FYI.

This story is over 5 years old.

Change the World

Οι Άνθρωποι που Ομορφαίνουν την Αθήνα Μέσα σε μια Νύχτα

Οι street artist της πρωτεύουσας.
Sponsored by ABSOLUT
Κείμενο Sponsored by ABSOLUT

Από τη Βασιλική Κοτζιά

Η πόλη ζει 24 ώρες το 24ωρο και η ιστορία της γράφεται κάθε ώρα και στιγμή, στους δρόμους της, στα γραφεία, στα σπίτια της, στα ρετιρέ και στα υπόγεια. Το ψυχογράφημά της όμως γράφεται τη νύχτα, στους τοίχους της. Για πολλά μάτια, η street art είναι βρομιά και αλητεία. Κι όμως, αυτή η τέχνη, σε όλες τις μορφές της, μιλάει για την πόλη πιο καθαρά από χιλιάδες φωνές. Λέει με τρόπο σιωπηλό και χρωματιστό ιστορίες για την κοινωνία, για τον έρωτα, για τον φόβο και για μία επανάσταση που πάντα θέλει να ξεσπάσει. Οι street artist, οι άνθρωποι που αλλάζουν την πόλη μέσα σε μία νύχτα, μας μιλούν για τη δική τους δουλειά, για τα μηνύματα που στέλνουν οι τοιχογραφίες και για την εξέλιξη της street art, από αυθόρμητη έκφραση σε αναγνωρισμένη τέχνη.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Spent 1

Πώς άρχισες να ασχολείσαι με τη street art;
Από μικρή ηλικία, μου τραβούσε το ενδιαφέρον και με βοηθούσε να δραπετεύσω από τα στερεότυπα της καθημερινότητας. Το θεωρούσα κάτι απίθανο να μπορεί κανείς να ζωγραφίζει σε έναν χώρο που θα δουν και θα κρίνουν φίλοι αλλά και χιλιάδες άλλοι άγνωστοι. Με τον καιρό, έμαθα περισσότερα για το graffiti και έζησα με αυτό από την πρώτη στιγμή που πάτησα τη βαλβίδα ενός ξεχασμένου σπρέι στο προαύλιο του σχολείου μου. Έτσι, ξεκινήσαμε με φίλους να γράφουμε τα ψευδώνυμά μας σε τοίχους, δηλώνοντας με αυτόν τον τρόπο την παρουσία μας. Ξεκίνησε κάπως σαν αστείο και κατέληξε σε μια μεγάλη αγάπη που συνεχίζεται μέχρι σήμερα με πολύ πιο σύνθετα στιλ, νέες τεχνοτροπίες, funky χρωματισμούς και περίεργους χαρακτήρες που διακοσμούν την πόλη. Τα τελευταία χρόνια, κατάλαβα ότι οι χαρακτήρες, τα σχήματα ή οι ζωγραφιές επάνω στους τοίχους κρύβουν και μία διαδραστικότητα ενός ελεύθερου κώδικα επικοινωνίας μεταξύ του δημιουργού και των παρατηρητών.

Όταν προσπαθήσεις να χρησιμοποιήσεις την πειστική δύναμη της τέχνης για να ελέγξεις -στοχευμένα- πεποιθήσεις, χάνεται αυτόματα η μαγεία της και παύει να είναι τέχνη.

