Η Golden Visa των Κινέζων και το Ξέπλυμα Χρήματος στην Ελλάδα

Στην οδό Μετσόβου, πάνω από το Αρχαιολογικό Μουσείο της Αθήνας, παρκάρουν με αλάρμ σχεδόν καθημερινά μαύρα τουριστικά βανάκια. Οι Κινέζοι επιβάτες τους ισχυρίζονται ότι δεν καταλαβαίνουν αγγλικά και οι οδηγοί είναι, επίσης, εξαιρετικά ολιγόλογοι. Εδώ βρίσκεται το κτίριο της ΔΟΥ Κατοίκων Εξωτερικού, βασικός σταθμός για τους πολίτες τρίτων χωρών που αγοράζουν ακριβά ακίνητα στην Αθήνα, ώστε να αποκτήσουν τη λεγόμενη «χρυσή βίζα», δηλαδή μια πενταετή άδεια διαμονής.

Έως την 1η Απριλίου 2019, το ελληνικό κράτος είχε χορηγήσει «χρυσή βίζα» σε 4.154 επενδυτές. Περισσότεροι από τους μισούς είναι Κινέζοι. Οι διαφημίσεις real estate στη στάση του τραμ στο Σύνταγμα είναι γραμμένες στα κινέζικα, το ίδιο και οι επιγραφές στα ανοιχτά τουριστικά λεωφορεία που κάνουν τον γύρο της πόλης. Το ελάχιστο όριο της επένδυσης για τη «χρυσή βίζα» στην Ελλάδα είναι 250.000 ευρώ και είναι το χαμηλότερο μεταξύ των 20 ευρωπαϊκών χωρών, που προσφέρουν κάποιο αντίστοιχο πρόγραμμα. Πρόσφατα, το μέτρο επεκτάθηκε και στην αγορά άυλων τίτλων, όπως μετοχών ή ελληνικών ομολόγων. Τα κινέζικα κεφάλαια συρρέουν στην Αθήνα, όμως δεν υπάρχει μόνο η καλή πλευρά της ιστορίας.

Τον περασμένο Γενάρη, η Κομισιόν μίλησε ανοιχτά για τέσσερις κινδύνους που κρύβει το πρόγραμμα της «χρυσής βίζας»: Ξέπλυμα μαύρου χρήματος, ασφάλεια μετακίνησης προσώπων εντός της Ζώνης Σένγκεν, φοροδιαφυγή και αδιαφάνεια όσον αφορά την αποδοχή ή την απόρριψη των αιτήσεων. Η Κομισιόν προσδιόρισε τη Βουλγαρία, την Κύπρο και τη Μάλτα ως τρία κράτη-μέλη, στα οποία, εκτός από άδειες διαμονής, χορηγούνται και ευρωπαϊκά διαβατήρια. Στις παραπάνω χώρες κρίνεται ότι τα ευεργετήματα των προγραμμάτων τύπου golden visa προσφέρονται με αρκετά επιεική κριτήρια, για παράδειγμα χωρίς την υποχρέωση φυσικής διαμονής του προσώπου που κάνει την αίτηση ή άλλων γνήσιων δεσμών του με το κράτος.

Μπορεί η αντίδραση των οργάνων της Ευρώπης να κλείσει την πόρτα στους Κινέζους που θέλουν να επενδύσουν στην Ελλάδα; «Σε καμιά περίπτωση», απαντά η Carrie Law, διευθύνουσα σύμβουλος του κινέζικου ομίλου real estate Juwai, που βρίσκεται πίσω από πολλά ντιλ στην Αθήνα. «Δεν βλέπουμε καμία πιθανότητα το δημοφιλές πρόγραμμα "χρυσής βίζας" στην Ελλάδα να διακοπεί ή να γίνει πιο δύσκολο για τους τυπικούς Κινέζους, που κάνουν αίτηση», προσθέτει η ίδια. Η Carrie Law εξηγεί ότι τα κριτήρια στην Ελλάδα έχουν ήδη μία φορά περιοριστεί. «Δεν μπορείς πλέον να πληρώσεις με δόσεις, δεν μπορείς να μεταπωλήσεις το ακίνητο για πέντε χρόνια κι επίσης δεν επιτρέπονται οι συναλλαγές στο σημείο πώλησης. Ήταν όλα αυτά αποτέλεσμα της αντίδρασης της Κομισιόν; Δεν το γνωρίζω, όμως καλύπτουν τα πιο σημαντικά ζητήματα που έθεσε η Επιτροπή», σημειώνει.

Τα προγράμματα «χρυσής βίζας» είναι μια βαριά βιομηχανία για την Ευρώπη. Υπολογίζεται ότι τα τελευταία δέκα χρόνια έχουν εισρεύσει κεφάλαια αξίας 25 δισ. ευρώ. Το ίδιο διάστημα έχουν πολιτογραφηθεί 6.000 νέοι πολίτες στην Ευρωπαϊκή Ένωση κι επίσης έχουν χορηγηθεί περίπου 100.000 άδειες διαμονής. Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία για την Ελλάδα, έως τον περασμένο Απρίλιο είχαν χορηγηθεί 4.151 άδειες διαμονής σε επενδυτές-αγοραστές ακινήτων. Στην πρώτη θέση βρίσκονται οι Κινέζοι (2.416) και ακολουθούν οι Ρώσοι (428) και οι Τούρκοι (402), ενώ υπάρχουν επίσης 55 Σύριοι.­­­ Ο μεγαλύτερος αριθμός αιτήσεων έχει εγκριθεί στην Αθήνα και τον Πειραιά (2.589), ακολουθεί η Παλλήνη (673) και ο Πολύγυρος Χαλκιδικής (205). Εκτός από την Ελλάδα, οι Κινέζοι είναι οι περισσότεροι στη Βρετανία, την Ουγγαρία, την Ιρλανδία, την Πορτογαλία και την Ισπανία.

