Τι Σχέση Έχει η Ικαρία των Διαφημίσεων με την Πραγματική Ικαρία;

Photo via Flickr/Stelios Kiousis

Η καταγωγή μου από την Ικαρία έχει, σταθεί ουκ ολίγες φορές, αφορμή πειράγματος ή ακόμη και χλευασμού (σε περιπτώσεις που έχω καθυστερήσει σε ραντεβού, έχω χάσει το πλοίο -ντρέπομαι που το λέω αλλά έχει συμβεί- κ.ά.). Ωστόσο, όλοι όσοι έχουν επισκεφθεί το νησί μας έχουν να πουν μια καλή κουβέντα γι' αυτό - πολλοί μάλιστα έχουν εκφράσει και την επιθυμία να μείνουν στην Ικαρία για πάντα. Κι ας υπάρχει η παγιωμένη άποψη ότι όσοι καταγόμαστε/μένουμε από αυτό/σε αυτό, είμαστε από νωχελικοί έως και βαριεστημένοι, μαλθακοί και ελαφρώς τεμπέληδες κι ότι όλα στο νησί γίνονται και κυλούν βασανιστικά αργά. Η αλήθεια είναι πως την Ικαρία ή θα την λατρέψεις ή θα την μισήσεις, μιας και οι ρυθμοί της είναι όντως αρκετά χαλαροί και άρα δεν ενδείκνυνται για βιαστικούς και ανυπόμονους τύπους. Αυτό δεν σημαίνει όμως ότι στο νησί δεν υπάρχουν σκληρά εργαζόμενοι άνθρωποι και νέοι που αγωνιούν για το μέλλον τους, όσο και οι υπόλοιποι.

Όταν ήμουν πολύ μικρή και στην ερώτηση "Από πού είσαι;" απαντούσα "Aπό την Ικαρία", θυμάμαι ότι είτε μου απαντούσαν, έκπληκτοι, "Aπό την Ιταλία;" (προφανώς παρακούγοντας) είτε με ρωτούσαν κατά που πέφτει (τόσο εξτρίμ καταστάσεις). Η Ικαρία όμως γύρω στα τέλη των '90s με αρχές millennium άρχισε να γίνεται "μόδα" και οι "γκρούβαλοι" σχεδόν διάσημοι. Από τότε μέχρι και σήμερα, η Ικαρία δεν σταμάτησε να ελκύει όλο και περισσότερους τουρίστες, που είτε θέλησαν να γνωρίσουν τις ομορφιές του νησιού ιδιοίς όμμασι, είτε θέλησαν να εξερευνήσουν τα μυστήρια της (βλ. "Υπάρχει ή δεν υπάρχει φούρνος που αφήνεις τα λεφτά και παίρνεις το ψωμί χωρίς να δεις ποτέ τον φούρναρη;" κ.ά..).

Τι το ιδιαίτερο όμως συνέβη τα τελευταία χρόνια; 

- Η μακροζωία είναι ενα ακόμα χαρακτηριστικό των Ικαριωτών, γεγονός φυσικά που συνδέεται άρρηκτα με τον τρόπο ζωής τους (βλ. απουσία στρες, φυσική δραστηριότητα (ω, ναι), οικογενειακή θαλπωρή, συντροφικότητα). Κι όλα αυτά δεν τα λέω εγώ αλλά τα αποδεικνύει μια σειρά από σχετικά πρόσφατες επιστημονικές έρευνες, οι οποίες μάλιστα εξάπλωσαν την φήμη του νησιού σε ολόκληρο τον κόσμο. Μετά και την δημοσίευση των αποτελεσμάτων των ερευνών αυτών, το ίδιο το CNN αποκάλεσε την Ικαρία τον "κρυμμένο θησαυρό της Ευρώπης". Η Ικαρία ανήκει, επισήµως, στο κλαµπ των µπλε ζωνών µακροβιότητας του οποίου τα µέλη του είναι µόλις πέντε και, πλην της ίδιας, είναι τα εξής: η Σαρδηνία, η Οκινάουα της Ιαπωνίας, η Λόµα Λίντα της Καλιφόρνιας, η Χερσόνησος Νικόγια της Κόστα Ρίκα.

- Η Ικαρία, ειδικά φέτος, είχε την τιμητική της: - Υπήρξαν αναφορές σ' αυτήν σε διαφημίσεις, οι οποίες καταπιάστηκαν είτε με τα περιβόητα πανηγύρια της, είτε με την νωχελικότητα των κατοίκων της. - Υπήρξαν, επίσης, ορισμένα δημοσιεύματα τα οποία την θέλουν ένα από τα επικρατέστερα σημεία στα οποία θα πραγματοποιηθεί μέρος των γυρισμάτων του Game of Thrones(!).

Με αφορμή, λοιπόν, το παραπάνω γεγονός, ζήτησα την άποψη δύο φίλων -επίσης από την Ικαρία- πάνω στο θέμα (βλ. της διαφήμισης και του τρόπου με τον οποίο γίνεται), μιας και το τελευταίο διάστημα μονοπωλεί τις συζητήσεις των Ικαριωτών, πολλές φορές δε στέκεται και αφορμή αψιμαχιών ανάμεσά τους - καθώς κάποιοι πιστεύουν πως οι διαφημίσεις παρουσιάζουν μια διαστρεβλωμένη, ακόμα και γελοία εικόνα μας ενώ κάποιοι άλλοι φαίνεται πως διατηρούν μια πιο ψύχραιμη στάση.

