«Δεν Βλέπεις τον Πόλεμο, τον Ακούς» - Ο Κωνσταντίνος Πέρασε Έξι Μήνες στην Υεμένη

Το VICE Greece δίνει βήμα σε επιλεγμένες ανθρωπιστικές οργανώσεις και οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, με τη δημιουργία της νέας στήλης«Ρισπέκτ», στην οποία κάθε Δευτέρα δημοσιεύονται προσωπικές ιστορίες, άρθρα άποψης, φωτογραφίες, ρεπορτάζ ή άλλες υποθέσεις που ενδιαφέρουν την ελληνική κοινωνία. Στόχος μας είναι να ενημερώσουμε το κοινό και να ανοίξουμε διάλογο για ζητήματα με τα οποία καταπιάνονται οι συγκεκριμένες οργανώσεις και αξίζουν την προσοχή όλων.

Το συγκεκριμένο άρθρο των Γιατρών Χωρίς Σύνορα, υπογράφει ο Κωνσταντίνος Ψυκάκος. Ο Κωνσταντίνος έμεινε στην Υεμένη έξι μήνες δουλεύοντας με τους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα, ως συντονιστής του προγράμματος στη Μόχα. Συντόνιζε μία ομάδα 170 ατόμων (160 άτομα ντόπιο προσωπικό και 10 διεθνές προσωπικό) που συμμετείχαν στην αποστολή των Γιατρών Χωρίς Σύνορα, στο συγκεκριμένο σημείο της Υεμένης.

Όπλα, νάρκες και αμμοθύελλες. Αυτά βλέπει κανείς, μόλις φτάνει στην εμπόλεμη Υεμένη. Στη Μόχα, το νοτιοδυτικό τμήμα της χώρας, δεν βλέπεις τον πόλεμο. Τον ακούς. Ακούς τα πυρά τη νύχτα, ακούς τις εκρήξεις κοντά στο δωμάτιό σου. Αλλά πρέπει να παραμείνεις ψύχραιμος, ιδίως αν η θέση σου απαιτεί να συντονίσεις το πρόγραμμα των Γιατρών Χωρίς Σύνορα και όλη την ομάδα σου.

Ανησύχησα πολλές φορές, αλλά έπρεπε να καθησυχάσω την ομάδα. Την ώρα του κινδύνου πρέπει να μείνεις ήρεμος. Δεν μπορείς να καταρρεύσεις. Αυτό θα γίνει αργότερα και αν δεν γίνει, θα πρέπει να ανησυχήσεις διότι σημαίνει ότι κάποια στιγμή θα σπάσεις.

Η Υεμένη είναι μία χώρα που καταρρέει, λόγω πολέμου. Σύστημα υγείας δεν υπάρχει. Γιατροί για τους πολίτες δεν υπάρχουν. Το δημόσιο νοσοκομείο δεν έχει πόρους, δεν έχει καύσιμα για ασθενοφόρο, δεν έχει φάρμακα. Οι ασθενείς πρέπει να αγοράσουν τα φάρμακά τους σε μία χώρα που ο πληθωρισμός είναι σε δυσθεώρητα ύψη. Τα τρόφιμα που υπάρχουν είναι πανάκριβα, γι’ αυτό η χώρα μαστίζεται από υποσιτισμό. Ιδίως στο βόρειο κομμάτι της Υεμένης, τα πράγματα είναι χειρότερα. Κάποιοι έρχονταν να δουλέψουν σε εμάς στη Μόχα, από τη Σαναά, που βρίσκεται στην άλλη άκρη, μόνο και μόνο για να βγάλουν κάποια χρήματα.

Πολλοί δρόμοι είναι απροσπέλαστοι λόγω των ναρκών, αλλά και των πολλών σημείων ελέγχου που υπάρχουν. Μία λάθος κίνηση στο σημείο ελέγχου μπορεί να σημαίνει μία ακραία αντίδραση από τον στρατό.

