Η Κρατική Σχολή Χορού Είναι Χώρος Εξέλιξης και Aποδοχής

Τον περασμένο Φεβρουάριο επισκέφτηκα την κολλητή μου τη Χριστίνα στις Βρυξέλλες. Εκεί, ένας Ιταλός φίλος της μου έλεγε για μία χορεύτρια, «φίλη» του. Αυτό που κράτησα από τα λόγια του για αυτή την Ιταλίδα χορεύτρια, είναι ότι ανάμεσα στα διάφορα μέρη που είχε σπουδάσει χορό, και μάλιστα σύγχρονο, ήταν η Αθήνα! Στην αρχή παραξενεύτηκα, τον ρώτησα ξανά. Μου απάντησε ότι ήταν απολύτως σίγουρος και ότι όχι μόνο σπούδασε στην Αθήνα, αλλά ήταν και σε ένα "big deal kind of place", όπως μου είπε. Αναρωτήθηκα. Δεν ήξερα τι εννοούσε. Ο ίδιος δεν θυμόταν να μου πει περισσότερες λεπτομέρειες εκείνη τη στιγμή και, όπως ήταν αναμενόμενο, το θέμα ξεχάστηκε για πάντα. Μέχρι τη στιγμή, κάποιες μέρες πριν, όπου μία φίλη, εντελώς τυχαία, άρχισε να μου μιλάει για την Κ.Σ.Ο.Τ., την Κρατική Σχολή Ορχηστρικής Τέχνης. Ομολογώ, χωρίς ντροπή, πως όχι απλώς δεν ήξερα τι ήταν, αλλά δεν είχα ακούσει ποτέ για αυτήν.

Η φωτογραφία είναι ευγενική παραχώρηση της ΚΣΟΤ

Η ΚΣΟΤ, λοιπόν, πρόκειται για το πνευματικό παιδί της Κούλας Πράτσικα, ηγετικής μορφής του ελληνικού χορού, η οποία το 1937 ίδρυσε την Επαγγελματική Σχολή Ορχηστρικής Τέχνης. Το 1973 όμως, όταν αποσύρθηκε από το χορό, παραχώρησε τη Σχολή στο κράτος, δημιουργώντας πλέον την Κρατική Σχολή Ορχηστρικής Τέχνης. "Ακολουθώντας πρότυπα και πρακτικές διεθνών προδιαγραφών, αλλά και συνεχίζοντας μια μακρά εκπαιδευτική παράδοση, η Κρατική σήμερα αποτελεί τόπο υποδοχής και εξέλιξης νέων καλλιτεχνών του χορού. Αποστολή της Σχολής δεν είναι να παραδίδει μόνον τεχνικά άρτιους χορευτές ή δασκάλους, αλλά και ανήσυχες, πολυσχιδείς προσωπικότητες, έτοιμες να εργαστούν με αφοσίωση, να ερευνήσουν σε βάθος και να δημιουργήσουν χωρίς εκπτώσεις ποιότητας" είναι κάποιες από τις αρχές της Σχολής.

Άγαλμα της Κούλας Πράτσικα, ιδρύτρια της ΚΣΟΤ

Πριν από δέκα χρόνια, λοιπόν, η -από το 1999- Διευθύντρια της Σχολής, Παυλίνα Βερέμη, με σπουδές στο Martha Graham School στη Νέα Υόρκη και στο London School of Contemporary Dance του Λονδίνου, αλλά και επαγγελματική εμπειρία ως μέλος του London Contemporary Dance Theatre και του Μπαλέτου της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, δημιούργησε με δική της πρωτοβουλία το Open Studio. Το Open Studio είναι ένας δεκάχρονος πλέον θεσμός της Κρατικής, ο οποίος σκοπό έχει να φέρει το έργο της Κρατικής σε επαφή με ένα ευρύτερο κοινό. Σαν κι εμένα δηλαδή… Επειδή έχασα την ευκαιρία, αν μη τι άλλο, να πάω στη Νέα Υόρκη, όπου η Κρατική συμμετείχε στο Martha Graham Night Gala, τον περασμένο Μάρτιο. Κατά τη διάρκεια του Open Studio 2014, το πρόγραμμα περιελάμβανε παραστάσεις -διαφορετικές κάθε μέρα- από επιλεγμένες χορογραφίες σπουδαστών της Κρατικής, demo τεχνικών σύγχρονου χορού αλλά και ένα απόσπασμα από την "Ιεροτελεστία της Άνοιξης" της Martha Graham. Η προσοχή όμως πέφτει, όπως και κάθε χρόνο, στις πρωτότυπες δημιουργίες των σπουδαστών, καθώς αυτές αποτελούν την πεμπτουσία της ύπαρξης της Σχολής.

