Είναι Επικίνδυνο να Παίρνεις Ληγμένα (Φάρμακα);

Το άρθρο δημοσιεύτηκε αρχικά στο Tonic.

Είναι περιττό να πούμε πόσο έχουν ακριβύνει τα συνταγογραφούμενα φάρμακα. Το 2015, οι δαπάνες για τα συνταγογραφούμενα φάρμακα στις ΗΠΑ ανήλθαν στα 457 δισ. δολάρια (428 δισ. ευρώ), σύμφωνα με το Υπουργείο Υγείας της χώρας, σημειώνοντας αύξηση της τάξης του 8% σε σχέση με το προηγούμενο έτος. Το πόσα χρήματα έβαλες από την τσέπη σου εξαρτάται από τα προβλήματα υγείας που έχεις και την ασφάλισή σου, όμως οι καταναλωτές έχουν νιώσει τη διαφορά για τα καλά.

Μια πρόσφατη έρευνα του περιοδικού Consumer Reports διαπίστωσε ότι το ένα τρίτο των ασθενών ανέφερε αύξηση στην τιμή των συνταγογραφούμενων φαρμάκων, με τους περισσότερους να πληρώνουν κατά μέσο όρο 39 δολάρια (36,5 ευρώ) για κάθε ανεφοδιασμό. Μεγάλο μέρος του προβλήματος οφείλεται στην απότομη άνοδο του κόστους των γενόσημων φαρμάκων. Όσο για τους ανθρώπους που είδαν τις τιμές των χαπιών τους να εκτοξεύονται, το 40% ξόδεψε λιγότερα χρήματα στη διασκέδαση και το 32% έκανε περικοπές στα ψώνια για το νοικοκυριό, για να τα βγάλει πέρα.

Δεδομένου, λοιπόν, ότι οι άνθρωποι γνωρίζουν ότι θα ξηλωθούν στο φαρμακείο, ίσως κάποιοι να μπουν στον πειρασμό να πάρουν κάποιο ληγμένο αντιβιοτικό ή να ξεθάψουν ένα παλιό κουτί με χάπια από το ντουλαπάκι με τα φάρμακα. Όμως, είναι καλή ιδέα;

«Για να μην τα πολυλογώ, αν πρόκειται για ταμπλέτα ή κάψουλα που χρησιμοποιείται για την αντιμετώπιση κάποιας ασθένειας που δεν είναι σοβαρή –όπου η ενδεχόμενη μειωμένη δραστικότητα του φαρμάκου δεν θα αποβεί μοιραία–, κατά πάσα πιθανότητα μπορείς να το πάρεις μέχρι και ένα-δυο χρόνια μετά την ημερομηνία λήξης», λέει ο C. Michael White, επικεφαλής του τμήματος φαρμακευτικής πρακτικής, στη Φαρμακευτική Σχόλη του Πανεπιστημίου του Κονέκτικατ.

«Οι εταιρείες πρέπει να διασφαλίζουν ότι τα φάρμακα που παρασκευάζουν διατηρούν την αποτελεσματικότητά τους τουλάχιστον κατά 90%, όταν φτάνει η ημερομηνία λήξης τους», λέει ο White. Παρ' όλα αυτά, δεν υπάρχουν κανόνες για το πόσο δραστική θα πρέπει να είναι η ουσία μετά από αυτό, επομένως το θέμα δεν έχει ερευνηθεί αρκετά.