Από πού αντλείς τα θέματά σου; Υπάρχει πολιτικό ή κοινωνικό χρώμα στη δουλειά σου και αν ναι, πώς εκφράζεται;
Εμπνέομαι απ’ την καθημερινότητα και την εκφράζω όπως εγώ θα ήθελα να τη βλέπω. Μέσα απ’ τις συνθέσεις χαρακτήρων που δημιουργώ, προσπαθώ να αναδεικνύω την ελπίδα και την αισιοδοξία. Στοιχεία απαραίτητα, όχι μόνο για ένα στιγμιαίο χαμόγελο, αλλά και για να επάγει κουράγιο στον παρατηρητή να παλέψει για ένα καλύτερο αύριο. Η τέχνη εξ’ ορισμού, σε οποιαδήποτε έκφανσή της, επενδύει στην κριτική σκέψη, δίνει ερεθίσματα, εκφράζει αναπόφευκτα πεποιθήσεις του δημιουργού και ως εκ τούτου έχει πειστική δύναμη. Το περίεργο είναι πως όταν προσπαθήσεις να χρησιμοποιήσεις την πειστική δύναμη της τέχνης (οποιασδήποτε τέχνης) για να ελέγξεις -στοχευμένα- πεποιθήσεις, χάνεται αυτόματα η μαγεία της και παύει να είναι τέχνη. Η χρήση της τέχνης και ιδιαίτερα του street art πρέπει να αφήνεται στην αλληλεπίδραση έργου και υποκειμένου (παρατηρητή). Ο δημιουργός καθορίζει το κατάλληλο πλαίσιο στο υπάρχον κοινωνικό γίγνεσθαι και αφήνει εξ’ ολοκλήρου στον παρατηρητή την χρήση του. Κάθε πράξη είναι πολιτική, ειδικά σε έναν χώρο όπως η street art/graffiti που σήμερα τολμά να δείξει ότι η τέχνη δεν χωράει σε τέσσερις τοίχους και ανήκει στον δρόμο, εκεί όπου όλοι ανεξαιρέτως οι πολίτες έχουν πρόσβαση για να τη δουν και να εμπνευστούν. Αυτή είναι και η επαναστατικότητα του street art.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Υπάρχει άσχημη και όμορφη street art; Πώς ορίζεις ένα ωραίο έργο;
Η διαφορά μεταξύ «άσχημης» και «όμορφης» τέχνης, οποιασδήποτε μορφής τέχνης, βρίσκεται σε μια λεπτή γραμμή που εξαρτάται από την προσωπικότητα και την υποκειμενικότητα του κάθε δημιουργού. Με βάση τη μελέτη της ιστορία τέχνης μπορούμε να ξεχωρίσουμε κάποια στοιχεία ενδιαφέροντος και κρίσης σε ένα οποιοδήποτε εικαστικό έργο, όπως είναι το χρώμα, οι γραμμές και τα περιγράμματα, οι φόρμες, ο χώρος, οι αναλογίες και γενικότερα η σύνθεση (εσωτερική οργάνωση του έργου) που αφορά όλα τα παραπάνω. Παρ’ όλα αυτά, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι τα στοιχεία αυτά φιλτράρονται από την ιδιαίτερη υποκειμενική ματιά του κάθε παρατηρητή. Επομένως αν διαχωρίσουμε τις εκδηλώσεις βανδαλισμού, που ευτυχώς γίνονται όλο και πιο σπάνιες, ένα οποιοδήποτε έργο τέχνης μπορεί να κριθεί πολύπλευρα με βάση την υποκειμενικότητα του παρατηρητή. Επιπλέον στην περίπτωση του street art οι παρατηρητές είναι πολλοί (ουσιαστικά όλη η κοινωνία) και απρόσκλητοι, οπότε η δύναμη της διαδραστικότητας του street art έργου και των πολιτών (τυχαίοι παρατηρητές που δεν ενδιαφέρονται οπωσδήποτε για την τέχνη) καθορίζει την αξία του έργου και κάνει την τέχνη οικουμενική.

Το graffiti θεωρείται από πολλούς η πιο επιθετική μορφή τέχνης.

Τελευταία βλέπουμε και στην Ελλάδα αρκετά νόμιμα έργα, που έχουν γίνει κατά παραγγελία. Πιστεύεις ότι βοηθούν το κοινό να έρθει πιο κοντά στην street art ή αλλοιώνουν το νόημά της;
Επικροτώ την προσπάθεια όλων των καλλιτεχνών που εδώ και αρκετά χρόνια, περνώντας απ’ όλες τις φάσεις του graffiti/street art, κατάφεραν να καταξιωθεί το graffiti στην συνείδηση του κόσμου ως μορφή τέχνης. Το graffiti θεωρείται από πολλούς η πιο επιθετική μορφή τέχνης. Αξιοποιεί και παίρνει στοιχεία απ’ όλα τα ιστορικά ρεύματα τέχνης, το χαρακτηρίζει η σύντομη (χρονικά) δημιουργία και το εντυπωσιακό αποτέλεσμα, αλλά κυρίως, όπως ανέφερα και παραπάνω, η διαδραστικότητα με όλους τους πολίτες. Αυτός είναι και ο λόγος που το graffiti/street art σήμερα αξιοποιείται διαφημιστικά από εταιρίες, φορείς, ιδιώτες, επιχειρηματίες κ.ά. Σίγουρα πρόκειται για το πέρασμα του street art σε μία νέα φάση εξέλιξης, που όπως κάθε εξέλιξη εκτός από τις θετικές προοπτικές υποκρύπτει και κινδύνους αλλοίωσης. Ευτυχώς ή δυστυχώς, σε όλες τις εκφάνσεις της εξέλιξης του ανθρώπινου πολιτισμού, αυτές οι δύο πιθανότητες πάντα συνυπάρχουν. Από εμάς θα εξαρτηθεί αν στο μέλλον τα λεγόμενα commission mural θα γίνονται ποιοτικά αριστουργήματα σε ένα παγκοσμιοποιημένο πλαίσιο που θα εντυπωσιάζουν και θα φέρνουν τους πολίτες (με την έννοια που θέσαμε παραπάνω) πιο κοντά στην τέχνη ή όχι.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

