Στην Ιαπωνία είναι απολύτως φυσιολογικό να δουλεύεις 60 ώρες την εβδομάδα. Αυτή η κουλτούρα υπάρχει εδώ και αιώνες, αλλά έχει ενταθεί μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Ο τότε πρωθυπουργός Shigeru Yoshida ενθάρρυνε τις εταιρείες της Ιαπωνίας να ανταμείβουν τις υπερωρίες, για να γίνει επανεκκίνηση στην οικονομία της χώρας. Δεκαετίες αργότερα, αυτή η κουλτούρα της σκληρής δουλειάς και της στωικότητας καλά κρατεί.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Σήμερα, η εργασιακή ηθική του μέσου εργαζόμενου είναι ανθυγιεινή, σχεδόν επικίνδυνη. Η χώρα είναι αντιμέτωπη με μια άνοδο στον αριθμό των ανακοπών και των αυτοκτονιών, που έχει προκαλέσει πολλές κυβερνητικές προσπάθειες να πειστούν οι εργαζόμενοι να πάρουν λίγη άδεια.Ωστόσο, οι συνέπειες των υπερωριών στους υπαλλήλους της Ιαπωνίας είναι εμφανείς. Όπως ανακάλυψε ο φωτογράφος Pawel Jaszczuk, αρκεί να βγεις στον δρόμο αργά το βράδυ. Με καταγωγή από την Πολωνία, ο Pawel έζησε στο Τόκιο πολλά χρόνια, όπου συνέλλεξε φωτογραφίες εξαντλημένων υπαλλήλων που κοιμούνταν στους δρόμους. Μιλώντας στο VICE, εξήγησε τη θεωρία του πίσω από αυτές τις φωτογραφίες και μας είπε πώς ανταποκρίθηκαν οι Ιάπωνες στο κάπως επιθετικό χόμπι του.
VICE: Pawel, αναρωτιέμαι πόσοι από αυτούς τους ανθρώπους κοιμούνται επειδή είναι κουρασμένοι και πόσοι επειδή είναι μεθυσμένοι. Πώς ήξερες τι φωτογράφιζες;
Pawel Jaszczuk: Δεν ήμουν ποτέ 100% σίγουρος. Κάποιοι μάλλον θα είχαν πιει λιγάκι, αλλά οι περισσότεροι ήταν τόσο κουρασμένοι που απλώς αποκοιμήθηκαν.Πώς νομίζεις ότι θα αντιδρούσαν αν έβλεπαν τις εικόνες τους αυτές, λιπόθυμοι στο έδαφος;
Αναρωτιέμαι συνέχεια αλλά δεν έχω ιδέα. Δεν έχω σκοπό να δείξω έλλειψη σεβασμού. Θέλω να ξέρουν ότι αγωνίζομαι για εκείνους. Ίσως είναι καλό ότι υπήρχε μεγάλο χρονικό διάστημα απ’ όταν τραβήχτηκαν ως τη στιγμή που δημοσιεύτηκαν. Μάλλον ήταν το σωστό – κάποιοι μπορεί να μεγάλωσαν ή να έφυγαν.
