Το περσινό καλοκαίρι, κατά λάθος, είχα συναντήσει στη Νίσυρο έναν Ιταλό εθελοντή της Proactiva Open Arms, μιας ισπανικής μη κυβερνητικής οργάνωσης που σώζει ζωές προσφύγων στα ναυάγια της Μεσογείου. Ο Φεντερίκο, εκείνη τη μέρα, στεκόταν μόνος κάτω από μια μικρή αυτοσχέδια τέντα, με μια λευκή μπλούζα δεμένη στο κεφάλι και μια μικρή κιθάρα στα χέρια, τραγουδώντας για ώρες σε ακαταλαβίστικες γλώσσες. Τα μόνα τραγούδια που είπε στη μητρική του, και που κατάφερα να αναγνωρίσω ήταν το Bella Ciao και το Bandiera Rossa.Λίγες μέρες αργότερα, ο Φεντερίκο που ήταν καλύτερος στην ιστορία απ' ό,τι ήταν στην κιθάρα, όταν μας εξηγούσε την προέλευση του Bella Ciao, είπε: «Όλοι πιστεύουν πως είναι ιταλικό τραγούδι της Αντίστασης, αλλά στην πραγματικότητα κι εμείς οι Ιταλοί το κλέψαμε. Ο ρυθμός του δημιουργήθηκε κάπου στις αρχές του προηγούμενου αιώνα, απλώς ανακαλύφθηκε από έναν μουσικό που γεννήθηκε στην Οδησσό και ανήκε στην κοινότητα των Yiddish. Πολύ πριν τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, ηχογραφήθηκε στην Αμερική και ήρθε στην Ιταλία τυχαία. Μετά ξεκίνησαν να το τραγουδούν οι εργάτριες στα χωράφια της Μπολόνια, άρχισαν να βάζουν κάποια λόγια που έδειχναν τις εξοντωτικές συνθήκες εργασίας, αλλά όντως τη σημερινή του μορφή την πήρε στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Τότε έγινε και γνωστό από τους παρτιζάνους που κέρδισαν και καθάρισαν τον κόσμο από τον Μουσολίνι. Όπως και να ‘χει κανείς δεν μπορεί να ταυτοποιήσει με σιγουριά τον δημιουργό του. Μάλλον γι' αυτό θα πρέπει να ανήκει σε όλους».O αρχικός ρυθμός του Bella Ciao.Η αλήθεια είναι πως δεν έδωσα και πολλή σημασία, γιατί ήταν απ’ αυτές τις συζητήσεις που έχεις κάνει κεφάλι από τη ζέστη, το ούζο και το πολυήμερο camping. Το μόνο που ολοκάθαρα θυμόμουν είναι ότι μου είπε πως μετά από κάθε επιτυχημένη διάσωση, το τραγουδούσαν στο πλοίο το οποίο ήταν εθελοντής. Και αν δεν εμφανιζόταν αυτό το βιντεάκι από το «αυτόνομο κρατίδιο» της Μυκόνου, που δείχνει κάμποσους λουόμενους να κουνιούνται με το Bella Ciao και ένα μοχίτο στο χέρι, δεν θα έψαχνα, ούτε θα έβρισκα σε ένα ξεχασμένο άρθρο της la Repubblica πως τελικά αυτός ο μόνιμα μεθυσμένος Ιταλός της Νισύρου, είχε δίκιο στην ιστορική αναδρομή του. Ο ρυθμός του Bella Ciao είχε όντως ηχογραφηθεί στην Αμερική, είχε μεταφερθεί μυστηριωδώς στις εργάτριες που μάζευαν ρύζι στην επαρχία Terre d’ Acqua, είχε τελειοποιηθεί από τους αγωνιστές παρτιζάνους, όπως ήδη γνωρίζαμε, και έχει κατά κόρον χρησιμοποιηθεί μέχρι σήμερα από λαούς και μειονότητες που βάλλονται.