yiakou

Πώς άρχισες να ασχολείσαι με τη street art;
Όλη μου η ζωή ήταν και είναι μια συνεχόμενη δημιουργία, ένα πάθος για εξέλιξη και εξερεύνηση. Το street art ήρθε σαν κομήτης στη σφαίρα του κόσμου μου, εκεί που η αναζήτηση νέων οδών με τραβούσε σε κάτι βρόμικο και άγνωστο, και παράλληλα σε κάτι μεγάλο και δυνατό. Από πού αντλείς τα θέματά σου; Υπάρχει πολιτικό ή κοινωνικό χρώμα στη δουλειά σου και αν ναι, πώς εκφράζεται;
Ο έρωτας είναι τα πάντα για μένα. Υπάρχω στον έρωτα, ζω για αυτόν και εκπέμπω με τα χρώματά του. Προσωπικά, πιστεύω ότι ανήκω στην ομάδα των αιώνια ερωτευμένων με την ιδέα του ανυπέρβλητου κυνηγιού προς το απόλυτο.

Πόσο και πώς αλλάζει την πόλη το graffiti; Ειδικότερα στην Αθήνα, ποια μηνύματα μεταφέρει η τέχνη του δρόμου στον επισκέπτη;
Η τέχνη σε οποιαδήποτε μορφή δεν παύει να είναι μια διώρυγα ανάμεσα στο υπαρκτό και το αόρατο των σκέψεων χωρίς επαφή. Η συνεχόμενα δωρεάν τέχνη στους δρόμους έχει τη δύναμη να διεγείρει τη σκέψη, να διευρύνει τη συνείδηση και να ταξιδεύει τον παρατηρητή σε ξεχασμένα ή και άγνωστα μονοπάτια σκέψεων. Υπάρχει άσχημη και όμορφη street art; Πώς ορίζεις ένα ωραίο έργο;
Στην ίδια τη φύση δεν υπάρχει κάτι άσχημο, όλα είναι ξεκάθαρα όμορφα, τα πάντα έχουν μορφή. Η μορφή για κάθε παρατηρητή ως προς την αποκωδικοποίηση της πληροφορίας, έχει να κάνει με τα ερεθίσματα και φυσικά με την παιδεία. Όπως είναι φυσικό, η υποκειμενικότητα είναι πάντα πιο δυνατή από την αντικειμενικότητα, εκτός κι αν η μάζα κατρακυλήσει σαν χιονοστιβάδα.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Πολλά αξιόλογα έργα έχουν διατηρηθεί για αρκετά χρόνια, πράγμα που φανερώνει έναν σεβασμό ανάμεσα στους καλλιτέχνες – χωρίς να λείπουν φυσικά και οι εξαιρέσεις. Γενικά υπάρχουν κανόνες στη street art;
Ο σεβασμός είναι μια λέξη με πολύ βάρος, καθώς ό,τι είναι ελαφρύ χάνεται στον αέρα. Τον σεβασμό όχι μόνο τον κερδίζεις αλλά και τον κυνηγάς. Σε έναν χώρο με συντελεστή τον χρόνο, η ύπαρξη ενός καλλιτέχνη γίνεται ξεκάθαρα επικοινωνιακή και η καταστροφή ενός έργου βρίσκεται πλέον μόνο στη δύναμη της φύσης. Τελευταία βλέπουμε και στην Ελλάδα αρκετά νόμιμα έργα, που έχουν γίνει κατά παραγγελία. Πιστεύεις ότι βοηθούν το κοινό να έρθει πιο κοντά στην street art ή αλλοιώνουν το νόημά της;
Κλείνοντας, θα συσχετίσω τη street art με τον καρδιακό παλμό. Στα ανώτερα σημεία η τέχνη είναι ανοιχτή σε κάθε ορίζοντα, έχοντας τη δύναμη να ταξιδέψει μέσα από τα μάτια και τον φακό ανά τον κόσμο. Στα κατώτερα σημεία η τέχνη γίνεται εσωτερικό ταξίδι κάθε καλλιτέχνη, δημιουργώντας έργα τα οποία δε θα τα δει ποτέ κανένας. Τα έργα θα χαθούν σε σκοτεινά κτήρια και η ολοκλήρωση τους θα είναι μια μορφή εξέλιξης για το αύριο, αθόρυβα σε μια ένωση του μέσα και του έξω του.

