Επικίνδυνο Καταφύγιο: Ζωή και Θάνατος για τους LGBTQ Πρόσφυγες

Κωνσταντινούπολη, Λέρος, Κως, Αθήνα.

Η Sandy γνώριζε από την αρχή, ότι ήταν επικίνδυνος. Οι περισσότεροι άνδρες που συχνάζουν στην πλατεία Ταξίμ της Κωνσταντινούπολης ψάχνοντας για σεξ, έχουν την τάση να κινούνται νευρικά ή να προσποιούνται τους αδιάφορους. Αλλά αυτός είχε την απειλή στα μάτια του. «Από το στιλ του, θα μπορούσε κάποιος να πει ότι δεν είχε χρήματα», θυμάται η Sandy. «Την προειδοποίησα να μην πάει μαζί του. Φαινόταν ύποπτος. Αλλά δεν με άκουσε. Χρειαζόταν τα μετρητά».

Σήμερα, η Sandy στέκεται στην ίδια θέση στην πλατεία Ταξίμ, εκεί ακριβώς όπου έξι μήνες νωρίτερα, στις 17 Δεκεμβρίου 2016, παρακολούθησε τη φίλη της τη Warda, να ακολουθεί τον Τούρκο πελάτη και να χάνεται στο πλήθος του σαββατόβραδου. Αυτή ήταν η τελευταία φορά που την είδε ζωντανή.

Όπως και η Sandy, έτσι και η Warda ήταν τρανς πρόσφυγας από τη Συρία - και οι δύο είχαν εγκαταλείψει τον πόλεμο και τις διώξεις, αναζητώντας ένα ασφαλές καταφύγιο στην Ευρώπη. Έφτασαν στην Κωνσταντινούπολη, όπου, περιθωριοποιημένες από τους ντόπιους και τους άλλους πρόσφυγες και μην μπορώντας να βρουν άλλη δουλειά, αναγκάστηκαν να εκδίδονται, για να επιβιώσουν.

«Τρεις ώρες αργότερα της τηλεφωνήσαμε, αλλά το κινητό της ήταν κλειστό», λέει η Sandy κλαίγοντας, καθώς η μάσκαρα τρέχει στο πρόσωπό της. «Έτσι, επέστρεψα σπίτι, όπου τη βρήκα καλυμμένη με αίματα. Μετά βίας μπόρεσα να την αναγνωρίσω». Η Sandy μου δείχνει μια φωτογραφία της σκηνής του φόνου στο κινητό της. Η Warda φαίνεται πεσμένη στο πάτωμα με μια τεράστια ουλή στο πλάι και στο κάτω μέρος του σώματός της. Ο δολοφόνος την είχε ξεκοιλιάσει, της είχε κόψει τον λαιμό και τα γεννητικά της όργανα.

«Τελικά, μετά από πολλή ώρα, η Αστυνομία ήρθε και πήρε το σώμα της», λέει η Sandy. «Θέλαμε να της κάνουμε μια σωστή κηδεία, αλλά δεν μας άφησαν. Την έθαψαν σαν σκυλί».

Η Warda ήταν 30 ετών. Είχε την ίδια ηλικία με τη Sandy. Το σώμα της αναπαύεται σε ένα νεκροταφείο στα ανατολικά προάστια της Κωνσταντινούπολης, όπου αγριολούλουδα φυτρώνουν στον εγκαταλελειμμένο τάφο της. Οι συγγενείς της Warda στη Συρία απαγόρευσαν στο νεκροταφείο να γράψει το όνομά της στον τάφο. Είπαν, ότι είχε προκαλέσει ντροπή στην οικογένεια.

Η Αστυνομία δεν έπιασε ποτέ τον δράστη και η δολοφονία πέρασε απαρατήρητη στην Τουρκία. Οι ακτιβιστές λένε ότι τα εγκλήματα μίσους είναι όλο και πιο κοινά εναντίον των μελών της λεσβιακής, ομοφυλοφιλικής, αμφισεξουαλικής και τρανς (ΛΟΑΤ) κοινότητας. Η δολοφονία της Warda, συντάραξε τόσο πολύ τη ΛΟΑΤ κοινότητα της Κωνσταντινούπολης, ώστε σφράγισε την απόφαση ορισμένων από τους ΛΟΑΤ πρόσφυγες να εγκαταλείψουν την Πόλη και να φτάσουν στη Δυτική Ευρώπη με κάθε μέσο.

Κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού και του φθινοπώρου του 2017, το Balkan Investigative Reporting Network (BIRN), ένα δίκτυο μη κυβερνητικών οργανισμών, παρακολούθησε την πορεία των ΛΟΑΤ προσφύγων που είχαν πρόθεση να ταξιδέψουν από την Τουρκία στην Ελλάδα και στη συνέχεια σε χώρες που βρίσκονται στη Βόρεια Ευρώπη.

Αυτό που ξεδιπλώθηκε είναι ένα δράμα φόβου και ραγισμένων ελπίδων, καθώς το όνειρο μιας καλύτερης ζωής συχνά μετατρέπεται σε έναν εφιάλτη βίας και διακρίσεων. Οι ιστορίες τους αναδεικνύουν τα ψυχολογικά και σωματικά τραύματα που αντιμετωπίζουν πολλοί ΛΟΑΤ πρόσφυγες, καθώς και τον στιγματισμό και τις διώξεις που τους ακολουθούν στην προσπάθειά τους να βρουν άσυλο. Υπογραμμίζουν, επίσης, την αποτυχία των χωρών υποδοχής και του ανθρωπιστικού κινήματος να προστατεύσει τα πιο ευάλωτα άτομα του μεγαλύτερου κύματος εκτοπισθέντων σε ολόκληρη την Ευρώπη, μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο.

Τα εγκλήματα μίσους
Η Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες του 1951, η οποία υποχρεώνει τις χώρες να προστατεύουν τους ανθρώπους που διαφεύγουν από τον κίνδυνο, ορίζει ως πρόσφυγα «κάθε πρόσωπο, το οποίο… λόγω δικαιολογημένου φόβου δίωξης για λόγους φυλής, θρησκείας, εθνικότητας, κοινωνικής τάξης ή πολιτικών πεποιθήσεων, βρίσκεται εκτός της χώρας της οποίας έχει την υπηκοότητα και δεν μπορεί ή λόγω του φόβου αυτού δεν επιθυμεί να απολαμβάνει την προστασία της χώρας αυτής».

Παρόλο που η σύμβαση δεν αναφέρεται ειδικά στους ΛΟΑΤ, μια οδηγία της Ε.Ε. του 2011 αναφέρει ότι η δίωξη για σεξουαλικό προσανατολισμό ή ταυτότητα φύλου αποτελεί βασικό λόγο για άσυλο.

Κανείς δεν γνωρίζει, πόσα ΛΟΑΤ άτομα είναι μεταξύ των εκατομμυρίων προσφύγων που διέφυγαν από τις συγκρούσεις, τη φτώχεια και τις διώξεις στη Μέση Ανατολή, τη βόρεια Αφρική και τη νότια Ασία τα τελευταία χρόνια, με την ελπίδα να φτάσουν στη βόρεια Ευρώπη. Από το 2015, περίπου 2,9 εκατομμύρια άνθρωποι έχουν υποβάλει αίτηση ασύλου σε χώρες της Ε.Ε., σύμφωνα με το γραφείο στατιστικών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Το Βέλγιο είναι η μόνη χώρα που συλλέγει συστηματικά στοιχεία σχετικά με τις αιτήσεις ασύλου ΛΟΑΤ ατόμων, αν και τα τελευταία στοιχεία περιορίζονται στην περίοδο 2008-2012. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, το 4,4% των περιπτώσεων ασύλου βασίστηκε σε σεξουαλικό προσανατολισμό ή σε ταυτότητα φύλου. Εν τω μεταξύ, περίπου 3,4 εκατομμύρια άνθρωποι βρίσκονται αυτήν τη στιγμή στην Τουρκία, χτυπώντας την πόρτα της Ευρώπης. Σύμφωνα με την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (UNHCR), η Τουρκία φιλοξενεί τον μεγαλύτερο πληθυσμό προσφύγων στον κόσμο.

Ο Ramtin, ένας γκέι πρόσφυγας 27 ετών από το Ιράν, είναι ένας από αυτούς. Το μεσημέρι της 25ης Ιουνίου 2017, στεκόταν στη μία πλευρά της πλατείας Ταξίμ, καθώς ακτιβιστές συγκεντρώνονταν από την άλλη, αψηφώντας την απαγόρευση της ετήσιας παρέλασης των ΛΟΑΤ.

Για τρίτη συνεχή χρονιά ο κυβερνήτης της Πόλης απαγόρευσε την παρέλαση για λόγους δημόσιας ασφάλειας, μετά από απειλές εξτρεμιστικών ομάδων. Λίγο περισσότερο από ένα χρόνο μετά το αποτυχημένο στρατιωτικό πραξικόπημα που ώθησε την κυβέρνηση να κηρύξει τη χώρα σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης, η Αστυνομία δεν είχε διάθεση για παιχνίδια. Οι επικριτές της λένε ότι η κυβέρνηση χρησιμοποιεί αυτό το καθεστώς, για να εδραιώσει τον αυταρχικό της χαρακτήρα και να συντρίψει κάθε δυσαρεστημένη φωνή.

