Η Νότια Αφρική Πολεμά τον Διάβολο

Ο διάβολος πιθανώς δεν έχει εξαπολύσει ολομέτωπη επίθεση στους Νοτιοαφρικανούς, ωστόσο εάν ανοίξεις τα ταμπλόιντ, μιλήσεις στους ντόπιους ή ρωτήσεις την αστυνομία, όλοι θα σου πουν: το σατανικό έγκλημα είναι αυξανόμενο πρόβλημα.

Νωρίς το πρωί της 19ης Φεβρουαρίου, ένας άνδρας περπατούσε στο Dobsonville, μια κωμόπολη στο Soweto, έξω από το Γιοχάνεσμπουργκ, όταν βρήκε τα πτώματα δυο έφηβων κοριτσιών. Εντόπισε την Chwayita Rathazayo, 16 ετών και την Thandeka Moganetsi, 15 ετών, σε ένα χωράφι με ψηλή βλάστηση, σπασμένα κεραμικά αγγεία και διάφορα κομμάτια σκουπιδιών. Σύμφωνα με τα μέσα ενημέρωσης, τα κορίτσια φορούσαν τις σχολικές στολές, είχαν κοψίματα και ανοιχτές πληγές στην πλάτη, στο λαιμό και τα χέρια, ενώ βρίσκοταν λίγα μέτρα μακριά το ένα από το άλλο εκτός της ορατότητας των πλινθόκτιστων σπιτιών που συνορεύουν με το χωράφι. Δίπλα στα κορίτσια υπήρχαν τρία μαύρα κεριά και δυο αχρησιμοποίητα ξυραφάκια.

Το στενό μονοπάτι του χωραφιού κρατάει μακριά τους κατοίκους από το φόβο επιθέσεων. Ωστόσο εκείνο το πρωί, καθώς διαδόθηκαν τα νέα για τα πτώματα, οι συμμαθητές των θυμάτων άρχισαν να φθάνουν σιγά-σιγά στο σημείο. «Έκλαιγαν και έλεγαν ότι γνώριζαν ποιος ακριβώς το είχε κάνει αυτό, και πως γνώριζαν ότι επρόκειτο να συμβεί» μου είπε αργότερα ο Malungelo Booi, τηλεοπτικός ρεπόρτερ, που κάλυψε το θέμα. «Τους είχαν πει ότι θα ήταν οι επόμενες».

Μια εβδομάδα μετά τη δολοφονία των εφήβων, η αστυνομία της Νότιας Αφρικής, δηλαδή η εθνική αστυνομική υπηρεσία, ανακοίνωσε ότι αυξάνονται τα εγκλήματα που σχετίζονται με τον αποκρυφισμό: το διάστημα Δεκέμβριος 2013 -Φεβρουάριος 2014, καταγράφηκαν 78 τέτοια εγκλήματα στο Gauteng, την πιο πυκνοκατοικημένη περιοχή της Νότιας Αφρικής. Άρχισαν επίσημες έρευνες για 48 από αυτές τις υποθέσεις. Μέχρι τις 26 Φεβρουαρίου, τέσσερις από τις υποθέσεις έκλεισαν, με τις καταδικαστικές απόφάσεις να κυμαίνονται από 15 χρόνια κάθειρξη. Δεν γίνονταν όλα αυτά τα βουντού εγκλήματα στο όνομα του σατανά: καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα πειραγμένων τελετών που γίνονται στο όνομα τρελών θρησκευτικών πρακτικών. Η επίσημη ανακοίνωση της αστυνομίας αναφέρει κλοπές τμημάτων ανθρωπίνων σωμάτων πολλές φορές, αλλά αυτό είναι περιέργως σύνηθες στη Νότια Αφρική, όπου οι κατηγορίες για άσκηση μαγείας και οι απατεώνες παραδοσιακοί θεραπευτές γίνονται πρωτοσέλιδα κάθε εβδομάδα.

