Το άρθρο δημοσιεύτηκε αρχικά στο VICE Germany.

Οποιοσδήποτε είναι έστω και λίγο λογικός, όταν πρόκειται για σεξουαλική βία το μόνο που μπορεί να κάνει αυτές τις μέρες είναι να τρίψει τα μάτια του από έκπληξη, εάν δεν βγάζει ήδη αφρούς από τα νεύρα του. Το να περιγράφεις τη βία στον κεντρικό σιδηροδρομικό σταθμό της Κολωνίας, την παραμονή της Πρωτοχρονιάς, ως ένα μεμονωμένο γεγονός, ως μια εξαίρεση που εμφανίστηκε ξαφνικά «στην παλιά καλή Γερμανία» από το εξωτερικό, είναι τουλάχιστον επιζήμιο για εκείνους που έπεσαν θύματα της βίας. Είναι μια αντίληψη που καθιστά τη σεξουαλικοποιημένη βία και την κλεψιά ακίνδυνες, τις ευτελίζει και τις εξορκίζει. Ξαφνικά, όλοι στα μέσα ενημέρωσης μιλούν για την κουλτούρα του βιασμού και εννοούν την κουλτούρα του βιασμού κάπου αλλού, στην Τυνησία ή την Ινδία, επειδή οι δράστες της παραμονής της Πρωτοχρονιάς έμοιαζαν «Άραβες» ή «Βορειοαφρικανοί», σύμφωνα με μάρτυρες. Το θέμα ήταν πως οι άνδρες δεν ήταν λευκοί. Η Ένωση Γερμανών Αστυνομικών αναφέρει ότι είναι «απίθανο» να μπορέσουν να απαγγείλουν κατηγορίες στους δράστες «ατομικά και συγκεκριμένα» για διαπραχθέντα εγκλήματα. Κατά συνέπεια, είναι αβέβαιο «εάν η υπόθεση των επιθέσεων στην Κολωνία θα έχει ως αποτέλεσμα έστω μια ενιαία καταδίκη».

Το γεγονός ότι η κοινωνία μας και οι θεσμοί της δεν είναι σε θέση να προστατεύσουν εκείνους που πέφτουν θύματα αυτής της βίας και να απονείμουν δικαιοσύνη δεν αποτελεί έκπληξη και σίγουρα αυτό δεν οφείλεται στο ότι ποτέ πριν δεν υπήρχε ποτέ σεξουαλική βία στη Γερμανία. Η κουλτούρα του βιασμού βρίσκεται στη χώρα καιρό τώρα. Ο όρος περιγράφει κοινωνίες όπου η σεξουαλική βία και ο βιασμός είναι διαδεδομένα φαινόμενα και σε μεγάλο βαθμό ανεκτά.

Σεξουαλικές επιθέσεις, ακόμα και βιασμοί, συμβαίνουν σε όλες τις μεγάλες εκδηλώσεις στη Γερμανία, είτε πρόκειται για το Καρναβάλι είτε για το Oktoberfest. «Η διαδρομή προς την τουαλέτα από μόνη της μπορεί να τις μετατρέψει σε θύματα. Σε αυτά τα 15 μέτρα, είσαι σίγουρη ότι θα σε αγκαλιάσουν τουλάχιστον τρεις μεθυσμένοι άγνωστοι, θα σου πιάσουν δυο φορές τον κώλο, κάποιος θα κοιτάει το παραδοσιακό ντιρντλ που φοράς και θα σου ρίξουν επίτηδες μπύρα στο μπούστο σου», έγραψαν οι συγγραφείς Karoline Beisel και Beate Wild το 2011 στην Süddeutsche Zeitung. Και συνεχίζουν γράφοντας ότι «εάν αντιδράσεις απωθητικά, τότε θα σου κολλήσουν την ταμπέλα της "σκύλας", ή η κατάσταση μπορεί να γίνει ακόμα χειρότερη». Υπάρχει ένας μέσος όρος δέκα βιασμών που καταγράφονται κάθε χρόνο στο Oktoberfest. Ο εκτιμώμενος αριθμός των μη καταγγελλόμενων υποθέσεων είναι 200.