Πόσο βάσιμη είναι η ανησυχία για την εμπλοκή εγκληματικών δικτύων ή το ξέπλυμα χρήματος στο πρόγραμμα της «χρυσής βίζας»; Η Carrie Law του κινέζου ομίλου Juwai σημειώνει ότι ένα πρόγραμμα που διαχειρίζεται τέτοια ποσά και εφαρμόζεται ορισμένες φορές από αδύναμα κυβερνητικά όργανα, φυσικά μπορεί να είναι επικίνδυνο. «Υπάρχει ο κίνδυνος να επωφεληθούν από αυτά τα προγράμματα χώρες με τοπικά δίκτυα διαφθοράς. Κοιτάξτε τη δολοφονία με έκρηξη παγιδευμένου αυτοκινήτου της δημοσιογράφου Daphne Caruana Galizia, πριν από δύο χρόνια στη Μάλτα, ενώ ερευνούσε τέτοια περίπτωση πιθανής διαφθοράς», λέει η Law. «Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει προφανώς δίκαιο ότι τα συγκεκριμένα προγράμματα πρέπει να διαχειρίζονται με προσοχή και σταθερά πρότυπα, για παράδειγμα όσον αφορά τους ελέγχους ασφάλειας. Ένα καλά διαχειριζόμενο πρόγραμμα, είναι ένα βιώσιμο πρόγραμμα», προσθέτει η ίδια.

Παράγοντες της ελληνικής αγοράς αναμένουν με ενδιαφέρον τα στατιστικά του προγράμματος στο κλείσιμο της χρονιάς. Η επιφυλακτικότητα κυρίως των Κινέζων επενδυτών, όπως λένε στο VICE, προκύπτει μετά την αποκάλυψη τον περασμένο Οκτώβριο της υπόθεσης του πρών αντιπροέδρου της εταιρείας Jumbo, Ευάγγελου Παπαευαγγέλου, ο οποίος ελέγχεται για πωλήσεις ακινήτων σε Κινέζους του προγράμματος της «χρυσής βίζας». Ο ίδιος εμφανίζεται να είχε συστήσει προσωπική εταιρεία, ενώ οι αγορές φέρεται να γίνονταν με πιστωτικές κάρτες σε μηχανήματα POS, παρακάμπτοντας τα capital controls που ισχύουν στην Κίνα. Η Αρχή για το Ξέπλυμα Μαύρου Χρήματος ζήτησε τη δέσμευση των τραπεζικών καταθέσεων του κ. Παπαευαγγέλλου, έως ότου ολοκληρωθεί η δικαστική έρευνα. Ο ίδιος υποστηρίζει ότι οι πωλήσεις των ακινήτων ήταν σύννομες. «Όλες οι συναλλαγές μέσω των καρτών εγκρίθηκαν ως νόμιμες από τις αρμόδιες ελεγκτικές αρχές και τα τραπεζικά ιδρύματα και εκτελέστηκαν. Τα ποσά από τα POS που ήταν συνδεδεμένα πιστώθηκαν στον εταιρικό μας ελληνικό τραπεζικό λογαριασμό που ήταν συνδεδεμένα τα POS», ανέφερε μεταξύ άλλων σε ανακοίνωσή του. Την ίδια στιγμή, παράγοντες της αγοράς λένε στο VICE ότι οι πληρωμές κάτω από το τραπέζι και παράνομες προμήθειες είναι μάλλον συχνό φαινόμενο στα ντιλ για το πρόγραμμα.

Σε μια πιο βαλκανική εκδοχή, πολιτικοί και επιχειρηματίες του Κοσσόβου απέκτησαν την αλβανική υπηκοότητα «τιμής ένεκεν» και με τρόπο που ελέγχεται. Η υπόθεση αποκαλύφθηκε πρόσφατα και έχει πολλές ομοιότητες με τη δική μας «χρυσή βίζα». Με τα αλβανικά έγγραφα στο χέρι, πρόσωπα ψηλά στην ιεραρχία και άτομα του κύκλου τους στην Πρίστινα απέκτησαν κύρος, μπορούσαν να ταξιδέψουν ελεύθερα στην Ευρώπη [η Αλβανία έχει απαλλαγή θεώρησης βίζας από το 2010] κι επίσης να επισκεφθούν τις δεκάδες χώρες ανά τον κόσμο που δεν αναγνωρίζουν το Κόσσοβο.

Περισσότερα από το VICE

Η Ζωή μου Εκτός Κορυδαλλού με το Βραχιολάκι

«Οι Μόνοι μου Άνθρωποι Είναι Εδώ, Μακεδόνες» - Ένας Θεσσαλονικιός από το Ιράν

Η Δική τους Αθήνα Μέσα από Δέκα Φωτογραφίες