Skitsofrenis

Πώς άρχισες να ασχολείσαι με τη street art;
Ξεκίνησα το φθινόπωρο του 2008, τελείως τυχαία, καθώς μου ανατέθηκε να ζωγραφίσω κάποια περιβαλλοντολογικα μηνύματα σε έναν τοίχο. Από πού αντλείς τα θέματά σου; Υπάρχει πολιτικό ή κοινωνικό χρώμα στη δουλειά σου και αν ναι, πώς εκφράζεται;
Τα θέματα μου τα αντλώ από τη μίξη της πραγματικότητας και της φαντασίας μου. Υπάρχει πάντα η ανάγκη για κοινωνικοκεντρική συνεισφορά και ένα κοινωνιοκεντρικό πρίσμα. Το πώς μεταφράζεται αυτό πολιτικά, σαν χρώμα, το αφήνω στο μάτι του θεατή.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Πόσο και πώς αλλάζει την πόλη το graffiti; Ειδικότερα στην Αθήνα, ποια μηνύματα μεταφέρει η τέχνη του δρόμου στον επισκέπτη;
Το graffiti εκδημοκρατίζει την τοιχογραφία και τη ζωγραφική, ξεκινώντας από κάτω προς τα πάνω, και πιθανότατα όχι πάντα επιτυχημένα. Δυστυχώς, στη σημερινή κοινωνία, βλέπω όλο και περισσότερους «συναδέλφους» να προσπαθούν να γίνουν viral ζωγραφίζοντας προβοκατόρικα, απομακρυνόμενοι με φτηνό τρόπο από αυτό που για εμένα αποτελεί την ουσία της street art. Υπάρχει άσχημη και όμορφη street art; Πώς ορίζεις ένα ωραίο έργο;
Αν οι θεατές δεν το αντέχουν, τότε μιλάμε για κάτι άσχημο. Τόσο απλά.

Πολλά αξιόλογα έργα έχουν διατηρηθεί για αρκετά χρόνια, πράγμα που φανερώνει έναν σεβασμό ανάμεσα στους καλλιτέχνες – χωρίς να λείπουν φυσικά και οι εξαιρέσεις. Γενικά υπάρχουν κανόνες στη street art;
Υπήρχαν κανόνες αλλά δυστυχώς μεταλλάσσονται σιγά-σιγά. Όπως ανέφερα και νωρίτερα, προτιμάται το viral από την ουσία και αυτή η ανάγκη καταστρατηγεί τα πάντα πια. Τελευταία βλέπουμε και στην Ελλάδα αρκετά νόμιμα έργα, που έχουν γίνει κατά παραγγελία. Πιστεύεις ότι βοηθούν το κοινό να έρθει πιο κοντά στη street art ή αλλοιώνουν το νόημά της;
Από τη στιγμή που το ονομάζουμε street art και το ξεχωρίζουμε από το graffiti, αυτός και μόνο ο διαχωρισμός χρωματίζει ανάλογα τον τόνο και βαρύτητα του κάθε εγχειρήματος. Tα νόμιμα έργα που δίνουν τα εφόδια για πλούσια σύνθεση, χωρίς τον φόβο της τιμωρίας, δείχνουν στους αρνητές αυτής της τέχνης τι μπορεί να γίνει αν υπάρχει θέληση και μεράκι για δημιουργία. Ωστόσο, πάντα πρέπει να δίνεται χώρος στο παράνομο, στο βιαστικό γιατί είναι το υποσυνείδητο της κοινωνίας μας, δεν ωραιοποιεί, δεν χαρίζεται, απλά είναι ειλικρινές. Θα λέγαμε ότι, αν μας αρέσει, το graffiti λειτουργεί σαν καθρέφτης ενώ η street art σαν make-up.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Γιώργος Atek Σκουρλής (Atekart)

Πώς άρχισες να ασχολείσαι με τη street art;
Άρχισα να ασχολούμαι με το graffiti το 2002. Σήμερα, ως επαγγελματίας, βιοπορίζομαι κατά βάση από τη δημιουργία τοιχογραφιών αλλά και τις εφαρμογές των εικαστικών τεχνών. Ταυτόχρονα, αυτόν τον καιρό προετοιμάζομαι με στόχο να επιτύχω την εισαγωγή μου στην Ανωτ. Σχολή Καλών Τεχνών τον Σεπτέμβρη του ‘18. Από τα εφηβικά μου χρόνια μου άρεσε η ζωγραφική, θαύμαζα τις τοιχογραφίες που έβλεπα και με εξίταρε η διαδικασία προετοιμασίας και δημιουργίας τους. Επηρεαζόμενοι από το έργων των γκραφιτάδων που γνωρίζαμε τότε, οι κολλητοί μου και εγώ δημιουργούμε μια ομάδα και όλα σιγά-σιγά παίρνουν τον δρόμο τους. Ξεκινήσαμε το graffiti σε μια αρκετά διαφορετική εποχή σε σχέση με σήμερα, όπου τα μέσα για την ενασχόληση με αυτό ήταν πενιχρά και τα φυλάγαμε σαν κόρη οφθαλμού. Σε αυτά τα 15 χρόνια το σκηνικό έχει αλλάξει αρκετά, ή καλύτερα έχει απλώσει μέσα σ’ αυτό που αποκαλείται street art ή αλλιώς τέχνη του δρόμου. Προσωπικά πιστεύω ότι ο όρος street artist χρησιμοποιείται παρωχημένα, γενικευμένα και κατά το δοκούν, για αυτό και αποφεύγω να τον αναφέρω. Νιώθω τυχερός και κάπως δικαιωμένος γιατί τελικά η αγάπη και η επιμονή στην ενασχόλησή μου με το graffiti είναι τελικά αυτή που με οδηγεί να ασχοληθώ γενικότερα με τα εικαστικά και καθορίζει τις βασικές επιλογές της ζωής και της καθημερινότητάς μου.

