Όλα όσα μου Έμαθε το «American History X»

 Για μια περίοδο ο Edward Norton ήταν σαν να είχε αγοράσει τα δικαιώματα για όλους τους γαμάτους ρόλους στις ταινίες του Hollywood. Πέρα από το ότι είναι τελειομανής, και πολύ οργανωτικός υπάρχει ακόμη ένας συνδιασμός που κάνει το ταλέντο του ασυναγώνιστο. Είναι έξυπνος, έχει αυτοπεποίθηση και δεν είναι καθόλου φιγουρατζής. Ήταν η τέλεια και πιο λογική επιλογή για τη διχασμένη προσωπικότητα του Fight Club και τον κατηγορούμενο που έχει μια δόση σχιζοφρένειας στο Primal Fear. Πίσω από όλους τους ρόλους που παίζει γενικά υπάρχει ένα ίχνος από την ίδια του την προσωπικότητα.

Αλλά ήταν ο ρόλος του σαν Derek Vinyard στο American History X που με έκανε να τον ερωτευτώ. Εκεί ήταν ένας αγριεμένος, ημίγυμνος, αξύριστος πιτσιρικάς με τατουάζ, διεκδικητικός, αρρενωπός και «ιδεολόγος».

Με το ιδεολόγος, εννοώ ότι ήταν ένας νεοναζί που είχε μια γαμημένη σβάστικα στο στήθος του – κάτι που είναι αρκετό για να απωθήσει οποιονδήποτε έφηβο που έχει μια σχετική επίγνωση του τι είναι σωστό και λάθος. Ωστόσο πέρα από αυτή τη σάπια ιδεολογία που υποστήριζε στην αρχή της ταινίας, τα υπόλοιπα ήταν γαμάτα. Δεν υπάρχει τίποτα κακό στο να είσαι αγριεμένος, ημίγυμνος, αξύριστος πιτσιρικάς με τατουάζ, διεκδικητικός, αρρενωπός στην εφηβεία σου. Ποιος έφηβος δεν θέλει να είναι έτσι άλλωστε; Αλλά φασίστας ρε φίλε; Φασίστας; Περιττό να πω ότι ξενέρωσα.

Όταν είδα το American History X, παίζει να ήμουν 14 ή 15 στις αρχές του 2000. Μόλις είχε ξεκινήσει το ενδιαφέρον μου για τον κινηματογράφο. The Godfather, Goodfellas, Casino, Scarface - είδα όλες τις ταινίες που θεωρούσα ότι έπρεπε να δω ώστε να διαμορφωθεί η εφηβεία μου όπως πρέπει και να μπω στο κλίμα του Romper Stomper και του Chopper. Είδα και μερικές του Guy Ritchie πριν κάνει τον Sherlock Holmes ένα ψυχοπαθή.

Το American History X δεν είχε καμιά σχέση με το Snatch και Lock Stock, πέρα από την αντρίλα των πρωταγωνιστών που ήταν πάνω κάτω ίδια. Τη ίδια εποχή ανακάλυπτα και την απόλαυση του να παίζεις Nintendo 64 μέχρι το πρωί και το Hybrid Theory των Linkin Park, που είναι στανταράκι το πιο γαμάτο άλμπουμ που έχει κυκλοφορήσει μέχρι σήμερα.

Οι ταινίες αυτές κατατάσσονται στις ψιλο-σοβαρές και θέλουν να περάσουν με κάποιο τρόπο την ψευτο-Ευρωπαική ευαισθησία της τέχνης. Οι δημιουργοί τους ανέπτυξαν την κινηματογραφική παιδεία -ίσως και των ανθρώπων της εργατικής τάξης- και χάραξαν μια άλλη πορεία, διαφορετική από αυτή του Francis Ford Coppola και του Martin Scorsese.

Μια μίνι υπενθύμιση της ταινίας: Ένας Νεοναζί από το Λος Άντζελες, ο Derek Vinyard, αποφυλακίζεται μετά από 3ετή φυλάκιση, για τη δολοφονία ενός μαύρου, οπλισμένου άνδρα που προσπάθησε να κλέψει το σπίτι του. Στη φυλακή ωστόσο ο skinhead συνειδητοποίησε το πόσο μαλακία είναι να είσαι ρατσιστής, φασίστας και νεοναζί. Πρώτον στα πλυντήρια όπου τον είχαν βάλει να δουλεύει, ήταν μαζί του ένας μαύρος εν ονόματι Lamont (ο Guy Torry), που δεν ήταν και τόσο κακός τελικά. Και δεύτερον τον βίασαν την ώρα που βρισκότα στα ντουζ της φυλακής κάποιοι άλλοι Νεοναζί, ακόμα χειρότεροι απ' αυτόν.

Όταν αποφυλακίστηκε και μπήκε στον ίσιο δρόμο -κάτι που φαίνεται από το ξυρισμένο του πρόσωπο και τα μαλλιά που άφησε να μεγαλώσουν- ο Danny, ο μικρότερος αδερφός του (ο Edward Furlong δηλαδή, που έχει αλλάξει πολύ από τότε που έπαιζε στο Terminator – 8 χρόνια πριν), έχει ακολουθήσει τα χνάρια του. Έμπλεξε δηλαδή με την παλιά συμμορία του Derek, η οποία όσο εκείνος ήταν στη φυλακή βρισκόταν υπό την ηγεσία της Stacy Keach, της πρώην κοπέλας του ( που την υποδύεται η Fairuza Balk) και ο Randy από το My Name Is Earl.