Πώς στο διάολο έφτασε τώρα να χορεύεται στη Μύκονο, ανάμεσα από τα τραγούδια της Beyoncé και της Nicki Minaj πάνω σε ξαπλώστρες που χρειάζεσαι κάμποσα ευρώ για να νοικιάσεις; Τι στο διάολο θέλει αυτό το τραγούδι ανάμεσα σε τόση κακώς εννούμενη γκλαμουριά;Βέβαια δεν ήταν και η πρώτη φορά που τσαλακώθηκε τόσο άγαρμπα ο συμβολισμός του συγκεκριμένου κομματιού. To Bella Ciao εν Ελλάδι έχει «ανεβάσει» κυβερνήσεις και έχει χρησιμοποιηθεί χειρότερα κι απ’ ό,τι χρησιμοποιήθηκε σε εκείνο το μαγαζί της Μυκόνου. Με αυτό το τραγούδι άλλωστε είχε γιορτάσει την πρώτη μεγάλη του νίκη ο ΣΥΡΙΖΑ στις Ευρωεκλογές, όταν το τραγούδι των ανταρτών της Ιταλίας έπαιξε μέχρι το πρωί στα Προπύλαια εκείνο το καλοκαίρι του 2014. Αργότερα, στις βουλευτικές εκλογές του 2015 το ακούσαμε ξανά και στα Προπύλαια και στην Κλαυθμώνος, όταν ανακοινώθηκε η συγκυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ. Το τραγούδι των ανταρτών της Ιταλίας έπαιζε και πάλι σε λούπα την ώρα που η «Ριζοσπαστική Αριστερά» της χώρας αγκάλιαζε την ακροδεξιά ρητορική των Ανεξαρτήτων Ελλήνων στην εξέδρα που είχε στηθεί.
VICE Video: Το Αυτόνομο Κράτος της Μυκόνου
Όχι επειδή πρέπει να ισχύσει η ελιτίστικη άποψη πως «ό,τι είναι πολύ γνωστό χάνει την αξία του». Αντιθέτως. Για παράδειγμα οι δημιουργοί του La Casa de Papel, αυτής την αριστουργηματικής ισπανικής σειρά που πλέον έχει γίνει viral, είχαν επιλέξει το Bella Ciao για soundtrack. Και το Casa De Papel ήταν μια εμπορική σειρά, που σάρωσε τα ταμεία δικαίως. Μόνο που σε αντίθεση με τους λουόμενους της Μυκόνου οι πρωταγωνιστές ήταν κλέφτες που οργάνωσαν μια ληστεία στο Ισπανικό Νομισματοκοπείο η οποία περιελάβανε όλα τα χαρακτηριστικά της απαλλοτρίωσης, της ξεκάθαρης νίκης ενός ταξικού αγωνιστή απέναντι στο σύστημα και ό,τι αυτό πρεσβεύει. Η σειρά λοιπόν, έχοντας την προσοχή του κοινού, είτε με συμβολισμούς, είτε με ξεκάθαρες αναλύσεις, συνειδητά μετέφερε σε εκείνον που την παρακολούθησε πολύ συγκεκριμένα μηνύματα με πολύ εύστοχο τρόπο. Αλλά κυρίως το πώς οι φτωχοδιάβολοι (spoiler alert) έπαιξαν το σύστημα με τα δικά του όπλα και τελικά το νίκησαν. Ήταν μια αστυνομική περιπέτεια, με ξεκάθαρο όμως πολιτικό μήνυμα και ο στόχος των πρωταγωνιστών δεν ήταν μόνο τα χρήματα, αλλά το μέσο με το οποίο θα τα κέρδιζαν. Το μόνο πρόβλημα με αυτές τις σειρές είναι πως στο ευρύ κοινό αφήνουν συνήθως κληρονομιά έναν γόη πρωταγωνιστή ή ένα πολυακουσμένο soundtarck που γίνεται μακροπρόθεσμα και remix από κάποιον ο οποίος δηλώνει dj. Στην προκειμένη άφησε και τα δύο.