Νέα

Γιατί ο Εlon Musk Δεν Μπορεί να μας Σώσει Από το Διαδικτυακό Black Out;

Εξετάζουμε αν το δορυφορικό Διαδίκτυο μπορεί να σώσει τον κόσμο από την ψηφιακή δικτατορία, παρά τους διαρκώς αυξανόμενους περιορισμούς που επιβάλλουν τα καθεστώτα.
MC
Κείμενο Michael Caster
Why Elon Musk Won’t Save Us From Internet Shutdowns
Ο ιδιοκτήτης της SpaceX και CEO της Tesla, Elon Musk, στο κόκκινο χαλί των Αxel Springer Awards, στο Βερολίνο, την 1η Δεκεμβρίου 2020. Πηγή φωτογραφίας: Hannibal Hanschke/ pool / AFP.

Ο συντάκτης αυτού του άρθρου είναι ο Digital Programme Manager του Article 19 στην Ασία. Το Article 19 είναι ουσιαστικά μία οργάνωση που έχει τη βάση της στο Λονδίνο και επικεντρώνεται στην υπεράσπιση και την προώθηση της ελευθερίας της έκφρασης.


Στη Μιανμάρ, η πρόσβαση στο Διαδίκτυο διακόπηκε για πρώτη φορά όταν ο στρατός της χώρας κατέλαβε την εξουσία, στο πραξικόπημα της 1ης Φεβρουαρίου. Πλέον, το στρατιωτικό καθεστώς έχει αποκτήσει τον πλήρη έλεγχό του.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Από τα μέσα Φεβρουαρίου και μετά, οι σχεδόν καθολικές νυχτερινές διακοπές της πρόσβασης στο Διαδίκτυο και ο περιορισμός των τηλεπικοινωνιών έχουν βυθίσει τη χώρα σε ένα τρομαχτικό ψηφιακό σκοτάδι. Λόγω της απελπιστικής κατάστασης που διαμορφώθηκε, ο Elon Musk κλήθηκε να σώσει τη χώρα μέσω του δορυφορικού Διαδικτύου που προσφέρει το πρόγραμμα Starlink. Λέγεται, μάλιστα, ότι ο Musk απάντησε σε ένα σχετικό email που έλαβε, ωστόσο αυτό δεν μπορεί να επιβεβαιωθεί.

H συγκεκριμένη ιδέα ακούγεται θαυμάσια, καθώς όπως φαίνεται οι αυταρχικοί ηγέτες δεν μπορούν να κάνουν πολλά γι’ αυτό.

Η διακοπή της πρόσβασης στο Διαδίκτυο είναι προβληματική και αυτό είναι βέβαιο. Πέραν της παρεμπόδισης της διαδικτυακής επικοινωνίας μεταξύ των ανθρώπων ή την αδυναμία διοργάνωσης μιας ειρηνικής διαμαρτυρίας, πλήττεται σοβαρά η τεκμηρίωση και η διάδοση πληροφοριών σε περιπτώσεις παραβίασης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Δυστυχώς, τα τελευταία χρόνια, πολλές κυβερνήσεις κατέφυγαν σε αντίστοιχες ενέργειες για να κατευνάσουν τις αντιδράσεις του κόσμου, με διάφορα αποτελέσματα.

Σύμφωνα με τον συνασπισμό #KeepItOn, 29 χώρες σε όλο τον κόσμο προχώρησαν σε διακοπή της πρόσβασης στο Διαδίκτυο το 2020, 33 το 2019 και 25 το 2018. Η συνολική τάση, όπως καταγράφεται από το Netblocks, είναι ανησυχητική. Τα τελευταία χρόνια, αντίστοιχες διακοπές έχουν καταγραφεί στο Τζάμου και Κασμίρ, που ελέγχεται από την Ινδία, σε καταυλισμούς προσφύγων Ροχίνγκια στο Μπαγκλαντές, στη Ρωσία, το Ιράν και τη Σενεγάλη. Στη Μιανμάρ, ακόμα και πριν από το πραξικόπημα, η κυβέρνηση είχε προχωρήσει σε διακοπή της πρόσβασης στο Διαδίκτυο σε τμήματα των κρατιδίων Ρακίν και Τσιν, από τον Ιούνιο του 2019 έως το και τον περασμένο Φεβρουάριο.  

