Τι Λέει Ένας από τους Έλληνες Σκιτσογράφους που Λογοκρίθηκε από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο

Η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) γεννήθηκε για να δημιουργήσει μία κοινωνία ελευθερίας, στην οποία όλοι θα μπορούν να εκφράσουν την άποψή τους, όσο βλακώδης κι αν είναι αυτή, υπό τον μοναδικό όρο ότι δεν θα εγκληματούν σε βάρος των άλλων. Αυτή είναι η κεντρική ιδέα της ελευθερίας του λόγου σε μία δημοκρατία.

Από ό,τι φαίνεται, η Ευρώπη απέχει ακόμα πολύ από το να πετύχει τον στόχο της, αφού όπως καταγγέλει η Λέσχη Ελλήνων Γελοιογράφων, έργα Ελλήνων σκιτσογράφων που επρόκειτο να παρουσιαστούν στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο λογοκρίθηκαν και «κόπηκαν».

Συγκεκριμένα, στα τέλη Σεπτεμβρίου ήταν προγραμματισμένη η μία έκθεση γελοιογραφίας με θέμα την ΕΕ, στην οποία Έλληνες και Γάλλοι σκιτσογράφοι επρόκειτο να παρουσιάζουν έργα τους με αφορμή τη συμπλήρωση των 60 χρόνων από από την υπογραφή της Συνθήκης της Ρώμης και την ίδρυση της ΕΕ.

Σύμφωνα με τον κανονισμό του Ευρωκοινοβουλίου, το περιεχόμενο κάθε έκθεσης αξιολογείται προκειμένου να ελεγχθεί αν εκφράζει φιλοναζιστικό ή άλλο προσβλητικό προς τις αξίες της ΕΕ περιεχόμενο. Με βάση αυτόν τον κανονισμό, η κοσμήτορας Catherine Bearder απέρριψε 12 από τα 28 σκίτσα των Ελλήνων γελοιογράφων που συμμετείχαν στην έκθεση με ένα έργο ο καθένας.

Ένα από τα σκίτσα που «κόπηκαν» ήταν αυτό του Γιάννη Αντωνόπουλου (John Antono). Στο σκίτσο του Έλληνα γελοιογράφου παρουσιάζονται τρία παιδιά που κάθονται σε ένα τραπέζι, την ώρα που η σκιά ενός Γερμανού τούς σερβίρει πέτρες για να φάνε. «Εμπνεύστηκα το σκίτσο από τη γνωστή ρήση του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη "Την Ελλάδα θέλομεν κι ας τρώγωμεν πέτρες", τοποθετώντας στη θέση της Ελλάδας την Ευρώπη. Αφορμή ήταν οι συγκεντρώσεις των οπαδών του κινήματος "Μένουμε Ευρώπη" το καλοκαίρι του 2015, που υποστήριζαν ότι έπρεπε να παραμείνουμε στην Ευρωζώνη και την ΕΕ με κάθε κόστος, ακόμα κι αν αυτό σημαίνει λιτότητα και σκληρά μέτρα. Με τη γελοιογραφία ήθελα να εκφράσω την αντίθεσή μου στην ιδεοληπτική εμμονή ότι οφείλουμε να αποδεχόμαστε τελεσίγραφα και εκβιασμούς, επειδή ενδεχομένως δεν υπάρχει εναλλακτική ή στη βάση ενός θολού αφηγήματος, όπως πιστεύω ότι είναι αυτό του ευρωπαϊσμού».

Για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, η παραπάνω κριτική είναι προσβλητική για την ΕΕ. Όπως και εκείνη των υπόλοιπων 11 σκίτσων, πάνω στα οποία οι Αρχές του Κοινοβουλίου έβαλαν ένα αυτοκόλλητο με ένα απορριπτικό «Χ». Αντιδρώντας στην άρνηση του Ευρωκοινοβουλίου να επιτρέψει την παρουσίαση του συνόλου της έκθεσης, η Λέσχη Ελλήνων Γελοιογράφων αποφάσισε την απόσυρση όλων των σκίτσων.