Pawel Jaszczuk: Δεν ήμουν ποτέ 100% σίγουρος. Κάποιοι μάλλον θα είχαν πιει λιγάκι, αλλά οι περισσότεροι ήταν τόσο κουρασμένοι που απλώς αποκοιμήθηκαν.Πώς νομίζεις ότι θα αντιδρούσαν αν έβλεπαν τις εικόνες τους αυτές, λιπόθυμοι στο έδαφος;
Αναρωτιέμαι συνέχεια αλλά δεν έχω ιδέα. Δεν έχω σκοπό να δείξω έλλειψη σεβασμού. Θέλω να ξέρουν ότι αγωνίζομαι για εκείνους. Ίσως είναι καλό ότι υπήρχε μεγάλο χρονικό διάστημα απ’ όταν τραβήχτηκαν ως τη στιγμή που δημοσιεύτηκαν. Μάλλον ήταν το σωστό – κάποιοι μπορεί να μεγάλωσαν ή να έφυγαν.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Πότε τραβήχτηκαν οι φωτογραφίες;
Ανάμεσα στο 2008 και το 2010, αλλά το βιβλίο κυκλοφόρησε το 2018. Στην Ιαπωνία είναι πολύ συνηθισμένο να βλέπεις επιχειρηματίες να κοιμούνται στους δρόμους, συχνά κοντά σε κεντρικούς σταθμούς. Δεν είναι κάτι καινούργιο. Αλλά ήθελα το πρότζεκτ μου να είναι ξεχωριστό έτσι μου πήρε περίπου δυο χρόνια να βρω τα «μοντέλα» μου. Κυκλοφορούσα με το ποδήλατο σχεδόν κάθε βράδυ. Οι καλύτερες μέρες ήταν οι Πέμπτες και τα Σάββατα. Έψαχνα πολύ προσεκτικά επειδή ήθελα εμφανίσιμους υπαλλήλους σε ενδιαφέρουσες πόζες.
Παίξαμε και Ουρλιάξαμε σε Ένα Δωμάτιο Απόδρασης στην Αθήνα
Παρακολουθήστε όλα τα βίντεo του VICE, μέσω της νέας σελίδας VICE Video Greece στο Facebook
Γιατί έκανες τις φωτογραφίες σε μορφή editorial μόδας, με τίτλο High Fashion;
Θέλω να ταράξω τον θεατή. Θέλω να τον κάνει να σκεφτεί τι συμβαίνει στην κοινωνία. Παρόλο που ο υπάλληλος είναι στενά συνδεδεμένος με το Τόκιο, οι εικόνες αποκαλύπτουν περισσότερα για το πώς μας χρησιμοποιούν καθημερινά οι εταιρείες και το καπιταλιστικό σύστημα. Θέλω να δει ο κόσμος τις φωτογραφίες και να σκεφτεί, «Θέλουμε όντως να καταλήξουμε έτσι; Μας χρησιμοποιούν;».
Ανάμεσα στο 2008 και το 2010, αλλά το βιβλίο κυκλοφόρησε το 2018. Στην Ιαπωνία είναι πολύ συνηθισμένο να βλέπεις επιχειρηματίες να κοιμούνται στους δρόμους, συχνά κοντά σε κεντρικούς σταθμούς. Δεν είναι κάτι καινούργιο. Αλλά ήθελα το πρότζεκτ μου να είναι ξεχωριστό έτσι μου πήρε περίπου δυο χρόνια να βρω τα «μοντέλα» μου. Κυκλοφορούσα με το ποδήλατο σχεδόν κάθε βράδυ. Οι καλύτερες μέρες ήταν οι Πέμπτες και τα Σάββατα. Έψαχνα πολύ προσεκτικά επειδή ήθελα εμφανίσιμους υπαλλήλους σε ενδιαφέρουσες πόζες.
Παίξαμε και Ουρλιάξαμε σε Ένα Δωμάτιο Απόδρασης στην Αθήνα
Γιατί έκανες τις φωτογραφίες σε μορφή editorial μόδας, με τίτλο High Fashion;
Θέλω να ταράξω τον θεατή. Θέλω να τον κάνει να σκεφτεί τι συμβαίνει στην κοινωνία. Παρόλο που ο υπάλληλος είναι στενά συνδεδεμένος με το Τόκιο, οι εικόνες αποκαλύπτουν περισσότερα για το πώς μας χρησιμοποιούν καθημερινά οι εταιρείες και το καπιταλιστικό σύστημα. Θέλω να δει ο κόσμος τις φωτογραφίες και να σκεφτεί, «Θέλουμε όντως να καταλήξουμε έτσι; Μας χρησιμοποιούν;».