VICE Video: Τα Χωριά Όπου Σταμάτησε ο Χρόνος

Ωστόσο, σε μια περιπτωσιολογική μελέτη του 2012, η οποία είναι σχεδόν αδύνατο να αναπαραχθεί, οι ερευνητές της Φαρμακευτικής Σχολής του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια στο Σαν Φρανσίσκο, κατάφεραν να βρουν ένα απόθεμα από συνηθισμένα φάρμακα τα οποία είχαν διατηρηθεί σε ιδανικές συνθήκες για χρόνια, στα ράφια ενός φαρμακείου. Όλα είχαν λήξει 28 με 40 χρόνια πριν από τη δοκιμή. Τα 12 από τα 14 φάρμακα που δοκιμάστηκαν, εξακολουθούσαν να είναι αποτελεσματικά κατά 90%, παρ' όλο που οι πιο πρόσφατες ημερομηνίες λήξης ήταν από τη χρυσή εποχή του ΠΑΣΟΚ στα 80s.

«Υπάρχουν σοβαροί λόγοι για να πιστέψουμε ότι πολλά φάρμακα εξακολουθούν να είναι δραστικά για αρκετά χρόνια μετά την ημερομηνία λήξης τους», λέει ο White, «όμως οι άνθρωποι πρέπει να διατηρούν και κάποιες πολύ σημαντικές επιφυλάξεις».

Φυσικά, πρέπει να πετάξεις οποιοδήποτε φάρμακο δείχνει περίεργο –οτιδήποτε αποχρωματισμένο, μουχλιασμένο ή κάποιο χάπι που διαλύεται εύκολα– λέει ο White. Επίσης, πρέπει να τηρείς αυστηρά τις ημερομηνίες λήξης των υγρών φαρμάκων: για οποιοδήποτε φάρμακο είναι ενέσιμο ή σε μορφή σταγόνων για τα μάτια, τόσο η δραστικότητα όσο και η αποστείρωση είναι πολύ σημαντικά. Κάποια φάρμακα μπορεί να μην είναι καθόλου αποτελεσματικά, αν ελαττωθεί έστω και λίγο η ισχύς τους. Σε αυτά συμπεριλαμβάνονται η επινεφρίνη, η θεοφυλλίνη, τα από του στόματος αντισυλληπτικά και τα φάρμακα για την επιληψία, τις καρδιακές παθήσεις και τον θυροειδή.

Τα αντιβιοτικά είναι επίσης περίπλοκα. «Θεραπεύοντας μια λοίμωξη με μια ουσία που δεν αγγίζει τα βέλτιστα επίπεδα απόδοσης, αποκτάς αντίσταση στα αντιβιοτικά», λέει ο Christopher Carrubba, γιατρός και διευθυντής εκπαίδευσης και ανάπτυξης στην Ιατρική Σχολή Tutors. Τα βακτήρια αναπτύσσουν αντοχή στην αντιβιοτική θεραπεία και αυτή τους η ικανότητα ενισχύεται ακόμη περισσότερο, όταν αντιμετωπίζονται με μια ασθενέστερη ουσία. Ουσιαστικά, τα βακτήρια θα χρησιμοποιήσουν το ληγμένο, ασθενές αντιβιοτικό, ώστε να εκπαιδευτούν και να δυναμώσουν. Για αυτόν τον λόγο, ο Carrubba συμβουλεύει να μην κρατάμε κάβα αντιβιοτικά για κοινές λοιμώξεις, όπως του ουροποιητικού για παράδειγμα, για την επόμενη φορά που θα αντιμετωπίσουμε πρόβλημα.

Όμως, δεν υπάρχει κάποιος κίνδυνος για την υγεία, αν πάρουμε ληγμένα φάρμακα, όπως λέει. «Δεν πρόκειται να έχεις κάποια παράξενη αντίδραση στο φάρμακο. Απλώς, δεν θα αποδώσει τα μέγιστα η ουσία».

Περισσότερα από το VICE

«H Ζωή Είναι Ωραία» Ακόμα κι Όταν Παλεύεις με τον Καρκίνο

H Ιστορία των Μοναχών που Καταδικάστηκαν για Επεισόδια με Μολότοφ

Η Ιστορία του Φοιτητή που Πέθανε Άδικα στην Εθνική Οδό και Σήμερα Έχει ένα Τούνελ με το Όνομά του