Η Ελληνίδα που Μετατρέπει τον Θάνατο σε Τέχνη

Η Μαρία Καλφοπούλου είναι καλλιτέχνιδα και για περισσότερο από 15 χρόνια κατασκευάζει έργα με αντικείμενα που για άλλους μπορεί να μοιάζουν άχρηστα ή να μαρτυρούν τον θάνατο. Συνδυάζει από κόκαλα μέχρι νεκρή φύση, θέλοντας να τους δώσει μία μεταθανάτια ζωή. Αν ρίξεις μια ματιά στα social media της (μπες εδώ, εδώ και εδώ για να πάρεις μια γεύση), θα βρεις έναν κόσμο γεμάτο gothic αναφορές, εξορμήσεις σε δάση, κρύπτες, λατρευτικά κτίσματα και στοές όπου είναι χρήσιμα μέρη για αυτή, αφού από εκεί προμηθεύεται τα περισσότερα υλικά της.

Αποφάσισα να την γνωρίσω και να ικανοποιήσω την περιέργεια μου. Την συνάντησα σπίτι της, εκεί όπου έχει το εργαστήριο της. Με υποδέχτηκε ντυμένη με gothic στυλ ενώ ο χώρος σε καλωσόριζε με την μυρωδιά του σανδαλύξυλου. Όσο τακτοποιούσα το παλτό και την τσάντα μου, με καλεί προς την κουζίνα για να δω τρία βαζάκια και όχι δεν είχαν καφέ ή ζάχαρη. Είχαν κόμπρες και άλλα συγγενικά ερπετά. «Τα έχω πολύ καιρό, το ένα μάλιστα το ταρίχευσαν ενώ τρεφόταν με αυτόν τον σκορπιό που έχει στο στόμα του».

Η Μαρία ασχολήθηκε με την γλυπτική και κατασκευή συνθέσεων από όταν ήταν παιδί και πήγαινε με τον πατέρα της σε παλιατζίδικα. Εστίαζε κατευθείαν στα - για πολλούς- τρομακτικά αντικείμενα. Από τότε είχε την «παραξενιά», όπως λέει, σαν να γεννήθηκε με αυτή την αισθητική. «Κάνω χρόνια συλλογή μυστικιστικών αντικειμένων και κάποια στιγμή θέλησα να τα συνδυάσω στα έργα μου… Στην πορεία εστίασα στη μεταμόρφωση και άρχισα να ανακατεύω διάφορα υλικά όπως πηλό, ξύλο, γύψο, πλαστικό, κόκαλα και κλαδιά που βρίσκω στην φύση όταν κάνω εξορμήσεις», τονίζει. «Πάντα έβλεπα συναρπαστικό το ότι μπορείς να επέμβεις με την τέχνη στο θάνατο και να αναγεννησείς εκεί που έχει αφήσει τα σημάδια του. Έχω εργαστεί σε νοσοκομείο στο παρελθόν και είμαι εξοικειωμένη με ακραίες καταστάσεις, αίματα, νεκρούς που είναι διαφορετικό να βιώνεις και άλλο στις ταινίες».

Μετά το σχολείο συνέχισε σε ιδιωτική σχολή καλών τεχνών. Έμαθε εκεί τις τεχνικές αλλά τις εξέλιξε και ανάπτυξε τη δική της μέθοδο.

Ρώτησα πως το δέχτηκαν οι γονείς της και εάν ένιωθε ότι ο κόσμος παρεξηγούσε την τέχνη ή το στυλ της. «Δεν διαφέρει από κάποια άλλη τέχνη, σχεδόν όλες παίρνουν ένα άψυχο αντικείμενο ή μία φανταστική ιδέα και προσπαθούν να του δώσουν "ζωή" ή σκοπό», απάντησε με σιγουριά. «Η μητέρα μου δεν το πήρε καλά στην αρχή αλλά ο πατέρας μου δεν είχε πρόβλημα».

