Η Πρώτη Μαζική Τρομοκρατική Επίθεση στην Ελλάδα Έγινε (Mάλλον) Κατά Λάθος

Πέμπτη, 31 Οκτωβρίου 1985. Η ώρα είναι 22:40 και το υπ' αριθμόν ΥΑΕ 2312 λεωφορείο των αστικών συγκοινωνιών της Αθήνας ξεκινά το καθιερωμένο δρομολόγιό του Ακαδημία-Αργυροπούπολη. Το όχημα είναι γεμάτο με εργαζόμενους και μαθητές που έχουν μόλις σχολάσει από τα φροντιστήρια της Αθήνας. Τη στιγμή που το λεωφορείο φτάνει στο ύψος της Λεωφόρου Βουλιαγμένης 182, έξω από το κατάστημα της Εθνικής Τράπεζας στη Δάφνη, μία έκρηξη σημειώνεται στο πίσω μέρος του, με αποτέλεσμα την ολοσχερή καταστροφή του. Σκηνές αλλοφροσύνης και πανικού ακολουθούν. Το λεωφορείο ανοίγει σαν κονσερβοκούτι και πολλοί από τους επιβάτες εκσφενδονίζονται στο οδόστρωμα γεμάτοι αίματα. Η περιοχή γύρω από το κουφάρι του λεωφορείου αποκτά την όψη βομβαρδισμένου τοπίου. Συνολικά, τραυματίζονται 39 επιβαίνοντες, δέκα εκ των οποίων σοβαρά, ενώ ένας ακρωτηριάζεται. Στο σώμα της Κατερίνας Πλίτσα, μίας εκ των μαθητριών που επέβαιναν στο λεωφορείο τη στιγμή της έκρηξης, βρέθηκαν 500 θραύσματα από τον εκρηκτικό μηχανισμό, που την καθήλωσαν για μήνες στο κρεβάτι.

Η παραπάνω έκρηξη είναι η πρώτη μαζική τρομοκρατική επίθεση στα αστυνομικά χρονικά της Ελλάδας και σοκάρει την κοινή γνώμη. Ο τότε πρωθυπουργός, Ανδρέας Παπανδρέου, λέει ότι πρόκειται για μία «άνανδρη και εγκληματική πράξη, που μπορεί να προκαλέσει αποσταθεροποίηση των δημοκρατικών θεσμών». Όμως, δεν είναι μόνο αυτή η ιδιαιτερότητα που θα κάνει την παραπάνω έκρηξη αξιομνημόνευτη στη νεοελληνική ιστορία. Αυτό που θα την καταστήσει μοναδική στα χρονικά των τρομοκρατικών επιθέσεων στην Ελλάδα είναι ότι στην πραγματικότητα έγινε κατά λάθος.

Σύμφωνα με έγγραφο που συντάσσει η κρατική ασφάλεια στις 10 Μαρτίου 1986, «η έκρηξη προήλθε από αυτοσχέδιο ωρολογιακό μηχανισμό, που αποτελείτο από εκρηκτική ύλη, πυροκροτητή, ρολόι επιτραπέζιο, καλώδια, βύσματα και μπαταρία. Όλος αυτός ο μηχανισμός ήταν περιτυλιγμένος με ύφασμα, για την αποφυγή κραδασμών και του θορύβου του ωρολογίου». Ακόμη, σύμφωνα με πόρισμα πραγματογνωμόνων που συντάσσεται στις 5 Νοεμβρίου 1985, «η εστία της έκρηξης βρίσκεται στο οπίσθιο εσωτερικό μέρος του λεωφορείου, επί του δαπέδου και κοντά στην οπίσθια εσωτερική επικάλυψη, περί τα 15 εκατοστά αριστερά του διαμήκους άξονα συμμετρίας του».

