Σύντομα θα Συζητηθεί στην Ελλάδα για Πρώτη Φορά το Δικαίωμα στην Ευθανασία

UPDATE: 20/10/2017: Με νέα δηλωσή του, ο υπουργός Δικαιοσύνης, Σταύρος Κοντονής, είπε ότι δεν θα εισηγηθεί διαφορετική μεταχείρηση της ευθανασίας στο νέο σχέδιο ποινικού κώδικα που θα κατατεθεί στη βουλή, αν και θα γίνει συζήτηση για το εν λόγω θέμα. Συγκεκριμένα, δήλωσε: «Την ανθρωποκτονία με συναίνεση την αντιμετωπίζει η πολιτεία με ποινή φυλάκισης. Και είπα ότι αφού λάβω το σχέδιο του νέου ποινικού κώδικα, θα το μελετήσω. Σας ενημερώνω ότι και στον νέο ποινικό κώδικα παραμένει η ίδια ποινή. Ανεξάρτητα από τη συζήτηση που θα γίνει στη Βουλή, όσον αφορά την ποινική αντιμετώπιση της ανθρωποκτονίας κατ' απαίτηση, διαφορετική ποινική μεταχείριση δεν θα υπάρχει, τουλάχιστον από την μεριά μου δε θα εισηγηθώ κάτι διαφορετικό. Δεν πρόκειται να μετακινηθώ από την πρόταση της νομοπαρασκευαστικής επιτροπής η οποία αντιμετωπίζει την συγκεκριμένη πράξη ως ποινικά κολάσιμη, με ποινή φυλάκισης. Θα γίνει δημόσια συζήτηση, αλλά στις προθέσεις μας δεν είναι να εισηγηθούμε κάτι διαφορετικό από αυτό που ισχύει σήμερα».

«Έχω διαβάσει τι συμβαίνει στο τέλος της νόσου από την οποία πάσχω. Το μόνο πράγμα που μπορείς να κουνήσεις είναι οι κόρες των ματιών σου. Δεν θέλω να ζήσω αυτόν τον τρόμο και σίγουρα δεν θέλω να κάνω τα παιδιά μου να το περάσουν όλο αυτό». Τα λόγια ανήκουν στην Christina Symonds, μία Αμερικανίδα που προσβλήθηκε από Αμυοτροφική Πλάγια Σκλήρυνση (ALS). Πρόκειται για μία εκφυλιστική διαταραχή του νευρικού συστήματος που προκαλεί σταδιακή παράλυση, δυσκολία στην ομιλία, την κατάποση και την αναπνοή. Μέχρι σήμερα, τα αίτια της νόσου παραμένουν άγνωστα για το 90-95% των περιπτώσεων, ενώ για το υπόλοιπο μικρό ποσοστό ξέρουμε μόνο ότι αποτελεί θέμα κληρονομικότητας. Η νόσος είναι 100% θανατηφόρα. Ο ασθενής καταλήγει πάντα στην κλίνη, όπου τον περιμένει ένας αργός, δύσκολος και αναξιοπρεπής θάνατος.

Γνωρίζοντας ότι το τέλος της θα είναι αναπόφευκτο και βασανιστικό, η Christina Symonds είπε στην εκπομπή VICE on HBO ότι θα ήθελε να έχει το δικαίωμα στην ευθανασία, δηλαδή να βάλει τέλος στη ζωή της, με τη βοήθεια γιατρο, που συνταγογραφεί ή και χορηγεί έναν κατάλληλο συνδυασμό φαρμακευτικών ουσιών που προκαλεί τον θάνατο του ασθενή. Δεν ήθελε ο σύζυγος και τα παιδιά της να τη δουν παράλυτη.

H υπόθεση μοιάζει με την περίπτωση του δημοσιογράφου Αλέξανδρου Βέλιου, ο οποίος έπασχε από την επάρατη νόσο. Με την υγεία του να έχει επιδεινωθεί σημαντικά, ο ίδιος αποφάσισε να πεθάνει ήρεμα μια Κυριακή, στο σπίτι του, στην Αθήνα, τον Σεπτέμβριο του 2016. Δεν ήθελε να δεχθεί υποβοήθηση. Η αποβίωσή του στα 63 του χρόνια με «μη υποβοηθούμενη ευθανασία» ήταν ο δικός του αξιοπρεπής θάνατος.

Τους τελευταίους μήνες της ζωής του, ο Βέλιος επιδόθηκε σε μια καμπάνια για τη νομιμοποίηση της ευθανασίας, για ασθενείς που βρίσκονται σε τελικό στάδιο ανίατης ασθένειας. Συνέταξε μία επιστολή που διανεμήθηκε στον Τύπο. Ανέφερε:

«Η τελευταία μου νοσηλεία στο νοσοκομείο πιστοποίησε τη ραγδαία επιδείνωση της υγείας μου. Είναι, πλέον, θέμα λίγων εβδομάδων. Αναστοχαζόμενος την εμπειρία των πρόσφατων μηνών και μπροστά στο φάσμα της περαιτέρω σωματικής και πνευματικής φθοράς μου, αποφάσισα απόψε να δώσω μόνος μου, ενώπιος ενωπίω με τον εαυτό μου, το τέλος που μου ταιριάζει. Να φύγω εν ειρήνη και εν συνειδήσει. Έζησα με αξιοπρέπεια. Με αξιοπρέπεια επέλεξα να πεθάνω. Αποχαιρετώ με αγάπη όλους εκείνους που δεν πρόλαβαν να με αποχαιρετίσουν, και ζητώ κατανόηση από τους δικούς μου ανθρώπους, στους οποίους δεν έδωσα την ευκαιρία να μου κλείσουν τα μάτια. Έζησα δημιουργικά και, εν πολλοίς, ασυμβίβαστα. Φεύγω πλήρης».