Ο Ramtin παρακολουθούσε με τρόμο, καθώς περισσότερα από 30 λεωφορεία της Αστυνομίας και τανκς, εμπόδιζαν όλα τα περάσματα που οδηγούσαν στην Ιστικλάλ, έναν πεζόδρομο έξω από την πλατεία Ταξίμ που υπό κανονικές συνθήκες σφύζει από ντόπιους και τουρίστες. Ο Ramtin ήθελε να διαδηλώσει, αλλά ο κίνδυνος ήταν μεγάλος.

Μια ενδεχόμενη σύλληψή του θα μπορούσε να σημαίνει απέλαση στο Ιράν, όπου ένα τοπικό δικαστήριο τον είχε καταδικάσει σε θάνατο το 2015, εξαιτίας «αφύσικων σχέσεων». Χάρη σε έναν συγγενή, ο οποίος δωροδόκησε τους φύλακες στο χωριό του, κατάφερε να δραπετεύσει και να φτάσει παράνομα στην Τουρκία.

Στην Ιστικλάλ, καθώς η Αστυνομία ξεκίνησε να εκτοξεύει δακρυγόνα και σφαίρες από καουτσούκ διαλύοντας τη συγκέντρωση, ο Ramtin κατέφυγε για ασφάλεια σε ένα κοντινό καφέ.

«Από τότε που έφτασα στην Τουρκία, ντόπιοι και άλλοι πρόσφυγες μου έχουν επιτεθεί, με έχουν βιάσει και απειλήσει με θάνατο. Όταν ζήτησα τη βοήθεια της Αστυνομίας, οι αστυνομικοί απλά με κορόιδεψαν. Γέλασαν και μου είπαν καλά να πάθω, για να είμαι αδερφή», αναστενάζει.

Στα χαρτιά, η Τουρκία έχει μακρά ιστορία ανοχής στην ομοφυλοφιλία, η οποία είναι νόμιμη από τότε που ιδρύθηκε το κράτος, το 1923. Όμως, η αυξανόμενη ομοφοβία σε ένα όλο πιο αντιδραστικό και αντισημιτικό κλίμα, κάνει τη χώρα οτιδήποτε άλλο, παρά ένα ασφαλές μέρος για τους ΛΟΑΤ αιτούντες άσυλο, λένε οι ακτιβιστές. Τον Νοέμβριο, ο Πρόεδρος της Τουρκίας Recep Tayyip Erdoğan ανέφερε ότι η ενδυνάμωση των ΛΟΑΤ είναι «ενάντια στις αξίες του έθνους μας». Μια εβδομάδα αργότερα, το γραφείο του κυβερνήτη της Άγκυρας απαγόρευσε όλες τις ΛΟΑΤ πολιτιστικές εκδηλώσεις στην πόλη.

Ο Yildiz Tar, εκπρόσωπος της οργάνωσης Kaos Gay and Lesbian Cultural Research and Solidarity Association, μιας ομάδας δικαιωμάτων που έχει την έδρα της στην Άγκυρα, δήλωσε ότι τέτοιες κινήσεις συνέβαλαν στην ανάπτυξη της ομοφοβίας και της τρανσφοβίας στην Τουρκία.

«Υπάρχει τεράστιο ποσοστό εγκλημάτων μίσους, αν και δεν έχουμε ακριβή νούμερα, αφού η κυβέρνηση δεν συλλέγει στατιστικά στοιχεία», μου λέει καθισμένος σε ένα απομονωμένο δρομάκι στο κέντρο της Κωνσταντινούπολης.

VICE VIDEO: Ανήλικοι Πρόσφυγες Πέφτουν Θύματα Σεξουαλικής Εκμετάλλευσης στο Κέντρο της Αθήνας

Παρακολουθήστε όλα τα βίντεo του VICE, μέσω της νέας σελίδας VICE Video Greece στο Facebook

Ο Tar μου αναφέρει την υπόθεση του Muhammed Wisam Sankari, ομοφυλόφιλου Σύρου πρόσφυγα, ο οποίος το 2016 αποκεφαλίστηκε και χτυπήθηκε τόσο άγρια στην Κωνσταντινούπολη, ώστε οι φίλοι του μπόρεσαν να τον αναγνωρίσουν μόνο από το παντελόνι του.

