Καλωσήρθατε στο Κόσοβο, το πιο Ασταθές Κράτος της Ευρώπης
Μνημείο στην Πριστίνα, πρωτεύουσα του Κοσόβου, στις 17 Φεβρουαρίου 2008, την ημέρα ανακήρυξης της ανεξαρτησίας του Κοσόβου από την Σερβία.

FYI.

This story is over 5 years old.

Βαλκάνια

Καλωσήρθατε στο Κόσοβο, το πιο Ασταθές Κράτος της Ευρώπης

Φωτογραφίες από τον τόπο όπου δεν ξεθώριασε ποτέ ο βαλκανικός εθνικισμός.
VICE Staff
Κείμενο VICE Staff

Φωτογραφίες/Κείμενο: Luigi Avantaggiatο

«Στείλαμε ένα τρένο, όχι ένα άρμα μάχης!». Αυτό ήταν το σχόλιο του προέδρου της Δημοκρατίας της Σερβίας, Aleksandar Vučić, στη συνέντευξη τύπου για το πρώτο ταξίδι του τρένου που επρόκειτο να εγκαινιάσει τη σιδηροδρομική γραμμή μεταξύ του Βελιγραδίου, της πρωτεύουσας της Σερβίας, και της Mitrovica, της μεγαλύτερης πόλης του βόρειου Κοσόβου.

Το ταξίδι, προγραμματισμένο για τις 15 Ιανουαρίου 2017, δεν πραγματοποιήθηκε ποτέ. Οι αστυνομικές δυνάμεις του Κοσόβου παρατάχθηκαν ένοπλες στα σύνορα με τη Σερβία, με σκοπό να εμποδίσουν το την αμαξοστοιχία να περάσει στο Κόσοβο και να φτάσει στην πόλη που «ενσαρκώνει» το κλίμα μεταξύ Σέρβων και Αλβανών στο Κόσοβο. Η Mitrovica παραμένει μία πόλη κομμένη στα δύο από τον ποταμό Ibar, ο οποίος χωρίζει το βόρειο κομμάτι, όπου ζουν οι Σέρβοι, από το νότιο, όπου επικρατούν πληθυσμιακά οι Αλβανοί Κοσοβάροι.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Πανοραμική άποψη της πόλης Πέγια του Κοσόβου, όπου διατηρεί βάση το ΝΑΤΟ.

Το σέρβικο τρένο, που δεν έφτασε ποτέ στον προορισμό του, έφερε εξωτερικά τα χρώματα της σερβικής σημαίας και τη φράση «Το Κόσοβο είναι Σερβία», η οποία μάλιστα ήταν γραμμένη σε 21 γλώσσες. Στο εσωτερικό της αμαξοστοιχίας υπήρχαν αναπαραστάσεις εικόνων από την ορθόδοξη παράδοση της Σερβίας, οι οποίες προέρχονταν από σέρβικους ναούς και μοναστήρια του Κοσόβου. Αυτά αποτέλεσαν για τους Κοσοβάρους μία ανοιχτή εθνικιστική πρόκληση της Σερβίας, την οποία επικαλέστηκαν για να σταματήσουν το τρένο στα σύνορα της Σερβίας και του Κοσόβου.

Το παραπάνω επεισόδιο προστίθεται σε μία μακρά λίστα προστριβών που έχουν προκαλέσει αστάθεια στις σχέσεις μεταξύ Κοσόβου και Σερβίας. Το μπαράζ προκλήσεων και από τις δύο πλευρές έχει επιφέρει εντάσεις μεταξύ των εθνικοτήτων που ζουν στο Κοσσυφοπέδιο, μιας περιοχής που παραμένει στρατικοποιημένη εδώ και 20 χρόνια. «Τις ημέρες μετά το επεισόδιο με το τρένο, πολλοί Σέρβοι του Κοσόβου αφαίρεσαν τις πινακίδες από τα αυτοκίνητά, τους για να μην αντιμετωπίσουν προβλήματα με τον αλβανικό πληθυσμό», είπε ο δημοσιογράφος Milić Petrović από το ραδιόφωνο Radio Goraždevac, τη μοναδική σερβική φωνή για τους Σέρβους του Κοσόβου.

Ο μέσος μηνιαίος μισθός είναι περίπου στα 350 ευρώ, η ανεργία παραμένει σταθερή στο 40% και τα επίπεδα διαφθοράς είναι από τα υψηλότερα στην Ευρώπη.

