FYI.

This story is over 5 years old.

Μουσική

Μιλήσαμε με το Σκηνοθέτη του Ντοκιμαντέρ για τον Kurt Cobain

Δύο δεκαετίες μετά τον θάνατό του, ο μύθος του Kurt Cobain δεν λέει να κοπάσει - το NOISEY μίλησε με τον Brett Morgen, στον οποίο δόθηκε η δυνατότητα να ψάξει τα προσωπικά αρχεία του frontman των Nirvana.
PS
Κείμενο Peter Sholley

Ο Kurt Cobain φωτογραφημένος από τον Jesse Frohman, Αύγουστος 1993.

Το άρθρο δημοσιεύτηκε αρχικά στο NOISEY.

Έχουν περάσει 16 χρόνια από την τελευταία φορά που ο κινηματογραφιστής Brett Morgen βρέθηκε στο φεστιβάλ SXSW. Τότε είχε μαζί του το " On The Ropes", το ντοκιμαντέρ που είχε δημιουργήσει με θέμα την πυγμαχία. Τρία παιδιά και επτά ταινίες αργότερα, ο Morgen επιστρέφει στο Austin του Texas για την πρεμιέρα του "Kurt Cobain: Montage of Heck", το πρώτο ντοκιμαντέρ για τον Kurt Cobain με «επίσημη σφραγίδα».

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Τόσο η Courtney Love όσο και η οικογένεια του Cobain άνοιξαν τα προσωπικά αρχεία του Kurt και δίνουν και οι ίδιοι ειλικρινείς συνεντεύξεις, όπως άλλωστε πράττουν και ο Krist Novoselic και η πρώην κοπέλα του Kurt, Tracy Marander. Η Francis Bean Cobain, η κόρη του, κάθεται στην καρέκλα του παραγωγού (ο Dave Grohl λάμπει δια της απουσίας τους. Δυστυχώς, οι δικές του συνεντεύξεις πάρθηκαν πολύ αργά για να μπουν στο ντοκιμαντέρ).

Για τον Morgen, τέτοιες στιγμές και σούσουρο για την δουλειά του, δεν είναι καινούριες. Το On The Ropes ήταν υποψήφιο για Όσκαρ, ενώ το The Kids Stays in the Picture, με θέμα τον ρέμπελο του Χόλιγουντ Robert Evans, αλλά και το Crossfire Hurricane του 2012, που στηρίχθηκε στα απύθμενα αρχεία των Rolling Stones, μάζεψαν αποθεωτικές κριτικές. Ωστόσο με την νέα του δουλειά να έχει ήδη προβληθεί στο φεστιβάλ Sundance, στο Miami, αλλά και στο Βερολίνο και με το tariler να ντεμπουτάρει στο διαδίκτυο τον προηγούμενο μήνα και να γίνεται viral, η προσμονή για το "Montage of Heck", τόσο στους δρόμους του Austin, αλλά και πέρα από αυτούς, είναι εκκωφαντική.

Εικοσιένα χρόνια από την ημέρα που αποφάσισε να δώσει τέλος στην ζωή του, ο Kurt Cobain, παραμένει μια προσωπικότητα που λατρεύεται, ένας άλυτος γρίφος, μια διάνοια που διαρκώς επανεξετάζεται. Ταυτόχρονα, η δισκογραφία των Nirvana συνεχίζει και βρίσκει ακροατές στις νεότερες γενιές. Ο Morgen όμως φροντίζει να τονίσει πως το δίωρο έργο του δεν είναι μόνο για τους φανατικούς της grunge.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

«Η ταινία δεν αφορά απλά έναν punk τραγουδιστή και την μπάντα του, είναι η ιστορία ενός αγοριού και της ζωής του», λέει ο Morgen. «Όπως με όλες τις ταινίες μου, αυτό που προσπαθώ να βρω είναι κάτι που να αγγίζει τον κάθε άνθρωπο, κάτι το οποίο ξεπερνάει το θέμα της δουλειάς μου».

Ο σκηνοθέτης Brett Morgen στο SXSW, Φωτογραφία του Peter Yoo

Με οδηγό τους τον Morgen, οι θεατές αποκτούν πρόσβαση στην χαοτική ζωή του Cobain, από τα πρώτα του βήματα και από εκεί σε όλες τις σημαντικές στιγμές της ζωής του: Τα προβληματικά εφηβικά του χρόνια, την άνοδο των Nirvana, τον έρωτά του με την Courtney, την γέννηση της Frances και εν τέλει την κάθοδό του, όταν η πίεση της επιτυχίας και των καταχρήσεών του, τον έσυραν στο τραγικό του τέλος. Η θέαση του Montage είναι μια έντονη εμπειρία, τόσο αποκαλυπτική όσο και τραγικά προσωπική.