Ο Sankari είχε πει στην Αστυνομία ότι απειλείται η ζωή του, όταν πέντε μήνες νωρίτερα απήχθη από άγνωστους δράστες και μεταφέρθηκε σε ένα δάσος, όπου βιάστηκε και βασανίστηκε. «Κανείς δεν έχει προσαχθεί στη δικαιοσύνη, για οποιαδήποτε επίθεση», λέει ο Tar.

Για λόγους ασφαλείας, δεν ήταν δυνατόν να τεθούν ερωτήσεις στην Αστυνομία της Κωνσταντινούπολης, ώστε να σχολιάσει επί του θέματος. Η τουρκική πρεσβεία στην Αθήνα αρνήθηκε να σχολιάσει την υπόθεση Sankari και άλλα θέματα, συμπεριλαμβανομένων ερωτήσεων σχετικά με τα δικαιώματα των ΛΟΑΤ προσφύγων στη χώρα των 80 εκατομμυρίων ανθρώπων.

Οι Σύριοι αποτελούν το 90% του πληθυσμού των προσφύγων στην Τουρκία, περίπου 3,1 εκατομμύρια άτομα, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της UNHCR. Το δίκαιο της Συρίας τιμωρεί την «αφύσικη σεξουαλική επαφή» με έως και τρία χρόνια φυλάκισης, ενώ αμέτρητοι ΛΟΑΤ άνθρωποι έχουν βασανιστεί και σκοτωθεί σε περιοχές που ελέγχονται από ισλαμιστές, λένε οι ομάδες δικαιωμάτων.

Από το 2011, η Διεθνής Οργάνωση ILGΑ, έχει ανακηρύξει τη Συρία ως την πιο επικίνδυνη χώρα στον κόσμο για τα ΛΟΑΤ άτομα. «Με τους Σύριους πρόσφυγες, το πρόβλημα είναι να δηλώσουν τον σεξουαλικό τους προσανατολισμό», εξηγεί ο Tar. «Ως εκ τούτου, δεν καταγράφονται ως ΛΟΑΤ πρόσφυγες και οι ιδιαίτερες ανάγκες τους αγνοούνται».

Σύμφωνα με έκθεση της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες που δημοσιεύθηκε το 2015, οι αφανείς πρόσφυγες ΛΟΑΤ κινδυνεύουν από «σοβαρό κοινωνικό αποκλεισμό και πιθανή βία στις χώρες ασύλου, τόσο από τη χώρα υποδοχής όσο και από την ευρύτερη κοινότητα αιτούντων άσυλο και την προσφυγική κοινότητα».

«Δεν είναι παράδεισος»

Για τη Maher, μια 23χρονη ιρακινή τρανσέξουαλ γυναίκα, η δολοφονία της Warda στην Κωνσταντινούπολη ήταν το τελευταίο χτύπημα. Πίσω στη χώρα της, το Ιράκ, η Maher έκανε διπλή ζωή. Στο Αστυνομικό Τμήμα όπου εργαζόταν ως γραμματέας, οι συνάδελφοί της τη θεωρούσαν ως μια απ' αυτούς. Αλλά όλα αυτά άλλαξαν, όταν μια μέρα ξέχασε το κινητό της τηλέφωνο στο γραφείο: Περιείχε φωτογραφίες της, στις οποίες φορούσε μακριά μαύρη περούκα και γυναικεία ρούχα.

Οι συνάδελφοί της που είδαν τις φωτογραφίες, τη συνέλαβαν αμέσως. Κατηγορήθηκε ότι διαπράττει «αφύσικες πράξεις», βασανίστηκε και φυλακίστηκε. Μετά από τρεισήμισι μήνες, απελευθερώθηκε υπό την προϋπόθεση ότι ο αδελφός της θα ενεργούσε ως εγγυητής όσο περίμενε τη δίκη.

Όταν δραπέτευσε από τη χώρα, αρκετούς μήνες αργότερα, ο αδελφός της συνελήφθη και καταδικάστηκε σε ισόβια κάθειρξη - γεγονός που λέει ότι την βαραίνει καθημερινά. Έναν μήνα προτού δολοφονηθεί η Warda στην Κωνσταντινούπολη, η Maher είδε μια άλλη τρανσέξουαλ γυναίκα να δολοφονείται στην πλατεία Ταξίμ.

Η Maher στεκόταν στην πλατεία με τον φίλο της, τον Hassan, έναν ομοφυλόφιλο πρόσφυγα από τη Συρία, όταν μια ομάδα ανδρών ξεκίνησε να παρενοχλεί μια εκδιδόμενη τρανς.