Το να σε αποκαλούν «σκύλα», να σου βάζουν χέρι στο βαγόνι του μετρό που είναι γεμάτο, να σε ακολουθούν μέχρι την εξώπορτα του σπιτιού σου, να σε βιάζουν φίλοι ή συγγενείς, ή η αστυνομία να μη θέλει να πιστέψει τίποτα από τα παραπάνω, είναι εμπειρίες που έχουν μοιραστεί πολλές γυναίκες με το hashtag #aufschrei (κατακραυγή). Αλλά πώς αντέδρασαν οι συντηρητικοί της Δεξιάς τότε; Έκαναν λόγο για μερικούς άνδρες που οι προσπάθειές τους να φλερτάρουν παρεξηγήθηκαν και οι γυναίκες δεν θα έπρεπε να αντιδράσουν έτσι, θα έπρεπε να το θεωρούν κομπλιμέντο. Στην τελική, είναι δικό τους λάθος, ήταν προκλητικές.

Το #aufschrei όμως δεν ήταν μια καταγγελία κατά του Rainer Brüderle (Γερμανός πολιτικός που κατηγορήθηκε για σεξισμό). Το #aufschrei ήταν μια καμπάνια όπου οι γυναίκες περιέγραψαν τις εμπειρίες τους με τον σεξισμό στην καθημερινότητα και τη σεξουαλικοποιημένη βία. Μια απελευθερωτική ευκαιρία για όλους να συζητήσουν όλα εκείνα που είναι συνήθως ταμπού ή έστω έχουν ομαλοποιηθεί. Οπότε, όποιος νομίζει ότι το #aufschrei ήταν απλώς μια επίθεση στον Brüderle είναι τουλάχιστον ανενημέρωτος.

Το μόνο θέμα είναι ότι οι φεμινίστριες ασκούν κριτική όλο τον χρόνο, γιατί η Γερμανία δεν συζητάει καθόλου για σεξισμό, για τη σεξουαλική βία που σημειώνεται καθημερινά κι ενώ υπάρχει ένα τόσο μεγάλο κοινωνικό πρόβλημα, εξακολουθούμε να μην το συζητάμε τόσο ανοιχτά, πόσο μάλλον να εστιάζουμε στις πιθανές λύσεις του. Το ερώτημα που τίθεται είναι γιατί δεν υπήρχε «aufschrei» (κατακραυγή) για αυτό που συνέβη στην Κολωνία. Ο δημόσιος διάλογος κυριαρχείται από το τι συνέβη, αμέτρητοι άνθρωποι εκφράζουν την συμπάθειά τους προς τα θύματα και θα ήθελαν να δουν να απονέμεται σωστά δικαιοσύνη στους δράστες, αλλά μέχρι εκεί.

Οι εμπειρίες που μοιράστηκαν διάφορες γυναίκες, με το hashtag #aufschrei, συμφωνούν με την κατάσταση που περιγράφουν τα στατιστικά στοιχεία στη Γερμανία. Η μελέτη «Συνθήκες διαβίωσης, ασφάλεια και υγεία των γυναικών στη Γερμανία», στο πλαίσιο της οποίας το 2004 ρωτήθηκαν 10.000 γυναίκες για βίαιες εμπειρίες, έδειξε ότι το 13% των γυναικών στη Γερμανία έχουν βιώσει κάποια μορφή ποινικής σεξουαλικής βίας. Το σκάνδαλο είναι ότι μόνο το 8% αυτών των γυναικών έκαναν καταγγελία στην αστυνομία. Εάν ληφθούν υπόψη κι άλλες παράμετροι, το ποσοστό αυτό πέφτει στο 5%, γεγονός που σημαίνει ότι ένα 95% των γυναικών στη Γερμανία που βιώνουν σεξουαλική βία δεν το καταγγέλλουν στην αστυνομία. Έτσι απλά, τα εγκλήματα δεν καταγγέλλονται και για αυτό γίνονται αόρατα.

