Μια Μέρα Μαζί με τους Πρόσφυγες της Πλατείας Δικαστηρίων στη Θεσσαλονίκη

Τον τελευταίο 1,5 μήνα εκατοντάδες πρόσφυγες από την Συρία, το Αφγανιστάν, τη Σομαλία και άλλες χώρες βρίσκουν προσωρινό καταφύγιο στα γρασίδια της πλατείας Δικαστηρίων στο κέντρο της Θεσσαλονίκης. Σε αντίθεση με το παρελθόν, όταν ο τελικός προορισμός ήταν η Αθήνα, οι σημερινοί πρόσφυγες προσπαθούν με κάθε τρόπο να φτάσουν στις χώρες τις Κεντρικής Ευρώπης και Βόρειας Ευρώπης. Η Θεσσαλονίκη είναι η ενδιάμεση στάση. Βρέθηκα για μερικές ώρες μαζί τους ακούγοντας προσεκτικά τα όσα μου αφηγήθηκαν.

Ο Φαντί είναι 32 χρονών, χημικός, πρώην εργαζόμενος σε εργοστάσιο φαρμάκων και έχει δύο κόρες. Η μια από αυτές έχει μεσογειακή αναιμία και σε 15 μέρες θα χρειαστεί να υποβληθεί σε ιατρικό έλεγχο. Όση ώρα μιλούσαμε, η μικρή κοιμόταν σε έναν υπνόσακο. Παρά την κατάσταση της υγείας της, ο Φαντί έχει αποφασίσει να φύγουν μαζί με μια ομάδα προσφύγων για την ΠΓΔΜ με τα πόδια, με τελικό προορισμό τη Γερμανία.

Στο γκρουπ των περίπου 10 ατόμων υπάρχουν 3 γυναίκες. Η μία, με καταγωγή από τη Συρία, έχει μαζί της ένα μωρό 3 μηνών τον Εμίρ (στα αραβικά σημαίνει πρίγκιπας εξού και τα Εμιράτα). ΄Οταν εγκατέλειψαν τη Συρία, άφησαν πίσω τους τον πατέρα της οικογένειας να πολεμάει στο Αλέππο αλλά και το αδελφάκι του Εμίρ, μόλις δύο ετών.

Μιλώντας για την κατάσταση στη Συρία με τον Α. μου είπε ότι υποστηρίζουν τον FSA ο οποίος από το 2011 πολεμάει εναντίον του Άσαντ ενώ πλέον συγκρούεται και με τον ISIS. Είναι ο μόνος από το γκρουπ που μιλάει (πολύ καλά) Αγγλικά. Υποπτεύομαι ότι είναι διακινητής και τον ρωτάω με πλάγιο τρόπο πώς έμαθε τη γλώσσα. Μου λέει ότι απλά τον ενδιέφεραν τα αγγλικά. Στη Συρία σπούδασε οικονομικά σε κολέγιο. Φεύγοντας άφησε πίσω του δύο γιους. Ο αδερφός του βρίσκεται στην Ολλανδία. Θέλει να πάει και αυτός εκεί ή αν δεν τα καταφέρει στη Δανία. Δεν θέλει να μείνει στην Ελλάδα. Κανένας τους δεν θέλει να μείνει εδώ διότι γνωρίζουν ότι δεν υπάρχει κάποια προοπτική ούτε καν προσωρινής βοήθειας.

Όση ώρα μιλάμε εμφανίζονται δύο μηχανές της ΔΙΑΣ. Η θέα των αστυνομικών προκαλεί ανησυχία μόνο σε εμένα. Αφήνω το γκρουπ του Φαντί και τρέχω προς τους αστυνομικούς. Τους ρωτάω αν όλα είναι εντάξει. Μου λένε ότι δεν υπάρχει πρόβλημα, απλά ελέγχουν τα χαρτιά. Ήρθαν διότι οι πρόσφυγες αφήνουν σκουπίδια στο πάρκο - δεν θα εκπλαγώ αν μάθω ότι τους καλεί κάποιος από τα γύρω κτίρια.

