Η Σειρά Narcos Προσπαθεί να σου Πει ότι ο Escobar δεν Ήταν Τόσο Γαμάτος όσο Νομίζεις

Το άρθρο δημοσιεύθηκε αρχικά στο Broadly.

Σε γενικές γραμμές, για πολλούς αιώνες η συλλογική έρευνά μας για την ανθρώπινη φύση έχει κυρίως εστιάσει στους άντρες. Πιο πρόσφατα, οι γυναίκες άσκησαν πίεση ώστε να εμφανίζονται στο προσκήνιο και το κατάφεραν, με μόνο αποτέλεσμα να κατηγορηθούν για ναρκισσισμό, αλλά αυτή είναι μια άλλη ιστορία.

Έκανα μια τέτοια σκέψη ενώ παρακολουθούσα με ενδιαφέρον μια σκηνή από τη δεύτερη σεζόν της σειράς Narcos, της δραματοποιημένης εξιστόρησης της ζωής του Pablo Escobar και των συνθηκών που τον γέννησαν. Σε αυτήν τη σκηνή, ένας από τους άντρες του Κολομβιανού εμπόρου ναρκωτικών πυροβολούσε πόρνες παραταγμένες στη σειρά, τη μία μετά την άλλη, για να τις αναγκάσει να αποκαλύψουν ποιος κάρφωσε το συγκεκριμένο μέρος στην αστυνομία. Πριν αλλάξει η σκηνή, ο σκηνοθέτης μας δείχνει όλες τις γυναίκες νεκρές μέσα στο αίμα.

Όταν διηγείσαι μια ιστορία για τον πόλεμο των ναρκωτικών της δεκαετίας του '80 και του '90 που ήταν αιματηρός και θανατηφόρος, η παραπάνω εικόνα είναι αδιαμφισβήτητα κομμάτι της. Ωστόσο, το Narcos είναι μια σειρά. O τρόπος που επιλέγει να παρουσιάσει την ιστορία είναι αποκαλυπτικός. Όχι μόνο για τις σχέσεις ανάμεσα στην Κολομβία και τις ΗΠΑ, και για τα κίνητρα της τελευταίας για πολιτικά παιχνίδια με πρόσχημα την πάταξη της εμπορίας κοκαΐνης, αλλά και για τον ίδιο τον Escobar. Πρόκειται για μια κλασική εξερεύνηση ενός πραγματικά κακού ανθρώπου, οι όψεις και το βάθος της προσωπικότητας του οποίου αξίζουν να διερευνηθούν.

«Ένα από τα χαρακτηριστικά που διαχωρίζουν τον Pablo Escobar από οποιαδήποτε άλλη ιστορία ανόδου και πτώσης ενός γκάνγκστερ, όπως στο Scarface, είναι αυτό το είδος μεταμοντέρνας ποιότητας που διαθέτει», λέει σε τηλεφωνική επικοινωνία ο Doug Miro, από τους συγγραφείς και δημιουργούς της σειράς. «Του επιτρέπει να είναι διαφορετικός σε διαφορετικούς ανθρώπους. Για τους φτωχούς ήταν σαν τον Ρομπέν των Δασών, για την αμερικανική Δίωξη Ναρκωτικών ήταν το τέρας που διέφθειρε την Αμερική και για τους πράκτορες που τον κυνηγούσαν ήταν ο κακός που ήθελαν να τσακώσουν», και προσθέτει: «Για τον απλό θεατή, η άνοδός του στην εξουσία είναι απλώς συναρπαστική».

