Επιθέσεις Σκύλων, Θάνατοι από Υποθερμία και Άλλες Άγνωστες Μαρτυρίες Βίας Κατά Ανήλικων Προσφύγων

Άγνωστες μαρτυρίες για περιστατικά ωμής βίας σε βάρος κυρίως ανήλικων μεταναστών και προσφύγων, κατα μήκος της λεγόμενης «Βαλκανικής Διαδρομής», φέρνει στο φως έκθεση του σερβικού τμήματος των Γιατρών Χωρίς Σύνορα (ΓΧΣ). Το άτυπο πέρασμα για ένα εκατομμύριο ανθρώπους, από τον λασπότοπο της Ειδομένης έως την Κεντρική Ευρώπη, έκλεισε τυπικά μετά την υπογραφή της συμφωνίας Ευρωπαϊκής Ένωσης-Τουρκίας για το προσφυγικό, τον Μάρτιο του 2016. Τον ενάμιση χρόνο που ακολούθησε έως σήμερα, χιλιάδες ακόμη προσπάθησαν να διασχίσουν την ίδια «Βαλκανική Διαδρομή», κατά μήκος της οποίας, στο μεταξύ, είχαν χτιστεί συρμάτινοι φράχτες, περιπολούσαν αστυνομικοί σκύλοι και δρούσαν πολιτοφυλακές ακροδεξιών ομάδων. Όπως αποκαλύπτεται, πρόσφυγες και μετανάστες πέφτουν θύματα άγριας βίας, σε κλιμακωτά περιστατικά με δράστες όχι διακινητές, αλλά αστυνομικούς και συνοριοφύλακες γειτονικών κρατών.

Στις συζητήσεις και τις συνομιλίες στο Viber, οι νεαροί πρόσφυγες αποκαλούν τα περάσματα ως «παιχνίδια». Όσοι είναι αναγκασμένοι να «παίξουν», γνωρίζουν ότι θα χρειαστεί να επιβιώσουν από μια σειρά βίαιων επεισοδίων ή να υποστούν κακοποίηση. «Σε κάθε πέρασμα, οι αιτούντες άσυλο και οι ευάλωτοι μετανάστες, υπομένουν βίαιες επαναπροωθήσεις, πέφτουν θύματα ληστειών και επιθέσεων, ταπεινώνονται, δέχονται ακόμη και επιθέσεις από σκύλους», αναφέρεται στην έκθεση που συντάχθηκε στο Βελιγράδι.

Το πιο εντυπωσιακό είναι ότι μόλις το 8% των καταγεγραμμένων περιστατικών βίας οφείλεται σε διακινητές. Αντίθετα, το 76% των ανήλικων που περιέθαλψαν οι ΓΧΣ κατονόμασαν ως δράστες αστυνομικούς, συνοριοφύλακες και στρατιώτες: 48% στη Βουλγαρία, 27% στην Ουγγαρία και 13% στην Κροατία. Το πρώτο εξάμηνο του 2017, διαβάζουμε στην έκθεση, η πλειοψηφία των ανηλίκων που εξετάστηκαν (71 άτομα) είχαν εμφανή σημάδια βίας, όπως κοψίματα με ξυράφια και μαχαίρια, σημάδια από χτυπήματα, κι επίσης συμπτώματα από στέρηση φαγητού και νερού, έως και απώλεια βασικών αισθήσεων λόγω κράτησης σε απομόνωση. Το νεότερο σε ηλικία θύμα ήταν μόλις 12 ετών.

«Έφυγα από το Αφγανιστάν και ταξίδεψα για τρεις μήνες, ώστε να φθάσω στην Ευρώπη. Στη Βουλγαρία έμεινα μαζί με άλλους σε καμπ. Ήρθαμε σε επαφή με έναν διακινητή, που υποσχέθηκε να μας μεταφέρει στην Αυστρία. Όμως, με απήγαγε και με κράτησε για οκτώ μέρες σε ένα σκοτεινό δωμάτιο στη Σόφια, ζητώντας χρήματα από τον πατέρα μου για να με απελευθερώσει. Κατάφερα να αποδράσω, δεν ξέρω πόσοι άλλοι έμειναν εκεί», κατέθεσε 16χρονος από το Αφγανιστάν.

