FYI.

This story is over 5 years old.

News

Mεταφέροντας Πέτρες για τους Πειρατές Μεταλλωρύχους της Αλβανίας

Στην ανεπίσημη βιομηχανία εξόρυξης οι περισσότεροι "εργαζόμενοι" είναι μικρά παιδιά.
AK
Κείμενο Axel Kronholm

Παιδιά εν ώρα εργασίας στους σωρούς των βράχων.

Η Violeta Koci είναι 23 χρόνων και το καροτσάκι της μόλις έσπασε. Για την υπόλοιπη μέρα και μέχρι να νυχτώσει, θα πρέπει να μεταφέρει τις τσάντες με τις πέτρες και τον χρωμίτη στην πλάτη της. Η Violeta βρίσκεται στον έκτο μήνα της εγκυμοσύνης της.

«Ο γιατρός μού λέει ότι δεν πρέπει να δουλεύω, αλλά δεν έχω άλλη εναλλακτική», λέει.

Για τους περισσότερους κατοίκους της Bulqize -μια γκρίζα πόλη που απέχει τέσσερις ώρες από τα Τίρανα- το μοναδικό μέλημα είναι η επιβίωση. Το ποσοστό της ανεργίας είναι πάρα πολύ ψηλό κι έτσι ο καθένας κάνει ό,τι δουλειά βρει. Κοντά στα ορυχεία του χρωμίτη όμως, λίγα χιλιόμετρα έξω από την πόλη και ανάμεσα στους σωρούς των βράχων που απόμειναν εκεί απο το χτήσιμο των σηραγγών, προσφέρονται ορισμένες «θέσεις εργασίας»: Η Violeta Koci και άλλοι εργάτες, ψάχνοντας καθημερινά μέσα στα χαλάσματα για χρωμίτη, μπορούν να κερδίζουν 3 με 4 δολάρια την ημέρα. Κι αυτό όταν πρόκειται για μια καλή μέρα.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

«Για κάθε κιλό καθαρό χρωμίτη που μαζεύουμε, παίρνουμε 20 Lek [$0.40]», λέει ο oκτάχρονος Shpendi Lloshi, ο οποίος όσο μου μιλά δεν σταματά να περιφέρεται μέσα στα χαλάσματα ψάχνοντας για τα κοιτάσματα αυτού του αστραφτερού μεταλλεύματος.

Η Violeta Koci 23 χρόνων και έξι μηνών έγκυος.

Η Bulqize είναι χτισμένη πάνω σε ένα από τα μεγαλύτερα αποθέματα χρωμίτη στον κόσμο. Τα ορυχεία άνοιξαν για πρώτη φορά στα τέλη της δεκαετίας του 1940. Έκτοτε έχουν βγει στην επιφάνεια περίπου 18 εκατομμύρια τόνοι μεταλλεύματος. Οταν η Αλβανία βρισκόταν κάτω από το κομμουνιστικό καθεστώς, ο χρώμιτης αποτελούσε τη «ραχοκοκαλιά» της οικονομίας της.

Σήμερα τα πράγματα έχουν αλλάξει, αλλά οι ιδιωτικές επιχειρήσεις εξακολουθούν να εξάγουν το πολύτιμο μέταλλο- σκάβοντας βαθύτερα στο έδαφος και ανοίγοντας νέες στοές. Η «Albchrome», που ανήκει στον Αλβανό ολιγάρχη Samir Mane, είναι ένας από τους σημαντικότερους εργοδότες στην πόλη. Παράλληλα όμως με τις μεγάλες επιχειρήσεις, υπάρχει και μια άλλη βιομηχανία: η ανεπίσημη, η οποία προσπαθεί, από τους σωρούς, των ήδη εξορυγμένων σκουριασμένων μετάλλων, να βγάλει όσο περισσότερο κέρδος μπορεί. Εκεί είναι όπου εργάζονται άνθρωποι όπως η Violeta Koci και ο Shpendi Lloshi.

Ο Shpendi, 8 χρόνων, με τον πατέρα του Guri, 37 χρόνων.

Είναι Σάββατο και ο Shpendi βρίσκεται εδώ από νωρίς το πρωί. Τρέχει πάνω κάτω στα κοφτερά βράχια, αναποδογυρίζοντας τη μία πέτρα μετά την άλλη. Όλα τα κοιτάσματα χρωμίτη που βρίσκει, τα βάζει στο λευκό πλαστικό κουβά του.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Αν και είναι αργά το απόγευμα, ο Shpendi δεν φαίνεται κουρασμένος ή ταλαιπωρημένος. Ο πατέρας του, ο Guri, 37 χρόνων, είναι επαγγελματίας ανθρακωρύχος, αλλά όταν έχει άδεια συνήθως δουλεύει μαζί με τον Shpendi.

«Δεν ανησυχώ για το γιο μου», λέει, και του χαϊδεύει απαλά τα μαλλιά.

Η οικογένεια Nezha περπατά προς το ορυχείο.

Ένα άλλο αγόρι, που δεν ήθελε να αναφέρει το όνομά του, λέει ότι εργάζεται εδώ από όταν ήταν 9 ετών. Τώρα είναι 16. Είναι φανερά πιο ταλαιπωρημένος από τον Shpendi: λιπόσαρκος, με μαύρους κύκλους κάτω από τα μάτια του και βλέμμα εξαντλημένο .