«Ο Hassan ήθελε να την προστατεύσει. Δεν ήταν φίλη μας, αλλά την ήξερα από την πλατεία. Ήμουν πραγματικά φοβισμένη ότι αυτοί οι άνθρωποι θα μας επιτεθούν, έτσι έσπρωξα τον Hassan μακριά. Μετά από λίγο, της έκοψαν το λαιμό με ένα μαχαίρι».

Στο διάστημα μεταξύ 2008 και 2016, 43 τρανσέξουαλ άτομα δολοφονήθηκαν στην Τουρκία, σύμφωνα με έκθεση του 2016 της ομάδας για τα δικαιώματα του ανθρώπου Transgender Europe, αν και λέγεται ότι ο αριθμός αυτός είναι μόνο η κορυφή του παγόβουνου.

Σοκαρισμένοι από τη βία, η Maher και τρεις πρόσφυγες φίλοι της, συμπεριλαμβανομένου του Hassan, αποφάσισαν να εγκαταλείψουν την Κωνσταντινούπολη και να προσπαθήσουν να φτάσουν στην Ολλανδία, η οποία φαντάζει ως η Γη της Επαγγελίας.

Ο Hassan, ο οποίος εργαζόταν ως κομμωτής στο Αλέπο στη Συρία, ονειρεύεται να ανοίξει το δικό του κομμωτήριο στο Άμστερνταμ. Η Sandy, η 30χρονη πρόσφυγας από τη Συρία που βρήκε το σώμα της Warda, αποφάσισε να μην πάει μαζί του. Γνωρίζει καλά το Άμστερνταμ, αφού έζησε εκεί επτά μήνες, το 2013.

«Έχω έναν φίλο εδώ και μια ζωή που χτίστηκε ξανά τα τελευταία τεσσεράμισι χρόνια. Δεν μπορώ να τα αφήσω όλα και να πάω στο Άμστερνταμ, που και εκεί δεν είναι παράδεισος για εμάς», δήλωσε η Sandy, η οποία πρόσφατα υπεβλήθη σε χειρουργική επέμβαση αλλαγής φύλου από έναν γιατρό στην Κωνσταντινούπολη.

Περίπου 2.000 χιλιόμετρα μακριά, στο Άμστερνταμ, κάποιοι ΛΟΑΤ αιτούντες άσυλο μοιράζονται την απογοήτευση της Sandy, σε μια χώρα που κάποτε φάνταζε ως φάρος ανεκτικότητας.

Το 2017, η LGBT Support Asylum, μια φιλανθρωπική οργάνωση με έδρα το Άμστερνταμ, βοήθησε περίπου 100 πρόσφυγες LGBT με τις αιτήσεις ασύλου τους. Ο οργανισμός λέει ότι δεκάδες απορρίφθηκαν, με τις Αρχές όλο και πιο απρόθυμες να δώσουν στους αιτούντες το πλεονέκτημα της αμφιβολίας.

«Οι άνθρωποι πιστεύουν ότι έχουν έρθει σε ασφαλές μέρος, αλλά αντ’ αυτού ζουν έναν εφιάλτη», δήλωσε στο BIRN ο Sandro Kortekaas, ο πρόεδρος του φιλανθρωπικού οργανισμού, σε συνέντευξη μέσω Skype. «Το σύστημα αμφιβάλλει ακόμη και για το ότι είναι γκέι. Πώς ένας πρόσφυγας μπορεί να επιστρέψει σε μια εμπόλεμη ζώνη ή σε έναν τόπο όπου θα αντιμετωπίσει τον θάνατο;», αναρωτιέται ο Kortekaas.

Εγώ αναρωτιέμαι, πώς ένας ΛΟΑΤ πρόσφυγας μπορεί να αποδείξει, ότι είναι ΛΟΑΤ; Πώς μπορεί να αποδείξει ότι η ζωή του κινδυνεύει;

Ο Johannes Lukas Gartner, διευθυντής του προγράμματος της ομάδας ανθρωπίνων δικαιωμάτων Humanity in Action στο Βερολίνο, συνόψισε τη δυσάρεστη κατάσταση πολλών ΛΟΑΤ προσφύγων σε πρόσφατο κείμενο.

«Για να χορηγηθεί άσυλο, οι πρόσφυγες πρέπει να αποδείξουν στις Αρχές μετανάστευσης και τις δικαστικές Αρχές, ότι φοβούνται τη δίωξη λόγω της σεξουαλικότητάς τους και ότι ο φόβος αυτός είναι βάσιμος», γράφει.
«Ωστόσο, περισσότερο από ό,τι σε περιπτώσεις πολιτικών, θρησκευτικών ή εθνοτικών διώξεων, το αποτέλεσμα των αιτημάτων τους εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τη διαθεσιμότητα συνήθως ανύπαρκτων στοιχείων».