Αμέσως μόλις έγινε η ανακοίνωση, θρησκευτικές οργανώσεις βγήκαν να αντιμετωπίσουν την απειλή. Αυτή τη στιγμή στη Νότια Αφρική βρίσκεται σε εξέλιξη ένας «πνευματικός πόλεμος» σύμφωνα με την πάστορα Mamorwa Gololo, μια μεσήλικη Νοτιοαφρικανή με αυτοπεποίθηση και διαπεραστικό βλέμμα. Η Gololo έχει μια εκκλησία στο Soweto όπου κηρύττει τις διδασκαλίες της λύτρωσης - εν συντομία, κάνει εξορκισμούς. Όταν συναντήθηκα μαζί της, περιέγραψε πως βοήθησε να σωθεί έναν Νιγηριανό άνδρα από τον Σατανά, τον περασμένο Δεκέμβριο. Απήγγειλε και την ειδική προσευχή που συνήθιζε να χρησιμοποιεί για να βγάλει το κακό από μέσα του.

Δεν είναι η πρώτη φορά που οι Νοτιοαφρικανοί αντιμετωπίζουν μια προφανή «επιδημία» σατανισμού. Περιπτώσεις σατανιστικών αιρέσεων και εφήβων που είχαν υποστεί πλύση εγκεφάλου άρχισαν να εμφανίζονται τη δεκαετία του 1980, που συνέπεσε με την αργή διάλυση του Απαρτχάιντ. Καθώς η κριτική στο Απαρτχάιντ μεγάλωσε, άρθρα για την κοινωνική αναταραχή  στου λευκούς θύλακες της Νότιας Αφρικής ήταν στοιχείο των ειδήσεων, αλλά η αναταραχή είχε λίγο να κάνει με την μεγαλύτερη κοινωνική αλλαγή. «Η υποτιθέμενη άνοδος του σατανισμού τη δεκαετία του '80 κατηγορούνταν για την αύξηση του ποσοστού των διαζυγίων, το φεμινισμό, τη χρήση ναρκωτικών από παιδιά και το ότι τα παιδιά δεν ήθελαν να πάνε στο στρατό» μου είπε γελώντας η Nicky Falkof, λέκτορας στο τμήμα μέσων ενημέρωσης στο Πανεπιστήμιο Witwatersrand στο Γιοχάνεσμπουργκ.

Η Falkof είχε μιλήσει σε τρεις δημοσιογράφους την εβδομάδα που συναντηθήκαμε, μια και είναι μία από τους τρεις διδάκτορες στη Νότια Αφρική που έχουν κάνει ακαδημαϊκή μελέτη στο θέμα. Εκείνη εστίασε στο πως τα μέσα ενημέρωσης διαιωνίζουν αυτές τις παρακμιακές απόψεις περί ξαφνικής, ολέθριας εμφάνισης εφήβων που λατρεύουν το διάβολο, δημιουργώντας αυτό που συχνά θεωρείται ως ηθικό -ή σε αυτή την περίπτωση, σατανικό- πανικό. «Και σε κάποια φάση, μόλις σταμάτησε και οι σατανιστές απλά εξαφανίστηκαν και κανείς δεν μιλάει πια για αυτούς» είπε. «Είχα μια πολύ έντονη αίσθηση ότι κάτι σημαντικό επρόκειτο να συμβεί ως συνέπεια της επίμονης παραδοξότητας του τέλους του Απαρτχάντι μεταξύ των λευκών».

Ωστόσο, αυτή τη φορά, η άνοδος του εγκλήματος σημειώνεται σχεδόν εξ' ολοκλήρου στις κοινότητες των μαύρων-στους εξυπηρετούμενους δήμους και άτυπους οικισμούς, που παρά την λαμπερή υπόσχεση του 1994, παραμένουν οδυνηρά εξαθλιωμένοι. Ένα μαύρο παιδί που μεγαλώνει στις κωμοπόλεις της Νότιας Αφρικής σήμερα, περιβάλλεται από ενδημική ανεργία (πάνω από το ένα τέταρτο της κοινότητας είναι άνεργο), αξιολύπητες συνθήκες στέγασης (περίπου 13% ζουν σε κυματοειδείς μεταλλικές παράγκες) και έχει ελάχιστες έως καμία πιθανότητα διαφυγής.