Τα παραπάνω ευρήματα κάνουν τους αστυνομικούς να αναρωτηθούν: «Ποιος μετέφερε τη βόμβα και γιατί; Ήθελε ο μεταφορέας να πυροδοτηθεί η βόμβα μέσα στον κόσμο και να τραυματισθεί και ο ίδιος;». Προσπαθώντας να ταυτοποιήσει τον δράστη, η Αστυνομία «χαρτογραφεί» τις θέσεις των επιβατών στο πίσω μέρος του λεωφορείου και διαπιστώνει ότι κοντά στο σημείο της έκρηξης καθόταν ένας 25χρονος Ιρακινός φοιτητής Θεολογίας, που φέρεται να κρατούσε μία νάιλον σακούλα με άγνωστο περιεχόμενο.

[VICE Video] ATH KIDS: Τα Παιδιά της Αθήνας

Παρακολουθήστε όλα τα βίντεo του VICE, μέσω της νέας σελίδας VICE Video Greece στο Facebook.

Αν και οι έρευνες, αρχικά, εστιάζονται στον αλλοδαπό φοιτητή -που επίσης τραυματίζεται κατά την έκρηξη- σύντομα επέρχεται μία ανατροπή που θα οδηγήσει στη διαλεύκανση της υπόθεσης.

Συγκεκριμένα, λίγες ώρες μετά την έκρηξη, ένας άγνωστος τηλεφωνεί στην εφημερίδα Απογευματινή και στην Άμεση Δράση, λέγοντας ότι είχε τοποθετηθεί βόμβα έξω από το σπίτι του μεγαλοβιομήχανου Τσάτσου, στην οδό Κανάρη 15, στο Κολωνάκι. Τέτοια, όμως, βόμβα ούτε βρέθηκε, ούτε εξερράγη ποτέ. Η μόνη βόμβα που εξερράγη εκείνη την ημέρα ήταν αυτή στη Βουλιαγμένης. Αν και τα παραπάνω τηλεφωνήματα αφήνουν αρχικά κάποιες υποψίες φάρσας, αυτές διαλύονται την επόμενη ημέρα, όταν ο οδοκαθαριστής Δανιάς Άγγελος εντοπίζει δύο προκηρύξεις –οι οποίες απευθύνονται σε δύο απογευματινές εφημερίδες- της νεοεμφανιζόμενης οργάνωσης «Επαναστατική Μαχητική Αριστερά», με τις οποίες αναλαμβάνεται η ευθύνη της βομβιστικής επίθεσης-φάντασμα κατά της κατοικίας Τσάτσου στο Κολωνάκι. Στην προκήρυξη αναφέρεται ότι, «δείχνοντας την έμπρακτη αντίστασή μας ενάντια στο καπιταλιστικό καθεστώς, χτυπήσαμε σήμερα συμβολικά το σπίτι των Τσάτσων (στην οδό Κανάρη, στο Κολωνάκι), που αποτελούν μία από τις χαρακτηριστικές εκφράσεις της χυδαιότητας του ελληνικού αστισμού».

Τα τηλεφωνήματα και οι προκηρύξεις θεωρούνται γνήσια από την Αστυνομία και οι Αρχές καταλήγουν στη σύνδεση των δύο ανεξήγητων περιστατικών, αφού στην περίπτωση της οικογένειας Τσάτσου, μια βόμβα εξαφανίστηκε μυστηριωδώς, ενώ στην περίπτωση του λεωφορείου, μια βόμβα εμφανίστηκε και εξερράγη εξίσου μυστηριωδώς. Οι αστυνομικοί καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι τα δύο συμβάντα δεν είναι άσχετα μεταξύ τους, αλλά ότι αντίθετα πρόκειται κατά πάσα πιθανότητα για τον ίδιο εκρηκτικό μηχανισμό. Σύμφωνα με έγγραφο της Αστυνομίας, «εκτιμήθηκε από την υπηρεσία μας ότι πιθανόν να είχε τοποθετηθεί βόμβα εκεί και διερχόμενο άτομο να την παρέλαβε εν αγνοία του, ως περιέχουσα κάποιο πολύτιμο αντικείμενο, και κατά τη μεταφορά της εντός του λεωφορείου να εξερράγη».