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Πέρα από την πλήρη διακοπή της πρόσβασης στο Διαδίκτυο, η λογοκρισία -είτε υπό τη μορφή του αποκλεισμού ιστοσελίδων με ευαίσθητο περιεχόμενο και την υποχρέωση των παρόχων να συμμορφώνονται με τις κυβερνητικές οδηγίες, είτε μέσω της απαγόρευσης λειτουργίας των πλατφορμών επικοινωνίας με κρυπτογραφημένο περιεχόμενο- μπορεί να είναι εξίσου προβληματική. Χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι το Μεγάλο Τείχος προστασίας της Κίνας, τα σχέδια για τη δημιουργία μιας Εθνικής Πύλης Διαδικτύου στην Καμπότζη, καθώς και άλλες αποφάσεις διδακτορικών καθεστώτων, από το Βιετνάμ ως τη Βόρεια Κορέα.

Σημαντικό ρόλο παίζουν και οι υποδομές. Παρά το γεγονός ότι οι περισσότεροι από εμάς συνδεόμαστε στο Διαδίκτυο μέσω ασύρματων δικτύων, η πρόσβαση σε αυτό βασίζεται σε ένα τεράστιο σύστημα υποβρύχιων καλωδίων, μια τεχνική που χρησιμοποιείται ήδη από τη δεκαετία του 1850. Σήμερα, υπάρχουν περίπου 426 υποβρύχια καλώδια, από τα οποία εξαρτάται σχεδόν αποκλειστικά η πρόσβαση στο Διαδίκτυο σε ολόκληρο τον κόσμο. Αυτά είναι ευάλωτα σε φυσικές καταστροφές, κατασκοπεία ή καταχρηστικές κρατικές ενέργειες.

Αυτό που καθιστά το δορυφορικό διαδίκτυο δελεαστικό είναι το γεγονός ότι μάλλον μπορεί να παρακάμψει όλα αυτά τα προβλήματα. Τα πράγματα, όμως, δεν είναι τόσο απλά.

Πώς δουλεύει;

To Starlink είναι ένα σύστημα δορυφόρων ικανών να παρέχουν Ίντερνετ υψηλής ταχύτητας, σε οποιοδήποτε σημείο στη Γη. Το πλάνο περιλαμβάνει περίπου 12.000 δορυφόρους, με τους 1.300 να βρίσκονται μέχρι στιγμής σε τροχιά και να πραγματοποιούν δοκιμές στη Βόρεια Αμερική. Οι ευκαιρίες που προσφέρει, αλλά και οι προκλήσεις που καλείται να αντιμετωπίσει το δορυφορικό Διαδίκτυο είναι πολλές.

Η βασική καινοτομία ενός δορυφορικού Διαδικτύου νέας γενιάς, όπως το Starlink ή το Project Kuiper της Amazon, έγκειται στο γεγονός ότι σε αντίθεση με τους μεγάλους δορυφόρους που κινούνται σε γεωστατική τροχιά (GEO), στα 35.000 χλμ., οι χιλιάδες μικροί δορυφόροι που θα χρησιμοποιηθούν είναι χαμηλής τροχιάς (LEO) και θα κινούνται στα 160-1.900 χλμ πάνω από τη Γη. Οι δορυφόροι αυτοί θα δημιουργούν ένα δίκτυο που θα μεταδίδει δεδομένα σε ταχύτητα ανάλογη με αυτή του φωτός, κάτι που επιτρέπει την απρόσκοπτη και παγκόσμια κάλυψη. Παράλληλα, επειδή βρίσκονται πιο κοντά στη Γη, ο χρόνος που απαιτείται για να μεταδοθούν αυτά τα δεδομένα μεταξύ των δορυφόρων και να φτάσουν στη Γη θα είναι πολύ μικρός. Αν και μπορεί να αποτελούν ευκολότερους στόχους για πυραύλους μικρής εμβέλειας, το εύρος τους σήματος που διαθέτουν τους καθιστά δυνητικά λιγότερο ευάλωτους σε παραβιάσεις.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

VICE Video: Δέκα Ερωτήσεις που θα Ήθελες να Κάνεις για τις Μεταλλάξεις του Κορονοϊού


Στο συνέδριο ασφαλείας του Black Hat το 2020, ο ερευνητής James Pavur από την Οξφόρδη παρουσίασε μαζί με την ομάδα του μερικά ανησυχητικά ευρήματα σχετικά με την ασφάλεια του δορυφορικού Διαδικτύου. Όπως διαπίστωσαν, με τη χρήση εξοπλισμού αξίας μόλις μερικών εκατοντάδων δολαρίων, ήταν σε θέση να παρακολουθήσουν τις μεταδόσεις δεδομένων στους χρήστες.