Το βιντεάκι της Μυκόνου είναι κάτι σαν κοινωνικοπολιτικό πείραμα που συνέβη άθελα του. Αυτό, αλλά και οι κομβικές στιγμές που χρησιμοποιήθηκε το Bella Ciao στην Ελλάδα, συνηγορούν απόλυτα στο να επιβεβαιώσουν αυτό που τόσο εύστοχα είχε επισημάνει ο stand up κωμικός Χριστόφορος Ζαραλίκος όταν είπε πως «Παράγουμε σ’ αυτήν τη χώρα περισσότερο Bella Ciao απ’ όσο μπορούμε να καταναλώσουμε». Όχι, δεν πρόκειται για εμμονή σε σύμβολισμούς του παρελθόντος. Απλώς μπορούμε να αφήσουμε να έχουν κάτι να τραγουδούν στη Ροζάβα και τη Γάζα όταν νυχτώνει και είναι ακόμη ζωντανοί. Έναν ρυθμό αλώβητο να μπορούν να χορεύουν οι Ζαπατίστας κάτω απ’ τη βροχή ή να μουρμουράει κάποιος Ιταλός διασώστης στα ναυάγια της Μεσογείου για να παίρνει κουράγιο. Δεν απαγορεύει κανείς στους θαμώνες του Nammos να χορέψουν μ' αυτό, άλλωστε η πικρή αλήθεια είναι πως θα χόρευαν με οτιδήποτε. Απλώς κάπου στο υποσυνείδητό τους θα πρέπει να υπάρχει η σκέψη πως μοιάζουν το ίδιο αστείοι με κάποιον ο οποίος θα κουνιόταν με ένα remix του ύμνου του ΕΑΜ στην Ίμπιζα, κρατώντας ένα μπιρόνι στο χέρι. Eίναι άκυρο, άκαιρο και γελοίο.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
VICE Video: Το Αυτόνομο Κράτος της Μυκόνου
Όχι επειδή πρέπει να ισχύσει η ελιτίστικη άποψη πως «ό,τι είναι πολύ γνωστό χάνει την αξία του». Αντιθέτως. Για παράδειγμα οι δημιουργοί του La Casa de Papel, αυτής την αριστουργηματικής ισπανικής σειρά που πλέον έχει γίνει viral, είχαν επιλέξει το Bella Ciao για soundtrack. Και το Casa De Papel ήταν μια εμπορική σειρά, που σάρωσε τα ταμεία δικαίως. Μόνο που σε αντίθεση με τους λουόμενους της Μυκόνου οι πρωταγωνιστές ήταν κλέφτες που οργάνωσαν μια ληστεία στο Ισπανικό Νομισματοκοπείο η οποία περιελάβανε όλα τα χαρακτηριστικά της απαλλοτρίωσης, της ξεκάθαρης νίκης ενός ταξικού αγωνιστή απέναντι στο σύστημα και ό,τι αυτό πρεσβεύει. Η σειρά λοιπόν, έχοντας την προσοχή του κοινού, είτε με συμβολισμούς, είτε με ξεκάθαρες αναλύσεις, συνειδητά μετέφερε σε εκείνον που την παρακολούθησε πολύ συγκεκριμένα μηνύματα με πολύ εύστοχο τρόπο. Αλλά κυρίως το πώς οι φτωχοδιάβολοι (spoiler alert) έπαιξαν το σύστημα με τα δικά του όπλα και τελικά το νίκησαν. Ήταν μια αστυνομική περιπέτεια, με ξεκάθαρο όμως πολιτικό μήνυμα και ο στόχος των πρωταγωνιστών δεν ήταν μόνο τα χρήματα, αλλά το μέσο με το οποίο θα τα κέρδιζαν. Το μόνο πρόβλημα με αυτές τις σειρές είναι πως στο ευρύ κοινό αφήνουν συνήθως κληρονομιά έναν γόη πρωταγωνιστή ή ένα πολυακουσμένο soundtarck που γίνεται μακροπρόθεσμα και remix από κάποιον ο οποίος δηλώνει dj. Στην προκειμένη άφησε και τα δύο.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Περισσότερα από το VICE«Η Επανάσταση Δεν Γίνεται με Φραπέ»: Ο Ιστορικός Γιώργος Μαυρογορδάτος Διηγείται την Ιστορία του Ελληνικού ΚράτουςΒρες Ποιος το Είπε: Ο Αμβρόσιος, οι Ναζί ή το ISIS;Ένας Χρήσιμος Οδηγός για το Ποια Συμπληρώματα Διατροφής Λειτουργούν ΤελικάΓια τα καλύτερα θέματα του VICE Greece, γραφτείτε στο εβδομαδιαίο Newsletter μας.