Γενναίες Φωτογραφίες

Αυτό το άρθρο δημοσιεύτηκε αρχικά στο The Photo Issue 2015.

Οι φωτογραφίες είναι των Lindokuhle Sobekwa και Mikhael Subotzky / Magnum Photos.

Το 2006, όταν ο φωτογράφος Mikhael Subotzky, του πρακτορείου Magnum, ξεκίνησε το ετήσιο project του, όπου θα κατέγραφε τη ζωή μέσα και γύρω από τη φυλακή σε μια διαχωριστική νησίδα στην αγροτική νοτιοαφρικανική πόλη Beaufort West, ο δημοσιογράφος Hazel Friedman δημοσίευσε το αστυνομικό μυθιστόρημά του «Hijack!». Γράφοντας με το ψευδώνυμο Guy Brown, το βιβλίο του είναι το πρώτο που εκδόθηκε και αφορά στο nyaope, ένα δημοφιλές ναρκωτικό του δρόμου, που είναι ουσιαστικά ένα κοκτέιλ χαμηλής ποιότητας ηρωίνης, κάνναβης και αντιρετροϊκών φαρμάκων. Ο Friedman κατέγραψε ότι το nyaope ήταν -και εξακολουθεί να είναι- «δημοφιλές στους νέους ανθρώπους σε περιοχές όπως οι Soweto, Mamelodi, Soshanguve και Atteridgeville», δηλαδή τους οικισμούς των μαύρων που βρίσκονται γύρω από το Γιοχάνεσμπουργκ και την Πραιτόρια.

Είναι, επίσης, δημοφιλές στην Thokoza, την κατοικημένη από μαύρους γειτονιά στα νοτιοανατολικά του Γιοχάνεσμπουργκ, όπου ζει ο φωτογράφος Lindokuhle Sobekwa. Ο Sobekwa άρχισε να καταγράφει τις ιεροτελεστίες που συνδέονταν με το nyaope το 2013, αφού ένας νεαρός της Thokoza τού ζήτησε να τον φωτογραφήσει μαζί με την παρέα του. «Ήμουν νευρικός, αλλά είπα στον εαυτό μου ότι εάν επιχειρούσαν κάτι θα έτρεχα με τη φωτογραφική μηχανή μου», είπε ο Sobekwa. «Κρατούσα τη φωτογραφική μηχανή μου πολύ σφιχτά». Είχε καλό λόγο να ανησυχεί: η ανεργία στους νέους είναι βασικός παράγοντας για τη διάπραξη εγκλημάτων. Ωστόσο, αποδείχθηκε πως το μόνο που ήθελαν ήταν μια φωτογραφία.

Εκείνο το βράδυ, βλέποντας τις φωτογραφίες του, ο Sobekwa κατάλαβε ότι του είχε δοθεί πρόσβαση στην παράγκα ενός άνδρα που λεγόταν Mabhuti. Από τότε επέστρεφε συχνά στην παράγκα του Mabhuti.

Οι φωτογραφίες του εθισμού στα ναρκωτικά και οι εικόνες της φτώχειας έχουν μια ομοιότητα: οι απολύτως οριακές καταστάσεις αντικατοπτρίζουν τις απογυμνωμένες ζωές. Ενώ το φωτογραφικό έργο του περιέχει οικείες σκηνές αδράνειας, λογομαχίας και κατάρρευσης λόγω ναρκωτικών, ο Sobekwa, ο οποίος γεννήθηκε το 1995 σε μια οικογένεια Xhosa της εργατικής τάξης και θεωρείται μέρος της γενιάς «των γεννημένων ελεύθερων», ακολούθησε χρήστες ακόμα πιο μακριά, εκεί όπου ζητιάνευαν και έψαχναν παλιοσίδερα για να πουλήσουν. Κάπως έτσι συνάντησε τον Jerry, έναν λευκό χρήστη ναρκωτικών που ζούσε στο δρόμο.