Ευτυχώς στάθηκα πολύ τυχερός και κατάφερα να πάω σε μία από τις τελευταίες παραστάσεις του Open Studio και όντως να εντυπωσιαστώ από το έκδηλο ταλέντο των νεαρών χορευτών και χορογράφων. Η Κρατική Σχολή βρίσκεται σε ένα διατηρητέο κτίριο στην οδό Ομήρου στο Κολωνάκι. Ακόμα και αυτό όμως αποτέλεσε τεράστια έκπληξη, καθώς βρίσκεται στην οδό Ομήρου, ΠΑΝΩ από την οδό Σκουφά, όταν δηλαδή γίνεται πεζόδρομος και μετά μετατρέπεται σε σκαλάκια. Στο αριστερό σου χέρι ανεβαίνοντας τα σκαλάκια λοιπόν, στον αριθμό 55, βρίσκεται μία όαση. Ένας υπέροχος χώρος που είχα την τύχη να εξερευνήσω εκ των έσω, με τη βοήθεια της Διευθύντριας της Κρατικής Σχολής, Παυλίνας Βερέμη, την οποία συνάντησα πριν παρακολουθήσω την παράσταση. Η Κυρία Βερέμη μου έδειξε το Blackbox - το χώρο που γίνονται οι παραστάσεις του Open Studio, προσφορά του Ιδρύματος Νιάρχου, άδειο, πριν αρχίσει η παράσταση, όταν τον σφουγγάριζαν δύο πρωτοετείς σπουδαστές, μιας και η Σχολή λειτουργεί σαν μία λικνίζουσα στρατιωτική μονάδα, όπου όλες οι δουλειές μοιράζονται σε όλους, διατηρώντας και κάποια σειρά "αρχαιότητας". Περάσαμε και από το στούντιο που έγινε με δική της επίβλεψη στην μέχρι τότε αχρησιμοποίητη ταράτσα του κτιρίου, όπου οι χορευτές έκαναν το ζέσταμά τους πριν την παράσταση. Καταλήξαμε στο γραφείο της περνώντας πρώτα μέσα από ένα παράθυρο και διασχίζοντας ένα γραφικό γεφυράκι που ενώνει τις δύο πλευρές του κτιρίου μέσω του φωταγωγού!

Πολύ εγκάρδια και με ζωηρές, νεανικές σωματικές κινήσεις, η Παυλίνα Βερέμη μου μίλησε για τη ζωή της, για το χορό, τις πολυετείς στενές σχέσεις της με την ΚΣΟΤ - ήταν για πολλά χρόνια στο Διοικητικό Συμβούλιο της Σχολής πριν αναλάβει τη Διεύθυνση- και για το σπουδαίο έργο που έχει κάνει τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια, από τότε ανέλαβε τα ηνία της Σχολής. Η Παυλίνα Βερέμη παρέλαβε τη Σχολή το 1999 σε αρκετά δυσμενή κατάσταση και κατάφερε όχι μόνο να αναβιώσει μία Σχολή που το μόνο που δικαιολογούσε τον χαρακτηρισμό "Κρατική" ήταν οι ομοιότητες που είχε με μία εγκαταλελειμένη δημόσια υπηρεσία, αλλά να της δώσει διεθνές κύρος και αναγνώριση.

Παυλίνα Βερέμη, Διευθύντρια της ΚΣΟΤ, η φωτογραφία είναι ευγενική παραχώρηση της ΚΣΟΤ

VICE: Ποια ήταν τα βήματα εξυγίανσης και ανάπτυξης της ΚΣΟΤ που ακολουθήσατε;

Παυλίνα Βερέμη: Το πρώτο ουσιαστικό βήμα που έκανα (ως Διευθύντρια της ΚΣΟΤ) ήταν η βιβλιοθήκη. Δηλαδή, με το που μπήκα, άρχισα να μαζεύω όλα τα βιβλία, με τη βοήθεια πολλών εθελοντών, και τώρα έχουμε μια βιβλιοθήκη με 6.500 τόμους – και σε ψηφιακή μορφή. Τόσα χρόνια δεν υπήρχε βιβλιοθήκη χορού! Βρήκα κάποια παλιά βιβλία της Πράτσικα, τα κάναμε restore, ή άλλα βιβλία που είχα εγώ από παιδί - από τη Γωνιά του Βιβλίου, και σταδιακά, μέσα σε τρία χρόνια, χτίσαμε αυτό που υπάρχει τώρα.