Αν και η απόφαση του να κάνει μια τόσο έντονη δουλειά δεν ήταν εύκολη, ο Morgen αποφάσισε να «ζωντανέψει» τις ζωγραφιές και τα ημερολόγια του Cobain μέσω κινουμένων σχεδίων, δίνοντάς μας την αίσθηση ότι ο Kurt ζωγραφίζει και γράφει μπροστά στα μάτια μας. Είναι μια εντυπωσιακή και μοναδική τεχνική που θα μπορούσε να μην «κάτσει» καλά με τα πιο παραδοσιακά μέρη του ντοκιμαντέρ, αλλά τελικά λειτουργούν άψογα.

Συναντώ τον Morgen στο Four Seasons του Austin, πριν από την πρεμιέρα της ταινίας του στο SXSW. H ουρά έξω από τον κινηματογράφο έχει ήδη καταλάβει ολόκληρο το οικοδομικό τετράγωνο από τις πρώτες πρωινές ώρες. Ντυμένος με ένα ελαφρώς τσαλακωμένο κοστούμι, μια στραβή γραβάτα και δερμάτινα καφέ Chuck Taylor παπούτσια, ο Morgen φαίνεται κουρασμένος, αλλά όχι από εκείνη την κούραση που σε κάνει να θες να κοιμηθείς. Παρά τον ενθουσιασμό που περιβάλει την ταινία, ο ίδιος ο σκηνοθέτης έχει γλυκόπικρα συναισθήματα για αυτήν.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Ο Kurt Cobain φωτογραφημένος από τον Jesse Frohman, Αύγουστος 1993.

«Σίγουρα είμαι χαρούμενος που ο κόσμος την έχει δεχτεί τόσο θετικά, αλλά μιλάμε για μια πολύ συναισθηματική ταινία», μου εξηγεί. «Δεν αισθάνομαι ότι πρέπει να το γιορτάζω. Ο Kurt δεν είναι ανάμεσά μας, κάτι που σκοτεινιάζει τα πάντα γύρω από όλο αυτό».

Πριν το Montage… ο Morgen πίστευε πως η πραγματική ιστορία του Cobain δεν είχε ειπωθεί. Μίλησα στον σκηνοθέτη για τα αρχεία του Kurt, τις λανθασμένες απόψεις που υπάρχουν για εκείνον, για την πολυπλοκότητα του χαρακτήρα του και για πολλά ακόμα.

O Kurt με την κόρη του, Frances Bean Cobain. Όλες οι φωτογραφίες είναι ευγενική παραχώρηση της HBO Documentary Films.

Noisey: Συγχαρητήρια για την ταινία. Πρόσφατα είπες πως η επόμενη γενιά θα φτιάξει ένας ντοκιμαντέρ για τον Cobain και τους Nirvana, που θα είναι εντελώς διαφορετικό από το δικό σου. Πώς πιστεύεις ότι διαφέρει η αντίληψη που έχει η δική μου γενιά για τον Kurt σε σχέση με τη αντίληψη της δικής σου γενιάς;
Brett Morgen: Νομίζω ότι πρόκειται για μια διαφορά σε επίπεδο κουλτούρας, γιατί εμείς ζήσαμε τον Kurt ως ένα άτομο που έφερε μαζί του ένα διαρκώς εναλλασσόμενο πολιτισμικό τοπίο. Eμφανίστηκαν οι Nirvana, έφυγε ο Bush και ο Reagan από τον Λευκό Οίκο, μετά πέθανε ο Kurt και ανέλαβαν τα ηνία οι Ρεπουμπλικάνοι. Αλλά ουσιαστικά ο λόγος που αποτυπώθηκε αυτός ο άνθρωπος στην γενιά μου, είναι ίδιος με αυτόν που τον κάνει τόσο σημαντικό και στην δική σας. Ο Kurt πάντα θα παρέχει παρηγοριά και κουράγιο στα φρικιά, στους σπασίκλες, στους απομονωμένους, στους καταπιεσμένους και σε αυτούς που κανείς δεν δίνει σημασία.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Ο Kurt κατάφερε να εκφράσει τις εφηβικές του εμπειρίες μέσω της μουσικής και το έκανε σε στιχουργικό επίπεδο καλύτερα από οποιονδήποτε άλλο στα τελευταία 40 χρόνια πολιτισμικής εξέλιξης. Ίσως σε όλη τη μουσική ιστορία. Πάντα θα υπάρχουν παιδιά που αισθάνονται μόνα τους. Βοηθάει βέβαια και το γεγονός ότι ήταν πανέμορφος, ότι δεν θα γεράσει ποτέ και το ότι η μουσική του ήταν απίστευτη. Είχε απίστευτη αίσθηση της μελωδίας. Όταν τα βάζεις όλα αυτά μαζί… Επίσης, το τελευταίο πράγμα που θα μπορούσες να πεις για τον Kurt ήταν ότι ξεπουλήθηκε. Δεν το έκανε ποτέ. Τον διέκρινε μια αγνότητα που σπανίζει στην ποπ κουλτούρα.

