Η Τουρκία Ξαφνικά Θυμάται ότι είναι Μέλος του ΝΑΤΟ και Αποφασίζει να μην Αγοράσει Όπλα από την Κίνα

Το άρθρο δημοσιεύτηκε αρχικά στο VICE News.

Η Τουρκία είναι μια σημαντική στρατιωτική δύναμη, με στρατό 400.000 στρατιωτών και πολύ μεγάλη αεροπορία. Ωστόσο ακόμα δεν έχει αντιαεροπορική και αντιβαλλιστική άμυνα μεγάλου βεληνεκούς – μια αρκετά κραυγαλέα ανεπάρκεια για μια χώρα που βρίσκεται σε μια επικίνδυνη γειτονιά, με τον πόλεμο στην Ουκρανία να μαίνεται στο βορρά και την πυριτιδαποθήκη της Μέσης Ανατολής να βρίσκεται στα νότια σύνορά της.

Η τουρκική κυβέρνηση ήταν πολύ κοντά σε μια γιγαντιαία συμφωνία ύψους 3,4 δις δολάρια με κινεζική εταιρεία για να αγοράσει ένα τέτοιο σύστημα, αλλά αιφνιδιαστικά την περασμένη εβδομάδα την ακύρωσε. Μάλιστα έκανε την ανακοίνωση ενώ φιλοξενούσε τον πρόεδρο της Κίνας Xi Jinping (Σι Τζινπίνγκ) στην Αττάλεια, στο πλαίσιο της συνόδου των G20.

Η συμφωνία θα ήταν μεγάλη επιτυχία για το Πεκίνο – μια πώληση πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων σε μια ταχύτατα αναπτυσσόμενη περιφερειακή δύναμη και μέλος του ΝΑΤΟ, που θα σηματοδοτούσε την είσοδο της Κίνας στην παγκόσμια αγορά όπλων ως σοβαρού παίκτη. Ωστόσο η διάλυση της συμφωνίας σημαίνει ότι η Κίνα μπορεί να μην είναι αρκετά έτοιμη για να πάρει θέση στο τραπέζι όπου οι μεγάλοι παίκτες των εξαγωγών όπλων -ΗΠΑ, Ρωσία και λίγες επιλεγμένες ευρωπαϊκές χώρες- μοιράζονται μια πίτα αξίας τουλάχιστον 76 δισεκατομμυρίων δολαρίων.

Το 2013, η Άγκυρα επέλεξε προσωρινά ένα κινεζικό σύστημα, το FD-2000, γνωστό επίσης και ως HQ-9, ως βασικό πυρήνα του τουρκικού αντιαεροπορικού και αντιβαλλιστικού συστήματος άμυνας μεγάλου βεληνεκούς ή T-Loramids. Ο διάδοχος του ρωσικού συστήματος S-300, ένας πύραυλος μεγάλου βεληνεκούς που είναι το πιο προηγμένο αντιαεροπορικό όπλο το οποίο προσφέρεται αυτή τη στιγμή από χώρα εκτός των Ηνωμένων Πολιτειών, κατασκευάζεται από την China Precision Machinery Import-Export Corp. ή CPMIEC. Μάλιστα κέρδισε προσφορές εταιρειών με έδρα τις χώρες-μεγαλύτερους συμμάχους της, δηλαδή την αμερικανική Raytheon, και την ευρωπαϊκή κατασκευάστρια πυραύλων Eurosam.

Η συμφωνία που επιτεύχθηκε με την CPMIEC, τον Σεπτέμβριο του 2013, ήταν πολιτικά αμφιλεγόμενη από την αρχή. Αντί να προχωρήσει με την αναμενόμενη επιλογή ενός συστήματος κατασκευασμένου από τους Ευρωπαίους ή Αμερικανούς σύμμαχούς της, η Άγκυρα επέλεξε μια κινεζική εταιρεία στην οποία οι ΗΠΑ είχαν επιβάλλει κυρώσεις για παραβίαση της Συνθήκης μη Διάδοσης των Πυρηνικών Όπλων στο πλαίσιο συνεργασιών με το Ιράν, τη Βόρεια Κορέα και τη Συρία. Η επιλογή της Κίνας έναντι των ΝΑΤΟϊκών συμμάχων της Τουρκίας δεν φάνηκε να αποτελεί ιδιαιτέρως καλή πολιτική στρατηγική και όπως ήταν αναμενόμενο πυροδότησε κριτική.