Σήμερα, το ζήτημα της ευθανασίας επανέρχεται στον δημόσιο διάλογο, καθώς ο Υπουργός Δικαιοσύνης, Σταύρος Κοντονής, είπε ότι το θέμα της δημιουργίας θεσμικού πλαισίου για την ευθανασία θα συζητηθεί ενόψει του νέου Ποινικού Κώδικα.

Η καθιέρωση της ευθανασίας ως δικαίωμα έχει προκαλέσει κατά καιρούς αντιδράσεις. Το νομικό σύστημα σε Ευρώπη και ΗΠΑ κατοχυρώνει το δικαίωμα στη ζωή και την προστασία του από οποιαδήποτε προσβολή, ωστόσο κατά κανόνα δεν αναγνωρίζει το δικαίωμα του πολίτη στην αυτοκτονία, στο να βάλει τέλος στη ζωή του όποτε και όπως θέλει. Το ελληνικό νομικό σύστημα δεν επιτρέπει την αυτοκτονία, ούτε την απόπειρα αυτής, ωστόσο δεν προβλέπει σχετική ποινή, δείχνοντας συμπάθεια προς ένα πρόσωπο που δεν θέλει τη ζωή του και προσπαθεί να βάλει τέλος σε αυτήν.

Η ευθανασία στην Ελλάδα απαγορεύεται ρητά από το άρθρο 303 του Ποινικού Κώδικα, το οποίο ωστόσο αναγνωρίζει κάποιο ελαφρυντικό, υπό προϋποθέσεις. Συγκεκριμένα, το άρθρο προβλέπει ότι «όποιος αποφάσισε και εκτέλεσε ανθρωποκτονία, ύστερα από σπουδαία και επίμονη απαίτηση του θύματος και από οίκτο για αυτόν που έπασχε από ανίατη ασθένεια, τιμωρείται με φυλάκιση». Με άλλα λόγια, το ελαφρυντικό ισχύει -και λαμβάνεται υπόψη στην επιμέτρηση της ποινής-, υπό την προϋπόθεση ότι το θύμα, πάσχοντας από ανίατη ασθένεια, απαίτησε επίμονα να τελεστεί η ανθρωποκτονία σε βάρος του και ο δράστης έδρασε από οίκτο. Παρόλα αυτά, όποιος συνδράμει στην ευθανασία ανθρώπου που πάσχει από ανίατη ασθένεια θεωρείται εγκληματίας και τιμωρείται αναλόγως.

[VICE Video] Οι Οργανώσεις που Θέλουν να «Θεραπεύσουν» τους Γκέι

Παρακολουθήστε όλα τα βίντεo του VICE, μέσω της νέας σελίδας VICE Video Greece στο Facebook.

Το δικαίωμα στην ευθανασία δεν αντιμετωπίζεται συντηρητικά μόνο στην Ελλάδα. Η Ολλανδία έγινε το πρώτο κράτος παγκοσμίως που την κατοχύρωσε ως δικαίωμα, μόλις το 2002. Ακολούθησε ο Καναδάς και πολιτείες των ΗΠΑ όπου κατά κανόνα κυριαρχούν οι Δημοκρατικοί, καθώς οι Ρεπουμπλικάνοι απορρίπτουν την ευθανασία, συνεπείς με τη συντηρητική τους στάση απέναντι στην έκτρωση και οποιαδήποτε μορφή περιορισμού της ζωής.

Παρά τις συντηρητικές αντιδράσεις, το δικαίωμα στην ευθανασία αποτελεί δικαίωμα σε έναν αξιοπρεπή θάνατο. Κανένα κράτος δεν έχει δικαίωμα να επιβάλλει στους ανίατα ασθενείς πολίτες του να βιώνουν την ψυχοφθόρα διαδικασία ενός αργού και βασανιστικού θανάτου, που δοκιμάζει ψυχικά τους ίδιους και τα προσφιλή τους πρόσωπα. Αντίθετα, με τη συνδρομή της ιατρικής επιστήμης και την αγάπη του οικογενειακού περιβάλλοντος, οι ανίατα ασθενείς θα πρέπει να μπορούν να αποφασίζουν πότε δεν μπορούν πλέον να συνεχίζουν έναν βίο αβίωτο.

Ακολουθήστε τον Θοδωρή Χονδρόγιαννο στο Facebook, στο Twitter και στο Instagram.

Περισσότερα από το VICE

«Έχεις Πολύ Ωραίο Στήθος» - Πέρασα Έναν Μήνα Λέγοντας σε Όλους Μόνο την Αλήθεια

Όσα Έζησα στην Αίθουσα 100Α, στην Πολύωρη Δίκη της Ηριάννας και του Περικλή

Κόφτες, Παπάκια και Σκόνη: Μια Συνηθισμένη Μέρα στην Κατάληψη του ΕΠΑΛ Τυρνάβου