H πολιτική αστάθεια διατηρήθηκε και μετά τις πρόσφατες βουλευτικές εκλογές, που έλαβαν χώρα στο Κόσοβο την περασμένη Κυριακή. Συγκεκριμένα, ο Ramush Haradinaj, πρώην πρωθυπουργός και επικεφαλής του συνασπισμού τριών κομμάτων (της κεντροδεξιάς Συμμαχίας για το Μέλλον του Κοσόβου, του κεντροδεξιού Δημοκρατικού Κόμματος Κοσόβου και της κεντροαριστερής Πρωτοβουλίας για το Κόσοβο) απέσπασε ποσοστό της τάξης του 35%, Δεύτερο, με ποσοστό 25%, αναδείχθηκε το ανερχόμενο εθνικιστικό και αριστερό κίνημα «Αυτοδιάθεση» με επικεφαλής τον Albin Kurti.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Τα αποτελέσματα δεν έδωσαν αυτοδυναμία σε καμία πολιτική δύναμη. Το πολιτικό αδιέξοδο, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι ο Ramush Haradinaj κατηγορείται από τη Σερβία για εγκλήματα πολέμου, θεωρείται βέβαιο ότι θα περιπλέξει ακόμα περισσότερο τις σχέσεις μεταξύ Σερβίας και Κοσόβου και των εθνοτήτων που ζουν στο Κόσοβο. Ο Ramush Haradinaj ήταν ένας εκ των επικεφαλής του Απελευθερωτικού Στρατού του Κοσσυφοπεδίου κατά τη διάρκεια του πολέμου με τη Σερβία, τη διετία 1998-1999. O ίδιος παραιτήθηκε το 2005 από την ηγεσία του Κοσόβου, 100 ημέρες μετά την εκλογή του, με σκοπό να αντιμετωπίσει τις κατηγορίες που τον βάρυναν. Δικάστηκε και αθωώθηκε δύο φορές από το δικαστήριο των Ηνωμένων Εθνών για τα εγκλήματα πολέμου, όμως η Σερβία υποστηρίζει ότι έχει στη διάθεσή της νέα στοιχεία που αφορούν σε δολοφονίες αμάχων.

Οι άνθρωποι θα έπρεπε να ζουν μαζί. Δεν θα πρέπει να επιτρέψουμε την εκδίωξη ενός λαού στο όνομα μιας εθνικότητας ή θρησκείας.

Με φόντο την πολιτική αστάθεια, η σέρβικη μειοψηφία αντιμετωπίζει δυσκολίες στο να ενταχθεί και να ανελιχθεί στην κοινωνική και οικονομική ζωή του Κοσόβου. Όπως λέει ο ορθόδοξος ιερέας Sava Janjic, ηγούμενος σε σέρβικο μοναστήρι και επικεφαλής της ορθόδοξης εκκλησίας στο Κόσοβο, «η ζωή των Σέρβων στο Κόσοβο δεν είναι εύκολη. Πρέπει να λάβουμε υπόψη ότι πάνω από τα δύο τρία του σέρβικου πληθυσμού έχει αποχωρήσει μετά το τέλος του πολέμου. Είναι πολύ δύσκολο γι' αυτούς να γυρίσουν, γιατί αν και τώρα δεν διώκονται ευθέως, δεν δολοφονούνται και δεν βιάζονται όπως συνέβαινε τον καιρό μετά τον πόλεμο, υπάρχουν πολλές διοικητικές δυσκολίες από τις τοπικές αρχές που καθιστούν εξαιρετικά δύσκολη την επιστροφή και την αξιοπρεπή διαβίωσή τους. Υπάρχουν μεγάλες δυσκολίες στην πρόσβαση στο εκπαιδευτικό σύστημα, στην υγειονομική περίθαλψη και στους κρατικούς θεσμούς. Θα θέλαμε οι Σέρβοι να έχουν περισσότερα δικαιώματα, να προστατεύεται η ιδιοκτησία και να απολαμβάνουν πλήρους ελευθερία κίνησης στη χώρα. Δυστυχώς, υπάρχουν περιπτώσεις που οι Σέρβοι δεν μπορούν ούτε να γυρίσουν στα σπίτια τους».

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Σέρβος αγρότης στο Πρίζρεν του Κοσόβου.

