Η Maya Angelou, αυτοβιογράφος, ποιήτρια και ακτιβίστρια, ήταν μια εμβληματική φιγούρα. Το πρώτο της βιβλίο, Ξέρω Γιατί Κελαηδάει το Πουλί στο Κλουβί (εκδ. Πατάκη), μιλούσε για τα παιδικά της χρόνια στο επαρχιακό Αρκάνσας την εποχή του φυλετικού διαχωρισμού και ήταν ένα από τα πρώτα βιβλία που μιλούσε ανοιχτά για τη σεξουαλική κακοποίηση σε παιδική ηλικία: την είχε βιάσει ο πατριός της στην ηλικία των εννέα ετών και μετά τη δολοφονία του από τους θείους της, σταμάτησε να μιλάει για χρόνια. Μετά από αυτό, ακολούθησαν πέντε ακόμη απομνημονεύματα.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Από το 1999 δίδασκε στο Πανεπιστήμιο Wake Forest στο Ουίνστον-Σάλεμ της Βόρειας Καρολίνα, όπου κατέλαβε την πρώτη επ’ αόριστον έδρα «Reynolds» ως Καθηγήτρια Αμερικανικών Σπουδών. Το 1993, απήγγειλε το ποίημα της «Στον Παλμό του Πρωινού» κατά την ορκωμοσία του Bill Clinton, όντας η πρώτη ποιήτρια που έκανε απαγγελία σε τελετή ορκωμοσίας Προέδρου, μετά τον Robert Frost στην ορκωμοσία του John F. Kennedy, το 1961. Στην ηλικία των 84, είχε μιλήσει στην Allegra Huston, για το GARAGE No. 3.
Garage: Αν έπρεπε να περιγράψεις το ταξίδι της ζωής σου, τι θα έλεγες;
Maya Angelou: Ευτυχώς έχω έναν προορισμό. Υπάρχουν πολλές στάσεις και ξεκινήματα. Ο προορισμός είναι να είμαι καλός άνθρωπος. Αυτό θέλω να είμαι και το δουλεύω – θέλω να είμαι ένας ευγενικός, ειλικρινής, δίκαιος και γενναιόδωρος άνθρωπος.Είχα την τύχη να είμαι εγγονή μιας εξαιρετικής γυναίκας –της μητέρας του πατέρα μου– η οποία μου έμαθε να μην κλαψουρίζω, να μην παραπονιέμαι και αν δεν μου αρέσει κάτι, να κάνω ό,τι μπορώ για να το αλλάξω και αν δεν μπορώ να το αλλάξω, να αλλάξω τον τρόπο που σκέφτομαι για αυτό. Έλεγε, «ποτέ να μην παραπονιέσαι, επειδή υπάρχουν άνθρωποι που κοιμήθηκαν την ίδια ώρα με εσένα χθες το βράδυ, φτωχοί και πλούσιοι, άσπροι και μαύροι, όμως δεν ξύπνησαν ποτέ. Θα έδιναν τα πάντα μόνο για πέντε λεπτά από αυτό για το οποίο παραπονιέσαι». Έλεγε ότι τα κρεβάτια τους έχουν γίνει το φέρετρό τους και οι κουβέρτες τους τα σάβανά τους.
Maya Angelou: Ευτυχώς έχω έναν προορισμό. Υπάρχουν πολλές στάσεις και ξεκινήματα. Ο προορισμός είναι να είμαι καλός άνθρωπος. Αυτό θέλω να είμαι και το δουλεύω – θέλω να είμαι ένας ευγενικός, ειλικρινής, δίκαιος και γενναιόδωρος άνθρωπος.Είχα την τύχη να είμαι εγγονή μιας εξαιρετικής γυναίκας –της μητέρας του πατέρα μου– η οποία μου έμαθε να μην κλαψουρίζω, να μην παραπονιέμαι και αν δεν μου αρέσει κάτι, να κάνω ό,τι μπορώ για να το αλλάξω και αν δεν μπορώ να το αλλάξω, να αλλάξω τον τρόπο που σκέφτομαι για αυτό. Έλεγε, «ποτέ να μην παραπονιέσαι, επειδή υπάρχουν άνθρωποι που κοιμήθηκαν την ίδια ώρα με εσένα χθες το βράδυ, φτωχοί και πλούσιοι, άσπροι και μαύροι, όμως δεν ξύπνησαν ποτέ. Θα έδιναν τα πάντα μόνο για πέντε λεπτά από αυτό για το οποίο παραπονιέσαι». Έλεγε ότι τα κρεβάτια τους έχουν γίνει το φέρετρό τους και οι κουβέρτες τους τα σάβανά τους.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Πιστεύεις ότι κατάφερες να αλλάξεις τα πράγματα;
Είσαι εδώ για να μου μιλήσεις, επομένως κάποια επιρροή πρέπει να είχα. Αυτό ακριβώς κάνω και αυτήν τη στιγμή. Προσπαθώ να είμαι καλός άνθρωπος και αυτό επηρεάζει κάποιους ανθρώπους.