Παρόμοια με τη δουλειά του Larry Clark στην Tulsa, οι φωτογραφίες του Sobekwa (οι ασπρόμαυρες φωτογραφίες σε αυτή τη σειρά) καθορίζονται από το ότι εστιάζουν σε μια ανασφαλή οικογένεια, που δημιουργήθηκε λόγω της κατάστασης και όχι της βιολογίας. Σε αντίθεση με τον Clark, ο οποίος είχε εμπλακεί τις καλές εποχές, ο Sobekwa υπήρξε απλά ένας νηφάλιος παρατηρητής με κίνητρο την πεποίθηση ότι οι φωτογραφίες του μπορεί να έχουν μια εκπαιδευτική αξία. Όταν άρχισε να «τραβάει» φωτογραφίες, ο Subotzky που είναι 14 χρόνια μεγαλύτερος από τον Sobekwa, είχε παρόμοια προοπτική. Η φωτογραφία ήταν ένας τρόπος να μάθεις και να επικοινωνήσεις.

Περίπου όπως ο Sobekwa, ο Subotzky έκανε μια πετυχημένη έκθεση φωτογραφίας, το 2004, στην αυλή του. Έχοντας μεγαλώσει κοντά στο Pollsmoor, μια φυλακή υψίστης ασφαλείας έξω από το Κέιπ Τάουν, ο Subotzky -δεύτερης γενιάς απόγονος πλούσιων Λετονών μεταναστών- εκούσια περνάει χρόνο κλεισμένος μέσα με τους φυλακισμένους. «Θα μπορούσα να εξηγήσω, σε όσους περισσότερους ανθρώπους γίνεται στην αίθουσα, τι έκανα πριν να τραβήξω τις φωτογραφίες», είπε. «Οι ανθρωπολόγοι μιλούν για τον όρο "deep hanging"- υποθέτω ότι αυτό προσπάθησα να κάνω».

Ενώ ήταν στο Pollsmoor, είδε μερικά πτώματα για πρώτη φορά. Ο Christopher Sibidla πέθανε σε πυρκαγιά που ξέσπασε στη φυλακή. Ο Subotzky φωτογράφισε τη σορό του κατόπιν αιτήματος της μητέρας του Sibidla και της παρουσίασε τις φωτογραφίες λίγο πριν από την κηδεία. «Μόλις που μπορούσα να κοιτάξω την εικόνα. Εκείνη είδε τι είχα εμφανίσει, φίλησε την επιφάνειά της και την ακούμπησε στο στέρνο της, ευχαριστώντας με που τη βοήθησα για να αναπαυτεί το γιος της». Η φωτογραφία συνέχισε να στοιχειώνει τον Subotzky και το 2012 την έβγαλε από το αρχείο του μαζί με μια σειρά άλλες, προκειμένου να τις εκθέσει. Η χειρονομία ήταν ο τρόπος του να συμφιλιωθεί με τα συναισθήματα που είχε, έχοντας δει και φωτογραφήσει μια βίαιη και τραυματική ενέργεια και βάζοντάς τη στο ίδιο το φωτογραφικό και προς έκθεση αντικείμενο.

Η δυσκολία που υπάρχει εδώ δεν είναι μοναδική για τον Subotzky. Η φωτογραφία-καταγραφή, μια πρακτική που δεν ενοχλείται από τις ίδιες τις δραστηριότητές της, περιορίζεται από την ηθική. Μερικές φορές είναι καλύτερα να μην «τραβήξεις» μια φωτογραφία, αλλά όπως μαρτυρούν οι φωτογραφίες του Sobekwa από την Thokoza, το ένστικτο για να τραβηχτούν μπορεί να είναι ισχυρό και γενναίο. Αλλά, γνωρίζοντας ακριβώς πότε να είναι προσεκτικός και να λέει όχι, αυτή είναι η συνεχής πρόκληση για κάθε φωτογράφο.

-Sean O'Toole

Η σειρά φωτογραφιών του Sobekwa ξεκίνησε στο πλαίσιο του project «Οf Soul & Joy Project», που διοργανώθηκε από τα Rubis Mécénat Cultural Fund και Easigas.

Ακολουθήστε το VICE στο Twitter, Facebook και Instagram.