Την επομένη που βρέθηκαν τα πτώματα, η αστυνομία συνέλαβε δυο μαύρα 16χρονα αγόρια, συμμαθητές των δολοφονημένων κοριτσιών. Την ίδια μέρα, η αστυνομία ξέθαψε οστά ζώων, ένα τσεκούρι και ένα μαχαίρι από την αυλή κοντινού σπιτιού. Αυτό φέρεται να ήταν μέρος μιας παλιότερης διεξαγόμενης έρευνας αλλά έτυχε να υπάρχουν και κατηγορίες για άσκηση σατανιστικών τελετών.

Την επόμενη μέρα, η εφημερίδα Daily Sun κυκλοφόρησε έχοντας στο πρωτοσέλιδό της τη φωτογραφία ενός τσεκουριού μέσα σε σακούλα αποδεικτικών στοιχείων και τον τίτλο: «ΒΡΕΘΗΚΕ ΤΟ ΣΠΙΤΙ ΤΟΥ ΣΑΤΑΝΑ!».

Συνάντησα τον αιδεσιμότατο Gift Moerane, που βοηθάει στο συντονισμό των εκκλησιαστικών εργασιών και του προσωπικού στο Gauteng, στο γραφείο του στο Γιοχάνεσμπουργκ. Τρεις μέρες αφότου τα κορίτσια βρέθηκαν νεκρά, ο Moerane και άλλοι ντόπιοι πάστορες, συμπεριλαμβανομένης της Gololo και ενός πρώην υπουργού Παιδείας, επισκέφτηκαν το Dobsonville για να κάνουν δημόσια προσευχή στο σχολείο τους.

Ο Moerane διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην οικοδόμηση συνεργασίας με το υπουργείο Παιδείας, ώστε να επιτραπεί στις θρησκευτικές αιρέσεις να έχουν μεγαλύτερη πρόσβαση στα σχολεία, παρά την κοσμική κυβέρνηση της Νότιας Αφρικής. «Το κήρυγμα του λόγου του Θεού μας βοήθησε να γίνουμε καλύτεροι άνθρωποι» είπε, διαμορφώνοντας προσεκτικά την προτίμησή του για πολιτική της εποχής του Απαρτχάιντ. «Αλλά σήμερα, επειδή ο κοσμικός χαρακτήρας του κράτους έχει αναγκάσει τη θρησκεία να βγει εκτός της εκπαιδευτικής διαδικασίας, έχει ανοίξει ένα χάσμα, ένα κενό. Και επειδή η φύση δεν επιτρέπει τα κενά, κάτι πρέπει να κλείσει αυτό το χάσμα».

Ο Moerane βλέπει όλο αυτό κυριολεκτικά ως περίπτωση που ο Σατανάς έρχεται να αρπάξει τα παιδιά της Νότιας Αφρικής. «Οι άνθρωποι που διαδίδουν αυτή την πρακτική, υπόσχονται τα πάντα» μου είπε ο Moerane. «Εάν γίνεις μέλος αυτού του κινήματος θα πάρεις ότι θέλεις. Δεν χρειάζεται ούτε να εργάζεσαι. Δεν χρειάζεται να πας στο σχολείο». Σεξ, ναρκωτικά και ροκ εν ρολ - όλα συμπεριλαμβάνονται.

Η θρησκευτική πλευρά πιστεύει ότι είναι ο διάβολος και η κοσμική πλευρά πιστεύει ότι είναι η οικονομική ανισότητα, αλλά και οι δυο πλευρές τυχαίνει να συμφωνούν ότι αυτά τα εγκλήματα γίνονται από απελπισία. «Ακούς την μαρτυρία των νέων ανθρώπων που το έκαναν και μιλούν πολύ για το ότι θέλουν να αποκτήσουν εξουσία» είπε η Falkof, αναφερόμενη σε άλλες πρόσφατες δικαστικές υποθέσεις που συνδέονται με τον αποκρυφισμό. «Ο σατανισμός μας δίνει ένα τρόπο να συζητήσουμε αυτούς τους φόνους χωρίς να χρειάζεται να ρωτήσουμε τι είναι αυτό στη χώρα μας που οδηγεί στην ανατροφή μιας γενιάς παιδιών που είναι ικανά για τόσο ακραίες πράξεις βίας».