Δεν πρόκειται για σύμπτωση, αφού τα θύματα σεξουαλικών εγκλημάτων όταν κάνουν καταγγελίες στην αστυνομία, παίρνουν μεγάλο ρίσκο. Μπορεί να κατηγορηθούν πως ψεύδονται· χαρακτηριστικό είναι ότι στο 87% των περιπτώσεων οι δράστες δεν καταδικάζονται.

Ο λόγος που το ποσοστό των καταδικών για σεξουαλικά εγκλήματα είναι τόσο χαμηλό, είναι επειδή στη γερμανική δικαιοσύνη η συμπεριφορά του θύματος είναι ιδιαιτέρως σημαντική για να υπάρξει καταδίκη. Προκειμένου να υπάρξει καταδίκη, το θύμα πρέπει να αποδείξει ότι υπήρξε αντίσταση κατά της βίας. Μιλάμε για μια εντελώς παράλογη απαίτηση, η οποία βασίζεται στο πλήθος των μύθων για το πώς διαπράττονται τα σεξουαλικά εγκλήματα. Φανταστείτε ότι για να αποδειχθεί μια κλοπή, παίζει ρόλο εάν το θύμα έχει υπερασπιστεί επαρκώς τα υπάρχοντά του. Είναι σαν να λένε «συγνώμη, αλλά δεν κρατούσες αρκετά σφιχτά την τσάντα σου, είναι δικό σου λάθος». Προς αυτή την κατεύθυνση κινείται και η πρόταση της δημάρχου Κολωνίας Henriette Reker, στο Καρναβάλι οι γυναίκες να κρατούν ασφαλή απόσταση από αγνώστους.

Αυτή η απαίτηση και κυρίως η προέλευσή της είναι μέρος της κουλτούρας του βιασμού, μέρος της υπόθεσης για το πώς συμβαίνουν η βία και ο βιασμός, για το τι είναι το σεξ και για το πώς αντιδρά ένα «αληθινό» θύμα. Αυτού του είδους οι απαιτήσεις είναι που κάνουν τους δράστες να νιώθουν κάποιου είδους ασφάλεια. Και σ' αυτό το πλαίσιο είναι εντελώς άσχετο το χρώμα του δέρματος του δράστη ή η θρησκεία του. Με ό,τι συνέβη στην Κολωνία, πρέπει όλοι να δούμε εάν οι σεξουαλικές επιθέσεις που σημειώθηκαν μπορούν να διερευνηθούν ενδελεχώς όπως και οι κλοπές περιουσιακών στοιχείων που έγιναν ταυτόχρονα. Μέχρι σήμερα και σύμφωνα με το Zeit Online, 90 γυναίκες έχουν κάνει καταγγελία, εκ των οποίων το 75% αφορά σεξουαλικά εγκλήματα. Συγκεκριμένα, δύο αφορούν υποθέσεις βιασμού.

Το συμπέρασμα εδώ είναι πως η σεξουαλική βία αφορά ανθρώπους από όλα τα κοινωνικά στρώματα, μπορεί να συμβεί όλες τις ώρες της ημέρας, σε οποιοδήποτε μέρος και σε ανθρώπους όλων των φύλων. Ωστόσο, οι περισσότερες περιπτώσεις εξακολουθούν να αφορούν γυναίκες. Δεν λέμε τα παραπάνω για να «σχετικοποιήσουμε» τα φρικτά γεγονότα την παραμονή της Πρωτοχρονιάς στην Κολωνία και σε άλλες περιοχές. Πρέπει να ελπίζουμε ότι εκείνοι που έπεσαν θύματα αυτών των καταστάσεων θα λάβουν επαρκή βοήθεια για να ξεπεράσουν το τραύμα που βίωσαν εκείνη τη νύχτα.