Πράγματι, το Narcos βασίζεται σε αυτή την ιδέα. Η πρώτη σεζόν μάς καλεί στον κόσμο του αρχηγού, όπου τον βλέπουμε να χτίζει έξυπνα την αυτοκρατορία του, εξαγοράζοντας αστυνομικούς αλλά και πολλούς άλλους, λόγω της διάχυτης διαφθοράς στη χώρα. Ο Escobar παρουσιάζεται σαν επιχειρηματίας που απλώς εκμεταλλεύεται μια ευκαιρία. Ταυτόχρονα, τον παρακολουθούμε να κατεβαίνει στις εκλογές με μια λαϊκή πλατφόρμα που δημιούργησε, διοχετεύοντας τα κέρδη του από την εμπορία ναρκωτικών σε έργα για την αναβάθμιση της πόλης Medellin, εξαγοράζοντας έτσι τη σιωπή και την αφοσίωση των κατοίκων. Ο Escobar παρουσιάζεται σαν λαϊκός ήρωας. Μέχρι εκείνη τη στιγμή, το εμπόριο ναρκωτικών βρίσκεται στο σκοτάδι και καμία από τις δύο κυβερνήσεις δεν έχει αποδείξεις που να επιβεβαιώνουν τις δραστηριότητές του. Κατορθώνει, μέσω δωροδοκιών, να μπει στο Κογκρέσο, αλλά μέχρι τότε, ο υπουργός Δικαιοσύνης Lara και η αμερικανική Δίωξη Ναρκωτικών έχουν επιτέλους συλλέξει αρκετά στοιχεία για να τον κυνηγήσουν. Μια μέρα, στην αίθουσα του Κογκρέσου, μπροστά σε όλους, ο Lara αναφέρεται στις απεχθείς δραστηριότητες του Escobar, αναγκάζοντάς τον να αποχωρήσει φανερά ταπεινωμένος.

Έπειτα βλέπουμε τον Escobar να ξεσπά: στέλνει τους άντρες του να σκοτώσουν τον Lara μέσα σε ένα καταιγισμό πυρών. Κατορθώνει να επηρεάσει τους εξεγερμένους κομμουνιστές της Κολομβίας ώστε να πραγματοποιήσουν επίθεση στο υπουργείο Δικαιοσύνης. Ακολουθεί μια σειρά αποτρόπαιων καταστάσεων. Είναι σαν να βλέπεις ταυτόχρονα ένα οξύθυμο αγόρι και έναν πεινασμένο για εξουσία άντρα να προσπαθούν να διατηρήσουν, με οποιοδήποτε κόστος, αυτά που πιστεύουν πως τους ανήκουν απόλυτα. Στο τέλος της πρώτης σεζόν, μάλιστα, βγαίνει κερδισμένος. Ο Escobar μπαίνει σε μια φυλακή που μοιάζει με πολυτελή έπαυλη και τελικά δραπετεύει. Στο πρώτο επεισόδιο της δεύτερης σεζόν είναι φυγάς και κατορθώνει να περάσει από τα μπλόκα εξαγοράζοντας τους αστυνομικούς που τον ψάχνουν. Οι τίτλοι αρχής, μάλιστα, που εμφανίζονται όσο εξελίσσεται η σκηνή, δίνουν έμφαση στο σημείο αυτό και σε καλούν –αν και απρόθυμα– να ικανοποιηθείς βλέποντας την επιρροή του.

Η μελέτη του χαρακτήρα του Escobar είναι ενδιαφέρουσα, δεδομένου ότι σε όλους μας αρέσει να παρακολουθούμε σειρές που μιλούν για βία και σεξ (ένα επιπλέον θετικό στοιχείο είναι η ιστορική διάσταση του χαρακτήρα). Τουλάχιστον εμένα μου αρέσει, παρόλο που δεν θα το ήθελα. Όταν βλέπω τη σειρά με τον φίλο μου, επαναλαμβάνω συνέχεια «αυτοί οι άντρες είναι απαίσιοι», για να δικαιολογήσω στον εαυτό μου το γεγονός ότι τους παρακολουθώ καθηλωμένη. Ρώτησα τον φίλο μου γιατί του αρέσει η σειρά και μου απάντησε ότι ήταν ενδιαφέρον» να παρακολουθεί κάποιον να γίνεται ισχυρός και ασυγκράτητος.

Ρώτησα τον Miro τι του άρεσε προσωπικά στην ιστορία του Escobar. «Είναι μια από τις πιο σημαντικές αληθινές εγληματικές ιστορίες. Θέλαμε εδώ και πολύ καιρό να τη διηγηθούμε, οπότε για εμάς είναι μια τρομερή ευκαιρία. Κανείς, τουλάχιστον στην Αμερική, δεν το είχε κάνει μέχρι τώρα», λέει. «Η ιστορία έχει ενδιαφέρον σε διάφορα επίπεδα – από τη μία, οι αναφορές στο ζήτημα των ναρκωτικών και στον πόλεμο κατά των ναρκωτικών και, από την άλλη, ο χαρακτήρας και η δραματικότητα της ιστορίας. Η πτώση ενός ανθρώπου που ξεκίνησε από το τίποτα και έχτισε μια τεράστια αυτοκρατορία χειραγωγώντας και εξαπατώντας την κολομβιανή και την αμερικανική κυβέρνηση είναι επική. Ο Escobar έχτισε την ίδια του τη φυλακή. Καταλήγει φυγάς έπειτα από μια σειρά τραγικών λαθών, που το ένα μετά το άλλο διαλύουν ό,τι είχε προσεκτικά χτίσει. Πρόκειται για μια κλασική τραγική ιστορία, στην οποία ως συγγραφέας δεν μπορείς να αντισταθείς».