«Η οικονομική σύνεση καθώς και ο σοβαρός στρατιωτικός σχεδιασμός, δείχνουν ότι η Άγκυρα θα έπρεπε να είχε επιλέξει τον Patriot των ΗΠΑ ή τον ευρωπαϊκό Aster-30 SAMP/T» έγραψε το 2013 ο δρ Aaron Stein του Συμβουλίου Ατλαντικού, σε ανάρτησή του σε μπλογκ.

Ο κινεζικός πύραυλος φαινόταν παράξενη επιλογή και για πιο ρεαλιστικούς τεχνολογικούς λόγους. Το κινεζικό σύστημα ήταν φθηνότερο, αλλά δεν θα ήταν συμβατό με τα ΝΑΤΟϊκά συστήματα. Η χρήση των ΝΑΤΟϊκών συστημάτων και των δεδομένων από την Τουρκία έδινε κίνητρο για να συνεχιστεί η επιλογή όπλων αμερικανικής ή γαλλο-ιταλικής κατασκευής. Το σύστημα IFF (Αναγνώριση Φίλου ή Εχθρού) του ΝΑΤΟ, που επιτρέπει σε συστήματα ραντάρ να αναγνωρίσουν φιλικά αεροσκάφη, δεν θα χρησιμοποιούνταν στο αμυντικό σύστημα του κινεζικού πυραύλου, αυξάνοντας τις πιθανότητες για ατυχήματα από «φίλια πυρά».

«Δεν υπάρχει χώρος για την Κίνα εντός αυτού του κρίσιμου συστήματος. Δεν θα θέλαμε να δούμε έναν ιό σ'ένα πολύπλοκο σύστημα» είπε στην Hurriyet Daily News μη κατονομαζόμενος αμυντικός ακόλουθος, μετά την ανακοίνωση του 2013.

Καθώς τα θέματα της συμβατότητας συνέχισαν να πλήττουν τη συζήτηση για το T-Loramids και οι συμφωνίες μεταφοράς τεχνολογίας έγιναν πρόσκομμα στις συνεχιζόμενες διαπραγματεύσεις με τους Κινέζους, η συμφωνία έμοιαζε ασταθής πολύ πριν από την ανακοίνωση της προηγούμενης εβδομάδας. Τον Μάρτιο, αντικρουόμενες κυβερνητικές δηλώσεις για το εάν ή όχι το σύστημα μπορούσε ή χρειαζόταν να ενσωματωθεί στην αρχιτεκτονική του ΝΑΤΟ, οδήγησε στην εικασία ότι η Τουρκία ήταν σε διαδικασία αλλαγής άποψης. Τον Ιούλιο, ρεπορτάζ ανέφεραν πως η Τουρκία ήταν πρόθυμη να μελετήσει την επαναδιαπραγμάτευση της συμφωνίας.

Σύμφωνα με τον δρ Bleda Kurtdarcan, καθηγητή Νομικής στο Πανεπιστήμιο Γαλατάσαραϊ, οι αιτίες για τη διάλυση της συμφωνίας ήταν πιθανώς διττές. Καταρχήν, φαίνεται «ότι η τουρκική κυβέρνηση δεν κατάφερε να πείσει την CPMIEC για να της μεταφερθεί μέρος της τεχνογνωσίας κι έτσι οι διαπραγματεύσεις έφτασαν σε αδιέξοδο» είπε σε μέιλ. Επιπροσθέτως, ίσως απέτυχαν μερικοί μακροπρόθεσμοι πολιτικοί υπολογισμοί της Άγκυρας. Η κυβέρνηση «προσπάθησε να χρησιμοποιήσει το σύνολο του διαγωνισμού και τις διαδικασίες διαπραγμάτευσης ως πολιτική επιρροή στις σχέσεις της με την Ευρώπη και την Αμερική, προφανώς χωρίς αποτέλεσμα» είπε ο Kurtdarcan.

«Η αίσθησή μου ήταν ότι οι Τούρκοι ουσιαστικά χρονοτριβούσαν» είπε ο δρ Barin Kayaoglu, ανεξάρτητος αναλυτής διεθνών σχέσεων. «Γνώριζαν, νομίζω, ότι δεν θα μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν αποτελεσματικά ένα οπλικό σύστημα που δεν ήταν πιστοποιημένο από το ΝΑΤΟ».