Όλες οι φωτογραφίες είναι ευγενική παραχώρηση της HBO Documentary Films.

Υπάρχουν τόσες εσφαλμένες αντιλήψεις για τον Kurt, κάτι το οποίο γίνεται ξεκάθαρο μέσω της ταινίας, αλλά ποια είναι πιστεύεις τα πιο παρεξηγημένα στοιχεία της προσωπικότητάς του;
Υπάρχουν κάποιοι άνθρωποι που τον απορρίπτουν γιατί πιστεύουν ότι δεν θα έπρεπε καν να ασχολούμαστε μαζί του. Στο μυαλό τους έκανε τρία άλμπουμ όλα κι όλα, οπότε γιατί μιλάμε ακόμα για αυτόν; Για εκείνους που τον απορρίπτουν σαν έναν κοκαλιάρη ασπρουλιάρη που άρχισε να γκρινιάζει επειδή έγινε διάσημος, έχω να τους πω να πάνε να πηδηχτούν. Ελπίζω πως όταν ο κόσμος δει την ταινία, θα καταλάβει αυτά που αναφέρω και θα αντιμετωπίζουν τέτοιες απόψεις διαφορετικά. Δεν έχουμε να κάνουμε με έναν τύπο, ο οποίος ήταν επιθετικός με τα media επειδή ήταν punk, ή επειδή ήταν ένας γκρινιάρης ασπρουλιάρης.

Όλο αυτό συνέβαινε γιατί ήταν καλλιτέχνης και δεν ήθελα να εξηγεί την δουλειά του, ήθελε ο κόσμος να την βιώνει. Όταν έφτασε στο σημείο που πουλούσε 600,000 δίσκους την εβδομάδα, δεν νομίζω ότι ο Kurt ένιωθε καμιά ανάγκη να πουλήσει περισσότερα. Το να σκεφτεί λοιπόν κανείς ότι θα οργάνωνε κάποια συνέντευξη στο πλαίσιο της προώθησης μιας τέτοια ιδέας είναι εξωφρενικό. Δεν χρειαζόταν περισσότερη προώθηση. Άρχισε να το αισθάνεται σαν δουλειά από εκείνο το σημείο και μετά, δεν ήταν πια κάτι αγνό. Τουλάχιστον εγώ αυτό κατάλαβα.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Screenshot από την ταινία "Montage of Heck"

Η Courtney σου έδωσε «τα κλειδιά του θησαυροφυλακίου». Πώς ήταν λοιπόν το να ψάχνεις τα αρχεία του Kurt σε σύγκριση με τα αρχεία του Robert Evans και των Rolling Stones;
Κάθε φορά που μπαίνεις σε ένα αρχείο τέτοιου είδους αισθάνεσαι λες και είναι Χριστούγεννα, από την άποψη ότι κάθε τι που θα βρεις θα σε φέρει πιο κοντά στον στόχο σου. Ξέρεις, τα αρχεία των Stones ήταν αχανή. Βρίσκονται στην Αγγλία και γεμίζουν δύο αποθήκες περίπου. Μια αποθήκη έχει 25 αυτοκίνητα, όλα τους τα σκηνικά από τις συναυλίες της δεκαετίας του 60, ενώ υπάρχει και μια αποθήκη που ψύχεται και εκεί κρατάνε ό,τι έχουν ηχογραφήσει ποτέ, από το 63-64 και μετά.

Το αρχείο του Kurt ήταν κάτι τελείως διαφορετικό. Ήταν μια σειρά από κουτιά, οπότε κάθε φορά που άνοιγες ένα, ένιωθες λες και άνοιγες ένα δώρο. Δεν ήξερες τι κρύβει. Σε ένα έβρισκες 200 κασέτες που δεν είχαν ακουστεί ποτέ και σε ένα άλλο, μια στοίβα από βιντεοκασέτες. Βήμα-βήμα, όλα άρχισαν και γίνονταν πιο ξεκάθαρα.

