Μπήκαμε στο Πρώτο «Παιδικό Επισκεπτήριο» στην Ελλάδα στις Φυλακές Γρεβενών

FYI.

This story is over 5 years old.

News

Μπήκαμε στο Πρώτο «Παιδικό Επισκεπτήριο» στην Ελλάδα στις Φυλακές Γρεβενών

Μια σημαντική πρωτοβουλία για τους γονείς-κρατούμενους, που θα μπορούν να δέχονται τα παιδιά τους σε ειδικά διαμορφωμένο περιβάλλον.

Φωτογραφίες: Αλεξία Τσαγκάρη

Πηγαίνοντας προς τα Γρεβενά, τίποτα δεν μαρτυρά ότι στη μέση του πουθενά ξεπηδά μπροστά σου ένα «φρούριο», όπου πίσω από τους ψυχρούς τοίχους, τα συρματοπλέγματα και τα κάγκελα βρίσκονται εκατοντάδες κρατούμενοι. Το όμορφο καταπράσινο τοπίο τριγύρω οξύνει την αντίφαση. Λίγες διακριτικές ταμπέλες που γράφουν «Γενικό Κατάστημα Κράτησης» σε οδηγούν στις φυλακές Φελλίου, κάποια χιλιόμετρα μακριά από εκεί που κυλά η ζωή των κατοίκων στα Γρεβενά.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Τοπικοί άρχοντες, εκπρόσωποι της Εκκλησίας κι εργαζόμενοι στις φυλακές περνούν τον αυστηρό έλεγχο στην είσοδο και περιμένουν στο κτίριο της διοίκησης τον υπουργό Δικαιοσύνης Νίκο Παρασκευόπουλο και το επιτελείο του, που φτάνουν στην ώρα τους για τα εγκαίνια του πρώτου «παιδικού επισκεπτηρίου» σε φυλακές στην Ελλάδα.

Κάπου στο βάθος, σε ένα ζωγραφισμένο παράθυρο, χαμογελούν ο Τσιπ κι ο Ντέιλ. Με λίγη φαντασία –από αυτήν που διαθέτουν σε περίσσεια τα παιδιά– έχεις την αίσθηση ότι πίσω από την πόρτα κρύβεται το σπίτι όπου ζουν τα δύο σκιουράκια. Το μόνο που αποκαλύπτει ότι βρίσκεσαι σε φυλακή είναι η κάμερα ασφαλείας, που αν προσέξεις τη λεπτομέρεια έχει καλυφθεί έτσι ώστε να μοιάζει με φωλιά.

Στο Γενικό Κατάστημα Κράτησης Γρεβενών που εγκαινιάστηκε τον Ιούνιο του 2008 από τον τότε υπουργό Δικαιοσύνης Σωτήρη Χατζηγάκη, επί πρωθυπουργίας Κωνσταντίνου Καραμανλή, σήμερα κρατούνται περίπου 600 άντρες για διάφορα αδικήματα. Οι μισοί περίπου από αυτούς είναι γονείς, όμως αρκετοί είναι αυτοί που δεν βλέπουν τα παιδιά τους. Άλλοι δεν θέλουν να τα περνούν από την ψυχρή διαδικασία του επισκεπτηρίου που γίνεται σε ένα δωμάτιο με αστυνομική παρουσία, κι άλλοι δεν έχουν πει καν στα παιδιά τους ότι βρίσκονται στη φυλακή. Η ιδέα για τη δημιουργία του παιδότοπου ξεκίνησε ακριβώς από αυτή την ανάγκη.

Στον ειδικά διαμορφωμένο παιδότοπο οι κρατούμενοι θα έχουν τη δυνατότητα να δεχτούν επισκέψεις από τα παιδιά τους για τουλάχιστον 1 ώρα, σε ένα περιβάλλον πιο φιλικό για την ψυχολογία των παιδιών, χωρίς αστυνομική παρουσία, αλλά υπό την επίβλεψη κάμερας, ώστε τα παιδιά να μην καταλαβαίνουν ότι βρίσκονται σε φυλακή. Παράλληλα, στο πλαίσιο των δράσεων που αποσκοπούν στη βελτίωση και ενίσχυση των οικογενειακών και κοινωνικών δεσμών των κρατουμένων, εκτός από τον παιδότοπο, στις φυλακές Γρεβενών ξεκινά η λειτουργία e-επισκεπτήριο μέσω skype για τους κρατούμενους που οι οικογένειές τους είναι μακριά, καθώς και αναγνωστηρίου και αίθουσα τέχνης.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Δεξιά ο κ. Φυτράκης, δίπλα ο κ. Παρασκευόπουλος και πίσω ο κ. Ψύχος μέσα στο «παιδικό επισκεπτήριο»