Η Maher και ο Hassan ήρθαν στην Ελλάδα τον Ιανουάριο του 2017, μαζί με τον Ιρακινό φίλο του Hassan, τον Mahdi και τη Lara, μια τρανς γυναίκα από τη Συρία.

Όπως και άλλοι πρόσφυγες, έτσι και αυτοί πλήρωσαν τον διακινητή 800 ευρώ ο καθένας, για να τους φέρει με μια φουσκωτή βάρκα από το ανατολικό λιμάνι της Αλικαρνασσού στη Λέρο, 80 χιλιόμετρα μακριά από την ηπειρωτική Τουρκία.

Καθώς και οι βαλκανικές χώρες στα βόρεια έκλεισαν τα σύνορά τους, πολλοί πρόσφυγες και μετανάστες βρέθηκαν εγκλωβισμένοι σε στρατόπεδα σε ολόκληρη την Ελλάδα.

Στα τέλη Νοεμβρίου, περίπου 15.500 άνθρωποι είχαν εγκλωβιστεί σε νησιά του ανατολικού Αιγαίου, με την ελπίδα να μεταφερθούν στην ηπειρωτική Ελλάδα. Εκείνοι των οποίων οι αιτήσεις χορήγησης ασύλου θα απορρίπτονταν, θα απελαύνονταν στην Τουρκία, εάν είχαν δηλωθεί εκεί στη διαδρομή προς την Ελλάδα. Διαφορετικά, θα απελαύνονταν στις χώρες καταγωγής τους.

Όταν έφτασαν στη Λέρο, η Maher, ο Hassan, ο Mahdi και η Lara έμειναν στο Λακκί, στον χώρο του παλιού ψυχιατρείου, ο οποίος μετατράπηκε σε προσφυγικό καταυλισμό αποτελούμενο από δεκάδες κοντέινερ. Στο νησί των 8.000 κατοίκων, η απειλή βίας και η εχθρική ατμόσφαιρα ήταν φανερή, τόσο από άλλους πρόσφυγες όσο και από κάποιους ντόπιους. Τον Μάιο, μια ομάδα ανδρών μαχαίρωσε τη Lara, καθώς περιπλανιόταν στον κεντρικό δρόμο του νησιού.

«Άκουσα κάποιον να φωνάζει πίσω μου στα ελληνικά», είπε η 28χρονη τρανσέξουαλ από το Χομς της Συρίας. «Προτού προλάβω να γυρίσω το κεφάλι μου, ένιωσα έναν οξύ πόνο στην πλάτη και έπεσα στο έδαφος. Νομίζω ότι αυτό έσωσε τη ζωή μου». Ερωτηθέντες για τις επιθέσεις εναντίον των ΛΟΑΤ προσφύγων, ορισμένοι Έλληνες ντόπιοι είπαν ότι τις περίμεναν.

«Αναμενόμενο ήταν. Τους βλέπεις να κυκλοφορούν με τις μαντίλες, Αυτοί οι περίεργοι θα κάνουν τους γιους μας γκέι», δήλωσε ο Γιάννης Κουμούλης, ιδιοκτήτης ενός καταστήματος ενοικίασης αυτοκινήτων.

Οριακό σημείο

Σε όλο το Αιγαίο, οι ΛΟΑΤ πρόσφυγες βρίσκονται σε εξίσου επισφαλείς συνθήκες. «Οι ΛΟΑΤ πρόσφυγες χρειάζονται πρόσθετη προστασία, διότι υποβάλλονται σε διαφορετικές μορφές βίας και αποκλεισμού από την πρόσβαση σε βασικές υπηρεσίες», δήλωσε η Μαργαρίτα Κοντομιχάλη, συντονίστρια του προγράμματος υποστήριξης για τους ΛΟΑΤ αιτούντες άσυλο που διεξάγεται από το Solidarity Now, μια μη κυβερνητική οργάνωση με έδρα την Αθήνα.

Στο μικρό νησί της Κω, δύο ώρες από το λιμάνι της Λέρου, οι γκέι αιτούντες άσυλο που στεγάζονται σε ένα εγκαταλελειμμένο ξενοδοχείο, δήλωσαν ότι τρέμουν στην ιδέα της απέλασης.

«Προσπάθησα να αυτοκτονήσω δύο φορές στον προσφυγικό καταυλισμό», δήλωσε ο Basim, ένας 31χρονος άνδρας που διέφυγε από το Ιράκ, αφού ο εξτρεμιστής αδελφός του προσπάθησε να τον δολοφονήσει. «Ήμουν πάρα πολύ δειλός, για να αυτοκτονήσω».