Η όλη διαδικασία μπορεί να είναι μια μακροχρόνια διαπραγματευτική τακτική που δεν είχε αίσια έκβαση για την Άγκυρα. «Νομίζω, στο πλαίσιο ενός ευρύτερου σχεδίου, αυτό που ο πρόεδρος της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και ο πρωθυπουργός Αχμέτ Νταβούτογλου σκέφτονταν ήταν να κερδίσουν λίγο περισσότερα από τα αμερικανικά ή τα ευρωπαϊκά συστήματα. Να τους κάνουν να συμφωνήσουν με την μεταφορά λίγης περισσότερης τεχνογνωσίας ή χαμηλότερης τιμής…» είπε ο Kayaoglu. Αυτή η ερμηνεία ευθυγραμμίζεται με ανάλυση από το 2013, σύμφωνα με την οποία οι ειδικοί πίστευαν πως η Τουρκία απλώς έπαιζε με την ιδέα να δώσει το αμυντικό συμβόλαιο στην Κίνα ή τη Ρωσία, προκειμένου να ρίξει την τιμή είτε του αμερικανικού συστήματος PAC-3 Patriot, είτε του γαλλο-ιταλικού Aster 30 Samp/T.

«Όντας αντιμέτωπη με την αυξανόμενη αντίσταση των ΝΑΤΟϊκών συμμάχων τους και καταβεβλημένη από άλλα πιο πιεστικά θέματα (Συρία, Ισλαμικό Κράτος, για να αναφέρουμε μερικά), που απαιτούν τη στήριξη των συμμάχων της, φαίνεται ότι η τουρκική κυβέρνηση έπρεπε να εγκαταλείψει το σχέδιο δράσης της» είπε ο Kurtdarcan.

Με την Κίνα εκτός κούρσας, οι αμερικανικές και ευρωπαϊκές εταιρείες είναι ξανά οι κύριες υποψήφιες για την κατασκευή του πυραυλικού αμυντικού συστήματος της Τουρκίας. Η Άγκυρα έχει δηλώσει ότι θέλει να συνάψει συμβόλαιο με εγχώρια εταιρεία, οπότε είναι πιθανό να στραφεί στους αμυντικούς ομίλους Aselsan και Roketsan για να ολοκλήρωσει το σχέδιο.

«Η Τουρκία στηρίζεται όλο και περισσότερο στις εθνικές της δυνατότητες, στη διαδικασία εκσυγχρονισμού των ενόπλων δυνάμεών της» είπε ο Kurtdarcan. Οι Aselsan και Roketsan έχουν ήδη συνεργαστεί για να αναπτύξουν πυραυλικά συστήματα εδάφους-αέρος, μικρού και μεσαίου βεληνεκούς, γνωστά ως Hisar-A and Hisar-O.

Η τρέχουσα πιεστική κατάσταση ασφαλείας αναμφίβολα τονίζει την ανάγκη η Τουρκία να διατηρήσει τις ευρωπαϊκές και αμερικανικές συνεργασίες της αλλά και να καλύψει το κενό που υπάρχει στη μεγάλου βεληνεκούς αντιβαλλιστική αμυντική αρχιτεκτονική της.

Όμως ακόμα κι αν η πυραυλική συμφωνία δεν έχει συνέχεια, η σχέση της Τουρκίας με την Κίνα δεν έχει εντελώς βαλτώσει. Στη διάρκεια της συνόδου των G20, ο Ερντογάν συνάντησε τον Κινέζο πρόεδρο Σι και υπέγραψαν συμφωνίες σχετικές με την στενότερη ένταξη της Τουρκίας στο μακροπρόθεσμο κινεζικό πρότζεκτ «Δρόμος του Μεταξιού», μέσω του οποίου η Κίνα προσπαθεί να οικοδομήσει χερσαίους εμπορικούς δεσμούς με την Ευρώπη. Κι ενώ η αμυντική βιομηχανία της Κίνας είναι εκτός Τουρκίας στην παρούσα φάση, αυτό δεν σημαίνει κατ' ανάγκη ότι η επιρροή του Πεκίνου στην Άγκυρα βρίσκεται σε κάμψη.

Περισσότερα από το VICE

Τα Πορτρέτα των Ιρανών που Έραψαν τα Στόματά τους Ζητώντας να Ανοίξουν

Υπάρχει Περίπτωση να Ενισχυθεί η Χρυσή Αυγή Από την Κρίση της Νέας Δημοκρατίας;

To Tελευταίο Kομμουνιστικό Xωριό της Κίνας