Μια ακόμη διαφορά του συγκεκριμένου Διαδικτύου είναι ότι ο μικρότερος χρόνος μετάδοσης της πληροφορίας επιτρέπει την καλύτερη απόδοση των εικονικών ιδιωτικών δικτύων και των υπηρεσιών VPN εν γένει, οι οποίες χρησιμοποιούνται συχνά για την προστασία του απορρήτου και την παράκαμψη των γεωγραφικών περιορισμών. Σύμφωνα με τον Pavur, γίνονται προσπάθειες ώστε τα VPNs να γίνουν ακόμη καλύτερα. Τόνισε επίσης ότι κανένας από τους δορυφόρους που εξέτασε δεν χρησιμοποιεί κρυπτογράφηση. Να σημειωθεί ότι παρά το γεγονός πως το Starlink ισχυρίζεται ότι χρησιμοποιεί κρυπτογράφηση, οι πληροφορίες που παρέχονται σχετικά με αυτό είναι ασαφείς. Η κρυπτογράφηση είναι απαραίτητη για οποιαδήποτε τεχνολογία προορίζεται για χρήση σε απολυταρχικά καθεστώτα.

Τι υποδομές χρειάζονται;

Παρότι το δορυφορικό Ίντερνετ νέας γενιάς μπορεί να φαντάζει ελκυστικό στους δημοσιογράφους, τους ακτιβιστές και όσους αγωνίζονται ενάντια στον έλεγχο του Διαδικτύου, το ζήτημα της εγκατάστασης των απαραίτητων υποδομών στο έδαφος αποτελεί πρόκληση, ιδίως για τις χώρες όπου ο έλεγχος είναι πολύ αυστηρός.

Ένας χρήστης του Starlink, για παράδειγμα, χρειάζεται ένα router και μια κεραία. Αν και μικρότερος από τις παραδοσιακές δορυφορικές κεραίες, ο εξοπλισμός αυτός ζυγίζει γύρω στα 13 κιλά. Σίγουρα δεν θα σταλεί σε ένα πακέτο που θα περάσει απαρατήρητο. Φυσικά, η τεχνολογία προχωρά διαρκώς και σίγουρα, οι κεραίες μπορεί να μικρύνουν. Αν μάλιστα οι πάροχοι δώσουν ανοιχτό τον κώδικα ή τις προδιαγραφές για την κατασκευή τους, λύσεις όπως η τρισδιάσταση εκτύπωσή τους θα μπορούσαν να συμβάλλουν στην παράκαμψη των εμποδίων εισαγωγής τους στις πιο κλειστές κοινωνίες. 

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Ακόμη κι αν ο κόσμος στις ψηφιακές δικτατορίες καταφέρει να τις εισάγει κρυφά ή να κατασκευάσει τις δικές του κεραίες που θα του δώσουν πρόσβαση στο δορυφορικό Διαδίκτυο, οι Αρχές μπορούν να τις κατάσχουν ή να τις καταστρέφουν, όπως έχουν ήδη αρχίσει να κάνουν με τους δορυφορικούς τηλεοπτικούς δέκτες στη Μιανμάρ, από τις αρχές Απριλίου. Μάλιστα, τον Μάιο ποινικοποίησαν την κατοχή τους και ανακοίνωσαν ότι οι παραβάτες θα τιμωρούνται με ποινή φυλάκισης έως και ένα έτος ή πρόστιμο ύψους 320 δολαρίων.

Οι κανονισμοί και τα επιχειρηματικά συμφέροντα

Φυσικά υπάρχουν κι άλλες προκλήσεις που πρέπει να ξεπεραστούν, με πρώτη την κατανομή του φάσματος. Η Διεθνής Ένωση Τηλεπικοινωνιών είναι υπεύθυνη για τη ρύθμιση των τηλεπικοινωνιακών υπηρεσιών, συμπεριλαμβανομένου του δορυφορικού Διαδικτύου και της κατανομής του φάσματος, των ραδιοσυχνοτήτων που χρησιμοποιούνται για την ασύρματη επικοινωνία. Για να χρησιμοποιηθεί η συγκεκριμένη τεχνολογία, πρέπει να λάβει την απαραίτητη έγκριση από την κυβέρνηση. Το ραδιοηλεκτρικό φάσμα εμπίπτει στη ρυθμιστική νομοθεσία που ισχύει και για τους φυσικούς πόρους και η εκάστοτε κυβέρνηση έχει τον τελευταίο λόγο ως προς την κατανομή του στην επικράτεια. Εάν ένας πάροχος δορυφορικού Διαδικτύου επιχειρήσει να εκπέμψει σε μια χώρα από την οποία δεν έχει λάβει σχετική έγκριση, σίγουρα θα βρεθεί αντιμέτωπος με παρεμβολές ή ακόμη και μπλοκάρισμα.