Και όταν τα έβαλα όλα κάτω δεν μπορούσα να καταλάβω τι ακριβώς θέλει να μου περάσει αυτή η ταινία. Υποθέτω πως ο πρώτος στόχος είναι ξεκάθαρος: και ένας νέος, ευαίσθητος άνθρωπος θα είναι ίσως σε θέση να εκτιμήσει αυτή την πολύπλοκη δραματική απόδοση του φασισμού και να καταλάβει πως πρόκειται για ιστορικά ριζομένες, θεσμοθετημένες διαδικασίες και απόψεις που μερικές φορές εμφανίζονται χωρίς να το καταλάβουμε. Ενώ θα μπορούσε απλά να υπενθυμίσει πως ο ρατσισμός είναι κακός με τον ίδιο τρόπο που το χιόνι είναι λευκό και το νερό είναι υγρό.

Αν παρακολουθήσει την ταινία ένας αντι-φασίστας θα είναι σε θέση να υπερασπιστεί την ιδεολογία του ότι ο νέο-ναζισμός είναι κάτι αντικειμενικά κακό. Αν παρακολουθήσει όμως ένα νέο-ναζί την ταινία οι απόψεις του είναι απίθανο να αλλάξουν. Εκεί βρίσκεται και το πρόβλημα. Γιατί ο στόχος που ήθελαν να πετύχουν επισκίασε την αιτία. Ακόμη κι αν οι δημιουργοί δεν το κατάλαβαν έδωσαν ύπουλα σε κάποιον φασίστα να του αρέσει η ταινία και να αγαπήσει τον ήρωα. Γιατί ο κακός είναι επίσης ο ήρωας.

Σκεφτείτε ένα νεαρό μέλος μιας φασιστικής οργάνωσης, που γυρίζει το βράδυ στο σπίτι του μετά από τα κεντρικά γραφεία της οργάνωσης και βλέπει την ταινία. Αυτό που θα σκεφτεί βλέποντας τη είναι ότι στην ουσία οι Νεοναζί της ταινίας εξαπατήθηκαν από τον Edward Norton. Θα δουν τον αγώνα μπάσκετ που έπαιξε μέσα στη φυλακή και κατέλληξε 3-3 σαν μια διαφήμιση της Reebok. Όσο για το μήνυμα της προαναφερθείσας σκηνής του βιασμού θα πουν απλά πως θα μπορούσε άνετα να γίνει διαφήμιση για αντρικό σαμπουάν.

Η ταινία απλά θέλει να πιάσει και τους δύο τύπους ανθρώπων. Θέλει να σου πει κάτι που ο κάθε άνθρωπος με ελάχιστο εγκέφαλο μπορεί να καταλάβει. Αλλά θέλει επίσης να διασφαλίσει ότι ένας λευκός πρωταγωνιστής δεν μπορεί να γίνει αντιπαθητικός. Ακόμη και τη στιγμή που ο Derek δολοφονεί εν ψυχρώ έναν μαύρο άνδρα στο κράσπεδο, γυρίζει και κοιτάζει με τα τρελά του μάτια και γεμάτος υπερηφάνεια γι' αυτό που έκανε τους μπάτσους βάζοντας τα χέρια του πίσω από το κεφάλι.

Οι ασπρόμαυρες σκηνές και το slow-motion απλά δίνουν έμφαση στα χαρακτηριστικά του νεοναζί. Επίσης δεν δείχνει το πώς αυτός ο άνθρωπος κατέλληξε να είναι νεοναζί. Τον βλέπουμε να είναι μια διαμορφωμένη προσωπικότητα. Για την ερμηνεία του ωστόσο ήταν υποψήφιος για Όσκαρ.

Όπως και να 'χει, εγώ χρωστάω κάτι σε αυτή την ταινία. Αυτή η γελοία σκηνή του μπάσκετ, με έκανε στην εφηβεία να μπω στη διαδικασία να προσέξω τον εαυτό μου, να γυμναστώ και να γίνω το ίδιο μαχητικός και γαμάτος με τον Derek Vinyard – χωρίς τον ρατσισμό, τη βία και αυτή τη γαμημένη σβάστικα στο στήθος μου εννοείται. Το πρόβλημα είναι πως αυτή η αρρενωπότητα του Derek είναι σχεδόν άπιαστη. Ο Norton την κάνει να φαίνεται πάρα πολύ απλή με τον τρόπο που παίζει. Το ίδιο έχω πάθει για παράδειγμα αυτή την εποχή με το μπιλιάρδο. Νομίζω πως μπορώ να πάω στο μπιλιαρδάδικο της γειτονιάς μου και να παίξω σαν τον Ronnie O'Sullivan.

Στην τελική πιστεύω πως ο Norton είναι ένας πολύ γαμάτος ηθοποιός. Τα κάνει όλα να φαίνονται απλά, και οκ, δυστυχώς εγώ δεν είμαι ηθοποιός. Επίσης δεν παίζω καλό μπάσκετ και δεν έχω καθόλου χρόνο για βάρη και φασίστες. Όπως έχω πολύ λίγο χρόνο για τις ομοφοβικές ταινίες που είναι καλυμένες με το πέπλο της φυλετικής ανοχής. Όπως και για κάθε ταινία που προτείνει σαν καλυτερη θεραπεία για τον Νεοναζισμό και το μίσος στους μαύρους ανθρώπους έναν ομαδικό βιασμό από λευκούς ανθρώπους.

Περισσότερα από το VICE

Μπήκαμε στο Μουσείο των Άψογα Διατηρημένων Πτωμάτων

Ο Οδοντίατρος που Φτιάχνει τα Δόντια Αυτών που τους τα Κατέστρεψε η Κρυσταλλική Μεθαμφεταμίνη

Δέκα Πράγματα που Πάνε Στραβά Όταν Παίρνεις Παραισθησιογόνα Μανιτάρια