Μετά, έφτιαξα τα κτίρια. Έφτιαξα μία αίθουσα από πάνω, διότι είχε μόνο την κεντρική και μία από κάτω, και πάνω ήταν ταράτσα. Και έχτισα ολόκληρο στούντιο διότι είναι τρία τα έτη και δεν χωρούσαν πλέον τα παιδιά.

Η φωτογραφία είναι ευγενική παραχώρηση της ΚΣΟΤ

Από τη δεύτερη χρονιά όμως ξεκίνησαμε και την Hellenic Dance Company. Σκέφτηκα ότι, εντάξει η εκπαίδευση, αλλά, δεν θα πρέπει να υπάρχει μία Company; Δεν υπήρχε ποτέ. Σπούδαζαν, και το καλοκαίρι έκλεινε η σχολή – δημόσιος οργανισμός, όπως τα σχολεία. Μπορεί μόνο να έκαναν μία ετήσια εκδήλωση, όπως οι ιδιωτικές σχολές - αλλά κάτι τέτοιο δε με ενδιέφερε. Ομάδα χορού δεν υπήρχε. Όταν φτιάξαμε λοιπόν την Hellenic Dance Company αρχίσαμε να κάνουμε παραστάσεις σε διεθνές επίπεδο. Πήγαμε στο Conservatoire της Όπερας στο Παρίσι, στις Βρυξέλλες. Κι εγώ, όλους τους συνεργάτες που είχα από το εξωτερικό τους παρακάλεσα να έρθουν εδώ και να δούνε το επίπεδο και να χορογραφήσουν ή να μας δώσουν ένα μέρος του ρεπερτορίου τους. Κι έτσι ξεκίνησαν οι διεθνείς χορογράφοι να πηγαινοέρχονται στη Σχολή. Τα δείχναμε τότε στο Μέγαρο. Με Έλληνες και ξένους χορογράφους, αλλά κυρίως ξένους, επειδή δεν είχαμε και πολλούς Έλληνες τότε – εκτός από τον Κωνσταντίνο Ρήγο ή τον Δημήτρη Παπαϊωάννου. Ειδικά ο Κωνσταντίνος Ρήγος είναι ένας άνθρωπος που έχουμε φιλική σχέση και έχουμε συνεργαστεί πολλά χρόνια. Πάντα μας δίνει κομμάτια του. Τα παιδιά μπορεί να διδάσκονται κλασικό χορό, στις παραστάσεις όμως κάνουν ό,τι πιο σύγχρονο υπάρχει, για παράδειγμα κομμάτια ενός Βέλγου genius χορογράφου, του Βιμ Βαν Ντε Γκέιμπους, που αφού είδε το επίπεδο της σχολής μας έδωσε τα κομμάτια του, ενώ δεν δίνει συνήθως σε σχολές. Τέλος, ανανέωσα και όλο το εκπαιδευτικό προσωπικό για να το φέρω up to date.

Ποια είναι μία από τις μεγαλύτερες αλλαγές που έχουν επέλθει στην ΚΣΟΤ κατά τη διάρκεια των δεκαπέντε ετών υπό τη Διεύθυνσή σας;

Όταν ανέλαβα εγώ τη Σχολή τα αγόρια σπάνιζαν. Άντε ένας-δύο. Για να μπορέσω λοιπόν να κρατήσω τα αγόρια, όσα έρχονταν τουλάχιστον, ακόμα και μερικά που δεν μπορούσαν να χορέψουν καθόλου, είπα να φτιάξω ένα προπαρασκευαστικό τμήμα. Θα τους κρατάω εδώ μέσα! Όλα αυτά τα χρόνια, με τον ίδιο προϋπολογισμό, δημιουργήσαμε το προπαρασκευαστικό τμήμα - όσα παιδιά δεν μπορούν να χορέψουν, τα κρατάω και διδάσκονται μπαλέτο, ρυθμική και σύγχρονο χορό κάθε μέρα. Και από αυτά τα παιδιά αναπτύχθηκαν τα αγόρια της Σχολής.