«Η ευαισθησία, το μεράκι και η ελπίδα για ένα καλύτερο και πιο ανθρώπινο αύριο συναντήθηκαν μέσα σε αυτό τον χώρο εγκλεισμού για να απελευθερώσουν την αγάπη, τον σεβασμό για τον άνθρωπο και την ελπίδα για πιο ομαλή κοινωνική ενσωμάτωση των κρατουμένων που διαβιούν στο κατάστημά μας», σχολιάζει μεταξύ άλλων στο καλωσόρισμα λίγο πριν από την ξενάγηση στους χώρους ο διευθυντής των φυλακών, Χρήστος Ψύχος. Από πλευράς του, ο υπουργός Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρώπινων Δικαιωμάτων, Νίκος Παρασκευόπουλος, διευκρινίζει ότι αυτές οι δράσεις αφορούν τον μέσο κρατούμενο και αποσκοπούν στην προετοιμασία επανένταξης: «Ο κύριος στόχος της φυλακής είναι η επανένταξη στην κοινωνία. Η επανένταξη δεν είναι στόχος μόνο του κρατουμένου, είναι στόχος όλων». Ενώ ο γενικός Γραμματέας Αντεγκληματικής Πολιτικής, Ευτύχης Φυτράκης, σχολίασε πως ο παιδότοπος αποτελεί παράδειγμα: «Πολλές φορές όταν πηγαίνουμε σε άλλες φυλακές η δουλειά μας είναι να μεταφέρουμε ένα παράδειγμα από ένα κατάστημα σε ένα άλλο. Ήδη πριν ακόμα εγκαινιάσουμε αυτό τον χώρο έχουμε την τύχη να έχουμε μεταφέρει την εμπειρία σε άλλες φυλακές. Κι αυτό είναι πολύτιμο. Δεν φτάνει να λέμε τη διεθνή εμπειρία και τι πιστεύουμε, αλλά πιο λειτουργικό είναι πηγαίνοντας στη φυλακή της Πάτρας, της Θήβας ή οπουδήποτε αλλού, να λέμε ότι αυτό δημιουργήθηκε και λειτουργεί ήδη στα Γρεβενά».

Ο κρατούμενος που έφτιαξε το «παιδικό επισκεπτήριο»

Μπαίνοντας στον παιδότοπο ξεχωρίζεις τις ζωγραφιές στους τοίχους. Υπάρχουν παιχνίδια, λούτρινα κουκλάκια, μπλοκ ζωγραφικής και κούκλες. Στις γωνίες υπάρχουν κάμερες κι ακριβώς από πίσω υπάρχει σωφρονιστικός υπάλληλος που παρακολουθεί στην οθόνη υπολογιστή. Ο χώρος φτιάχτηκε μέσα σε 6 μήνες από κρατούμενο, στον οποίο δόθηκε ειδικός έπαινος. Τον βλέπω να στέκεται καλοντυμένος ανάμεσα στον κόσμο, γεμάτος καμάρι για τα συγχαρητήρια που δέχεται. Είναι 33 ετών, κατάγεται από το Μαρόκο και βρίσκεται 5,5 χρόνια στη φυλακή για κλοπές. Πρώτα στον Κορυδαλλό και τα τελευταία 3,5 χρόνια στα Γρεβενά. Εκτός από τη δημιουργία του παιδότοπου έχει έναν ακόμα λόγο να χαίρεται, καθώς σε ένα μήνα περιμένει το Εφετείο του. Όπως μου λέει, στο Μαρόκο ήταν ζωγράφος κι όταν το 1998 ήρθε στην Ελλάδα δούλεψε ως κομμωτής. Έχει γυναίκα κι ένα παιδί, και τον βαραίνει μία τραγική ιστορία, καθώς λίγο αφότου μπήκε ο ίδιος στη φυλακή, η κόρη του πέθανε από όγκο στο κεφάλι. Τον ρωτώ αν θα έρθει ο γιος του να τον δει στον παιδότοπο που έφτιαξε ο ίδιος. «Όχι», μου λέει «Είναι στην Αθήνα και παίρνω εγώ άδειες πλέον και πηγαίνω και τον βλέπω».