Ενώπιον του νόμου η ουσία είναι η ίδια: Ένας γρήγορος εξορκισμός είναι απίθανο να αλλάξει οποιαδήποτε κατηγορία κατά των αγοριών που κατηγορούνται για τους φόνους. «Εάν είπαν "ο διάβολος μέσα μου είπε ότι πρέπει να αυτό κι αυτό κι αυτό" τις περισσότερες φορές είναι ανοησίες» μου είπε ο Kobus Jonker, ο οποίος υπηρετεί ως ειδικός μάρτυρας σε ποινικές δίκες που σχετίζονται με αποκρυφιστικά εγκλήματα. Ο Jonker είναι ο αρχικός επικεφαλής της Μονάδας Σχετικών με τον Αποκρυφισμό Εγκλημάτων της Νότιας Αφρικής, που ιδρύθηκε το 1992, κατά τη διάρκεια του τελευταίου σατανιστικού πανικού. Πιθανώς είναι και ο πιο μισητός άνθρωπος στους παγανιστικούς και αποκρυφιστικούς κύκλους, ο οποίος έχει συγγράψει και τον οδηγό της αστυνομίας για το πώς θα διαπιστώνονται οι επιβλαβείς θρησκευτικές πρακτικές και τα αποκρυφιστικά αντικείμενα, που συχνά επικρίνεται ως ξεπερασμένος, μεροληπτικός ή εντελώς ανακριβής.

«Δεν με νοιάζει εάν είσαι μάγος ή παγανιστής ή Αντίχριστος ή βαμπίρ. Δεν με νοιάζει. Είμαστε εδώ για το έγκλημα που διαπράττεται» μου είπε ο Jonker. Είπε ότι δεν έχει εφιάλτες, επιστρέφοντας στο παρελθόν με μια φωτογραφία από την πρώτη υπόθεση σατανιστικού εγκλήματος που είχε -  τη φωτογραφία μιας νεκρής γυμνής γυναίκα που είχε χαραγμένες στις πατούσες της, τις λέξεις «Ιησούς» και «Χριστός», καθώς και το σύμβολο «666» στο χέρι της.

Ως σύμβουλος αστυνομίας έχει κάτι περισσότερο από επίγνωση περί της αύξησης που αναφέρεται, ενώ δέχεται ακόμα και τηλεφωνήματα από ανήσυχους γονείς-ιδιαιτέρως τους τελευταίους μήνες, πρόσθεσε. «Νομίζω ότι μερικά από τα παιδιά απλώς βαριούνται» είπε. «Είναι μόνα τους. Δεν νιώθουν ότι έχουν μια θέση στην κοινωνία. Έπειτα διαβάζουν αυτό και λένε Ω, αυτό μπορεί να φέρει σε θέση όπου θα μπορώ στην πραγματικότητα να κυριαρχώ επί ανθρώπων».

Τα δυο αγόρια από το Dobsonville περιμένουν ακόμα τη δίκη τους, μετά από μια σειρά αναβολών για ψυχιατρική αξιολόγηση. Αθώα ή ένοχα, η έκβαση της υπόθεσης είναι απίθανο να εξαρτηθεί από το εάν ο διάβολος είχε σχέση με αυτή. Ομοίως, κατά πάσα πιθανότητα δεν θα εξαρτηθεί από το εάν τα αγόρια έχασαν τον εαυτό τους λόγω απελπισίας από την οικονομική δυσπραγία. Η υπόθεση θα δικαστεί ως ποινικό αδίκημα και η Νότια Αφρική θα συνεχίσει να πολεμάει τους δαίμονές της.

Ακολουθήστε το VICE στο Twitter,  Facebook και Instagram.