Istok, Κόσοβο: Ο 48χρονος Σέρβος Zorban Čembić χαϊδεύει τον γάτο του Radmilo. «Γύρισα στο Κόσοβο τον Δεκέμβριο του 2016. Χρειάστηκαν πολλά χρόνια για να μου δοθεί το σπίτι μου από την κυβέρνηση του Κοσόβου.

Η γεωγραφική και πολιτισμική απομόνωση των Σέρβων συνδυάζεται από την προσπάθεια των Αλβανών να αποκτήσουν μία νέα ταυτότητα. Αμέσως μετά το τέλος του πολέμου, πολλοί επιχειρηματίες επένδυσαν στο Κόσοβο αποσκοπώντας σε ένα νέο οικονομικό θαύμα, σαν αυτό που πέτυχε η Γιουγκοσλαβία του Τίτο. Σήμερα δεν λείπουν από τη βουκολική γη του Κοσόβου μεγάλα εργοστάσια, υποδομές και τουριστικά θέρετρα. Παρά τις προσπάθειες, δέκα χρόνια μετά την ανακήρυξη της ανεξαρτησίας του Κοσόβου από τη Σερβία, η χώρα παραμένει φτωχή: ο μέσος μηνιαίος μισθός είναι περίπου στα 350 ευρώ, η ανεργία παραμένει σταθερή στο 40% και τα επίπεδα διαφθοράς είναι από τα υψηλότερα στην Ευρώπη.

Εκτός από τα οικονομικά προβλήματα, τα πολιτισμικά ρεύματα του Κοσόβου φαίνονται αντιφατικά και ασύμβατα μεταξύ τους. Από τη μία πλευρά βρίσκονται επιχειρηματίες, θεσμοί και μέσα ενημέρωσης που σκιαγραφούν μία ταυτότητα πολύ κοντά σε εκείνη της Δυτικής Ευρώπης. Από την άλλη, υπάρχουν οι μειονότητες, η στρατικοποίηση της χώρας, οι πολιτικές προκλήσεις και οι ακραία ιδιεολογία του Απελευθερωτικού Στρατού του Κοσσυφοπεδίου, του οποίου τα μέλη κάποτε χαρακτηρίζονταν τρομοκράτες, αλλά σήμερα λατρεύονται σαν ήρωες και αγάλματα εγείρονται σε όλη την επικράτεια του Κοσόβου προς τιμήν τους. Πρόκειται για δείγματα ενός εθνικισμού που παραμένει ζωντανός, δυνατός και καταπιεστικός. Όπως λέει ο πατέρας Sava Janjic, «στο Κόσοβο υπάρχουν ακόμα Αλβανοί πολιτικοί που ονειρεύονται την ένωση του Κοσόβου με την Αλβανία. Αυτό αποτελεί μια πρόκληση για εμάς. Καμία επέμβαση της διεθνούς κοινότητας δεν πρέπει να συμβάλει στα σχέδια μιας "Μεγάλης Σερβίας" ή μιας "Μεγάλης Αλβανίας". Οι άνθρωποι θα έπρεπε να ζουν μαζί. Δεν θα πρέπει να επιτρέψουμε την εκδίωξη ενός λαού στο όνομα μιας εθνικότητας ή θρησκείας».

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Δείτε περισσότερες φωτογραφίες παρακάτω:

Κτίρια στην κεντρική πλατεία της πόλης Ντεκάν του Κοσόβου, όπου διακρίνεται προπαγανδιστική αφίσα του Ramush Haradinaj από την εποχή που ήταν στέλεχος του Απελευθερωτικού Στρατού του Κοσσυφοπεδίου.

Αλβανικός τάφος στο Κόσοβο.

Στρατιωτικός γιατρός παρέχει ιατρική βοήθεια σε ηλικιωμένη Σέρβα. Οι Σέρβοι του Κοσόβου αντιμετωπίζουν μεγάλες δυσκολίες και μειωμένη πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας.

Istok, Κόσοβο. Παρακολούθηση ενός σέρβικου σπιτιού σε αλβανική περιοχή του Κοσόβου.

Σέρβικο νεκροταφείο στην Πριστίνα, πρωτεύουσα του Κοσσόβου.

Ο Agimor Mezin είναι ένας 46χρονος Αλβανός πυροσβέστης στο Ντεκάν του Κοσόβου. «Δεν έχουμε δικούς μας πυροσβεστικούς σταθμούς. Χρησιμοποιούμε τις βάσεις και τα παλιά γραφεία του Απελευθερωτικού Στρατού του Κοσσυφοπεδίου», λέει ο ίδιος.