Γιατί Δεν μας Έσωσε η Ομάδα Έψιλον;

Η Ελλάδα μπορεί να γίνει υπερδύναμη μέσα σε 48 ώρες. Ο Αριστοτέλης ήταν εξωγήινος και οι Έλληνες κατάγονται από τον αστερισμό του Λαγού. Υπάρχουν υφάσματα που σε κάνουν αόρατο, αν τα φορέσεις. Οι Έλληνες προέρχονται από τον Σείριο και από εκεί φέρνουν ανώτερο πολιτισμό στον πλανήτη Γη. Επικοινωνία με εξωγήινους πολιτισμούς και τον Δία, μέσω παλαιού υπολογιστή και συστήματος DOS. Κάπου στον Όλυμπο βρίσκεται κρυμμένο το υπερόπλο Κύκλοτρον. Ο Όμηρος δεν έγραψε την Ιλιάδα, αλλά τη βρήκε έτοιμη. Η Ελλάδα ανακάλυψε πρώτη το ποδόσφαιρο. Ο Όλυμπος ήταν διαστημόπλοιο. Δεν μιλάμε για σενάρια ταινιών της Marvel, αλλά για μερικές από τις εκατοντάδες θεωρίες που κυκλοφορούν σε βιβλία και μέσα από τους τηλεοπτικούς δέκτες εδώ και δεκαετίες. Ανάμεσα, όμως, στην επιστημονική φαντασία και τις τηλεπωλήσεις, κρύβονται άλλα -πιο μισαλλόδοξα- κηρύγματα.

«Με τον όρο θεωρία συνωμοσίας χαρακτηρίζεται κάθε θεωρία σύμφωνα με την οποία, κάποιο γεγονός ή μια σειρά από γεγονότα ερμηνεύονται ως αποτέλεσμα συνωμοτικής, μυστικής, οργανωμένης και υπόγειας δράσης ατόμου ή ομάδας ανθρώπων ή υπηρεσιών ή πολιτικής παράταξης ή κυβερνήσεων ή συνασπισμών. Οι θεωρίες συνωμοσίας αποτελούν εναλλακτικές απαντήσεις, αντί των επίσημων ερμηνειών γύρω από κάποιο θέμα, οι οποίες ερμηνείες εκλαμβάνονται ως προσπάθεια συγκάλυψης των πραγματικών γεγονότων. Ο όρος χρησιμοποιείται, επίσης, για να χαρακτηρίσει γενικά κάθε αναπόδεικτη και συχνά ίσως παράλογη ερμηνεία γύρω από κάποιο γεγονός. Μέρος της κοινής γνώμης τείνει να υιοθετεί συνωμοσιολογικές θεωρίες για την ερμηνεία κάθε άγνωστου φαινομένου»: Όλο αυτό ως μια απλουστευμένη ερμηνεία, ανατρέχοντας στο Ίντερνετ. Τα πράγματα ίσως είναι πιο πολύπλοκα, με την εσωτερική ανάγκη του καθένα από εμάς να αναδείξει τη δική του «αλήθεια» και κοσμοθεωρία (όσο τρελή και αν είναι αυτή - η γνώμη του δεν αλλάζει, όσες αποδείξεις και να του φέρεις). Αν βρούμε και ομοϊδεάτες, ακόμη καλύτερα - μπαίνουμε και στη Βουλή.

Το να προσπαθήσεις να βάλεις τάξη στο χάος της νεοελληνικής συνωμοσιολογίας και να πάρεις απαντήσεις, είναι κάτι δύσκολο ως ακατόρθωτο. Τα πάντα βράζουν στο τσουκάλι απίθανων θεωριών, ντυμένων πάντα με έναν ψευδοεπιστημονικό μανδύα, με τους τηλεπωλητές να αδημονούν να σου φορτώσουν την πραμάτεια τους. Μακάρι, όμως, να ήταν μόνο αυτό.

Το μόνο σίγουρο είναι πως το τέλος μιας εποχής έχει παρέλθει εδώ και μερικά χρόνια και ένα αληθινό τέρας έχει αναδειχθεί: η ακροδεξιά. Μια ακροδεξιά που δεν κρύβεται πίσω από θεωρίες για Ανδρομέδιους και εξωγήινους και δείχνει ξεκάθαρα το πρόσωπό της. Το αυγό του φιδιού, όμως, το επώαζαν και πολλοί από αυτούς τους -παλαιάς κοπής- συνωμοσιολόγους και αρχαιολάτρες, κάποιοι ηθελημένα και κάποιοι μέσα από την αφέλεια και τη φαντασιοπληξία.