Το 48% των ανηλίκων που εξετάστηκαν από γιατρούς των ΓΧΣ και βρέθηκαν με σωματικές βλάβες, τις είχαν υποστεί στη Βουλγαρία. Όσοι πέρασαν από τη Βουλγαρία στη Σερβία, δεν ανέφεραν κακοποίηση μόνο στα σύνορα, αλλά επίσης σε καμπ, αστυνομικά τμήματα και κέντρα κράτησης. Τον Νοέμβριο του 2016, στο καμπ Harmanli στην ανατολική Βουλγαρία, αστυνομικοί έθεσαν τους πρόσφυγες σε καραντίνα, εξαιτίας αυξημένων κρουσμάτων ψώρας, και τους κλείδωσαν στον χώρο. Ξέσπασαν επεισόδια, επενέβη η βουλγάρικη αστυνομία και πολλοί τραυματίστηκαν σοβαρά, ανάμεσά τους ένα αγόρι, που υπέστη κάταγμα στο κρανίο. «Είδα με τα μάτια μου τα ΜΑΤ να χτυπούν ανθρώπους και να ανοίγουν τα κεφάλια τους. Πολλοί ήταν νέοι και έφηβοι και τα πρόσωπά τους ήταν καλυμμένα με αίμα. Στην αρχή έριξαν δακρυγόνα και μετά εισέβαλαν στο δωμάτιό μας, χτυπώντας με τα γκλοπ», είπε στους ΓΧΣ ένας 30χρονος από το Αφγανιστάν.

Τα χειρότερα περιστατικά βίας καταγράφηκαν στα σύνορα της Ουγγαρίας. Υπήρξαν 44 έρευνες σε βάρος Ούγγρων αστυνομικών για κατάχρηση βίας, όμως μόνο δύο άτομα καταδικάστηκαν. Το πρώτο εξάμηνο του 2017, οι ΓΧΣ κατέγραψαν 62 περιστατικά βίας σε άτομα που επέστρεψαν από τα σύνορα Σερβίας-Ουγγαρίας. Ανώνυμος πρόσφυγας καταθέτει: «Λίγη ώρα αφότου είχαμε περάσει στο ουγγρικό έδαφος, μας εντόπισαν. Ήταν έξι ή επτά αστυνομικοί, με πέντε καφέ σκύλους- οι τρεις φορούσαν φίμωτρο. Ένας σκύλος άρπαξε τον φίλο μου από το χέρι και του έκανε τρύπες στις δύο πλευρές του καρπού. Εγώ δέχτηκα ένα χτύπημα από γόνατο στο πρόσωπο, εδώ στο μάτι, και λιποθύμησα για λίγα λεπτά. Όταν συνήλθα, είδα ότι οι αστυνομικοί είχαν δέσει με πλαστικές χειροπέδες τους υπόλοιπους και τους είχαν βάλει σε μια γραμμή. Χωρίς να μπορούμε να αντιδράσουμε, μας χτύπησαν στα χέρια και τα πόδια. Ακόμη πονάω στο δεξί πόδι».

Μετά την ανέγερση ενός δεύτερου συνοριακού φράκτη, διαβάζουμε στην έκθεση, που έχει ηλεκτροφόρα καλώδια, η Ουγγαρία έχει ουσιαστικά νομιμοποιήσει τα επιβλαβή φυσικά εμπόδια στα σύνορα της ΕΕ. «Τέτοια μέτρα νομιμοποιούν ομάδες περιφρούρησης, όπως οι "Κυνηγοί των Συνόρων", οι οποίοι αποτελούν επίσημο τμήμα της συνοριοφυλακής της Ουγγαρίας, απασχολούνται από το κράτος και προβάλλουν ανοιχτά τον ξενοφοβικό λόγο και τη βία κατά των προσφύγων», αναφέρεται στην έκθεση.

Πρόσφυγας, 30 ετών από το Αφγανιστάν, περιγράφει: «Φτάσαμε κοντά στο σημείο Horgos (σσ: σύνορα Σερβίας-Ουγγαρίας), όπου μας διέταξαν να βγάλουμε τα ρούχα μας. Είχε πολύ κρύο και τρέμαμε. Μας διέταξαν να μπούμε σε μια γραμμή, κρατώντας τα χέρια μας στον αέρα. Όσοι δεν άντεχαν, δέχονταν χτυπήματα στα πλευρά. Μας ανάγκασαν να κρατήσουμε τα μάτια ανοιχτά, ψεκάζοντάς τα με σπρέι, ενώ τα σκυλιά βρίσκονταν δίπλα μας».