Η παραπάνω διαπίστωση κάνει την Αστυνομία να στραφεί στο ποια άτομα πέρασαν εκείνο το βράδυ από την οδό Κανάρη γύρω στις 22:00, δηλαδή λίγο πριν από την έκρηξη και στη συνέχεια επιβιβάστηκαν στο λεωφορείο. Από την έρευνα αυτή προέκυψε ότι, «από το σημείο αυτό (οδό Κανάρη) και την ανωτέρω περίπου ώρα διήλθαν ένας μαθητής και η αδελφή του (σ.σ.: στο έγγραφο αναφέρονται τα ονόματα) που κάθονταν στο σημείο της έκρηξης. Κατά την εξέτασή τους ισχυρίστηκαν ότι δεν παρέλαβαν ύποπτη τσάντα κατά τη διέλευσή τους από την οδό Κανάρη. Επίσης, περίπου στις 22:00 η ώρα της αυτής ημέρας ανεχώρησε από το Βρετανικό Συμβούλιο, που είναι στην Πλατεία Κολωνακίου, για την οδό Ακαδημίας και ο μετέπειτα επιβάτης αυτού, ιρακινής καταγωγής. Ο ίδιος ισχυρίστηκε κατά την εξέτασή του ότι την ανωτέρω διαδρομή διήνυσε με το λεωφορείο της γραμμής Ακαδημία-Μαράσλειος. Ο ανωτέρω ισχυρισμός του δεν έγινε δυνατόν να διασταυρωθεί».

Οι έρευνες της Αστυνομίας κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι κατά πάσα πιθανότητα ο Ιρακινός φοιτητής πήρε την αμπαλαρισμένη βόμβα, ξεγελασμένος από το πολυτελές περιτύλιγμά της και νομίζοντας ότι περιέχει κάτι χρήσιμο, με αποτέλεσμα η έκρηξη να γίνει στο λεωφορείο, στο οποίο αργότερα επιβιβάστηκε και όχι στην οδό Κανάρη. Λίγους μήνες μετά το περιστατικό, ο 25χρονος Ιρακινός έφυγε από την Ελλάδα, χωρίς να αποδειχθεί ότι ήταν αυτός που μετέφερε κατά λάθος τον εκρηκτικό μηχανισμό. Η παραπάνω χολιγουντιανή εκδοχή του περιστατικού, θα ενισχυθεί αργότερα από ευρήματα της Αστυνομίας σε γιάφκα της «17 Νοέμβρη» το 2002, στο πλαίσιο της εξάρθρωσης της τρομοκρατικής οργάνωσης.

Σημειώνεται ότι η οργάνωση «Επαναστατική Μαχητική Αριστερά» (ΕΜΑ) δεν επιχείρησε άλλη τρομοκρατική ενέργεια. Οι Αρχές, όμως, πιστεύουν ότι τα μέλη της ίδρυσαν αργότερα την οργάνωση «1η Μάη», που ευθύνεται για την απόπειρα δολοφονίας του Προέδρου της ΓΣΕΕ, Γιώργου Ραυτόπουλου, το 1987 και τη δολοφονία του Αντεισαγγελέα του Αρείου Πάγου, Αναστασίου Βερνάρδου, το 1989. Στη συνέχεια, η «1η Μάη» απορροφήθηκε από τον «Επαναστατικό Λαϊκό Αγώνα» (ΕΛΑ).

Ακολουθήστε τον Θοδωρή Χονδρόγιαννο στο Facebook, το Twitter και τοInstagram.

Περισσότερα από το VICE

Η Κάνναβη Είναι το Μοναδικό Πράγμα που με Βοήθησε στη Χρόνια Μάχη μου με τις Ημικρανίες

Η Μαριλένα Είναι Bodybuilder και Έχει Κλάψει για Ένα Πιάτο Φαΐ

Όσα Έμαθα Δουλεύοντας Δύο Χρόνια σε Ένα από τα Μεγαλύτερα Νοσοκομεία της Αθήνας