Έχει πάντως μεγάλο ενδιαφέρον πώς άνθρωποι από διαφορετικές πόλεις, αφετηρίες και σπουδές (ή και καθόλου σπουδές, σε πολλές περιπτώσεις) συντονίστηκαν γύρω από απίθανες θεωρίες στα όρια της μπουρδολογίας, για τις οποίες γράφτηκαν δεκάδες βιβλία και δημιουργήθηκε μια αξιοσημείωτη κινητικότητα για κάποια χρόνια. Πολλοί από τους θιασώτες αυτών των θεωριών και μετέπειτα συγγραφείς, ήταν απόστρατοι αξιωματικοί και υπαξιωματικοί του Ελληνικού Στρατού ή του Πολεμικού Ναυτικού - μάλλον εκεί θα έφαγαν την πετριά. Μπορούμε να τοποθετήσουμε χρονολογικά αυτήν την ιδιαίτερη εποχή για την ελληνική συνωμοσιολογία (το άλλο, μισαλλόδοξο «Greek Weird Wave»), με την Ομάδα Έψιλον να τους ενώνει όλους, μέσες άκρες μεταξύ των ετών 1970-2008.

VICE Video: Οι Έλληνες που Πιστεύουν ότι η Γη είναι Επίπεδη

Παρακολουθήστε όλα τα βίντεo του VICE, μέσω της νέας σελίδας VICE Video Greece στο Facebook.

Η εποχή της Χούντας και τα γεγονότα της Κύπρου έφεραν ομοϊδεάτες κοντά (μην πούμε ακόμη και για επιρροές από ταινίες που βγήκαν στα τέλη της δεκαετίας του ’70, όπως Στενές Επαφές Τρίτου Τύπου και Ο Πόλεμος των Άστρων και έμπνευση από τον αρχαίο σατιρικό συγγραφέα Λουκιανό), με τα πρώτα βιβλία να ξεκινούν να κυκλοφορούν σιγά-σιγά σε στενό κύκλο αναγνωστών και βιβλιοπωλείων (βλέπε Κοσμοσκάφος Στα-Γύρο Έψιλον του Γεώργιου Λευκοφρύδη το 1977 και το …Σιωνιστικές Συνωμοσίες του Ιωάννη Φουράκη την ίδια χρονιά).

Η κύρια θεματολογία των περισσοτέρων βιβλίων είναι η ανωτερότητα των Ελλήνων και της φυλής μας (σας θυμίζει κάτι;), ότι ο Αριστοτέλης ήταν εξωγήινος και εμείς καταγόμαστε από τον αστερισμό του Λαγού, το πόσο μας ζηλεύουν και μας πολεμάνε οι ξένοι και ιδιαίτερα οι Εβραίοι, ότι όλοι οι πολιτικοί είναι μασόνοι και το δυναμικό comeback που θα κάνουμε με αστροσκάφη και υπερόπλα, για να πάρουμε πίσω όσα μας ανήκουν. Γύρω από αυτό το παραλήρημα, ιδρύθηκε η λεγόμενη Ομάδα Έψιλον το 1970 (;), ως μια πιο σύγχρονη Φιλική Εταιρεία που προασπίζεται τα συμφέροντα του Ελληνισμού. Κανείς δεν μπορεί να επιβεβαιώσει λεπτομέρειες για την ίδρυση της Ομάδας Έψιλον, μέλη και ημερομηνία, υπάρχουν μόνο κάτι σχετικές δηλώσεις του συγγραφέα Ανέστη Κεραμυδά (με εκτενή βιβλιογραφία για τους Έψιλον). Οι απόψεις διίστανται, όπως φυσικά συμβαίνει γύρω από τέτοιες fringe ομάδες.

Όλες αυτές τις δεκαετίες έπαιζε δυναμικά και το όνομα του Γεωργίου Γκιόλβα: Μια πραγματικά ιδιαίτερη περίπτωση ανθρώπου - πυρηνικός φυσικός(;) και εφευρέτης εκατοντάδων ευρεσιτεχνιών, κατασκευαστής του μεγαλύτερου τελεφερίκ στην Αιθιοπία, μέλος της Ομάδας Έψιλον και εφευρέτης του υποτιθέμενου υπερόπλου Μπέβατρον, το ενεργειακό κανόνι που εκπέμπει φωτοδέσμη πλάσματος. Μια από τις τελευταίες του εμφανίσεις ήταν το 2003 στην εκπομπή Εξωγήινες Αϋπνίες της Αννίτας Πάνια.