Έπνιγε τα δάκρυά του, καθώς έδειχνε τις ουλές στον αριστερό μηρό του από τη νύχτα του 2016, τότε που ο αδελφός του μπήκε στο δωμάτιό του, έριξε λάδι πάνω του και έβαλε φωτιά στο πόδι του.

Οι ΛΟΑΤ πρόσφυγες λένε ότι ορισμένοι κοινωνικοί λειτουργοί δεν έχουν την κατάρτιση και την ευαισθητοποίηση για την αντιμετώπιση ευαίσθητων περιπτώσεων, ενώ άλλοι είναι απολύτως ομοφοβικοί.

Ένας 18χρονος Σύρος ομοφυλόφιλος που αρνήθηκε να αποκαλύψει το όνομά του, περιγράφει τις απογοητεύσεις του σχετικά με τη διαδικασία ασύλου. Είπε ότι ήταν πολύ αγχωμένος στη συνέντευξη για το άσυλο, ώστε να είναι ειλικρινής σχετικά με τους κινδύνους που αντιμετώπισε στη Συρία, επειδή ήταν ομοφυλόφιλος.

«Ο μεταφραστής ήταν ένας άνδρας που δεν μετέφρασε ακριβώς αυτά που του είπα», εξήγησε. «Μπορώ να καταλάβω λίγα αγγλικά και είμαι σίγουρος γι’ αυτό. Επίσης, κανείς δεν μου είπε ότι ήταν ασφαλές να αποκαλύψω τον σεξουαλικό μου προσανατολισμό».

Όταν η αίτηση ασύλου του απορρίφθηκε μετά από αρκετούς μήνες, ζήτησε δεύτερη συνέντευξη και αυτή τη φορά «εκδηλώθηκε», ενώπιον των ανθρώπων που του έπαιρναν συνέντευξη. Έκτοτε, κάθε μέρα περνά βασανιστικά, περιμένοντας την απόφαση.

Κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, ο νεαρός άνδρας βρήκε δουλειά σε beach bar, όπου όπως είπε, αναγκάστηκε να εργάζεται 12 ώρες την ημέρα για έναν μήνα, χωρίς αμοιβή, ενώ υπέστη σεξουαλική παρενόχληση από τον ιδιοκτήτη. «Δεν μπορώ να το πω σε κανέναν, επειδή ντρέπομαι», είπε.

Τον Ιούνιο, οι Maher, Hassan, Lara και Mahdi έλαβαν άδεια να εγκαταλείψουν τη Λέρο και να μεταβούν στην Αθήνα, όπου υπέβαλαν επίσημη αίτηση ασύλου, για να μεταβούν στην Ολλανδία.

«Όταν φτάσαμε στην Αθήνα, ο Hassan και εγώ πήγαμε στο σούπερ μάρκετ», είπε ο Mahdi, ένας 32χρονος ομοφυλόφιλος Ιρακινός, ο οποίος αναγκάστηκε να εγκαταλείψει το σπίτι του στο Κουβέιτ, αφού ο ομοφοβικός αδελφός του προσπάθησε να τον σκοτώσει.

«Στον δρόμο, μετανάστες από τη Γεωργία μας φώναζαν “Φύγετε αδερφάρες!”. Έπρεπε να επιστρέψουμε στο διαμέρισμα, αλλά μας ακολούθησαν πετώντας πέτρες».

Οι δυο τους ζουν σε διαμέρισμα στην περιοχή της Κυψέλης, στο κέντρο της Αθήνας, που τους παρέχεται από την Άρσις, μια μη κυβερνητική οργάνωση που βοηθά τους περιθωριοποιημένους νέους. Παρά την υποστήριξη, και οι τέσσερις δήλωσαν ότι είχαν φτάσει στο σημείο μηδέν.

«Από την πρώτη στιγμή, το μόνο που ακούω είναι υποσχέσεις», είπε ο Mahdi. «Δεν μπορώ να εμπιστευτώ κανέναν εδώ, ούτε καν τις οργανώσεις [βοήθειας]. Δεν ξέρω, τι να περιμένω ή πώς να προχωρήσω».

Τον Ιούνιο, οι Maher, Hassan, Mahdi και Lara αποφάσισαν ότι δεν μπορούσαν πλέον να περιμένουν να διεξαχθεί η διαδικασία ασύλου. «Περιμένουμε τόσο καιρό και δεν έχουμε κανένα νέο. Καμία πληροφόρηση για την αίτηση ασύλου. Θα πληρώσουμε έναν διακινητή, για να φτάσουμε στο Άμστερνταμ».