Έχεις δει διαφορά στις αντιδράσεις ανάμεσα στους Δυτικούς και τους Ιάπωνες;
Συνολικά, είχα πολύ θετική ανταπόκριση στην Ιαπωνία και το μήνυμα έγινα καλά δεκτό. Οι φωτογραφίες μου είναι μόνο ένα παράδειγμα του πώς είναι τα πράγματα στη ν Ιαπωνία. Στην ιαπωνική κουλτούρα είσαι ένα τίποτα. Μπορεί να δουλεύεις σκληρά και την άλλη μέρα να απολυθείς. Είναι σχεδόν υποχρέωση το βράδυ να βγεις με συναδέλφους και το αφεντικό σου. Και την επόμενη μέρα γυρίζεις στη δουλειά και υπάρχει ξανά απόσταση. Φέρονται περισσότερο σαν μηχανές παρά σαν άνθρωποι. Το ιαπωνικό κοινό μου δεν προσβλήθηκε καθόλου – καταλαβαίνουν τι κάνω και με στηρίζουν. Οι Γιαπωνέζα γυναίκα μου, για παράδειγμα, παρόλο που βλέπει κάθε μέρα στους δρόμους αυτούς τους ανθρώπους, δεν το πολυσκέφτεται. Είναι κομμάτι της ζωής. Είναι μια άλλη άποψη, σε σχέση με το δυτικό κοινό που νιώθει ότι εγείρονται ερωτήματα. Είναι κοινωνικά αποδεκτό στην Ιαπωνία να κοιμάσαι στον δρόμο. Σπάνια γίνονται ληστείες και υπάρχει αίσθηση ασφάλειας. Οπουδήποτε αλλού θα ήταν επικίνδυνο και μη αποδεκτό αλλά το Τόκιο είναι άλλος πλανήτης. Οι κανόνες είναι τελείως αλλού.
Συνολικά, είχα πολύ θετική ανταπόκριση στην Ιαπωνία και το μήνυμα έγινα καλά δεκτό. Οι φωτογραφίες μου είναι μόνο ένα παράδειγμα του πώς είναι τα πράγματα στη ν Ιαπωνία. Στην ιαπωνική κουλτούρα είσαι ένα τίποτα. Μπορεί να δουλεύεις σκληρά και την άλλη μέρα να απολυθείς. Είναι σχεδόν υποχρέωση το βράδυ να βγεις με συναδέλφους και το αφεντικό σου. Και την επόμενη μέρα γυρίζεις στη δουλειά και υπάρχει ξανά απόσταση. Φέρονται περισσότερο σαν μηχανές παρά σαν άνθρωποι. Το ιαπωνικό κοινό μου δεν προσβλήθηκε καθόλου – καταλαβαίνουν τι κάνω και με στηρίζουν. Οι Γιαπωνέζα γυναίκα μου, για παράδειγμα, παρόλο που βλέπει κάθε μέρα στους δρόμους αυτούς τους ανθρώπους, δεν το πολυσκέφτεται. Είναι κομμάτι της ζωής. Είναι μια άλλη άποψη, σε σχέση με το δυτικό κοινό που νιώθει ότι εγείρονται ερωτήματα. Είναι κοινωνικά αποδεκτό στην Ιαπωνία να κοιμάσαι στον δρόμο. Σπάνια γίνονται ληστείες και υπάρχει αίσθηση ασφάλειας. Οπουδήποτε αλλού θα ήταν επικίνδυνο και μη αποδεκτό αλλά το Τόκιο είναι άλλος πλανήτης. Οι κανόνες είναι τελείως αλλού.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Τα τελευταία χρόνια έχουν εφαρμοστεί κανονισμοί για τις ώρες εργασίας, όπως ο Work Style Reform Law. Έχεις προσέξει κάποια αλλαγή;
Πολλές από τις μεγάλες αλλαγές δεν έχουν εφαρμοστεί ακόμα, αλλά είναι καλό που θέλουν να κάνουν κάτι. Τουλάχιστον αρχίζουν να το συζητάνε. Ο πρωθυπουργός για παράδειγμα προέρχεται από πολύ πλούσια οικογένεια – δεν έχει ιδέα τι πάει να πει δουλειά. Αυτές οι νέες αλλαγές μπορεί να είναι λίγο προπαγάνδα αλλά δεν έχει υπάρξει βελτίωση ακόμα.Τι θεωρείς ότι διευκόλυνε αυτό το έντονο εργασιακό περιβάλλον, που είναι τόσο χαρακτηριστικό της ιαπωνικής κουλτούρας;
Απ’ ό,τι έμαθα από την έρευνά μου και ζώντας εκεί, έχει να κάνει με την ιστορία τους. Μετά τη Χιροσίμα και το Ναγκασάκι, η Ιαπωνία δανείστηκε χρήματα και σε λιγότερα από 20 χρόνια έγινε από τις μεγαλύτερες οικονομίες του πλανήτη. Και νομίζω ότι αυτή η κουλτούρα σκληρής δουλειάς τους έμεινε.