«Έβγαλα τις πρώτες δύο τάξεις του σχολείου, αλλά μετά άρχισα να δουλεύω εδώ κάθε μέρα για να κερδίσω χρήματα», λέει.

Συγκεκριμένα σήμερα, περίπου 50 άτομα δουλεύουν ανάμεσα στους σωρούς από τις πέτρες, έξω από το ορυχείο. Όλα σχεδόν είναι παιδιά και πολλά από αυτά είναι στην ηλικία του Shpendi. Ένα αγόρι, κάπως μεγαλύτερο στην ηλικία, που φοράει ένα σκονισμένο κόκκινο t-shirt και ένα χαρούμενο χαμόγελο στο πρόσωπό του, έχει χάσει τον αντίχειρα στο δεξί του χέρι. Συμβαίνουν συνέχεια ατύχηματα. Δύο χρόνια πριν, ένα νεαρό αγόρι πέθανε όταν έγινε μια μικρή κατολίσθηση και τα βράχια έπεσαν πάνω του.

Τα άτομα, για τα οποία εργάζονται τα παιδιά, τα λένε πειρατές στην περιοχή. Πρόκειται για τοπικούς επιχειρηματίες, στους οποίους έχουν δωθεί ειδικές συμβάσεις για την εξόρυξη και εξαγωγή χρωμίτη. Αγοράζουν τα ορυκτά από τα παιδιά για ένα κομμάτι ψωμί και στη συνέχεια τα στέλνουν στο εξωτερικό, κυρίως στην Κίνα. Οι μεγιστάνες των ορυχείων δεν φέρουν καμία ευθύνη για τους εργαζομένους τους και συχνά εμπλέκονται και σε άλλες παράνομες δραστηριότητες. Συχνά επίσης πολεμούν μεταξύ τους για τον έλεγχο της επιχείρησης του χρωμίτη.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Ακριβώς ένα μήνα πριν επισκεφθώ τη Bulqize, ένας από τους πειρατές μεταλλωρύχους της πόλης δολοφονήθηκε. Ο Gjin Nica, 35 χρόνων, οδηγούσε τη Yamaha του, στα περίχωρα των Τιράνων, όταν έπεσε πάνω σε ενέδρα και πυροβολήθηκε. Η αστυνομία υποπτεύεται ότι το κίνητρο για τη δολοφονία οφείλεται μάλλον σε αντιπαλότητα για την επιχειρήση χρωμίτη στη Bulqize. Ο Gjin Nica, υποπτεύονταν, είχε μπλεχτεί μάλλον στις πρόσφατες δολοφονίες δύο αντίπαλων επιχειρηματιών χρωμίτη από τη Bulqize: μια φέτος τον Ιανουάριο και άλλη μία τον Σεπτέμβριο του περασμένου χρόνου. Ο Gjin Nica πρόσφατα ήταν κρατούμενος, με την κατηγορία της πλαστογραφίας, αλλά αφέθηκε ελεύθερος δύο εβδομάδες πριν τη δολοφονία του.

Οι ύποπτες επιχειρήσεις εξόρυξης στη Bulqize αποδεικνύουν την αδυναμία του κράτους να επιβάλλει αποτελεσματικά το νόμο. Τα εργατικά δικαιώματα σπάνια γίνονται σεβαστά για τους δημοσίους υπαλλήλους στα Τίρανα, πόσο μάλλον για τα παιδιά που εργάζονται για αντιμαχόμενους γκάνγκστερ στις ξεχασμένες από το θεό πόλεις, στη μέση του πουθενά.

Η διαφθορά είναι ο κύριος λόγος που συμβαίνουν όλα αυτά. Οι δημόσιοι υπάλληλοι που διεκπεραιώνουν τις συμβάσεις για την εξόρυξη χρωμίτη με τους «πειρατές μεταλλωρύχους», μάλλον δεν μένουν χωρίς μια ανταμοιβή. Σε μελέτη που έκανε η Διεθνής Διαφάνεια, η Αλβανία από την 95η θέση που κατείχε το 2011, έπεσε ακόμα πιο χαμηλά και είναι στην 116η θέση από πέρυσι. Αυτό εξηγεί γιατί το σκοτεινό τούτο μέρος της οικονομίας εξακολουθεί να υπάρχει ανενόχλητο, όσος καιρός κι αν περάσει.

Η φτώχεια τροφοδοτεί τις επιχειρήσεις σε αυτή την άτυπη οικονομία, με ένα εργατικό δυναμικό το οποίο δεν μειώνεται μέσα στο χρόνο. Τουλάχιστον το ένα όγδοο του πληθυσμού της Αλβανίας ζει με λιγότερα από 2 δολάρια την ημέρα και, παρά το γεγονός ότι η πόλη είναι χτισμένη πάνω σε τόσο άφθονα κοιτάσματα, η κατάσταση δεν είναι λιγότερο δύσκολη στην Bulqize.

Ακολουθήστε τον Axel στο Twitter.

Ακολουθήστε το VICE στο Twitter Facebook και Instagram.