Η δεύτερη σεζόν πραγματεύεται κυρίως την απώλεια της εξουσίας του Escobar και μας καλεί να δούμε μια άλλη πλευρά του, αυτήν του οικογενειάρχη. «Με εντυπωσιάζει ο βαθμός αφοσίωσης στην οικογένειά του μολονότι ήταν ένας στυγνός δολοφόνος», λέει ο Miro. «Ξεκίνησε από το τίποτα, αλλά ήταν τόσο απερίγραπτα εγωιστής που αυτό δεν σήμαινε τίποτα γι' αυτόν. Αυτές οι περίεργες αντιφάσεις του τον καθιστούν πολύ ενδιαφέροντα χαρακτήρα για μένα».Σύμφωνα με τον παραγωγό του Narcos, Eric Newman, η εκτενής ματιά στη ζωή του Escobar έχει καλλιτεχνική αξία. «Έχουν προσπαθήσει πολλές φορές να κάνουν μια ταινία για τον Pablo, όμως η πραγματικότητα είναι πως μέσα σε δυο ώρες μπορείς να παρουσιάσεις μόνο την πιο προφανή πλευρά της προσωπικότητάς του και όχι να τον γνωρίσεις καλά» και συνεχίζει: «Πρέπει αναγκαστικά να τον παρουσιάσεις ως κακό. Σπάνια εμφανίζεται η άλλη πλευρά των ανθρώπων. Σκέφτομαι για παράδειγμα την ταινία Η Πτώση, του Oliver Hirschbiegel, για τις τελευταίες μέρες του Χίτλερ, στην οποία μπορούσες -αν και ελάχιστα- να δεις την ανθρωπιά αυτών των τεράτων, παρόλο που δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία πως ήταν τέρατα. Παρόμοια με τον Escobar, χρειάστηκε να τον γνωρίσουμε αρκετά καλά για να δούμε την ανθρώπινη πλευρά του. Ακόμη και οι χειρότεροι από εμάς έχουν κάποια προτερήματα, χρειάζεται όμως να ζήσεις κοντά τους για να τα αναγνωρίσεις».

Στη δεύτερη σεζόν οι συγγραφείς υπογραμμίζουν αυτά τα προτερήματα, παρουσιάζοντας πόσο γλυκός είναι ο Escobar με τα παιδιά και την οικογένειά του και πόσο ανυπόφορος για τους άλλους. Τι μας λένε, όμως, ακριβώς; Ότι οι δολοφόνοι θέλουν να δολοφονήσουν μερικούς ανθρώπους και όχι όλους; Το μόνο που μας δείχνουν είναι πως οι εγωιστές και μοχθηροί προστατεύουν ό,τι τους ανήκει, το οποίο μπορούμε ήδη να συμπεράνουμε από την προσπάθειά του να διατηρήσει την επιχείρηση ναρκωτικών μέσω των φόνων και της ισχύος. Ο Pablo Escobar ήταν ένας απαίσιος άνθρωπος – ποιο σκοπό εξυπηρετεί να τον παρουσιάσουμε πιο ανθρώπινο; Εν τω μεταξύ, η σειρά μετά βίας, μας καλεί να λογαριάσουμε τις γυναίκες. Στην πρώτη σεζόν είναι επώδυνα προφανές πως οι γυναίκες δεν παρουσιάζονται ως αυθύπαρκτες. Ενώ, στη δεύτερη σεζόν τα πράγματα βελτιώνονται από αυτή την άποψη. Παρ' όλα αυτά οι περισσότερες γυναίκες είναι θύματα, σύζυγοι ή νεκρές εργάτριες του σεξ. Η μόνη βελτίωση είναι πως η ομάδα των συγγραφέων αντί για μία, τώρα έχει δύο γυναίκες.