Απολύτως. Είναι χαζό να λες σε κάποιον κάτι, αν δεν το πιστεύεις τόσο, ώστε να το εφαρμόζεις και ο ίδιος.Τι πιστεύεις ότι έμαθες, έχοντας βρεθεί και στις δυο πλευρές του κινήματος για τα πολιτικά δικαιώματα, τόσο με τον Martin Luther King όσο και με τον Malcolm X;
Το πάθος. Μου το έμαθαν και οι δυο τους. Έχω μάθει και ακόμη μαθαίνω την αξία του χιούμορ – είναι πολύ σημαντική. Ακόμη μαθαίνω και εξελίσσομαι, είμαι ακόμη ζωντανή.
Είσαι εδώ για να μου μιλήσεις, επομένως κάποια επιρροή πρέπει να είχα. Αυτό ακριβώς κάνω και αυτήν τη στιγμή. Προσπαθώ να είμαι καλός άνθρωπος και αυτό επηρεάζει κάποιους ανθρώπους.
Πιστεύεις ότι τα καλύτερα μαθήματα παίρνονται με παραδείγματα;Στα 17, απλώς αποφάσισα να φύγω από το σπίτι της μητέρας μου. Δεν μου έδωσε τίποτα, μιας και δεν δεχόμουν τίποτα, όμως ενίσχυσε την αυτοπεποίθησή μου και ήταν πολύ περήφανη που ήμουν ανεξάρτητη.
Απολύτως. Είναι χαζό να λες σε κάποιον κάτι, αν δεν το πιστεύεις τόσο, ώστε να το εφαρμόζεις και ο ίδιος.Τι πιστεύεις ότι έμαθες, έχοντας βρεθεί και στις δυο πλευρές του κινήματος για τα πολιτικά δικαιώματα, τόσο με τον Martin Luther King όσο και με τον Malcolm X;
Το πάθος. Μου το έμαθαν και οι δυο τους. Έχω μάθει και ακόμη μαθαίνω την αξία του χιούμορ – είναι πολύ σημαντική. Ακόμη μαθαίνω και εξελίσσομαι, είμαι ακόμη ζωντανή.
Τι πιστεύεις ότι σου έχουν δώσει τα χρόνια;
Μια αίσθηση ότι μπορώ να τα αναπολήσω και να δω τι λειτούργησε και τι όχι στο παρελθόν.Τι δεν λειτούργησε;
Δεν μπορώ να το πω τώρα, χρειάζεται ένα ολόκληρο βιβλίο. Αυτό που λειτούργησε, είναι το πάθος και η ειλικρινής ανάλυση των φιλοδοξιών κάποιου. Τι θέλεις πραγματικά να κάνεις; Τι θέλεις πραγματικά να πετύχεις; Καν’ το και μετά θα καταλήξεις σε μια συμφωνία. Πολύ πιθανό να καταφέρεις να πετύχεις κάτι.
Μια αίσθηση ότι μπορώ να τα αναπολήσω και να δω τι λειτούργησε και τι όχι στο παρελθόν.Τι δεν λειτούργησε;
Δεν μπορώ να το πω τώρα, χρειάζεται ένα ολόκληρο βιβλίο. Αυτό που λειτούργησε, είναι το πάθος και η ειλικρινής ανάλυση των φιλοδοξιών κάποιου. Τι θέλεις πραγματικά να κάνεις; Τι θέλεις πραγματικά να πετύχεις; Καν’ το και μετά θα καταλήξεις σε μια συμφωνία. Πολύ πιθανό να καταφέρεις να πετύχεις κάτι.
Αυτός είναι ο λόγος που έγραψα αυτό το βιβλίο – για να ενθαρρύνω τους γονείς γενικότερα και ειδικά τις μητέρες να αγαπάνε τα παιδιά τους και όχι να είναι ερωτευμένοι μαζί τους.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Για ποιο πράγμα θα ήθελες να σε θυμούνται περισσότερο; Έχεις κάνει τόσα πολλά και διαφορετικά πράγματα, ως συγγραφέας και ως ακτιβίστρια.