Μιλώντας για τα έργα της παράλληλα με ξεναγούσε στο ομολογουμένως ιδιαίτερο σπίτι της, μία διακόσμηση που βασίζεται σε σύμβολα διαφορετικών θρησκειών. «Με εξιτάρει να δουλεύω με κόκαλα, ακόμα και με ανθρώπινα, γιατί "κουβαλάνε" μία ιστορία, μία μνήμη λόγω της αντίληψης που είχε ως ον ή της ψυχής που το συμπλήρωνε. Ενώ τα οστά των ζώων λειτουργούν ως τοτέμ, έχουν διαφορετική αντιπροσωπευτική ιδιότητα. Βρίσκω τα υλικά μου σε παράξενα μέρη, παράδειγμα έχω βρει ανθρώπινο ιατρικό κρανίο σε παζάρι και απέκτησα πρόσφατα από την Μπρατισλάβα μία κουρδιστή "στοιχειωμένη" κούκλα, όπως με πληροφόρησε ο ιδιοκτήτης του παλαιοπωλείου. Γενικότερα εστιάζω περισσότερο στο φαντασιακό που αναπαριστά την πραγματικότητα».

Με ανέβασε στον πάνω όροφο για να μου δείξει το εργαστήριο της, δεν ήταν κάτι συνηθισμένο. Με οδήγησε σ΄ ένα «σκεπαστό» μπαλκόνι με εκπληκτική θέα. «Εργάζομαι εδώ όλες τις εποχές, είναι πιο ελευθέρα αλλά και πιο πρακτικό γιατί βοηθάει να στεγνώνει ο γύψος. Σε αυτά τα διάφανα μπολ τακτοποιώ τα κόκαλα, εδώ στο ξύλινο μπαούλο τα υπόλοιπα υλικά. Τα οστά ζώων τα βρίσκω εύκολα στην φύση αλλά για να προμηθευτείς ανθρώπινα κόκαλα και να είναι σε καλή κατάσταση, τα βρίσκεις σε μαγαζιά για ιατρικούς σκοπούς, ατομικά μοντέλα που είναι ακριβά. Όταν μου ζητήσουν ένα έργο, το κατασκευάζω ώστε να ανταποκριθεί σε αυτό που θέλουν αλλά γενικά βάζω τον ψυχισμό μου στις δημιουργίες μου, τίποτα δεν φεύγει από τα χέρια μου άψυχο».

Αναρωτήθηκα αν έχει αντιμετωπίσει ποτέ κάποιο νομικό θέμα με την ενασχόληση της. «Έχω ανθρωπινά οστά σε ιδιωτική συλλογή. Αν μου παραγγείλουν ένα έργο με ανθρώπινα κόκαλα, μου φέρουν τα αντίστοιχα οστά και αποποιούμαι κάθε νομική ευθύνη. Δημιουργώ, δεν με απασχολεί κανένας υπαρξιακός φόβος ή αν αυτό είναι φρικιαστικό, ίσα ίσα είναι πολύ ενδιαφέρον και υπερβατικό».

Όλα στο εργαστήριο της είναι τακτοποιημένα και έχει τοποθετήσει τα έργα της σαν να είναι σε έκθεση. «Τα έργα μου, εκφράζουν περισσότερο τον θάνατο και την αναγέννηση όπως τα υλικά που χρησιμοποιώ, συνήθως είναι σπασμένα αντικείμενα ή παλιές κούκλες βιτρίνας. Τα μετατρέπω, σαν να κάνω αλχημεία και αποκτούν μια άλλη ζωή. Για αυτό και στα έργα μου υπερισχύει το γκριζόμαυρο χρώμα, σαν να αναδεικνύονται μέσα από τις στάχτες (From the Ashes), μία μετά τον θάνατο ζωή».