Η πόλη της Μόχα προσπαθεί να κινηθεί σε φυσιολογικούς ρυθμούς. Κανονικά είναι ένα χωριό με 15.000 κατοίκους, όμως λόγω του πολέμου έχουν φτάσει εκεί από τις εμπόλεμες ζώνες 45.000 άνθρωποι. Οι άνθρωποι ξυπνάνε το πρωί, πάνε στην αγορά και στις δουλειές τους. Λόγω των πολύ υψηλών θερμοκρασιών, κάποιοι δουλεύουν απόγευμα ή βράδυ. Όλες οι οικογένειες έχουν όπλα στα σπίτια τους, επειδή σίγουρα έχουν κάποιον στρατιώτη στην οικογένεια. Υπάρχουν ακόμη και παιδιά-στρατιώτες, όχι πολλά, αλλά υπάρχουν. Ακόμη και στον επίσημο στρατό, βλέπεις 15χρονους στρατιώτες. Για την υεμενική κουλτούρα, βέβαια, είναι άνδρες.

Εκεί, στη Μόχα, οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα έχουν στήσει ένα νοσοκομείο για χειρουργικές επεμβάσεις με έξι κρεβάτια εντατικής θεραπείας, ένα χειρουργικό τραπέζι και 30 κρεβάτια.

Από τις πιο δυνατές στιγμές της αποστολής ήταν ένα περιστατικό ασφαλείας που κληθήκαμε να αντιμετωπίσουμε. Ενώ έκανα hand over στην ομάδα μία μέρα πριν φύγω για τις διακοπές μου, έρχεται στο νοσοκομείο κάποιος που έχει χτυπήσει έναν άνθρωπο με τo αυτοκίνητο και τον φέρνει σ' εμάς. Ο άνδρας που οδηγούσε το αυτοκίνητο είναι υπό την επήρεια ναρκωτικών ουσιών. Εμείς βάσει νόμου θα πρέπει να καλέσουμε την αστυνομία. Όταν το καταλαβαίνει αυτός προσπαθεί να ξεφύγει και οδηγεί μέσα στο νοσοκομείο σαν τρελός, πέφτοντας πάνω στην πύλη. Την ίδια ώρα έχουν έρθει έξω από την πύλη οι συγγενείς του τραυματία με καλάσνικοφ και απειλούν να σκοτώσουν τον άνδρα με το αυτοκίνητο. Ο γιατρός με ενημερώνει ότι ο τραυματίας θα πρέπει να μεταφερθεί σε άλλο νοσοκομείο λόγω της κατάστασής του και εγώ μέσα σε όλο αυτό τον πανικό θα πρέπει να ανοίξω την πύλη για να φύγει το ασθενοφόρο. Ήταν μια στιγμή μεγάλης έντασης και υψηλής αδρεναλίνης, αλλά και πάλι δεν ένιωσα ότι κινδυνεύαμε.

Η μόνη στιγμή που πραγματικά φοβήθηκα, ήταν σε ένα τροχαίο, όταν κάποιος μπήκε στο αντίθετο ρεύμα και ερχόταν κατά πάνω μας. Εκείνη την ώρα σκέφτηκα «Καλά, είμαι στην Υεμένη και θα πάω από τροχαίο;».

Όταν κάποιος με ρωτάει τι δουλειά κάνω, δεν νιώθω άνετα να απαντήσω. Λέω ότι ασχολούμαι με διοικητικές υπηρεσίες στον ιατρικό τομέα στη Μέση Ανατολή. Αν βγάλεις όλο το υπόλοιπο, αυτό δεν είναι; Δεν έχει σημασία αν αυτή τη δουλειά την κάνω στην Υεμένη. Αυτό που κάνω εγώ δεν είναι ανώτερο από αυτό που κάνει κάποιος δουλεύοντας σε ένα γραφείο στην Ελλάδα ή στην Κεντρική Ευρώπη.

Χαρά και άγχος. Αυτά ήταν τα πρώτα μου συναισθήματα μόλις έμαθα ότι αμέσως μετά την αποστολή μου στην Ιορδανία, θα πάω στην Υεμένη. Όταν το πρωτοάκουσα ενθουσιάστηκα. Μετά αγχώθηκα. Το σκέφτηκα καλά; Είμαι σίγουρος; Κάνω καλά που πηγαίνω; Μετά από έξι μήνες εκεί, γύρισα εκστασιασμένος και φυσικά θα ξαναπήγαινα.

