

Μια-δυο μέρες αφότου ξεκίνησε το lockdown στο Μιλάνο, ένας φίλος μού έστειλε μια φωτογραφία ενός τεράστιου βατράχου, που είχε δει γυρίζοντας από το σουπερμάρκετ. Σώο και αβλαβές, το αμφίβιο άραζε τελείως άνετα στο πεζοδρόμιο, όχι και πολύ μακριά από το δικό μου σπίτι. Δεν είναι απίθανο να δεις ζώα στο Μιλάνο –η πόλη έχει πέντε κανάλια με πάπιες, ψάρια, ακόμη και ερωδιούς– αλλά η αυτοπεποίθηση αυτού του βατράχου ήταν το κάτι άλλο.

Τις επόμενες εβδομάδες, άρθρα απ’ όλο τον κόσμο έδειχναν ζώα να ανακαταλαμβάνουν τους δρόμους κάποιων από τις πιο πολυσύχναστες πόλεις στον κόσμο, όπως ελάφια στη Νάρα της Ιαπωνίας και πίθηκοι λίγο έξω από τη Μπανγκόγκ. Οι γενναίες περιπέτειές τους στα λημέρια των ανθρώπων έγιναν δεκτές με χαρά ως «επιστροφή της φύσης» και ως κάποιο ευχάριστο διάλειμμα μέσα στην παγκόσμια αγωνία της πανδημίας.

Αλλά η πραγματικότητα δεν είναι τόσο απλή. Μάλιστα, για τα είδη που εξαρτώνται από τις ανθρώπινες συνήθειες η ζωή έχει γίνει πιο δύσκολη μετά την έξαρση. Για παράδειγμα, τα όμορφα ελαφάκια στην Ιαπωνία τα ταΐζουν οι τουρίστες που επισκέπτονται το πάρκο Νάρα, αλλά οι κανόνες κοινωνικής αποστασιοποίησης τα ανάγκασαν να μπουν στην πόλη για να βρουν τροφή. Αυτό ισχύει και για «λιγότερο συναρπαστικά» ζώα. Και στο Μιλάνο, τα παγόνια συνήθως εξαρτώνται από τους τουρίστες για την επιβίωσή τους, όπως οι γλάροι στα μεγάλα λιμάνια, ενώ οι αλεπούδες και τα ποντίκια συχνά ψαχουλεύουν σε κάδους και απομεινάρια από αγορές.

«Τα ζώα διαρκώς μετράνε τους κινδύνους και τις ευκαιρίες που ενέχει το να φτάσουν σε ορισμένες περιοχές», εξηγεί ο Menno Schilthuizen, εξελικτικός βιολόγος και καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Λάιντεν στην Ολλανδία. «Τις περισσότερες φορές, η υπερβολική ανθρώπινη πίεση τα εμποδίζει να το κάνουν αυτό, αλλά όταν εξαφανιστούμε καταλαμβάνουν τον χώρο που αφήνουμε».

Η δουλειά του καθηγητή εστιάζει στη σχέση ανάμεσα στα ζώα και τις πόλεις, εξετάζοντας πώς τα αστικά είδη εξελίσσονται διαφορετικά από τα αντίστοιχα που ζουν στη φύση. Λέει ότι το lockdown δίνει στους ερευνητές την ευκαιρία να μελετήσουν την εξέλιξη των ζώων πιο γρήγορα απ’ ό,τι συνήθως. «Οφείλω να παραδεχτώ ότι είναι μια νέα κατάσταση και μας έχει εκπλήξει», είπε. «Προσωπικά, έχω δει αλλαγές στα μοτίβα δραστηριότητας των πουλιών στην πόλη μου». Ωστόσο, ο Schilthuizen πιστεύει πως οποιεσδήποτε αλλαγές στον φυσικό κόσμο θα αντιστραφούν μόλις τελειώσει η κρίση και επιστρέψουμε στα συνηθισμένα.

Ηλεκτρονικός Αργαλειός

Παρακολουθήστε όλα τα βίντεo του VICE, μέσω της νέας σελίδας VICE Video Greece στο Facebook.

Οι πιο πρόσφατες επιδημίες και πανδημίες, όπως του HIV, του Ebola και του SARS, μεταδόθηκαν στους ανθρώπους από τα ζώα και ο COVID-19 δεν αποτελεί εξαίρεση. Το συγκεκριμένο στέλεχος κορονοϊού θεωρείται ότι ξεκίνησε από τις νυχτερίδες, πριν εξελιχθεί και περάσει σε έναν παγκολίνο και μετά έναν άνθρωπο. Και τα δύο είδη πωλούνται σε μια αγόρα στη Γουχάν όπου σπάνια ζώα σφαγιάζονται επιτόπου και τα αγοράζουν πλούσιοι πελάτες. Γι’ αυτό οι ειδικοί πιστεύουν ότι όσο περισσότεροι οι άνθρωποι επεμβαίνουν στη ζωή των άγριων ζώων και περιορίζουν το φυσικό περιβάλλον τους, τόσο μεγαλύτερος ο κίνδυνος άλλης μίας πανδημίας.

Πολλοί βλέπουν αυτή την έκτακτη συνθήκη ως μια τραγική πρόβα του πόσο αποκαλυπτική θα μπορούσε να είναι η ζωή στο εγγύς μέλλον, αν δεν αντιμετωπίσουμε την κλιματική κρίση εγκαίρως. Καταστροφικά καιρικά φαινόμενα και νέες πανδημίες «θα εμφανίζονται όλο και πιο συχνά», εξήγησε ο καθηγητής, «καθώς οι μη βιώσιμες δραστηριότητές μας έχουν όλο και μεγαλύτερες συνέπειες στη φύση».

Η φύση δεν μπορεί με μαγικό τρόπο να επανέλθει και να σώσει τους ανθρώπους από τα περίπλοκα προβλήματα που έχουμε προκαλέσει. Αλλά αυτή η κρίση έχει δείξει ότι πολλές από τις μεγάλες αλλαγές για την επιβίωση της φύσης είναι επίσης απαραίτητες για την αποφυγή άλλης μίας πανδημίας. Μένει να δούμε αν θα αναλάβουμε δράση.

Το άρθρο δημοσιεύτηκε αρχικά στο VICE IT.

Περισσότερα από το VICE

Απολυμαντήρια και Κούρεμα Γουλί: Η Καραντίνα της Θεσσαλονίκης Πριν Έναν Αιώνα

Η Λένα Παπαληγούρα Ελπίζει Ότι το Καλοκαίρι θα Γίνει το Φεστιβάλ και θα τη Βρει στην Επίδαυρο

Ρωτήσαμε Άτομα που Έκαναν το Πρώτο τους Τατουάζ στο Πρόσωπο: Γιατί;