Τα προγράμματα της Starlink ή της Amazon για παράδειγμα, εάν προσπαθήσουν να αγνοήσουν την κατανομή ραδιοφάσματος και να μεταδώσουν σε περιοχές όπου δεν έχουν δικαιοδοσία, εκτός από τις παρεμβολές στο σήμα, θα βρεθούν αντιμέτωπες και με σοβαρές κυρώσεις. 

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Εάν λοιπόν ο Elon Musk αποφάσιζε να τροφοδοτήσει με δορυφορικό Ίντερνετ την Κίνα μέσω του Starlink χωρίς επίσημη έγκριση, το Πεκίνο πιθανότατα θα ανταπέδιδε με κυρώσεις στην Tesla ως προς την παραγωγή ή τις εισαγωγές. Άλλωστε, οι πρόσφατες εξελίξεις δείχνουν πόσο ευαίσθητες είναι οι ισορροπίες για την Tesla στην συγκεκριμένη αγορά. Aντίστοιχα, η αξίας 74 δισ. εκατ. SpaceX, μητρική εταιρία της Starlink, ενδέχεται να αντιμετωπίσει σημαντικές κυρώσεις. Παράλληλα, σε περίπτωση που το Project Kuiper της Amazon προσπαθήσει να παρακάμψει τους κανονισμούς όταν υλοποιηθεί, η εταιρία θα έρθει αντιμέτωπη με αντιδράσεις, με κίνδυνο να μειωθούν οι συμφωνίες που θα συνάψει σε παγκόσμιο επίπεδο.  

Η πραγματικότητα

Το δορυφορικό Διαδίκτυο φαίνεται πως είναι ένα αρκετά ελκυστικό όπλο ενάντια στους περιορισμούς και την ανεξέλεγκτη λογοκρισία. Οι νέες τεχνολογίες και οι συγκεκριμένοι δορυφόροι κατορθώνουν να ξεπεράσουν ορισμένες από τις τωρινές προκλήσεις αναφορικά με την ταχύτητα και την ασφάλεια. Ωστόσο, το δορυφορικό Διαδίκτυο, παρά τις ευκαιρίες που μπορεί να προσφέρει στην κοινωνία, δεν αποτελεί ακόμα ένα ισχυρό εργαλείο που θα μπορέσει να καταπολεμήσει την ψηφιακή δικτατορία. Μέχρι να τεθούν περισσότεροι δορυφόροι σε τροχιά, το γεωγραφικό εύρος είναι περιορισμένο, ενώ πρόκληση αποτελεί και η εγκατάσταση δεκτών σε πολλά κλειστά σημεία του αστικού ιστού. Ακόμα και τότε όμως, το εκάστοτε ρυθμιστικό πλαίσιο σχετικά με την κατανομή του φάσματος μπορεί να αποτελέσει αιτία για μια «σύγκρουση» της πολιτικής κυριαρχίας με το δικαίωμα στην ελευθερία έκφρασης και την πρόσβαση σε πληροφορίες μέσω του Διαδικτύου.

Από την άλλη πλευρά, τι συμβαίνει όταν λίγες ιδιωτικές εταιρίες είναι υπεύθυνες για την παγκόσμια πρόσβαση στο διαδίκτυο; Σίγουρα, η καθολική συνδεσιμότητα θα αποτελούσε ιδανική λύση για την αποφυγή της απαγόρευσης της πρόσβασης, αλλά και της λογοκρισίας από τις κυβερνήσεις, ωστόσο δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι τα μονοπώλια μπορούν να απειλήσουν την ουδετερότητα του Διαδικτύου.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Ο Elon Musk, λοιπόν, δεν θα σώσει τον κόσμο από την απαγόρευση της πρόσβασης στο Διαδίκτυο. Ωστόσο, οι εξελίξεις στη δορυφορική τεχνολογία και η άσκηση πίεσης για σημαντικές ρυθμιστικές αλλαγές ενδέχεται, στο μέλλον, να δυσκολεύουν τους ψηφιακούς δικτάτορες να επιτίθενται στην ελευθερία του Διαδικτύου. 

Για τα καλύτερα θέματα του VICE Greece, γραφτείτε στο εβδομαδιαίο Newsletter μας.

Περισσότερα από το VICE

Ο «Γρίφος» του Ισπανικού Skunk στην Ηγουμενίτσα

Η Marseaux θα Ήθελε να Δει Περισσότερους Συνομήλικούς της να Ψηφίζουν

Την Τελευταία Φορά που Μπλόκαρε η Διώρυγα του Σουέζ, Σχηματίστηκε μια Ουτοπική Κοινότητα στη Θάλασσα

Ακολουθήστε το VICE σε FacebookInstagram και Twitter.