Ο πατέρας μου, ως στρατιωτικός στο επάγγελμα, είναι εξοικειωμένος με όλο αυτό. Το ίδιο και ο αδελφός μου που εργάζεται στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, οπότε γνωρίζει τη διεθνή πολιτική. Η αδελφή μου ζει από κοντά το προσφυγικό και τους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα στη Σάμο. Ανησυχεί όμως πολύ, γι’ αυτό σε όποια αποστολή πηγαίνω της λέω ότι όλα είναι πολύ ασφαλή. Το κεφάλαιο «Ελληνίδα μαμά» είναι το μεγαλύτερο. Η μητέρα μου έχει κάποια όρια τα οποία κάθε φορά με κάθε νέα αποστολή τα τραβάμε λίγο περισσότερο. Την πρώτη φορά που πήγα Ιορδανία με μία τοπική ΜΚΟ που δεν την ήξερε, φρίκαρε. Όταν ξέσπασε η προσφυγική κρίση στην Ελλάδα και επέστρεψα για να δουλέψω εδώ ανακουφίστηκε. Όταν ξαναπήγα Ιορδανία της ήρθε ήρεμα. Στην Υεμένη νόμιζε ότι ήταν η τελευταία μου αποστολή. Τώρα συνήθισε την Υεμένη και θέλει να ξαναπάω εκεί. Κάθε φορά το δουλεύουμε.

Σκύλοι που Αλλάζουν Ζωές

Παρακολουθήστε όλα τα βίντεo του VICE, μέσω της νέας σελίδας VICE Video Greece στο Facebook

Ο κολλητός μου φίλος το έχει αποδεχτεί και όταν βρισκόμαστε μαζί δεν συζητάμε καθόλου για τη δουλειά. Ένας άλλος φίλος μου κάθε φορά που φεύγω για επόμενη αποστολή, με ρωτάει «Μα καλά, τι έχει πάει λάθος με εσένα;». Υπάρχουν εκείνοι που θαυμάζουν αυτό που κάνω, αλλά και κάποιοι που δεν το καταλαβαίνουν και δεν θέλουν να μαθαίνουν τίποτα. Εγώ συνήθως δεν μιλάω για τις αποστολές μου. Μπορεί μόνο να τους δείξω κάποιες φωτογραφίες.

Για μένα οι αποστολές είναι ο μόνος τρόπος που νιώθω ότι αξιοποιώ τις δυνατότητές μου. Αν είμαι στάσιμος σε ένα γραφείο… αυτό με τρώει. Δεν μπορώ, βέβαια, να πω ότι θα κάνω αποστολές για τα επόμενα δέκα χρόνια. Μετά από κάθε αποστολή αποφασίζω εάν θα κάνω την επόμενη. Όλες αυτές οι εμπειρίες με έχουν αλλάξει, με έχουν ωριμάσει περισσότερο. Αν με δει κανείς εκτός και εντός αποστολής, θα δει δύο διαφορετικά άτομα. Στην αποστολή είμαι αρκετά αυστηρός, στην έξω μου ζωή είμαι χαλαρός και πολύ κοινωνικός. Αυτό που κυρίως έχει αλλάξει μέσα μου είναι ότι καταφέρνω και παίρνω πια μια απόσταση από τα προβλήματα. Για μένα έχει αλλάξει λίγο η έννοια και το φάσμα του προβλήματος. Ναι, θα βοηθήσω την οικογένειά μου και τους φίλους μου αν υπάρχει κάποιο πρόβλημα, αλλά δεν θα με πάρει από κάτω και δεν θα καταρρεύσω. Έχω χτίσει μηχανισμούς, έχω γίνει προσαρμοστικός για να διαχειριστώ το κάθε πρόβλημα. Εδώ η παγίδα είναι να μη φτάσεις στο άλλο άκρο και δεν έχεις καθόλου ενσυναίσθηση. Πρέπει να βρεις την ισορροπία.
Στις αποστολές δοκιμάζω τις δικές μου αντοχές και τα όριά μου. Μου αρέσει να βλέπω τον κόσμο, εκεί που αποδομείται και που βλέπεις όλες τις υφάνσεις του κόσμου. Ποτέ δεν πίστευα ότι θα κάνω αποστολές για να σώσω τον κόσμο. Εκεί έξω όμως υπάρχουν προβλήματα που μπορείς να συμβάλεις στην επίλυσή τους. Κι εγώ θέλω να είμαι μέρος αυτής της λύσης. Όχι από εδώ, αλλά εκεί ακριβώς που υπάρχει το πρόβλημα.

Περισσότερα από το VICE

Ο Κυρίαρχος Τύπος Ψηφοφόρου της Χρυσής Αυγής

Queer, Graysexual, Intersex: Το Λεξικό ΛΟΑΤ+ Όρων

Tι Ψήφισαν οι Γονείς μας τα Τελευταία Δέκα Χρόνια