Είδες ποτέ τους Nirvana ζωντανά;
Τους είδα μερικές φορές, ναι. Από την πρώτη φορά δεν θυμάμαι πολλά. Πήγαινα πανεπιστήμιο στο Hampshire College και ήμουν τύφλα. Νομίζω πως φορούσε ένα φόρεμα. Όταν ξεκίνησα να φτιάχνω το "Montage of Heck" ήμουν ένας απλός οπαδός, αλλά η πολιτιστική σημασία του Kurt βαραίνει έντονα την γενιά μου. Όταν λοιπόν η Courtney μου είπε για την ζωγραφική και την τέχνη του, συνειδητοποίησα πως είχα μια ευκαιρία να κάνω κάτι μοναδικό: μπορούσα να πω τις ιστορίες του Kurt, όχι τόσο μέσα από τα λόγια του, αλλά μέσω των εμπειριών του, που αποτυπώνονταν στην τέχνη του.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Υπό μια έννοια, η ταινία είναι το εσωτερικό ταξίδι της ζωής του Kurt, που ξέρω ότι ακούγεται κάπως τρελό. Γιατί αλήθεια, πώς καταγράφεις την ζωή κάποιου, ειδικά ενός ατόμου με την παραγωγικότητα του Kurt, αλλά και με την ικανότητα που είχε να εκφράζεται σε διάφορες καλλιτεχνικές πλατφόρμες; Αν πιστέψεις στην ιδέα – την οποία και πιστεύω ακράδαντα – ότι όλοι οι καλλιτέχνες δημιουργούν την αυτοβιογραφία τους μέσω της τέχνης τους, τότε όλες μας οι εμπειρίες αποτυπώνονται και αντικατοπτρίζονται. Θεωρώ πως ο Kurt άφησε πίσω του μια από τις πιο εκτενείς αυτοβιογραφίες της γενιάς μας.

Φωτογραφία: Kevin Mazur/WireImage

Έχοντας ολοκληρώσει πλέον την ταινία, εξακολουθείς να θεωρείς τον Kurt ένα άλυτο μυστήριο;
Θεωρώ πως δεν μπορείς ποτέ να ξέρεις πραγματικά κάποιον. Οι περισσότεροι από εμάς δεν ξέρουμε καν τους εαυτούς μας. Το να πω λοιπόν εγώ, ότι ξέρω τον Kurt θα ήταν δείγμα μιας μεγαλομανίας που συναντάς μόνο σε άτομα σαν τον Russell Brand. Νομίζω ότι έφτασα όσο κοντά μπορούσα να φτάσω. Ως ένα σημείο, νομίζω ότι κατάφερα να διακρίνω κάποια πράγματα που δεν κατάφεραν να διακρίνουν ούτε και τα ποιο φιλικά του πρόσωπα. Από την άλλη, υπάρχουν πράγματα που έζησαν μαζί που εγώ δεν μπορώ να καταλάβω.

Σε γενικές γραμμές, θεωρώ πως ακόμα και εκείνοι που πέρναγαν πολύ χρόνο μαζί του, έβλεπαν ένα κομμάτι της εικόνας του, αλλά όχι ολόκληρη. Επιπλέον, η αίσθηση που είχα για τον Kurt ήταν πως μπορούσε να σου πει πως αισθανόταν, αλλά όχι απαραίτητα το γιατί αισθανόταν έτσι. Θα μπορούσε να σου πει πως αισθανόταν να απειλείται από την πιθανότητα να γελοιοποιηθεί, αλλά δεν είχε την ενδοσκοπική ικανότητα να κάνει το επόμενο βήμα, μια ικανότητα την οποία βρίσκεις μακριά από τις εξαρτήσεις. Ξέρεις, τα ναρκωτικά δημιουργούν ένα φράγμα.

Ανέφερες πως παρά την επιτυχία της ταινίας, δεν μπορείς να την χαρείς επαρκώς, επειδή το θέμα της είναι αρκετά σκοτεινό. Εντούτοις, οι αντιδράσεις μέχρι στιγμής είναι πολύ θετικές.
Είναι φοβερό να διαβάζεις αυτά που λέει ο κόσμος για την ταινία. Και τονίζω το «διαβάζεις», επειδή πλέον αντλεί κανείς περισσότερα από το να διαβάζει τα Twitter feeds του κόσμου εκεί έξω, από αυτά που θα αντλούσε αν ήταν στο ίδιο δωμάτιο μαζί τους. Όταν συμβαίνει αυτό, οι μόνοι που σου μιλάνε είναι εκείνοι που τους άρεσε η ταινία. Δεν θα έρθει κάποιος σε ένα φεστιβάλ για να σου πει ότι η ταινία σου ήταν ένα χάλι μαύρο. Όλα λοιπόν πρέπει να τα φιλτράρεις κάπως. Αλλά όταν ο κόσμος τουιτάρει τις σκέψεις του πριν ανάψουν τα φώτα, το γουστάρω πολύ ρε φίλε!

Τo συνοδευτικό βιβλίο για το Kurt Cobain: Montage of Heck κυκλοφορεί στις 5 Μαΐου.

Ακολουθήστε το VICE στο Twitter, Facebook και Instagram.