Πολλές από τις μεγάλες αλλαγές δεν έχουν εφαρμοστεί ακόμα, αλλά είναι καλό που θέλουν να κάνουν κάτι. Τουλάχιστον αρχίζουν να το συζητάνε. Ο πρωθυπουργός για παράδειγμα προέρχεται από πολύ πλούσια οικογένεια – δεν έχει ιδέα τι πάει να πει δουλειά. Αυτές οι νέες αλλαγές μπορεί να είναι λίγο προπαγάνδα αλλά δεν έχει υπάρξει βελτίωση ακόμα.Τι θεωρείς ότι διευκόλυνε αυτό το έντονο εργασιακό περιβάλλον, που είναι τόσο χαρακτηριστικό της ιαπωνικής κουλτούρας;
Απ’ ό,τι έμαθα από την έρευνά μου και ζώντας εκεί, έχει να κάνει με την ιστορία τους. Μετά τη Χιροσίμα και το Ναγκασάκι, η Ιαπωνία δανείστηκε χρήματα και σε λιγότερα από 20 χρόνια έγινε από τις μεγαλύτερες οικονομίες του πλανήτη. Και νομίζω ότι αυτή η κουλτούρα σκληρής δουλειάς τους έμεινε.
Τέλος, έχω περιέργεια πώς βλέπεις προσωπικά το ηθικό κομμάτι του να φωτογραφίζεις αναίσθητους ανθρώπους. Δεν το θεωρείς λίγο επιθετικό;
Παρόλο που οι φωτογραφίες έχουν τραβηχτεί σε δημόσιους χώρους, το βρίσκω λίγο επιθετικό. Νομίζω ότι η φωτογραφία είναι έτσι ούτως ή άλλως, αν και δεν αποτελεί δικαιολογία. Το φαινόμενο αυτό είναι τόσο συχνό που οι Γιαπωνέζοι το συνηθίζουν. Οι εικόνες μου έχουν προκαλέσει μια συζήτηση στους πολίτες της Ιαπωνίας και αυτό το βρίσκω καλό. Κάτι δεν πάει καλά και οι Ιάπωνες πλέον το συζητάνε.
Παρόλο που οι φωτογραφίες έχουν τραβηχτεί σε δημόσιους χώρους, το βρίσκω λίγο επιθετικό. Νομίζω ότι η φωτογραφία είναι έτσι ούτως ή άλλως, αν και δεν αποτελεί δικαιολογία. Το φαινόμενο αυτό είναι τόσο συχνό που οι Γιαπωνέζοι το συνηθίζουν. Οι εικόνες μου έχουν προκαλέσει μια συζήτηση στους πολίτες της Ιαπωνίας και αυτό το βρίσκω καλό. Κάτι δεν πάει καλά και οι Ιάπωνες πλέον το συζητάνε.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Συνέντευξη Laura Woods. Ακολουθήστε την στο Instagram.
To άρθρο δημοσιεύτηκε αρχικά στο VICE ASIA.
Περισσότερα από το VICE:Δέκα Ερωτήσεις που θα Ήθελες να Κάνεις στον Νεότερο Έλληνα Ironman«Δεν Είναι η Αθήνα Όπως το Παρίσι για Έναν Γκέι Άνδρα»Ελληνικό Ποδόσφαιρο: Πατήστε το ΚουμπίΓια τα καλύτερα θέματα του VICE Greece, γραφτείτε στο εβδομαδιαίο Newsletter μας.