Βαγγέλης Κ., 32

"Η αλήθεια είναι πως ο τρόπος με τον οποίο προβάλλεται το νησί μας τον τελευταίο καιρό και οι πρόσφατες διαφημίσεις που σχετίζονται με την Ικαρία, είναι μια συνέχεια όσων εδώ και χρόνια συζητούνται γι' αυτήν. Για τον τρόπο ζωής εκεί, την διασκέδαση, τον χαρακτήρα των Ικαριωτών και την μακροζωία των κατοίκων της από πρόσφατες διεθνείς έρευνες. Τα περισσότερα για τα οποία συζητούν όλοι αφορούν κυρίως την Ικαρία όπως την βιώνουν όλοι τα καλοκαίρια στις διακοπές. Κανένας όμως δεν μιλάει για το πώς περνούν οι κάτοικοι τον χειμώνα και τι δυσκολίες αντιμετωπίζουν (μετακίνηση, ακτοπλοϊκό, εκπαίδευση, περίθαλψη, ανεργία). Ποιον από 'μάς δεν έχουν ρωτήσει -μόλις μάθουν ότι καταγόμαστε από την Ικαρία-: "Α, από Ικαρία ε; Εκεί που τα μαγαζιά ανοίγουν νύχτα; Εκεί που ξημερώνονται όλοι στα πανηγύρια και χορεύουν ασταμάτητα; Είναι αλήθεια πως αφήνεις τα λεφτά στον φούρνο και παίρνεις το ψωμί; Έχεις πάει σε παραλία γυμνιστών; Κάμπινγκ;! Tο καλύτερο, ε; Φίλε, όντως ζείτε 100 χρόνια;" Η συνεχής, λοιπόν, κουβέντα που γίνεται για το νησί και ο παραλληλισμός του με το διαφορετικό, προσέλκυσαν -εύλογα- το ενδιαφέρον των διαφημιστών, οι οποίοι προέβαλλαν ορισμένα χαρακτηριστικά μας στην υπερβολή τους . Δεν πιστεύω ότι είναι υποτιμητική για το νησί μας και για τους Ικαριώτες αυτού του είδους η προβολή. Αντιθέτως, πιστεύω, ότι κρατώντας το νησί συνεχώς στην επικαιρότητα, δεν μπορεί παρά να αυξηθούν οι επισκέπτες του και να μειωθεί η ανεργία. Σίγουρα η ζωή στην Ικαρία δεν είναι μόνο γλέντι και ύπνος αλλά και γιατί να κατακρίνουμε τα πάντα; Aν χάσουμε και το χιούμορ μας τότε τι μας μένει;"

Σταμάτης Β., 24

"Δεν θεωρώ, σε καμία περίπτωση, τις διαφημίσεις στις οποίες αναφέρεται η Ικαρία υποτιμητικές και σε αυτό συμφωνούν όλοι όσοι το έχω συζητήσει, Ικαριώτες και μη. Είναι διαφημίσεις οι οποίες καταπιάνονται με τον "μύθο" της Ικαρίας και τους χαλαρούς ρυθμούς της. Κακό στην Ικαρία και στην προβολή της προς τα έξω κάνουν κινήσεις όπως αυτή του έπαρχου (ο οποίος περιέργως δεν πήρε ποτέ τέτοιες πρωτοβουλίες απέναντι στις ναυτιλιακές εταιρείες για τα δρομολόγια και τις άθλιες συνθήκες που επικρατούσαν στα καράβια όλο το χειμώνα) να στείλει επιστολή διαμαρτυρίας ζητώντας την απαγόρευση προβολής συγκεκριμένης διαφήμισης,  "διερμηνεύοντας τα αισθήματα αγανάκτησης όλης της ικαριώτικης κοινωνίας" όπως ο ίδιος έγραψε.

Photo via Flickr/Stelios Kiousis

Προσωπικά, πιστεύω πως ο Ικαριώτης -πάνω απ ' όλα- έχει χιούμορ και το να θιχτεί με μια διαφήμιση είναι κάτι που δεν ταιριάζει στην ιδιοσυγκρασία του. Αν κάτι αγαπάει πιο πολύ ο Ικαριώτης είναι η ελευθερία. Πώς θα μπορούσε λοιπόν να την στερήσει από τους άλλους; Πολύ πιθανόν οι διαφημίσεις να μην αντικατοπτρίζουν το αληθινό του πρόσωπο, αυτό δεν σημαίνει όμως πως δεν θα είναι πάντα εκεί να σου χαμογελάσει και να σε καλοϋποδεχτεί. Διότι εκεί που τελειώνουν τα διαφημιστικά τρικ, αρχίζει το Ικάριον Πέλαγος…

Ακολουθήστε το VICE στο Twitter,  Facebook και Instagram.