Πρέπει να παραδεχτούμε, πάντως, πως δεν έχουν βγει πολλά προς τα έξω για τα μέλη και τις ενέργειες της θρυλικής ομάδας. Κάποιοι είχαν δηλώσει ότι ήταν μέλη της, πολλοί αποβιώσαντες - και μάλιστα διάσημοι - παρουσιάστηκαν ξαφνικά από τρίτους ως μέλη των Έψιλον (αφού δεν μπορούσε να το διαψεύσει μετά θάνατον ο ίδιος ο Ωνάσης, ο Μποδοσάκης ή ο καθηγητής Λιαντίνης) και κάπου εκεί τελειώνει η ιστορία. Φαντάζομαι πως τα πάντα γιγαντώθηκαν στο πλαίσιο ενός αστικού θρύλου και ελάχιστα πράγματα από όσα εικάζονται έχουν συμβεί στην πραγματικότητα.

Μην κρυβόμαστε, ο αντισημιτισμός και η μισαλλοδοξία ήταν στα κόκκινα. Η μπάλα παίρνει και πολλές άλλες ομάδες και μειονότητες, ιδιαίτερα τους ομοφυλόφιλους που φυσικά «κυριαρχούν στα ΜΜΕ». Βέβαια, οι ομοφυλόφιλοι των ΜΜΕ δεν φαίνεται να εμποδίζουν τους συνωμοσιολόγους να ζήσουν τη χρυσή τους εποχή, με την έλευση της ιδιωτικής τηλεόρασης.

Η ιδιωτική τηλεόραση στα μέσα των 90s ξεπερνούσε σιγά-σιγά το νηπιακό στάδιο και κυριαρχούσε. Τα μεγάλα κανάλια ήταν στο προσκήνιο, όπως και δεκάδες άλλα τοπικά και περιφερειακά.

Χωρίς τις ακριβές παραγωγές και σειρές μυθοπλασίας των τότε μεγάλων παικτών (ΑΝΤ1, Mega, STAR), τα υπόλοιπα κανάλια το είχαν ρίξει σε reality show χαμηλού budget και talk show μέχρι τελικής πτώσης. Οι συνομωσιολόγοι άδραξαν την ευκαιρία, για να μεταφέρουν το μήνυμά τους, οι υπεύθυνοι έτριβαν τα χέρια τους για το ατελείωτο και δωρεάν υλικό.

Ήταν το αλατοπίπερο των εκπομπών να μιλάς για τον ελληνισμό και τα UFO ανάμεσα σε στρίπερ, ταλέντα-παρατράγουδα και τον Μίστερ Εθνικά Μπούτια. Όλη η «ανφάν-γκατέ» παρέλασε από εκπομπές όπως Τα Παιδιά της Νύχτας με τον Κώστα Μυλωνά και την Ελεάνα Παγουρά, Αϋπνίες και Τα Παρατράγουδα με την Αννίτα Πάνια, Αθέατος Κόσμος, Χωρίς Μοντάζ και φυσικά Οι Πύλες του Ανεξήγητου με τον Κώστα Χαρδαβέλλα στο Alter (με την τελευταία να κρατάει μέχρι και το 2011), πάμπολλες εκπομπές στο TeleCity / Τηλεάστυ του Γιώργου Καρατζαφέρη, με τον Κώστα Πλεύρη και έναν νεαρό Άδωνι Γεωργιάδη, ενώ σε κανένα μικρό κανάλι δεν έλειπε μια ανάλογη kook εκπομπή (ένα μείγμα αρχαιολατρίας και Ορθοδοξίας), από την Αττική, μέχρι τη Λάρισα και τη Θεσσαλονίκη. Κανάλια όπως το θρυλικό Κανάλι 5 και μετέπειτα ALTER, Tempo, New Channel, High Channel, Extra 3, Magic, βρίσκονταν στα καλύτερά τους.

Αν μας ρωτάτε αν βλέπαμε και εμείς τέτοιες εκπομπές, απαντάμε ότι τις βλέπαμε φανατικά. Ήταν κάτι το παράδοξο και αστείο, ενώ παράλληλα αράδιαζαν στα μούτρα μας καταφανή ψέματα. Το ξέραμε αυτό, ήταν ένα μέρος μιας «συμφωνίας», ήμασταν μικροί τότε, ήταν σαν να βλέπαμε μια ταινία ή σειρά. Ποιος δεν θυμάται μορφές όπως τον αρχιδιδάσκαλο Αθανάσιο Λάσκο («Κύκλωπας με δύο μάτια», μεταξύ άλλων), τον Παναγιώτη Τουλάτο και τον Γιώργο Πάλμο; Ή τις εμφανίσεις του Ιωάννη Φουράκη και διαφόρων μονίμων καλεσμένων να συζητάνε για την ύπαρξη εξωγήινων δίπλα σε έναν απορημένο Βλάσση Μπονάτσο;