Δίπλα στην εκκλησία του Αγίου Νικολάου στην οδό Αχαρνών, συνάντησαν έναν κοντό, αραβόφωνο άνδρα, ο οποίος τους παρουσίασε τις επιλογές, για να ταξιδέψουν παράνομα στην Ολλανδία.

Ένα υποτυπώδες πλαστό διαβατήριο της Ε.Ε. και ένα αεροπορικό εισιτήριο θα κόστιζε 800 ευρώ στον καθένα. Για 3.000 ευρώ, θα μπορούσαν να αποκτήσουν ένα ποιοτικό, κλεμμένο διαβατήριο και μια θέση σε ένα κρουαζιερόπλοιο που θα τους ταξίδευε στη Μεσόγειο, με τελικό προορισμό την Ολλανδία. Το deluxe πακέτο περιλάμβανε επίσης δωροδοκίες για αξιωματούχους της ακτοφυλακής.

Παρακολουθήστε όλα τα βίντεo του VICE, μέσω της νέας σελίδας VICE Video Greece στο Facebook

Ο άνδρας τους έδειξε φωτογραφίες από πλαστά έγγραφα. Τελικά, επέλεξαν τη λύση των 1.500 ευρώ, που θα τους έδινε ένα αρκετά καλό πλαστό διαβατήριο -κατά πάσα πιθανότητα βουλγαρικό ή ρουμανικό- και ένα εισιτήριο αεροπλάνου.

Έδωσαν τα μετρητά σε χαρτονομίσματα των 50 ευρώ, χρήματα κερδισμένα από τη δουλειά τους ως εκδιδόμενοι και από φίλους που ζουν στο Κουβέιτ. Προς τα τέλη Σεπτεμβρίου όμως, λίγο προτού έρθει η ώρα να ταξιδέψουν, η τραγωδία χτύπησε.

Μια νύχτα, η Maher άλλαξε. Ξεχνούσε, βρισκόταν σε σύγχυση και είχε δυσκολία στην αναπνοή. Σύντομα, ξεκίνησε να αιμορραγεί από το στόμα. Ο Hassan κάλεσε ένα ασθενοφόρο, το οποίο άργησε να φτάσει. Έτσι, την έβαλαν σε ένα ταξί και έφτασαν στο νοσοκομείο.

Αρχικά, οι γιατροί δεν έλεγαν στον Hassan και στον Mahdi τι είχε η Maher, επειδή δεν ήταν συγγενείς. Αλλά μετά από δύο εβδομάδες, τους αποκάλυψαν ότι είχε όγκο στον εγκέφαλο και ότι είχε υποστεί δύο εγκεφαλικά επεισόδια.

Η κατάσταση της είναι μη εγχειρήσιμη και δεν αναμένεται να επιβιώσει για μεγάλο χρονικό διάστημα, όπως είπαν οι γιατροί. Συντετριμμένοι οι Hassan, Mahdi και Lara δεν είχαν ιδέα τι θα έκαναν στη συνέχεια. Ένα βράδυ, στα τέλη Νοεμβρίου, ο Hassan και ο Mahdi επισκέφτηκαν τη Maher, η κατάσταση της οποίας φαινόταν ότι είχε επιδεινωθεί. Ο Mahdi συνέχιζε να ανησυχεί και να μονολογεί: «Τι θα γίνει; Τι θα κάνουμε;».

Ο Hassan κάθισε στην άκρη του κρεβατιού και έβαλε το χέρι του γύρω από τη Maher. «Σταμάτα να αναρωτιέσαι, Mahdi», είπε με σιγανή, αλλά σταθερή φωνή. «Το σημαντικό είναι ότι είμαστε μαζί. Οι τρεις μας».

Τότε, πήρε το κινητό του τηλέφωνο και έβγαλε μια selfie. Μόνο οι τρεις τους.

Η Αλεξία Τσαγκάρη είναι freelance ρεπόρτερ και video journalist με έδρα την Αθήνα. Το άρθρο αυτό εκπονήθηκε στο πλαίσιο του Balkan Fellowship for Journalistic Excellence , υποστηριζόμενου από το Ίδρυμα ERSTE και το Open Society Foundations , σε συνεργασία με το Balkan Investigative Reporting Network .

Περισσότερα από το VICE

Ένας Πρόσφυγας στη Μόρια Φωτογραφίζει την Καθημερινότητά του για Έναν Μήνα και Πρέπει να τη Δεις

H Απίστευτη Ιστορία του Παιδιού που από τις Φυλακές της Αυλώνας Βρέθηκε στο Πολυτεχνείο

Η Ζωή και ο Θάνατος του Βασίλη Στεφανάκου