Μιλήστε μου λίγο για την πρόσφατη, αλλά και επικείμενη, συνεργασία σας με τη Σχολή Χορού της Martha Graham στη Νέα Υόρκη…

Εμείς είμαστε από τους λίγους οργανισμούς στην Ευρώπη που διδάσκει επίσημα, με την άδεια της Σχολής της Martha Graham στη Νέα Υόρκη, την τεχνική Graham. Είναι πολύ δύσκολη τεχνική και δεν είναι πολλοί οι άνθρωποι που τη διδάσκουν σωστά. Μαζί με εμένα, είμαστε δύο απόφοιτες της Σχολής της Martha Graham. Εμείς τη διδάσκουμε αυθεντικά. Τώρα με την κρίση, λοιπόν, σκέφτηκα να κάνω το "Πανοράμα", ένα έργο-διαμαρτυρία της Martha Graham του 1935, υπέρ των μειονοτήτων και κατά του φασισμού. Η πρωτοπόρος Graham προσπαθούσε από τότε να πει ότι πρέπει να αλλάξουν τα πράγματα, σε όλους τους τομείς. Για να το εκφράσει αυτό, βγάζει τριανταπέντε χορεύτριες επί σκηνής. Ζήτησα λοιπόν από την Janet Eilber, την Καλλιτεχνική Διευθύντρια της Σχολής της Martha Graham, τα δικαιώματα για το έργο. Αυτή όμως τότε μας προσκάλεσε στη Νέα Υόρκη μαζί με τον Αντώνη Φωνιαδάκη που χορογράφησε τους χορευτές της Company, σε μια εκδήλωση προς τιμήν της σχέσης της Graham με την Ελλάδα (Celebrating the Graham / Greek Connection). Τώρα λοιπόν, στις 12 Ιουλίου, η Company της Martha Graham έρχεται στην Αθήνα, γιορτάζοντας και πάλι το Graham / Greek Connection. Η παράσταση θα γίνει στο Ηρώδειο, το οποίο μας παραχώρησε το Υπουργείο Πολιτισμού καθώς η βραδιά είναι φιλανθρώπικού χαρακτήρα. Η παράσταση γίνεται σε συνεργασία με τον ανθρωπιστικό οργανισμό Lifeline Hellas και τα έσοδα από τα εισιτήρια θα διατεθούν για την υποστήριξη της μονάδας εντατικής θεραπείας νεογνών σε νοσοκομεία της Κρήτης, της Πάτρας, της Λάρισας, της Αλεξανδρούπολης και των Ιωαννίνων.

Ποιο είναι το πιο δύσκολο πράγμα όταν σπουδάζεις χορό και σε τι διαφέρει η ΚΣΟΤ;

Ό,τι και να κάνεις στο χορό, πρέπει να έχεις απόλυτη πειθαρχία. Πρέπει να φτύσεις αίμα, δε γίνεται διαφορετικά. Αλλιώς είσαι περιπλανώμενος, ερασιτέχνης. Οπότε εδώ, μόλις έρχονται τα παιδιά, το πρώτο πράγμα που κοιτάμε είναι πώς θα τους κάνουμε να κατανοήσουν αυτούς τους κανόνες βιωματικά, έτσι ώστε να μπορέσουν οι ίδιοι να πειθαρχήσουν τον εαυτό τους για να ελευθερωθούν. Σε ένα περιβάλλον αγάπης και πάθους για το χορό, όμως, ό,τι προβλήματα έχουν τα παιδιά, ταυτότητας, ή και άλλα θέματα, τα βοηθάμε να τα ξεπεράσουν όλα. Είναι σα να γίνεται και ψυχανάλυση στα μαθήματα χορού. Πολλά παιδιά έρχονται μπερδεμένα και εδώ βρίσκουν αυτό που θέλουν να κάνουν, μέσα σε ένα δημιουργικό, πειθαρχημένο και συγχρόνως ελεύθερο περιβάλλον.

Ακολουθήστε το VICE στο Twitter, Facebook και Instagram.