Έλληνες Επιστήμονες Φτιάχνουν Υποθαλάσσια Drones για να Προβλέψουν τα Τσουνάμι

Οι πρόσφατες ηφαιστειακές εκρήξεις στον Άγιο Βικέντιο και την Ισλανδία δεν προκάλεσαν θανάτους, επειδή είχαν προβλεφθεί και αυτό συνέβη κυρίως διότι είναι εύκολο να δει κανείς ένα μεγάλο ηφαίστειο και να νιώσει τη βοή του. Η υποθαλάσσια σεισμική δραστηριότητα που μπορεί να προκαλέσει τσουνάμι, τα οποία σαρώνουν παράκτιες περιοχές (όπως στη Σουμάτρα το 2004 και στην Ιαπωνία το 2011), είναι πολύ πιο δύσκολο να ανιχνευτεί και εν μέρει γι’ αυτό αποβαίνουν τόσο θανατηφόρα.

Ερευνητές στο Πανεπιστήμιο των Αθηνών δημιουργούν υποβρύχια drones που ανιχνεύουν τη ραδιενέργεια, κάτι που πιστεύουν ότι θα μπορούσε να βοηθήσει στο να φτιαχτεί ένα σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης για τα τσουνάμι.

Στη στεριά, η αυξημένη σεισμική δραστηριότητα οδηγεί στην έκλυση μικρών ποσοτήτων ραδονίου (ενός ραδιενεργού αέριο που απαντάται στη φύση) στο έδαφος, τις μέρες πριν τον σεισμό. Έτσι, η ανίχνευση αύξησης στη ραδιενέργεια στον βυθό της θάλασσας μπορεί να βοηθήσει να προβλέψουμε τον υποθαλάσσιο σεισμό. Μόνο που όπως συμβαίνει σε μεγάλο βαθμό με την ωκεανογραφία, δεν έχουμε σχεδόν καθόλου ιδέα τι συμβαίνει με τη ραδιενέργεια στον βυθό της θάλασσας και για να μπορούμε να ανιχνεύσουμε την αύξηση της ραδιενέργειας θα χρειαζόμασταν αναγνώσεις γραμμών βάσεων.

«Η ραδιενέργεια στο θαλάσσιο περιβάλλον είναι κάτι εν πολλοίς άγνωστο, παρά τη σημασία της», είπε ο καθηγητής Θεόδωρος Μερτζιμέκης του Πανεπιστημίου των Αθηνών. Είναι επικεφαλής μιας ομάδας χρηματοδοτούμενης από την Ευρωπαϊκή Ένωση που στόχο έχει την ανάπτυξη υποθαλάσσιων drones τα οποία θα μπορούν να μετρήσουν τη θαλάσσια ραδιενέργεια. Το πρότζεκτ, τετραετούς διάρκειας, ξεκίνησε την άνοιξη. Η ομάδα βρίσκεται ακόμα στο εργαστήριο, δημιουργώντας τους αισθητήρες και την τεχνητή νοημοσύνη που θα χρειάζονται τα drones για να λειτουργούν.

Είναι δύσκολο να μετρήσεις οτιδήποτε στον βυθό. Τα ηλεκτρονικά αντικείμενα δεν συμπαθούν το νερό και είναι πρακτικά απαιτητική κατάσταση, με υψηλές πιέσεις και απρόσμενες δυνάμεις όπως κύματα και ρεύματα. Οι σεισμογράφοι είναι λιγότερο αξιόπιστοι μες στο νερό, όπου οι δονήσεις από τα θαλάσσια κύματα και οι άνεμοι μπορούν να αμβλύνουν τις δονήσεις από επικείμενους σεισμούς.

Ο καθηγητής Μερτζιμέκης συγκρίνει το πρότζεκτ με το Perseverance της NASA, που εξερευνά αυτή τη στιγμή την επιφάνεια του Άρη, από άποψη των τεχνολογικών προκλήσεων.