Αν τα βάλουμε κάτω χωροχρονικά, η δεκαετία από το 1994 μέχρι και τους Ολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας το 2004, ήταν η χρυσή δεκαετία της συνομωσιολογίας σε επίπεδο δημοτικότητας, κυρίως λόγω της τηλεόρασης. Μέσα από τους τηλεοπτικούς δέκτες, αυτές οι θεωρίες μπήκαν στα σπίτια μας. Μια δημοτικότητα που πολλοί εκμεταλλεύτηκαν ξεπουλώντας βιβλία και περιοδικά, ενώ κάποιοι, οι πιο αφελείς, πέθαναν στην ψάθα. Νέες θεωρίες ήρθαν στην επιφάνεια (εσωγήινοι και χθόνιοι, η Κοίλη Γη τότε ήταν πιο hip από την Επίπεδη Γη, ενώ κάποιοι συγγραφείς -παλαιά μέλη της Χρυσής Αυγής- νόμιζαν ότι έπαιρναν μέρος στην επιχείρηση Υπερβορεία στον ελλαδικό χώρο), με τις σχετικές εκδόσεις να είναι πραγματικά εκατοντάδες εκείνα τα χρόνια. Εντύπωση κάνει πως όλα αυτά εμφανίζονταν και σε mainstream περιοδικά και εφημερίδες, όχι μόνο σε ένα στενό κύκλο αναγνωστών. Ένας από τους πρωτοπόρους αυτών των θεωριών είναι και ο υποστράτηγος Γεράσιμος Καλογεράκης, που στα 58 του χρόνια τότε, στα τέλη της δεκαετίας του ’90, κυκλοφόρησε ένα από τα πρώτα του βιβλία. Ποτέ δεν είναι αργά. Το απαιτούσε η αγορά και η εποχή και κάποιοι έπρεπε να εκμεταλλευτούν το Μέσο που λέγεται τηλεόραση (δωρεάν διαφήμιση / περισσότερες πωλήσεις).

Από το 2007 και μετά, τα πράγματα ξεκινούν να ζορίζουν για την ελληνική οικονομία και η είσοδος του ΔΝΤ το 2009 έδωσε το τελειωτικό χτύπημα και στους συνομωσιολόγους-συγγραφείς. Τα βιβλία τους κατευθύνθηκαν στα εκδοτικά παζάρια της πλατείας Κοτζιά για δύο ευρώ (όταν δεν πήγαιναν κατευθείαν για να γίνουν πολτός). Το ενδιαφέρον έπεσε κατακόρυφα, όταν σταμάτησαν οι ανάλογες εκπομπές.

Κάποιοι βέβαια το κρατάνε ακόμη αληθινό, όπως ο Δημοσθένης Λιακόπουλος και ο Κυριάκος Βελόπουλος, με τις συνεχείς εκπομπές τηλεπωλήσεων και ενίοτε τη διαφήμιση των πολιτικών τους φιλοδοξιών (τουλάχιστον ο δεύτερος). Όμως, ακόμη και αυτοί (μαζί με μερικούς άλλους ανά την Ελλάδα), τα τελευταία χρόνια το έχουν ρίξει στις πωλήσεις συμπληρωμάτων διατροφής, νανογιλέκων, φαρμάκων για την καράφλα και υαλουρονικού οξέος. Δεν ζεις μόνο από τις πωλήσεις βιβλίων.

Με το ζήτημα της Μακεδονίας, τη συμφωνία των Πρεσπών ακόμη ζεστή, περιπτώσεις τύπου Σώρρα και την οικονομική κρίση που συνεχίζεται, οι συνομωσιολόγοι έχουν βρει νέo έδαφος: το διαδίκτυο. Ο «πόλεμος για το μυαλό μας» γίνεται μέσα από trolls, blogs και social media, τα πράγματα είναι ακόμη πιο άγρια και σκοτεινά από τα 90s.

Ένα είναι σίγουρο. Η Ομάδα Έψιλον δεν μας έσωσε και οι προσδοκίες μας γκρεμίστηκαν. Βέβαια, ένας σωστός συνομωσιολόγος θα μεταφέρει τη σωτηρία μας για αργότερα. Είναι πολυάσχολοι εκεί στην Ανδρομέδα…

Περισσότερα από το VICE

VICE Greece: 18 Ρεπορτάζ του 2018 που Αξίζει να Διαβάσεις Ξανά

Ένας Κρατούμενος Περιγράφει τα Πρώτα του Χριστούγεννα στον Κορυδαλλό

«Εκτός Υπηρεσίας» - Γιατί τα Λεωφορεία στην Αθήνα Παίρνουν Φωτιά