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Τι Συμβαίνει στις Γυναικείες Φυλακές στην Ελλάδα; Διάβασε τη στήλη του VICE My Prison Diary

Ζωγραφιά κρατούμενων που παρακολουθούν το πρόγραμμα του ΚΕΘΕΑ

«Στόχος μας είναι το παιδάκι να μπορεί να απασχοληθεί, όχι απλώς να βλέπει τον μπαμπά και σαφώς να βοηθήσουμε και τον μπαμπά στον γονικό του ρόλο. Συνήθως τα παιδιά των κρατουμένων είναι πολύ ταλαιπωρημένα και ο γονικός ρόλος είναι πολύ ανεπαρκής», μου εξηγεί η Αλεξάνδρα Γούση, ψυχολόγος στις φυλακές και προσθέτει: «Είναι πολλοί που δεν έχουν ανακοινώσει στα παιδιά τους ότι είναι στη φυλακή γιατί δεν ήξεραν πού να τα δουν και δεν υπήρχε κάποιος χώρος που να συνάδει με την ψυχοσύνθεση των παιδιών. Επομένως, αυτό που σκεφτήκαμε είναι να φτιάξουμε ένα χώρο που να είναι παιδικός. Πριν από το επισκεπτήριο θα υπάρχει συμβουλευτική στον κρατούμενο, γιατί πολλοί έχουν να δουν τα παιδιά τους χρόνια και τα συναισθήματα είναι ανάμεικτα και έντονα».

Μετά τον παιδότοπο, προχωράμε προς τα ενδότερα των φυλακών στις δομές που λειτουργούν, όχι όμως στις πτέρυγες με τα κελιά, καθώς δεν επιτρέπεται για λόγους ασφαλείας.

Μέσα σε ένα μικρό δωμάτιο έχει στηθεί ο χώρος για τα e-επισκεπτήρια, δίπλα από το γραφείο των ψυχολόγων.

Βγαίνουμε προς το προαύλιο όπου βρίσκεται το εκκλησάκι του Αγίου Ελευθερίου. Δίπλα βρίσκεται η αίθουσα τέχνης. Μέσα σε ένα δωμάτιο βρίσκονται κρατούμενοι που παρακολουθούν το πρόγραμμα απεξάρτησης του ΚΕΘΕΑ.

Κρατούμενοι που παρακολουθούν το πρόγραμμα του ΚΕΘΕΑ

Ένας κρατούμενος παίρνει τον λόγο και απευθυνόμενος στον υπουργό λέει: «Έχετε βοηθήσει πάρα πολύ όσον αφορά το ΚΕΘΕΑ και τους κρατούμενους. Σας είμαστε όλοι ευγνώμονες γι' αυτό και πιστεύω ότι βάλατε ένα σημαντικό λιθαράκι που ενδυνάμωσε την προσπάθειά μας. Αποτελείτε πρότυπου υπουργού Δικαιοσύνης για εμάς. Εμείς νιώθουμε ότι είστε με το μέρος μας. Μέχρι στιγμής πιστεύω ότι κάποιος άλλος υπουργός Δικαιοσύνης δεν μας έχει σταθεί τόσο όσο εσείς και γι' αυτό σας ευχαριστούμε». Ολοκληρώνοντας τη φράση του, ένας άλλος κρατούμενος παίρνει τον λόγο και εκ μέρους του ΚΕΘΕΑ διαβάζει το παρακάτω ποίημα που έγραψαν οι κρατούμενοι, κάνοντας τους παρευρισκόμενους να ξεσπάσουν σε χειροκροτήματα.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Συνεχίζουμε την ξενάγηση στον χώρο του αναγνωστηρίου, στον χώρο τέχνης και στο σχολείο δεύτερης ευκαιρίας.