Η σημασία της ελευθερίας του λόγου για τη δημοκρατία και το κράτος δικαίου είναι ένα τόσο ευαίσθητο ζήτημα που καταρχάς θα πρέπει να επιτρέπεται σε όλους να εκφράζουν δημόσια την άποψή τους, ακόμα και σε αυτούς που με τον λόγο τους προπαγανδίζουν την κατάλυση της δημοκρατίας και της ελευθερίας του λόγου. Με άλλα λόγια, η αστική δημοκρατία οφείλει να επιτρέπει στους κομμουνιστές, αναρχικούς, ναζί, φασίστες και κάθε άλλον -υπογραμμίζεται ότι οι παραπάνω ιδεολογίες ούτε ίδιες είναι, ούτε ταυτίζονται, απλώς έχουν ως κοινό ότι δεν θέλουν την αστική δημοκρατία- να λένε δημόσια γιατί δεν τους αρέσει η αστική δημοκρατία, αρκεί να μην εγκληματούν σε βάρος των δικαιωμάτων των άλλων, δηλαδή τη ζωή, την ατομική ακεραιότητά τους και την περιουσία τους.

Όμως εδώ συμβαίνει κάτι πολύ χειρότερο, αφού τα λογοκριμένα σκίτσα δεν προπαγανδίζουν ούτε φιλοναζιστικές, ούτε άλλου είδους ακραίες ιδεολογίες. Απλώς εκφράζουν την ανησυχία τους για την πορεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Σε κάποιους στο Ευρωκοινοβούλιο δεν αρέσει να ακούνε κριτική για τους ευρωπαϊκούς θεσμούς και λογοκρίνουν. Όμως η ΕΕ ιδρύθηκε ακριβώς για να μας προστατέψει από τέτοιου είδους περιορισμούς του δημόσιου διαλόγου.

VICE Video: Ο Τελευταίος Άνθρωπος της «Αόρατης» Κοινότητας Mahana

Παρακολουθήστε όλα τα βίντεo του VICE, μέσω της νέας σελίδας VICE Video Greece στο Facebook.

«Το περιεχόμενο της έκθεσης είχε καυστικό χαρακτήρα, όμως ο ρόλος της γελοιογραφίας στην κοινωνία είναι να καυτηριάζει τα κακώς κείμενα», λέει ο κ. Αντωνόπουλος. «Γι' αυτό και παραδοσιακά υπάρχει μία μεγαλύτερη ευαισθησία προς το σκίτσο ως ένα είδος τέχνης που κατατίθεται με αιχμηρότητα. Αυτό, άλλωστε, ήταν και το μήνυμα όσων έτρεχαν να δηλώσουν #jesuischarlie, μετά την επίθεση στο συχνά προβοκατόρικο περιοδικό Charlie Hebdo. Πρέπει να ξεκαθαρίσουμε ότι στην περίπτωσή μας κανένα σκίτσο δεν είχε φιλοναζιστικό περιεχόμενο, το αντίθετο μάλιστα: μερικά από αυτά εξέφραζαν την ανησυχία τους για την αναβίωση του ναζισμού σε πολλές χώρες της ΕΕ. Απ' ό,τι φαίνεται, όμως, δεν μπορούμε να ασκήσουμε κριτική ούτε στη λιτότητα, ούτε στην ηγεμονία της Γερμανίας στην Ευρώπη».

Η ειρωνία στην υπόθεση είναι ότι ένα από τα σκίτσα που λογοκρίθηκαν στηλίτευε το Brexit, είχε δηλαδή φιλοευρωπαϊκό περιεχόμενο, γεγονός που «μάλλον θέτει σε αμφιβολία την αντιληπτική ικανότητα των λογοκριτών γύρω από το αν μπορούν να καταλάβουν μία γελοιογραφία», προσθέτει ο γελοιογράφος.

Αν και τελικά η λογοκρισία πήρε διαστάσεις και πολύ περισσότεροι άνθρωποι είδαν στα social media τα 28 σκίτσα των Ελλήνων γελοιογράφων, η απόρριψή τους από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο είναι ένα «ανησυχητικό φαινόμενο, που μόνο μέσω της δημόσιας καταγγελίας μπορούμε να αντιμετωπίσουμε», συμπληρώνει ο κ. Αντωνόπουλος. «Τέτοιου είδους φαινόμενα μας στερούν τη δυνατότητα να μιλήσουμε δημόσια για θέματα που μας αφορούν».

Όλα τα σκίτσα που λογοκρίθηκαν και «κόπηκαν»:

Τα υπόλοιπα ελληνικά σκίτσα, που πέρασαν τον «έλεγχο»:

Περισσότερα από το VICE

Αυτός ο Μικρός Θεός Εξηγεί πώς Γίνεται να Ακούς Μουσική Πολύ Δυνατά Χωρίς να Τσαντίζονται οι Γείτονες

Μερικοί Τρόποι που Δεν Είχες Σκεφτεί για να Κάνεις το Τρέξιμο να Μην Είναι Τόσο Χάλια

Η Ζωή Ενός Επαγγελματία Τζογαδόρου του Ποδοσφαίρου