Η Ζάμπια Οραματιζόταν Αποστολές στον Άρη Μισό Αιώνα Πριν από τον Νίκο Παππά

Kείμενο: Αντώνης Ντινιακός

Κάμποσες ντουζίνες στοιχισμένων stormtroopers περιμένουν το ΦΕΚ με την προκήρυξη του ΑΣΕΠ, ο Darth Vader κόβει ένα κομμάτι γύρο με το φωτόσπαθο, ο Πάνος Καμμένος σταυρώνει ένα διαστημικό λεωφορείο κατά την εκτόξευση, o Αλέξης Τσίπρας βολτάρει στο γαλαξία με το Εντερπράιζ α λα κάπτεν Κερκ, o Nίκος Καρανίκας κάθεται στη θέση της θρυλικής σκυλίτσας Λάικα, αγρότες κλείνουν με τα τρακτέρ κάποιο κοσμοδρόμιο -ομολογουμένως η είδηση πως η  ελληνική κυβέρνηση και συγκεκριμένα ο υπουργός Ψηφιακής Πολιτικής, Νίκος Παππάς, ετοιμάζει την ίδρυση της ελληνικής υπηρεσίας διαστήματος οδήγησε χιλιάδες μπουκωμένα ιγμόρεια να εκραγούν με κρότο. Αρκούσε ελάχιστος χρόνος για να στηθεί ένα άνευ προηγουμένου γλέντι βιτριολικών σχολίων και ευφάνταστων εικονογραφήσεων στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

«Είναι αδιανόητο το γεγονός ότι στο πρόσφατο παρελθόν και με ευθύνη των τότε κυβερνήσεων απεμπολήσαμε  ουσιαστικά, τα δικαιώματά μας στο διαστημικό φάσμα. Η Ελλάδα είναι από τις ελάχιστες ευρωπαϊκές χώρες οι οποίες δεν διαθέτουν οργανισμό που να αξιοποιεί εμπορικά, επιστημονικά και ερευνητικά δικαιώματά της, ούτε την πληθώρα ερευνητικών και επιστημονικών εφαρμογών και πόρων που διαθέτει ο Ευρωπαϊκός Διαστημικός Οργανισμός», είπε, μεταξύ άλλων, ο κ. Παππάς. Στην πρώτη σκέψη δεν μοιάζει να έχει άδικο. Ε, τότε για ποιο λόγο άνθρωποι κάθε ηλικίας τρολάρουν χωρίς αύριο από τα ακριτικά καφενεία της χώρας έως τα βάθη του ελληνικού internet; Και γιατί άπαντες αρνούμαστε να πάρουμε στα σοβαρά ένα «περιουσιακό στοιχείο του ελληνικού λαού» όπως διευκρίνισε σήμερα ο υπουργός;

Κυρίως έχει να κάνει με το πλαίσιο στο οποίο πραγματοποιείται μια εξαγγελία. Το να μιλάς για ελληνική υπηρεσία διαστήματος, την ώρα που η αξιολόγηση μπάζει από παντού και οι ψίθυροι για τέταρτο μνημόνιο ολοένα και εντείνονται, ενώ στα σύνορα ο Σουλτάνος Ερντογάν χαϊδεύει τα αυτιά του τουρκικού εθνικισμού με θεατρικές παραστάσεις στα Ίμια, φαντάζει ελαφρώς σουρεαλιστικό. Διασχίζουμε ξελιγωμένοι εδώ και οκτώ χρόνια την έρημο Σαχάρα, εκλιπαρώντας για δυο στάλες νερό, είναι ανώφελο να οραματιζόμαστε μοριακά κοκτέιλ. Από την άλλη, τα λόγια του κ. Παππά λένε μονάχα ένα  μέρος της αλήθειας. Στην πραγματικότητα η Ελλάδα είναι εδώ και 13 χρόνια μέλος του Ευρωπαϊκού Διαστημικού Οργανισμού (a.k.a ESA), ενώ στο παρελθόν έχει υλοποιήσει μερικές δεκάδες ερευνητικά προγράμματα σε συνεργασία με την European Space Agency. Αλλά ας μην αφήσουμε την αλήθεια να χαλάσει μια ωραία ιστορία. Άλλωστε καθένας έχει δικαίωμα στα μεγάλα οράματα. Δεν χρειάζεται να είσαι αστροναύτης στη NASA για να ονειρεύεσαι μια βόλτα στο σελήνη…