Το εν λόγω πρότζεκτ ονομάζεται RAMONES από το “RadioActivity Monitoring in Ocean EcoSystems”, αλλά επίσης επειδή ο καθηγητής Μερτζιμέκης και οι συνάδελφοί του αγαπούν το old school punk και τη νοοτροπία που το συνοδεύει. «Πιστεύουμε ότι έχουμε τη νοοτροπία των Ramones απέναντι στα καινούργια και προοδευτικά πράγματα», είπε σε ένα email. Αντί για drones που χρειάζονται απομακρυσμένο πιλότο σε κάποιο κοντινό ερευνητικό πλοίο ή σε κάποια μονάδα στην ακτή, ελπίζουν να φτιάξουν αυτόνομα drones που θα επιταχύνουν δραστικά και θα απλοποιήσουν τη συλλογή δεδομένων. Η αυτονομία οχημάτων στη γη είναι ήδη κάτι δύσκολο, αλλά στη θάλασσα έχει άλλες περιπλοκές. Η τεχνητή νοημοσύνη που χρειάζεται για να λειτουργήσουν τα αυτόνομα οχήματα θέλει πολύ ηλεκτρισμό, έτσι η ομάδα πρέπει να αναπτύξει υπολογιστές και τύπους τεχνητής νοημοσύνης που μπορούν να φέρουν τη διαδικασία εις πέρας με τις λιγότερες δυνατές απαιτήσεις για ηλεκτρισμό. Το άλλο ζήτημα είναι ότι οι αισθητήρες ραδιενέργειας που υπάρχουν αυτή τη στιγμή είναι σχεδιασμένη για μια σχετικά ήρεμη ζωή στη στεριά, έτσι η ομάδα του RAMONES πρέπει να τα σχεδιάσει εκ νέου και για να προσαρμοστούν στη ζωή κοντά στον βυθό.

Πάντως αντικείμενο των αναζητήσεων των ερευνητών με τα συγκεκριμένα drones δεν είναι μόνο η σεισμική δραστηριότητα στον βυθό: η ανθρώπινη δραστηριότητα αλλάζει όλο και περισσότερο τη ραδιενέργεια στον βυθό. Υπάρχουν λεπτά στρώματα από καίσιο-137 που δημιουργήθηκε τη δεκαετία του ‘50-‘60, ως υποπροϊόν των δοκιμών πυρηνικών όπλων. Υπάρχει το ραδόνιο, που εκλύεται από τον φλοιό όταν γίνονται υποθαλάσσιες γεωτρήσεις για πετρέλαιο και πυρηνικά απόβλητα – που απορρίπτονταν στον ωκεανό από το 1946 μέχρι που η πρακτική κατέστη παράνομη με μια συνθήκη το 1993. Οι συνέπειες τεσσάρων δεκαετιών απόρριψης πυρηνικών αποβλήτων στη θάλασσα είναι ακόμα μυστήριο. «Η κατάσταση στη θάλασσα δεν είναι απολύτως γνωστή καθώς υπάρχουν πολλά απόβλητα, αλλά δεν έχει υπάρξει διαθέσιμος έλεγχος», λέει ο Μερτζιμέκης. Η ομάδα ελπίζει να μπορέσει με τα drones να βοηθήσει τις παράκτιες κοινότητες και τις ομάδες περιβαλλοντικής επόπτευσης να το παρακολουθούν καλύτερα.

Η ειρωνεία είναι πως φέτος την άνοιξη η κυβέρνηση της Ιαπωνίας ενέκρινε την απόρριψη ενός εκατομμυρίου τόνων ραδιενεργού νερού από την πυρηνική καταστροφή του Fukushima Daiichi, τρεις εβδομάδες αφότου ξεκίνησε επίσημα το πρότζεκτ RAMONES. Η κίνηση επικρίθηκε από πολλούς θαλάσσιους γείτονες της Ιαπωνίας, κυρίως επειδή η ραδιενέργεια στους ωκεανούς και στα θαλάσσια οικοσυστήματα δεν γίνεται καλά κατανοητή, αν και πολλές από τις χώρες που επέκριναν την Ιαπωνία έχουν και οι ίδιες κακό ιστορικό σε ό,τι αφορά την απόρριψη ραδιενέργειας στη θάλασσα. Η καταστροφή στη Φουκουσίμα προκλήθηκε από υποθαλάσσια σεισμική δραστηριότητα, το πυρηνικό εργοστάσιο άντεξε τον σεισμό –που ανίχνευσε νωρίς και έκλεισε εγκαίρως– αλλά καταστράφηκε από το τσουνάμι που ακολούθησε. Καθώς η ανθρωπότητα βασίζεται όλο και περισσότερο στη θάλασσα, πρέπει να καταλάβουμε καλύτερα τι συμβαίνει με τη ραδιενέργειά της.

Περισσότερα από το VICE

Ο «Γρίφος» του Ισπανικού Skunk στην Ηγουμενίτσα

Η Marseaux θα Ήθελε να Δει Περισσότερους Συνομήλικούς της να Ψηφίζουν

Την Τελευταία Φορά που Μπλόκαρε η Διώρυγα του Σουέζ, Σχηματίστηκε μια Ουτοπική Κοινότητα στη Θάλασσα

Ακολουθήστε το VICE σε Facebook, Instagram και Twitter.