Μπορεί πράγματι να ρισκάρουμε κάτι αν δεν διηγούμαστε τις ιστορίες που επιχειρούν να παρουσιάσουν ένα στυγνό δολοφόνο με επίπονες λεπτομέρειες, όμως προσωπικά έχω κουραστεί να καταναλώνω το αφήγημα ότι οι κακοί άνθρωποι είναι καλοί ή κάποτε ήταν καλοί ή θα μπορούσαν να είναι καλοί. Πιστεύω πως μπορούμε να το αφήσουμε λίγο στην άκρη. Στο προτελευταίο επεισόδιο, ο Escobar κρύβεται με τον πατέρα του στο αγρόκτημά του. Αρχίζει να πιστεύει πως θα μπορούσε να κρυφτεί εκεί για πάντα, φέρνοντας μάλιστα και την οικογένειά του. Ο πατέρας του τον κατηγορεί πως είναι δολοφόνος και εκτός πραγματικότητας. Ο Escobar διαμαρτυρόμενος του απαντάει πως οι πράξεις του έκαναν διάσημο το όνομά τους. Τότε ο πατέρας αποκρίνεται αφοπλιστικά: «Και τι μ' αυτό;».

Από τότε που ξεκίνησε να προβάλλεται η σειρά, το όνομα του Escobar έγινε πολιτισμική αναφορά στη ραπ, όπου ο ανδρισμός κυριαρχεί και επιβάλλεται. Ο δίσκος του Kanye West, Life of Pablo, είναι σχεδόν βέβαιο πως αναφέρεται σ' εκείνον, παρόλο που ο καλλιτέχνης λέει πως αναφέρεται στον Απόστολο Παύλο. Στο τραγούδι «No More Parties in LA», ο West ραπάρει με ασαφή ισπανική προφορά ότι «αισθάνεται σαν τον Pablo» όταν ασχολείται με τις επιχειρήσεις του ή όταν είναι θέμα στις ειδήσεις. Το λέει σαν να είναι κάτι καλό, σαν να αισθάνεται αφεντικό. Πιθανότατα αναφέρεται στον επιχειρηματία Escobar και όχι στις υπόλοιπες δραστηριότητές του, που όμως δεν φαίνεται να τις αγνοεί. Μάλιστα, ο ράπερ Rich Homie Quan έκανε τατουάζ τον Escobar, που προφανώς δηλώνει την απόλυτη αφοσίωσή του σε αυτόν. Λέγεται πως πρέπει να λογαριάζουμε όλες τις πλευρές ενός φαινομένου, ακόμη κι αν είναι απεχθές, συνήθως όμως συμβαίνει να αγνοούμε κάτι σημαντικό ή να επικεντρωνόμαστε στη λάθος πλευρά. Όταν ο West λέει πως «αισθάνεται σαν τον Pablo», μου θυμίζει κάτι άλλο που λέει στον δίσκο του, στο «Facts»: «Νιώθει κανείς άσχημα για τον Bill Cosby;».

Αντιθέτως, η σειρά υποστηρίζει πως οι καλοί άνθρωποι δεν είναι 100% καλοί, αφού για παράδειγμα οι Αμερικανοί και οι Κολομβιανοί που κυνηγούσαν τον Escobar κατέφευγαν σε άθλιες τακτικές. Στο Narcos δόθηκε λιγότερη προσοχή σε αυτήν τη διάσταση και περισσότερη στις εσωτερικές διεργασίες του μυαλού του Escobar, που με εξαιρετικό τρόπο ο πρωταγωνιστής Wagner Moura απέδωσε μέσω της εναλλαγής απειλητικών και καταθλιπτικών εκφράσεων στο πρόσωπό του. Το γεγονός ότι η σειρά συνεχίζει χωρίς τον Escobar για άλλες δύο σεζόν (προφανώς πεθαίνει) μας φαίνεται δύσκολο να το φανταστούμε, δεδομένου ότι οι ευρύτερες επιπτώσεις του καταστροφικού πολέμου της Αμερικής κατά των ναρκωτικών ήταν δευτερεύουσας σημασίας μέχρι τώρα στη σειρά σε σχέση με το μπανάλ ερώτημα: «Ποιος ήταν ο Pablo Escobar;».

Περισσότερα από το VICE

Ρωτήσαμε Ταξιτζήδες στην Αθήνα Γιατί Πιστεύουν ότι τους Μισούν οι Πελάτες τους

Η Ιστορία της Φοιτήτριας Νομικής που Σκότωσε τον Σύντροφό της με Υπερβολική Δόση Ηρωίνης

Έφτασε το Πρώτο Sex Toy για Trans Άνδρες