Από πού αντλείς τα θέματά σου; Υπάρχει πολιτικό ή κοινωνικό χρώμα στη δουλειά σου και αν ναι, πώς εκφράζεται;
Η παραπάνω εξέλιξη των τελευταίων ετών έχει παίξει ένα ρόλο στη θεματολογία και στο τι είδους έργα συναντάμε στον δρόμο. Δεν είναι λίγα τα έργα που έχουν σαφές κοινωνικό περιεχόμενο ή πολιτική τοποθέτηση. Για μένα αυτό είναι θετικό και το επιδοκιμάζω ακόμη κι αν το έργο υστερεί από άποψη μορφής ή αν διαφωνώ με την οπτική του καλλιτέχνη. Παίζει μεγάλο ρόλο τι περιεχόμενο έχει μια τοιχογραφία. Αυτό άπτεται της αισθητικής της. Ποτέ δεν φύλαξα την προσωπική θέση μου «έξω από τη δουλειά μου». Το «απολιτίκ», το «δεν παίρνω θέση, το κρατάω για μένα» είναι στάσεις που δεν μου ταιριάζουν. Αυτό δεν σημαίνει ότι όλα μου τα έργα έχουν κοινωνική χροιά ή πολιτική τοποθέτηση. Άλλωστε αυτό είναι κάτι που θέλει τριβή και επιλογή του πότε θα το κάνεις. Η ιστορικότητα προσώπων ή χώρων, γεγονότα και εξελίξεις, είναι πλευρές που με ερεθίζουν και ενεργοποιούν την ανάγκη μου να εκφραστώ μέσα από ένα έργο, με τη σκέψη ότι μπορεί να ταυτιστούν κι άλλοι μαζί μου και έτσι να υπάρξει αλληλεπίδραση και επικοινωνία με το δέκτη. Χωρίς καμία έπαρση, οι καλλιτέχνες έχουν τη δύναμη να επηρεάζουν το θυμικό, τη συνείδηση και να προκαλούν το συναίσθημα. Τι ρόλο παίζει εν τέλει η τέχνη στις κοινωνίες; Σήμερα βέβαια κάτι τέτοιο θεωρείται παλαιωμένο από αυτούς που διαμορφώνουν το status quo γύρω από την τέχνη και λανσάρουν ως προοδευτικό το αντίθετο.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Πόσο και πώς αλλάζει την πόλη το graffiti; Ειδικότερα στην Αθήνα, ποια μηνύματα μεταφέρει η τέχνη του δρόμου στον επισκέπτη;
Για μένα αυτό που διαμορφώνεται δημόσια στα αστικά κέντρα, με τις μεγάλες τοιχογραφίες αλλά και με τα μικρότερα αλλά ποιοτικά έργα, είναι μια πτυχή της αστικής και σύγχρονης τέχνης και ανήκει στη σύγχρονη εικαστική και πολιτιστική κληρονομιά των πόλεων και των κατοίκων της. Αυτήν την τάση στο εξωτερικό την έχουν πιάσει, λειτουργούν και σχεδιάζουν με βάση αυτό. Στην Αθήνα ακόμη τα πράγματα είναι σε εμβρυακό επίπεδο. Η Αθήνα αποκαλείται graffiti friendly πόλη. Μπορώ να κάνω εικασίες, αλλά δεν είμαι αυτός που θα απαντήσει στο τι εκλαμβάνει ένας επισκέπτης της. Μπορώ να υιοθετήσω πλήρως όμως μια πρόταση από κάποιο Έλληνα καλλιτέχνη που μου διαφεύγει αυτήν τη στιγμή το ονομά του: «Μια πόλη χωρίς graffiti, θα έλεγες ότι είναι ακατοίκητη». Ίσως η δύναμη που δίνει ώθηση στην τέχνη του δρόμου είναι η ίδια ανάγκη που ωθούσε και τους ανθρώπους των σπηλαίων να κάνουν τοιχογραφίες, η ανάγκη του ανθρώπου να εκφραστεί, να αποτυπώσει κάτι που θα μείνει. Η Αθήνα και οι κάτοικοί της έχουν τη δυνατότητα, αν το θελήσουν, να αλλάξουν, το graffiti και ο πολιτισμός γενικότερα είναι κάτι που πρέπει να αξιοποιηθεί, διότι έχει τη δυναμική να στείλει τα κατάλληλα μηνύματα.