Μισό αιώνα προτού ο Νίκος Παππάς εξαγγείλει την ίδρυση του Εθνικού Κέντρου Διαστημικών Εφαρμογών, παρόμοια σχέδια είχε ένας δάσκαλος στην Αφρική. Στα sixties, ο πλανήτης παρακολουθούσε με κομμένη την ανάσα το μπρα ντε φερ ανάμεσα στην Σοβιετική Ένωση και τις ΗΠΑ με έπαθλο την κατάκτηση του διαστήματος. Αίφνης, εμφανίζεται το 1962 στη μακρινή και εξωτική Ζάμπια ένας εκπαιδευτικός, ο Έντουαρντ Μακούκα Ν'Κολόσο, και αποκαλύπτει με άρθρο σε εφημερίδα πως η χώρα του είναι έτοιμη «να ταξιδέψει στον Άρη», μπαίνοντας σφήνα ανάμεσα στις υπερδυνάμεις. Είχε δημιουργήσει μάλιστα στην πρωτεύουσα Λουσάκα μια Ακαδημία για την Επιστήμη και το Διάστημα, στην οποία και προπονούνταν -με εξόχως επώδυνες μεθόδους- κάμποσοι φιλόδοξοι κοσμοναύτες. Αρκεί να πούμε ότι στο πλαίσιο της προετοιμασίας τους για να αντιμετωπίσουν τις συνθήκες έλλειψης βαρύτητας, έμπαιναν μέσα σε μεταλλικά βαρέλια πετρελαίου και κουτρουβαλούσαν από έναν λόφο. Εν τέλει, ο πύραυλος D-Kalu 1 και οι «Αφροναύτες» του οραματιστή Μακούκα Ν'Κολόσο δεν έμελλε να εγκαταλείψουν τη γη. Η άρνηση τόσο της  UNESCO όσο και κάποιων funds να χρηματοδοτήσουν το πρόγραμμα και η απρόσμενη εγκυμοσύνη της αστροναύτισσας, Μάτα Μουάμπουα, αρκούσαν για να πέσουν οι τίτλοι τέλους του μεγαλόπνοου σχεδίου. Ο Έντουαρντ Μακούκα Ν'Κολόσο πέθανε το 1989 και κηδεύτηκε με προεδρικές τιμές παρότι δεν κατάφερε ποτέ να στείλει κάποιον στο διάστημα. Το 2014, η ζωή του έγινε ταινία στη Ζάμπια [«Nkoloso the Afronaut»] και διεκδίκησε το βραβείο καλύτερου φιλμ στο φεστιβάλ της Ουγκάντα.

Στην Ελλάδα, η ίδρυση του Εθνικού Κέντρου Διαστημικών Εφαρμογών, από τον Νίκο Παππά, δύσκολα θα εμπνεύσει σκηνοθέτες και σεναριογράφους στο μέλλον. Η δική μας διαστημική υπηρεσία δεν διέπεται από το φολκλόρ, αφελές πνεύμα του Αφρικανού εκπαιδευτικού. Το παράδοξο, στην περίπτωσή μας, είναι άλλο: Ενώ, ευλόγως, αυτοσαρκαζόμαστε στα ψηφιακά αλώνια του twitter για την #greek_nasa, την ίδια ώρα δεκάδες Έλληνες επιστήμονες παράγουν αθόρυβα σημαντικό επιστημονικό έργο σε ερευνητικά προγράμματα υπό την αιγίδα διεθνών οργανισμών διαστήματος όπως η NASA και η ESA. Η γνώση υπάρχει, δηλαδή, όμως μέχρι εκεί. Πόροι, σχέδιο, οργάνωση, αυτά είναι άγνωστες έννοιες στην εγχώρια πραγματικότητα. Θα καταφέρει άραγε το ΕΚΔΕ να αλλάξει τα πράγματα;

Όσο εμείς θα κοιτάζουμε το δάχτυλο που δείχνει στο φεγγάρι, σκαλίζοντας τα ΦΕΚ για να δούμε ποια διαστημικά βύσματα διορίστηκαν, στην «τριτοκοσμική υποσαχάρια Αφρική» η κούρσα του διαστήματος έχει ξεκινήσει εδώ και μια 20ετία. Δεν είναι μόνο η Νιγηρία και η Νότια Αφρική, οι οποίες πρωτοστατούν έχοντας συστήσει διαστημικές υπηρεσίες και διαθέτοντας δορυφόρους ήδη από το 1999. Από κοντά έρχονται τα τελευταία χρόνια και άλλες χώρες όπως η Αιθιοπία, η οποία το 2013 εξήγγειλε την έναρξη του πρώτου σταδίου του δικού της διαστημικού προγράμματος, ενώ ένα χρόνο νωρίτερα είχε ξεκινήσει το πρόγραμμα εξερεύνησης του διαστήματος της Κένυας. Περίπου την ίδια περίοδο η Γκάνα εγκαινίασε το δικό της Κέντρο Διαστημικής Επιστήμης και Τεχνολογίας. Εν ολίγοις, το να λέμε αστειευόμενοι πως η Ελλάδα ανήκει στην Άφρικη είναι πλέον άτοπο και ομολογουμένως άδικο για τη μαύρη ήπειρο, η οποία παρά τα χιλιάδες προβλήματα διεκδικεί αξιοπρεπώς μια θέση στο μέλλον του διαστήματος.

Περισσότερα από το VICE

Πόσο Εθισμένος Είσαι στο Ελληνικό Ίντερνετ; Κάνε το Τεστ του VICE για να Μάθεις

Ζευγάρια που Λατρεύουν το Ταντρικό Σεξ μάς Εξηγούν Γιατί δεν το Αλλάζουν με Τίποτα

Η Ιστορία της 16χρονης Μαθήτριας που Σκότωσε Δύο Ανθρώπους «Επειδή δεν μου Αρέσουν οι Δευτέρες»