Το πρώτο εξάμηνο του 2017, οι ΓΧΣ κατέγραψαν στη Σερβία 24 περιστατικά ωμής βίας σε βάρος μεταναστών, εκ των οποίων τα 18 τον Μάιο και τον Ιούνιο. Υπήρχαν χτυπήματα από γκλοπ αστυνομικών, τραύματα από κλωτσιές και μπουνιές, ενώ αναφέρθηκαν περιστατικά αρπαγής χρημάτων, ληστειών και καταστροφών προσωπικών αντικειμένων, κυρίως κινητών τηλεφώνων.

Πρόσφυγας, 24 ετών, από το Αφγανιστάν, καταθέτει: «Είμαι φοιτητής και δύο χρόνια της ζωής μου έχουν σπαταληθεί εδώ (σσ: στα σύνορα με την Κροατία). Έχω χτυπηθεί πολύ. Γιατί συμβαίνει αυτή η σκληρότητα; Είμαστε άνθρωποι, όχι ζώα, δεν είμαστε σκυλιά. Τα σκυλιά κοιμούνται στα σκουπίδια, το ίδιο κι εμείς. Την τελευταία φορά που χτυπήθηκα από την αστυνομία, είπα σε έναν από αυτούς να πάρει το όπλο του και να με σκοτώσει. Απλώς, να δώσει τέλος στη ζωή μου».

Ένας 15χρονος από το Αφγανιστάν, λέει: «Με συνέλαβε η κροατική αστυνομία, κοντά στα σύνορα με τη Σλοβενία. Με χτύπησαν για ώρα και μετά με ξεγύμνωσαν - έκανε πολύ κρύο. Με έβαλαν σε ένα αυτοκίνητο και με οδήγησαν πίσω στη Σερβία. Τα ρούχα που φοράω μού τα έδωσαν στη Σερβία».

Εκτός από τη βία και την κακοποίηση, στη Βαλκανική Διαδρομή, υπάρχουν επίσης νεκροί πρόσφυγες και μετανάστες. Στην έκθεση των ΓΧΣ αναφέρεται ότι το πρώτο εξάμηνο του 2017, συνολικά 78 αιτούντες άσυλο και άλλοι μετανάστες πέθαναν στη διαδρομή από τις τουρκικές ακτές έως τα σύνορα της Σερβίας, της Κροατίας και της Ουγγαρίας. Οι περισσότεροι θάνατοι οφείλονταν σε πνιγμό (38) και τροχαία ατυχήματα (12), ενώ άλλοι επτά άτομα πέθαναν από υποθερμία και τέσσερις φέρεται να αυτοκτόνησαν. «Πέραν από αυτές τις 78 τρομακτικές ιστορίες, είναι άγνωστο πόσοι άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους διασχίζοντας τα Βαλκάνια. Στα τέλη Ιουνίου του 2017, για παράδειγμα, στην παραμεθόρια περιοχή Sid στη Σερβία, δύο Αφγανοί έφηβοι, ηλικίας 12 και 15 ετών, έχασαν τη ζωή τους πηδώντας από ένα φορτηγό, όταν συνειδητοποίησαν ότι προχωρούσε προς την αντίθετη κατεύθυνση, αντί για τα σύνορα της Κροατίας», σημειώνουν οι ΓΧΣ.

Στην ίδια έκθεση αποκαλύπτονται, τέλος, οι επαναπροωθήσεις ανθρώπων από χώρα σε χώρα. «Άνθρωποι κάνουν ένα βήμα μπροστά και δύο βήματα πίσω, σαν το παιχνίδι "φιδάκι", με σκάλες και "επιστροφή στην αφετηρία"», αναφέρεται. Από τον Ιανουάριο έως τον Ιούνιο του 2017, η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (UNHCR), σε συνεργασία με άλλους οργανισμούς, κατέγραψε 1.800 επαναπροωθήσεις από την Ουγγαρία στη Σερβία. Ομοίως, παρατηρήθηκαν 1.100 παράνομες επαναπροωθήσεις από την Κροατία στη Σερβία. Οι παραπάνω αριθμοί αφορούν εκτιμήσεις, διότι δεν είναι σαφές πόσοι άνθρωποι ζουν σήμερα κυνηγημένοι στα Βαλκάνια, εγκλωβισμένοι σε καμπ ή περνώντας σύνορα και ουδέτερες ζώνες.

Περισσότερα από το VICE

Βασίλη Τσιάρτα, Καλύτερα να Κλωτσάς Παρά να Ποστάρεις

Πορτρέτα Ανθρώπων από τα '90s που Πολέμησαν το AIDS

Αυτή Είναι η πιο Ωραία Πολυκατοικία της Αθήνας - με Διαφορά