Σαν πιτσιρικάδες μάθαμε να μην «πατάμε» τη δουλειά παλιότερου από εμάς στον χώρο ή ένα έργο που είχε δαπανηθεί πολύ μεγαλύτερος κόπος από αυτό που θα κάναμε - αυτός ήταν ένας άγραφος κανόνας.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Υπάρχει άσχημη και όμορφη street art; Πώς ορίζεις ένα ωραίο έργο;
Φυσικά και υπάρχει άσχημη street art, όπως υπάρχουν και πολύ δυνατά έργα. Άλλωστε αν δεν υπήρχε το πρώτο, δεν θα διαχωρίζαμε το δεύτερο. Πέρα από την υποκειμενικότητα, υπάρχουν και οι βασικοί κανόνες για να θεωρείται από μένα ένα έργο ωραίο όπως για παράδειγμα το να έχει καλοσχεδιαστεί. Επίσης η τεχνική του, το χρώμα, η ισορροπία του, το στήσιμό του στον χώρο. Σίγουρα η ιδιαιτερότητα και η μοναδικότητα παίζουν μεγάλο ρόλο σήμερα, αφού έχουν δοκιμαστεί σχεδόν τα πάντα. Να είναι ένα έργο φρέσκο, όπως λέμε συνήθως. Να βοηθήσουν όσοι αγαπούν το graffiti και τη street art, ώστε να γίνονται μόνο όμορφα πράγματα.

Πολλά αξιόλογα έργα έχουν διατηρηθεί για αρκετά χρόνια, πράγμα που φανερώνει έναν σεβασμό ανάμεσα στους καλλιτέχνες – χωρίς να λείπουν φυσικά και οι εξαιρέσεις. Γενικά υπάρχουν κανόνες στη street art;
Κανόνες σε κάτι τελείως ανεξέλεγκτο δεν υπάρχουν. Ο καθένας πάει γράφει όπου θέλει, ό,τι θέλει. Αυτό είναι αναπόφευκτο, έτσι είναι. Βασιζόμαστε στην καλή θέληση και στη δυναμική της δουλειάς μας. Σαν πιτσιρικάδες μάθαμε να μην «πατάμε» τη δουλειά παλιότερου από εμάς στον χώρο ή ένα έργο που είχε δαπανηθεί πολύ μεγαλύτερος κόπος από αυτό που θα κάναμε - αυτός ήταν ένας άγραφος κανόνας. Είχαμε μια ταπεινότητα δηλαδή και ένα θαυμασμό που δεν ξέρω τώρα αν υφίστανται ή αν έχουν κάποιο νόημα. Δεν υπάρχει στην πραγματικότητα λόγος να πειράξεις δουλειά άλλου. Ιδιαίτερα αφού είμαστε σε έναν χώρο που κατά βάση όλοι γνωρίζουν ποιος είναι ποιος. Πολλοί από εμάς βρισκόμαστε συχνά, γνωριζόμαστε, δεν υπάρχει κάποια κόντρα, αντιθέτως. Φυσικά δεν μιλάω για τους πιτσιρικάδες ή για αυτούς που έρχονται και παρέρχονται στον χώρο. Νομίζω πάντως ότι σε γενικό επίπεδο συνυπάρχει ο σεβασμός προς ένα καλό έργο με την ανάγκη για επιπλέον χώρο, σε μια πόλη που όλα σχεδόν είναι βαμμένα. Ο πιο μεγάλος μας εχθρός είναι τα εμπόδια που συναντάμε στην καθημερινότητά μας για την επιβίωση και τη δημιουργία έργου, όπως η έλλειψη δομών, δραστηριοτήτων, τα απλά πράγματα, η έλλειψη επιφανειών και η φυσική φθορά ενός έργου και όχι το ότι δεν υπάρχει σεβασμός μεταξύ μας ή απέναντι σε ένα δημοφιλές έργο. Χρειαζόμαστε στήριξη, σεβασμό έχουμε. Τελευταία βλέπουμε και στην Ελλάδα αρκετά νόμιμα έργα, που έχουν γίνει κατά παραγγελία. Πιστεύεις ότι βοηθούν το κοινό να έρθει πιο κοντά στην street art ή αλλοιώνουν το νόημά της;
Έχει μια αξία να δούμε ότι διάφοροι, μη καλλιτέχνες, πιάνουν την ανερχόμενη αποδοχή, την άνθηση της τέχνης του δρόμου –τόσο στο εξωτερικό όσο και στην Αθήνα- και αξιοποιώντας διάφορα στοιχεία, προσπαθούν να την «καναλιζάρουν» με σκοπό να πλουτίσουν αλλά και να καλουπωθεί. Το street art είναι πλέον ένα brand. Από την άλλη, υπάρχουν κάποιοι που δείχνουν πραγματικό ενδιαφέρον για το έργο κάποιον street artist και θέλουν να το αποκτήσουν. Ξαφνικά από το περιθώριο ανοίγουν πολλές πόρτες στους καλλιτέχνες, κάτι που δεν είναι αμελητέο και χρειάζεται από εμάς την κατάλληλη διαχείριση.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Όσοι ασχολούνται επαγγελματικά ή προσπαθούν να βιοποριστούν, το κάνουν γιατί έχουν την ανάγκη να «επιβιώσουν» μέσα από τη δημιουργία.