Εκεί βρίσκονται αρκετοί κρατούμενοι που παρακολουθούν μαθήματα. Μεταξύ τους είναι και κάποιοι που παρακολουθούν μαθήματα τραγουδιού και χορού. Υποδέχονται με ένα τραγούδι τους επισκέπτες και δείχνουν τις χορευτικές κινήσεις που έχουν μάθει.

Κρατούμενοι τραγουδούν στους επισκέπτες.

Μετά τον χορό, ένας κρατούμενος πλησιάζει τον υπουργό και του καταγγέλλει ότι περιμένει γιατρό 2 μήνες και κανείς δεν τον ακούει. Ανέφερε ότι έχει PTSD (Μετατραυματική Αγχώδη Διαταραχή) και χρειάζεται να βλέπει ψυχίατρο, με τον κ. Παρασκευόπουλο να του λέει ότι είναι σίγουρος ότι θα εξετάσουν άμεσα την περίπτωσή του.

Οι κρατούμενοι εκμεταλλευόμενοι την παρουσία του εκεί απευθύνουν στον υπουργό μια σειρά από αιτήματα. Ανέφεραν ότι κανείς δεν τους έχει ενημερώσει για τα βραχιολάκια, πράγμα που θα γίνει άμεσα με ειδικό φυλλάδιο, αιτήθηκαν τη μεταφορά σε κοντινές φυλακές στον τόπο κατοικίας ώστε να μπορούν να βλέπουν τις οικογένειές τους, ζήτησαν να μη βγαίνουν μεταγωγές στο μέσο της σχολικής χρονιάς για όσους κρατούμενους πάνε σχολείο. Επίσης ζήτησαν να μάθουν κάποια τέχνη ώστε να μπορούν να βοηθήσουν και να εργαστούν, να βάφονται τα κελιά τους έστω μία φορά τον χρόνο και να λυθεί ένα πρόβλημα που υπάρχει με το νερό, καθώς όσες φορές βρέχει βρομίζεται και δεν έχουν χρήματα όλοι να αγοράζουν εμφιαλωμένο. Έντονο ενδιαφέρον εξέφρασαν για την επιτάχυνση των δικαστηρίων και της διαδικασίας του Εφετείου, με τον κ. Παρασκευόπουλο να τους απαντά: «Πιο εύκολα μπορούμε να σας πούμε ότι εδώ στη φυλακή μπορεί να φτιαχτεί κάτι παρά ότι τα δικαστήρια θα πάνε πιο γρήγορα».

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Στο τέλος της ξενάγησης, ο κ. Φυτράκης δήλωσε στο VICE ότι το παιδικό επισκεπτήριο θα λειτουργήσει και στις φυλακές Θήβας και πρόσθεσε: «Βασική προτεραιότητα του υπουργείου Δικαιοσύνης είναι να ενισχύσει τις δυνατότητες επανένταξης των κρατουμένων. Αυτό είναι όφελος και για τους ίδιους και για την κοινωνία. Ξεκινάμε άμεσα ύστερα από σχετική οδηγία του υπουργού μας με τον ειδικό χώρο για τις συντροφικές-συζυγικές συναντήσεις, ενώ θα ξεκινήσει το αμέσως επόμενο διάστημα κι ένα καινούργιο εργαστήριο, ένα ραφείο στη συγκεκριμένη φυλακή. Νομίζουμε ότι όλα αυτά δείχνουν μια καινούργια αντίληψη για το σωφρονιστικό σύστημα και ταυτόχρονα ενισχύουν όχι μόνο τα δικαιώματα των κρατουμένων αλλά και διευκολύνουν τη λειτουργία του συστήματος».

Περισσότερα από το VICE

Ο Ουκρανός που Γλίτωσε από τον Πόλεμο και Σήμερα Σώζει Πρόσφυγες στην Κω

Ο Έλληνας που Κατέχει τη Χαμένη Συλλογή του Άλφρεντ Νόμπελ και Ανέκδοτα Ποιήματα του Πάμπλο Νερούδα

Η Αλβανική Φούντα Κάνει Τζίρο 4,5 Δισεκατομμύρια Ευρώ

Ακολουθήστε το VICE στο Twitter, Facebook και Instagram.