Παρατηρώντας τα εκθέματα της μου εξηγεί ότι η αισθητική που κυριαρχεί σε αυτά έχει αρκετά στοιχεία από σουρεαλιστική και εξπρεσιονιστική τέχνη. «Με επηρέασαν καλλιτέχνες όπως ο H. R. Giger, o AbattoirLaRue (Modern Primitive Artist) και ορισμένες παραδοσιακές τεχνικές που φτιάχνουν έργα τέχνης ή κοσμήματα από κόκκαλο και δέρμα και η Fine art surreal dolls by Ugly Shyla. Προτιμώ όμως να μην βάζω ταμπέλες, στην έμπνευση δεν θέλω περιορισμό, την νιώθω πολυμορφική, αυτή με επιλέγει κάθε φορά πως και τι να δημιουργήσω».

Δίπλα έχει ένα δωμάτιο γεμάτο από μαύρο τούλι, χαμηλό φωτισμό, αρκετές νεκροκεφαλές και πολλά αντικείμενα μεταμφίεσης. Περούκες, κοσμήματα, ενδύματα αναγεννησιακά, σαν μία καλόγουστη γκαρνταρόμπα της οικογενείας Addams.

«Όλα αυτά τα χρησιμοποιώ για την δεύτερη αγάπη μου, την φωτογράφιση που κάνω το editing. Συμμετέχω στις φωτογραφίες υποδυόμενη έναν "χαρακτήρα", μεταμορφώνομαι. Τελευταία ενσαρκώνω μία νεκρομάντισσα. Η νεκρομαντεία με ενδιαφέρει πολύ ως artwork. Μπορεί να τα εμπνευστώ από θρύλους, φαντάσματα και χαρακτήρες ιστοριών που έχω πλάσει στον νου μου και να βγει κάτι εντελώς απόκοσμο σαν αποτέλεσμα. Η αισθητική αυτή είναι ενταγμένη στην καθημερινότητα μου, η έμπνευση είναι η κινητήριος δύναμη μου, γι αυτό επισκέπτομαι μέρη που τα πλαισιώνουν θρύλοι, μου αρέσουν οι νεκροκεφαλές, η αγριάδα του βουνού. Μόνο ο θάνατος είναι το αναγκαίο κακό για μένα και από την άλλη αποτελεί τον βασικός άξονα στην φιλοσοφία μου όπου τον ξορκίζω μέσα από αυτά που κατασκευάζω».

Κατεβαίνοντας στο πρώτο επίπεδο και περικυκλωμένη πάλι από την εμβληματική διακόσμηση, θέλοντας να μάθω σε τι φάση την πέτυχα επαγγελματικά, πριν την αποχαιρετήσω με πληροφορεί ότι σύντομα θα έχω πρόσκληση για μία έκθεση της. «Βρίσκομαι στην πιο δημιουργική μου περίοδο. Συζητάω για μία έκθεση μου, επέστρεψα από κάποια ερευνητικά ταξίδια και ασχολούμαι τώρα πάνω σε αυτή την έμπνευση με τα γλυπτά ταυτόχρονα με τα projects της φωτογραφίας. Επιπλέον σκιτσάρω κάποιους χαρακτήρες για μια ιστορία τρόμου».

Σίγουρα ήταν από τις πιο ασυνήθιστες επισκέψεις που έκανα. Νιώθοντας ότι βγήκα από μία ενδιαφέρουσα αλλόκοσμη πύλη, κατάλαβα ότι η φαντασία και η τέχνη της είναι πολύ ζωντανή σε αντίθεση με τα υλικά των έργων της.

Περισσότερα από το VICE

Φωτογραφίες Μέσα από την Κρυψώνα όπου οι Πεζοναύτες «Έπιασαν» τον El Chapo

O Γυμνός Κόσμος των Νεο-Χίπηδων της Αμερικής

Τα Video Games που θα Κάνουν το 2016 να Μοιάζει Καλύτερο