Αν σκεφτόμουν τον θάνατο, μπορεί να μπορούσα να σου δώσω μια απάντηση, όμως δεν σκέφτομαι τον θάνατο αυτήν τη στιγμή.Ποιοι είναι, λοιπόν, οι στόχοι σου για τα επόμενα 10-20 χρόνια;
Ελπίζω να συνεχίσω να γράφω και θέλω να γράφω καλά. Θα συνεχίσω να γράφω λίγη μουσική, μερικά τραγούδια, λίγη ποίηση και να δίνω διαλέξεις. Θα κυκλοφορήσει το νέο μου βιβλίο σε έξι μήνες, με τίτλο, Me, Mom and ME (εκδ. Virago). Είναι για τη μητέρα μου και τον αντίκτυπο που είχε στη ζωή μου.Αυτό είναι μία από τις ερωτήσεις που ήθελα να σου κάνω.
Μου έδωσε τόσα και μου έδειξε τι θα πει πάθος. Την αγαπώ πολύ. Έχει πεθάνει εδώ και πολλά χρόνια, όμως είναι ακόμη ζωντανή μέσα μου.Πώς πιστεύεις ότι σε άλλαξε το γεγονός ότι απέκτησες παιδί σε τόσο μικρή ηλικία – ή μήπως δεν σε άλλαξε;
Με ανάγκασε να εκπαιδεύσω τον εαυτό μου, για να μπορέσω να εκπαιδεύσω και τον γιο μου και να τον ενθαρρύνω να εκπαιδεύσει τον εαυτό του. Εξαιτίας αυτού, έμαθα πράγματα που μάλλον δεν θα είχα μάθει ποτέ. Είναι ό,τι καλύτερο μου συνέβη.Έκανες παιδί πολύ νέα και μετά έφυγες από το σπίτι. Τα περισσότερα κορίτσια με μωρό θα έμεναν σπίτι, για να τα βοηθήσει η μητέρα τους.
Δέχομαι πάντα με χαρά την καλοσύνη, ακόμη και την ελεημοσύνη, όμως δεν ήθελα να με υποτιμούν και να θεωρούν ότι είμαι αδύναμη. Έτσι, στα 17, απλώς αποφάσισα να φύγω από το σπίτι της μητέρας μου. Δεν μου έδωσε τίποτα, μιας και δεν δεχόμουν τίποτα, όμως ενίσχυσε την αυτοπεποίθησή μου και ήταν πολύ περήφανη που ήμουν ανεξάρτητη.
Αν σκεφτόμουν τον θάνατο, μπορεί να μπορούσα να σου δώσω μια απάντηση, όμως δεν σκέφτομαι τον θάνατο αυτήν τη στιγμή.Ποιοι είναι, λοιπόν, οι στόχοι σου για τα επόμενα 10-20 χρόνια;
Ελπίζω να συνεχίσω να γράφω και θέλω να γράφω καλά. Θα συνεχίσω να γράφω λίγη μουσική, μερικά τραγούδια, λίγη ποίηση και να δίνω διαλέξεις. Θα κυκλοφορήσει το νέο μου βιβλίο σε έξι μήνες, με τίτλο, Me, Mom and ME (εκδ. Virago). Είναι για τη μητέρα μου και τον αντίκτυπο που είχε στη ζωή μου.Αυτό είναι μία από τις ερωτήσεις που ήθελα να σου κάνω.
Μου έδωσε τόσα και μου έδειξε τι θα πει πάθος. Την αγαπώ πολύ. Έχει πεθάνει εδώ και πολλά χρόνια, όμως είναι ακόμη ζωντανή μέσα μου.Πώς πιστεύεις ότι σε άλλαξε το γεγονός ότι απέκτησες παιδί σε τόσο μικρή ηλικία – ή μήπως δεν σε άλλαξε;
Με ανάγκασε να εκπαιδεύσω τον εαυτό μου, για να μπορέσω να εκπαιδεύσω και τον γιο μου και να τον ενθαρρύνω να εκπαιδεύσει τον εαυτό του. Εξαιτίας αυτού, έμαθα πράγματα που μάλλον δεν θα είχα μάθει ποτέ. Είναι ό,τι καλύτερο μου συνέβη.Έκανες παιδί πολύ νέα και μετά έφυγες από το σπίτι. Τα περισσότερα κορίτσια με μωρό θα έμεναν σπίτι, για να τα βοηθήσει η μητέρα τους.