Να ξεκαθαρίσουμε λοιπόν κάτι επί τη ευκαιρία: Το νόμιμο-παράνομο ήταν πάντα μια άνευ όρων σύγκριση. Πρώτον, άλλο πράγμα είναι η εικαστική παρέμβαση σε έναν τοίχο που ανήκει σε έναν ιδιώτη και είναι δουλειά η οποία πρέπει να πληρώνεται -κάτι που γίνεται εδώ και δυο αιώνες τουλάχιστον- και είναι άλλο πράγμα το «κάνω κάτι στον δρόμο παρεμβαίνοντας ελεύθερα». Είναι άλλο πράγμα η κατασκευή έργου για μια γκαλερί, και άλλο η εθελοντική σου συμμετοχή σε ένα φεστιβάλ τέχνης. Άλλο η επαγγελματική παροχή υπηρεσιών εικαστικού ή street art έργου και άλλο το κάνω το γούστο μου πάνω σ' ένα βαγόνι. Δεν καταλαβαίνω γιατί έρχονται σε σύγκρουση. Πώς το ένα υπονομεύει το άλλο;

Δεύτερον, κάποιοι είχαν το ταλέντο και τη δυνατότητα να μετατρέψουν κάτι ευκαιριακό σε μέσο διαβίωσης. Είτε απευθείας από αυτό είτε διεισδύοντας και σε άλλους κλάδους των τεχνών. Αυτό γιατί είναι κακό δηλαδή; Αλλοιώνει μήπως την αγάπη για αυτό που έκαναν ή κάνουν; Όχι μόνο δεν την αλλοιώνει, αλλά την ενισχύει και εκτιμάται περισσότερο. Ο κόπος, οι ατελείωτες ώρες επαφής με τα υλικά και το έργο σου είναι κάτι που δεν αγοράζονται ούτε συγκρίνονται. Όσοι ασχολούνται επαγγελματικά ή προσπαθούν να βιοποριστούν, το κάνουν γιατί έχουν την ανάγκη να «επιβιώσουν» μέσα από τη δημιουργία.

Πλάτων

Πώς άρχισες να ασχολείσαι με τη street art;
Κάπου στο 1996 έπεσε στα χέρια μου ένα τεύχος από ένα αμερικανικό περιοδικό με graffiti. Το είχα αγοράσει από ένα κεντρικό χρωματοπωλείο στην Αθήνα που τα έφερνε από το εξωτερικό. Ξεφυλλίζοντάς το, λοιπόν, είδα κάποια έργα από τους σημαντικότερους καλλιτέχνες της εποχής. Ήταν για μένα μια μυσταγωγία -εκείνη την εποχή δεν υπήρχε Ιnternet, δεν υπήρχαν ψηφιακές μηχανές και κινητά, η πληροφόρησή μας για τέτοια θέματα ήταν αρκετά δύσκολη. Τα χρώματα, τα σχέδια και η όλη ατμόσφαιρα με έβαλαν σε έναν καινούργιο κόσμο. Από την επόμενη κιόλας μέρα ξεκίνησα να κάνω σχέδια πρώτα στο χαρτί ενώ, παράλληλα, κάθε Σαββατοκύριακο έβγαινα από το πρωί και φωτογράφιζα έργα άλλων παιδιών. Σταδιακά έπιασα το spray και από το χαρτί πέρασα στον τοίχο. Από το «τότε», με πολλή δουλειά, παρατηρητικότητα, πείσμα και αγάπη, έφτασα στο «σήμερα». Από πού αντλείς τα θέματά σου; Υπάρχει πολιτικό ή κοινωνικό χρώμα στη δουλειά σου και αν ναι, πώς εκφράζεται;
Τελευταία συνειδητοποίησα ότι τις σημαντικότερες στιγμές τις ζωής μου τις έχω κάνει εικόνες σε τοίχο. Το σπουδαιότερο είναι όμως ότι τα θέματά μου με βρίσκουν, δεν τα βρίσκω. Οτιδήποτε βιώνω μπορώ άκοπα να το αξιολογήσω και να το αξιοποιήσω ώστε να έχει ουσία. Δεν κυνηγώ ένα θέμα ούτε είμαι «στρατευμένος». Λειτουργώ αρκετά αυθόρμητα και με συναίσθημα, χωρίς σπαζοκεφαλιές.