Επιστρέφω στο γκρουπ, τους λέω ότι χέστηκα πάνω μου με την αστυνομία και γελάμε. Έπειτα καθόμαστε και μου δείχνουν όση φιλοξενία μπορεί να υπάρξει όταν δεν έχεις σπίτι, παρά μόνο μερικούς υπνόσακους απλωμένους στο γρασίδι. Πιάνουμε την κουβέντα με σπαστά Αγγλικά. Συστηνόμαστε και με τους υπόλοιπους και προσπαθώ να θυμηθώ τα ονόματα πράγμα δύσκολο όταν είναι τόσο πρωτάκουστα. Ο Α. έχει αφήσει 4 παιδιά στη Συρία: 3 γιους και μια κόρη. Ήταν μοναχοπαίδι και για αυτό έκανε τόσα. Ο Αχ. και ο Φ. είναι 20 και 22 αντίστοιχα. Σπούδαζαν χημεία και είναι από την Δυτική Όχθη. Ζούσαν όμως στη Συρία μαζί με τις οικογένειες τους. Μοιράζονται μαζί μου τις εμπειρίες τους και ενώ συμφωνώ με τον Α. να τον τραβήξω βίντεο, αυτός εξαφανίζεται. Πήγε να πάρει το κινητό του που φορτίζει στο παρακείμενο περίπτερο. Εκεί έχει φωτογραφίες των γιών του, τους οποίους δεν ξέρει πότε και αν θα ξαναδεί.

Ο Φαντί βγάζει ένα τσιγάρο και λέει ότι στη Συρία καπνίζουν όλοι για να μην τρελαθούν. Του λέω για πλάκα ότι και εδώ υπάρχει κρίση αλλά όχι τόσο μεγάλη. Παροτρύνω τον Α. να μείνουν για μια μέρα έστω, ώστε να βρούμε τρόφιμα και είδη ανάγκης. Μου λέει ότι δεν χρειάζεται, θα φύγουν και να προσεύχομαι για αυτούς. Διστάζω κάπως αλλά του λέω ότι δεν πιστεύω. Με ξαφνιάζει και μου λέει πως ούτε αυτός πιστεύει. Ξέχασα να τον ρωτήσω αν πίστευε πριν τον πόλεμο. Όχι ότι θα είχε ιδιαίτερη σημασία.

Συνειδητοποιώ ότι πρέπει να προλάβω το τελευταίο λεωφορείο. Με ρωτούν αν μένω μακριά. Όχι πολύ λέω, 4-5 χιλιόμετρα και σκέφτομαι πόσο έχουν να περπατήσουν. Το Μόναχο απέχει 1200 χιλιόμετρα από την Θεσσαλονίκη. Μου προτείνουν να πάω μαζί τους στην «Μακεντόνια» όπως την προφέρουν και γιατί όχι και στην Γερμανία. Μου λένε ότι το περπάτημα κάνει καλό στο σώμα. Γελάμε. Τους εξηγώ ότι θα ήθελα να υπήρχε τρόπος να λάβουν πιο ουσιαστική βοήθεια. Μου λένε ότι αρκεί. Πριν φύγω τους παρακαλώ να με βρουν όταν πάνε στη Γερμανία και στήσουν τις ζωές τους. Ξέρω ότι άθελα μου ίσως τους λέω ψέματα αλλά το σκέφτομαι πολύ πιο μετά. Ο Α. μου λέει με συριακή προφορά «Νίκος δημοσιογράφος Θεσσαλονίκη» σαν τα στοιχεία που δεν θα ξεχάσει. Αύριο θα έρθουν και άλλοι. Άλλωστε όπως είπε ο Φαντί «όλη η Μέση Ανατολή έχει πόλεμο». Τους εύχομαι καλή τύχη και φεύγω.

Σύμφωνα με την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες μέχρι στιγμής έχουν έρθει στην Ελλάδα περίπου 55000 πρόσφυγες από εμπόλεμες ζώνες σε Μέση Ανατολή και Αφρική ενώ αναμένονται πολλοί περισσότεροι. Ο εκπρόσωπος τύπου της UNHCR William Spindler σε συνέντευξη τύπου στη Γενέβη αναγνώρισε ότι είναι σημαντική αλλά δυστυχώς ανεπαρκής η συμβολή εθελοντών και πρωτοβουλιών πολιτών που παρέχουν περίθαλψη στους πρόσφυγες ενώ δήλωσε ότι «η υπηρεσία θα συνεχίσει να συνεργάζεται με τις ελληνικές αρχές και την κοινωνία των πολιτών ενώ ταυτόχρονα έκανε επείγουσα έκκληση προς τα Ευρωπαϊκά κράτη και τους θεσμούς ώστε να αποφευχθεί μια ανθρωπιστική κρίση».

Ακολουθήστε το VICE στο Twitter, Facebook και Instagram.