Δέχομαι πάντα με χαρά την καλοσύνη, ακόμη και την ελεημοσύνη, όμως δεν ήθελα να με υποτιμούν και να θεωρούν ότι είμαι αδύναμη. Έτσι, στα 17, απλώς αποφάσισα να φύγω από το σπίτι της μητέρας μου. Δεν μου έδωσε τίποτα, μιας και δεν δεχόμουν τίποτα, όμως ενίσχυσε την αυτοπεποίθησή μου και ήταν πολύ περήφανη που ήμουν ανεξάρτητη.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
VICE Video: Συναντήσαμε μία από τις πιο Σπουδαίες Ελληνίδες Ποιήτριες
Υποθέτω ότι η στήριξή της θα πρέπει να σε διαμόρφωσε σε μεγάλο βαθμό.
Αυτός είναι ο λόγος που έγραψα αυτό το βιβλίο – για να ενθαρρύνω τους γονείς γενικότερα και ειδικά τις μητέρες να αγαπάνε τα παιδιά τους και όχι να είναι ερωτευμένοι μαζί τους. Αν είσαι ερωτευμένος με τα παιδιά σου, προσπαθείς να τα κάνεις μικρά αντίγραφα του εαυτού σου και αυτό είναι φρικτό. Τους παίρνεις τη ζωή.Ποια πιστεύεις ότι είναι η πηγή της δύναμής σου – ποια είναι η πηγή της δύναμης μιας γυναίκας σε έναν κόσμο που δεν είναι και τόσο φιλόξενος για εκείνη;
Νομίζω ότι πρέπει να ψάξεις στον εαυτό σου, για να βρεις τη δύναμή σου. Βοηθάει αν έχεις μια δυνατή μητέρα, μια δυνατή γιαγιά και έναν αδερφό. Ο αδερφός μου ήταν ό,τι πιο κοντά δημιούργησε ποτέ η οικογένειά μου σε ιδιοφυΐα και με αγαπούσε. Αν και ο κόσμος με φώναζε «χαζή», επειδή δεν μιλούσα για χρόνια, ο αδερφός μου, μου έλεγε, «Είσαι πιο έξυπνη από όλους εδώ, οπότε μην ανησυχείς για αυτό. Είσαι πιο έξυπνη από όλους, εκτός από εμένα». Ήταν όντως έξυπνος. Εγώ πάντα έπρεπε να βάζω τα δυνατά μου, όμως ο αδερφός μου φαίνεται να μάθαινε σχεδόν μέσω της ώσμωσης. Λες και η απάντηση ήταν στον αέρα και με το που άκουγε μια ερώτηση, ήξερε την απάντηση. Όταν κάποιος περιμένει τόσα από εσένα, είναι υπέροχο.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Όμως τι γίνεται με μια γυναίκα που δεν έχει δυνατή μητέρα ή καθόλου μητέρα;
Θα πρέπει να στραφείς στον εαυτό σου. Δεν έχεις επιλογή. Να συνειδητοποιήσεις ότι δεν είναι η ζωή του αδερφού σου, δεν είναι η ζωή του ξαδέρφου σου, είναι η ζωή σου. Έχεις μια ευκαιρία να είσαι ο εαυτός σου και κανείς άλλος δεν μπορεί να γίνει εσύ, εκτός από εσένα. Επομένως, να προσπαθείς να γίνεις ένας άνθρωπος που σου αρέσει.Τι αγαπάς περισσότερο στη ζωή;
Έχω συνεχώς μια στάση ευγνωμοσύνης. Η αγένεια, η σκληρότητα, η βαρβαρότητα και όλες αυτές οι χυδαιότητες με θλίβουν. Όμως η ζωή, είναι τόσο γεμάτη, έχω τόσα πολλά και είμαι ευγνώμων.Μέσα από τα βιβλία σου έχω σχηματίσει την εντύπωση ότι σου αρέσει να εκπλήσσεσαι.
Δεν χρειάζεται να είσαι τόσο υπεράνω και να νομίζεις ότι έχεις όλες τις απαντήσεις – αυτό είναι βαρετό.Ποια είναι η αγαπημένη σου μέρα;
Η σημερινή. Δεν την είχα δει ποτέ ξανά και να ’μαι τώρα εδώ.To άρθρο δημοσιεύτηκε αρχικά στο Garage.
Περισσότερα από το VICEΟ Στηβ Γιατζόγλου Δεν θα Ξεπεράσει Ποτέ τη Χρυσή ΑυγήΗ Πραγματικά Άβολη Κουβέντα που Πρέπει να Κάνουμε για την 22χρονη που Παράτησε το Παιδί της87 Μέρες, 23 Ώρες, 2 Λεπτά και 39 Δευτερόλεπτά στον Ευαγγελισμό Μεταξύ Ζωής και ΘανάτουΓια τα καλύτερα θέματα του VICE Greece, γραφτείτε στο εβδομαδιαίο Newsletter μας.