Η Σκοτεινή Πλευρά του Διαδικτύου Είναι πιο Κοντά από όσο Νομίζεις

Μπορεί να νομίζεις ότι γνωρίζεις ποια είναι η σκοτεινή πλευρά του διαδικτύου. Είναι όλοι αυτοί οι ιστότοποι που μπορείς να βρεις ναρκωτικά, παιδική πορνογραφία ή οτιδήποτε άλλο υπάρχει εκεί έξω, που για να αποκτήσει κάποιος πρόσβαση χρειάζεται ειδικό λογισμικό. Σωστά;

Ναι, είναι όλα αυτά, αλλά υπάρχουν και πολλά άλλα ακόμα. Αυτά εξερευνεί ο ερευνητής και συγγραφέας Jamie Bartlett στο νέο του βιβλίο The Dark Net, βουτώντας σε μερικούς από αυτούς τους αμφισβητήσιμους και άγνωστους χώρους του διαδικτύου και διαβεβαιώνοντας μας ότι αυτό που θεωρούμε ως «σκοτεινό internet», είναι πολύ πιο κοντά μας από όσο νομίζουμε.

«Γκρουπ στο facebook, ανώνυμοι λογαριασμοί στο Twitter, ιστότοποι υπέρ της ανορεξίας, όλα αυτά τα βρήκα πολύ πιο ανησυχητικά και προβληματικά από οτιδήποτε άλλο βρήκα στα πιο “κρυφά” μέρη του διαδικτύου», παραδέχεται ο Bartlett.

Σε μια πιο γενική βάση, το «σκοτεινό» του πράγματος αναφέρεται στην ανωνυμία, ή τουλάχιστον στην αντίληψη της ανωνυμίας: να μπορείς δηλαδή να μιλάς στο διαδίκτυο χωρίς οι συνομιλητές σου να ξέρουν ποιος είσαι στην πραγματική σου ζωή. Ο Bartlett επιχείρησε να ανακαλύψει «το εύρος των πραγμάτων που κάνουν οι άνθρωποι υπό την κάλυψη της ανωνυμίας», όπως λέει ο ίδιος. «Με ενδιέφερε να εξερευνήσω το που μπορούν να φτάσουν οι άνθρωποι με αυτό».

Μίλησε με ορκισμένα troll, επισκέπτες σε φόρουμ υπέρ της ανορεξίας, ημιεπαγγελματικά cam girls και πολλά άλλα. Μέσα σε έναν χρόνο, μελέτησε και ήρθε σε επαφή με όλες τις διαφορετικές υποκουλτούρες που έχουν βρει καταφύγιο στο διαδίκτυο.

Πολλά από αυτά που αναφέρθηκαν θα μπορούσε κανείς να τα ορίσει ως «κακόφημες» γωνιές του διαδικτύου. Αλλά ο Bartlett που αυτήν την περίοδο εργάζεται ως διευθυντής στο Centre of the Analysis of Social Media, ένα βρετανικό think tank, σημειώνει πως κανένα από τα φόρα που εξέτασε δεν ήταν εμφανώς ανήθικα. Τουναντίον, ανακάλυψε πως η κάθε διαδικτυακή κοινότητα είχε και διαφορετικό κώδικα ηθικής.

Ένα από τα «σκοτεινά χόμπι» που εξέτασε o Bartlett, ήταν το trolling. Ο Zack, ένας εκ των troll που συνάντησε, εκνευρίζει κόσμο στο διαδίκτυο εδώ και μια δεκαετία περίπου. Όμως ο Bartlett είδε και μια άλλη πλευρά σε αυτό. «Τίθεται το θέμα της εξέτασης των ορίων, πολλές φορές με πολύ δημιουργικούς τρόπους», αναφέρει σχετικά.

Για να γίνει ξεκάθαρο, το «σκοτεινό», μπορεί και να αναφέρεται στην έλλειψη ερευνητικών στοιχείων σχετικά με κάποιο είδος χρήστη ή κάποιο είδος ιστότοπου. «Για μένα το σκοτεινό μπορεί και να είναι το ασαφές, αυτό που δεν έχουμε κατανοήσει πλήρως ακόμα», τονίζει ο Bartlett.

Το παραπάνω γίνεται εμφανές και από έναν ακόμα χαρακτήρα που γνωρίζουμε στο The Dark Net. Διαβάζουμε για την ιστορία του Michael (που δεν είναι το πραγματικό του όνομα), έναν άντρα που άρχισε να βλέπει σποραδικά πορνογραφικό υλικό από τα 20 μέχρι τα 30 και σιγά σιγά έγινε μόνιμος θεατής. Η προτίμησή του, όπως είπε στον Bartlett, ήταν οι νεαρές κοπέλες.

«Τις βρίσκω πιο θελκτικές από τις γυναίκες της ηλικίας μου», παραδέχεται.

Σταδιακά, ο Michael άρχισε να βλέπει πορνογραφικό υλικό με κοπέλες όλο και μικρότερης ηλικίας, καταλήγοντας τελικά να επιλέγει υλικό που απεικόνιζε κοπέλες που οριακά ήταν λίγο πάνω από την κατηγορία του ανήλικου. Κάποια στιγμή, πήγε και πιο χαμηλά.

«Δεν μπορώ να πω ακριβώς πότε έγινε», λέει στις σελίδες του βιβλίου, «αν και οπωσδήποτε αναγνωρίζω ότι υπήρξε η στιγμή που πέρασα την νόμιμη γραμμή». Ο Michael καταδικάστηκε πρόσφατα για κατοχή σχεδόν 3000 εικόνων παιδικής πορνογραφίας.

Η ιστορία του Michael μας προσφέρει μια σπάνια ματιά σε ένα κομμάτι του «σκοτεινού» διαδικτύου για το οποίο αποφεύγουμε να μιλάμε και μας αποκαλύπτει το πώς μπορεί να αναπτυχθεί μια παιδοφιλική συνήθεια. Άλλωστε, τα μέρη που εξερεύνησε ο Bartlett, είναι ιδιαιτέρως ανθρώπινα. Όπως μου είπε και ο ίδιος «περιλαμβάνουν όλα τα πιθανά ανθρώπινα συναισθήματα, τις ανθρώπινες συμπεριφορές και ορέξεις».

Η έρευνα του Bartlett προτείνει ότι ίσως έφτασε η ώρα να κοιτάξουμε προσεκτικότερα όλες αυτές τις πλευρές του διαδικτύου και τα μέρη του εαυτού μας που καθρεφτίζονται σε αυτά. «Είναι καλύτερο να τα καταλάβουμε και τα κοιτάξουμε κατά πρόσωπο», αναφέρει ο Bartlett. «Η σκοτεινή πλευρά της ανθρώπινης φύσης άλλωστε είναι ένα σημαντικότατο κομμάτι μας».

Ακολουθήστε το VICE στο Twitter,  Facebook και Instagram.