Όταν συζητάμε για το τι συνέβη εκείνη τη νύχτα, πρέπει να το κάνουμε βάζοντας το στο γενικό πλαίσιο της κουλτούρας του βιασμού. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να επικρίνουμε και τον απερίγραπτο τρόπο που έγινε η δημοσιογραφική κάλυψη των γεγονότων όπου ακούσαμε για «συμμορίες σεξουαλικών εγκληματιών», «σεξουαλικές επιθέσεις» και «όχλος σεξουαλικών παραβατών». Η σεξουαλικοποιημένη βία ποτέ δεν σχετίζεται με το σεξ. Όροι σαν κι αυτούς αποκρύπτουν την πτυχή της δύναμης που πάντα συνοδεύει τη σεξουαλικοποιημένη βία.

Σε κάθε περίπτωση, η διαμάχη #aufschrei δεν τέλειωσε ποτέ. Αλλά τώρα έχουμε την ευκαιρία να φέρουμε το θέμα στην επικαιρότητα και να μιλήσουμε για τη σχέση που υπάρχει μεταξύ του σεξισμού και της σεξουαλικοποιημένης βίας αλλά και για το τι μπορούμε να κάνουμε εμείς ως κοινωνία. Το σημαντικό είναι ότι αναγνωρίζουμε αυτά τα προβλήματα ως μακρο-κοινωνικά και δεν συμπεριφερόμαστε σαν να προέρχονται μόνο από συγκεκριμένες ομάδες ανθρώπων, π.χ. μουσουλμάνους άνδρες.

Κανένας δεν αρνείται ότι άτομα με μεταναστευτικό υπόβαθρο ή μουσουλμάνοι στο θρήσκευμα δεν είναι επίσης ένοχοι για διάπραξη σεξουαλικών εγκλημάτων. Αλλά το να συμπεριφερόμαστε σαν να είναι οι μόνοι ένοχοι ή ακόμα και να υποστηρίζουμε πως το πολιτιστικό υπόβαθρό τους «τους έχει προγραμματίσει» να κάνουν κάτι τέτοιο, δεν θα λύσει τα προβλήματά μας.

Το συμπέρασμα που βγήκε από τη συζήτηση για το τι συνέβη στην Κολωνία είναι πως ακόμα η Γερμανία έχει θέμα σεξισμού και ρατσισμού. Και τα δύο είναι βαθιά ριζωμένα στην κοινωνία και δεν αποτελούν «εισαγόμενα» προβλήματα. Είναι δική μας ευθύνη ως κοινωνία, να μην γίνουμε φυτώριο για την ανάπτυξη διακρίσεων και βίας. Πρέπει να φύγουμε από το να είμαστε μια κοινωνία που λέει «Το ήθελες» και να γίνουμε μια κοινωνία που θα λέει «Θέλεις;». Οφείλουμε να απομακρυνθούμε από την κουλτούρα του βιασμού και να υιοθετήσουμε εκείνη που γιορτάζει την αμοιβαία συναίνεση και σέβεται τα όρια. Και αυτό ισχύει για όλους τους ανθρώπους γιατί μια σεξουαλική επίθεση είναι ήδη πάρα πολύ, ανεξάρτητα πού έγινε και ποιος εμπλέκεται.

Περισσότερα από το VICE

Είδαμε Πόσο Δύσκολο Είναι να Γίνεις Ολυμπιονίκης στην Ελλάδα της Κρίσης

Οι Βαρόνοι του Εγκλήματος που Κάνουν τον «Σημαδεμένο» να Μοιάζει με Καλό Παιδί

Μνήμες από 30 Xρόνια Bρετανικής Mουσικής Yποκουλτούρας