Πόσο και πώς αλλάζει την πόλη το graffiti; Ειδικότερα στην Αθήνα, ποια μηνύματα μεταφέρει η τέχνη του δρόμου στον επισκέπτη;
Το graffiti είναι ένα παράσιτο που ζει, τρέφεται και θεριεύει από την ασχήμια και την κατάντια των πόλεων. Η Αθήνα είναι μια πόλη που δεν σέβεται τον εαυτό της. Επομένως, το graffiti δεν έχει μέτρο σύγκρισης και βρίσκει ευκαιρία να αναπτυχθεί ύπουλα. Όσον αφορά τώρα τα μηνύματα που μεταφέρει αυτή η τέχνη, είναι σίγουρα πολλά. Ένα όμως είναι αυτό που περιγράφει με ακρίβεια την ουσία αυτής της πράξης: το «δεν είναι ο κόσμος σου αυτός, είναι διαφορετικός». Ένα διαρκές αίτημα για αλλαγή. Υπάρχει άσχημη και όμορφη street art; Πώς ορίζεις ένα ωραίο έργο;
Βεβαίως κάθε νόμισμα έχει δύο όψεις. Το τι είναι άσχημο η όμορφο όμως είναι καθαρά υποκειμενικό. Πάντα κάποιος θα είναι ανικανοποίητος, ακόμη και από το πιο όμορφο αποτέλεσμα. Για εμένα το ωραίο έργο ορίζεται από την ιδέα, το σχέδιο και τη σχέση του με τον χώρο.

Πολλά αξιόλογα έργα έχουν διατηρηθεί για αρκετά χρόνια, πράγμα που φανερώνει έναν σεβασμό ανάμεσα στους καλλιτέχνες – χωρίς να λείπουν φυσικά και οι εξαιρέσεις. Γενικά υπάρχουν κανόνες στην street art;
Τα περισσότερα έργα έχουν γίνει σε δημόσιους χώρους. Οπότε είναι ένα θέμα που σηκώνει πολλή κουβέντα, δεν είναι απλό. Θα διαφωνήσω όμως, στο ζήτημα του σεβασμού: Σεβασμός δεν υπάρχει. Απλώς δεν καταστρέφουν ό,τι δεν μπορούν να καταστρέψουν, για πρακτικούς λόγους. Είτε επειδή προστατεύεται είτε επειδή είναι σε ιδιωτικό χώρο. Όταν γίνονται δέκα αξιόλογα έργα και στο τέλος μένουν δύο, δεν μπορώ να μιλήσω για σεβασμό. Έχουμε γίνει αρένα, σε πολλά πράγματα. Τελευταία βλέπουμε και στην Ελλάδα αρκετά νόμιμα έργα, που έχουν γίνει κατά παραγγελία. Πιστεύεις ότι βοηθούν το κοινό να έρθει πιο κοντά στη street art ή αλλοιώνουν το νόημά της;
Τα έργα που δημιουργούνται κατά παραγγελία σίγουρα βοηθούν στην εξέλιξη της street art και δίνουν κίνητρο στους καλλιτέχνες να δημιουργήσουν, να γίνουν πιο παραγωγικοί και να ανεβάσουν τον πήχη ψηλότερα. Από την άλλη, το αρνητικό είναι ότι χάνεται η ομαδικότητα και βλέπουμε κυρίως ατομικές δουλειές επειδή υπάρχει το συμφέρον στη μέση. Ο κόσμος όμως δεν ενδιαφέρεται για τα παρασκήνια. Μένει στην εικόνα που βλέπει και αυτή είναι, σε τελική ανάλυση, η ουσία. Το αποτέλεσμα μετράει, τα υπόλοιπα είναι για τους χομπίστες τεχνοκριτικούς της κλίκας.

Περισσότερα από την Absolut, εδώ.