H Καθυστερημένη Δικαίωση Ενός Εξιλαστήριου Θύματος στην Υπόθεση «Φαρμακονήσι»

Τρία χρόνια μετά από την παραπάνω σκηνή, η ηθοποιός και κοινωνική ανθρωπολόγος Μάρθα Μπουζιούρη, που είχε ερευνήσει σε βάθος την υπόθεση, ώστε να μεταφερθεί στο σανίδι, ήταν η πρώτη που μου ήρθε στο μυαλό στην είδηση ότι o 22χρονος σήμερα Σύρος θα αφεθεί ελεύθερος. Με απόφαση του Πενταμελούς Εφετείου Δωδεκανήσου, το σκεπτικό της οποίας αναμένεται να δημοσιευθεί, κρίθηκε ότι ο θάνατος των προσφύγων στο ναυάγιο στο Φαρμακονήσι επήλθε κατά τη διάρκεια ρυμούλκησης από το Λιμενικό Σώμα. Αυτό αναφέρει σε ανακοίνωσή της η PRO ΑSYL, η ΜΚΟ που είχε αναλάβει την υπόθεση, σημειώνοντας παράλληλα ότι ο νεαρός Σύρος πρόσφυγας δεν είχε καμία ανάμιξη στο δυστύχημα, αν και κατηγορήθηκε ότι ήταν ο κυβερνήτης. Το δικαστήριο μετέτρεψε την ποινή του νεαρού Σύρου σε δέκα χρόνια φυλάκισης και σύμφωνα με τον Κώδικα Ποινικής Δικονομίας θα αποφυλακιστεί σύντομα, έχοντας ήδη εκτίσει τρία χρόνια ποινής. Η εξέλιξη αυτή θεωρείται αρκετά σημαντική, καθώς εκκρεμεί και η απόφαση από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, στο οποίο έχουν προσφύγει οι επιζώντες.

«Όλοι στην ομάδα είμαστε πάρα πολύ χαρούμενοι με αυτήν την έκβαση. Έχουμε κρατήσει επικοινωνία, τον επισκεπτόμασταν. Ήμασταν από τους πρώτους που πήρε τηλέφωνο να μας πει τα νέα», μου λέει η ηθοποιός και κοινωνική ανθρωπολόγος Μάρθα Μπουζιούρη, φανερά συγκινημένη: «Η απόφαση θα οδηγήσει στο να ανοίξει και επίσημα ο δρόμος, για να καταλογιστούν οι ευθύνες στο Λιμενικό Σώμα. Τώρα, ξεκινάει ένας δεύτερος κύκλος, επειδή κανένας από την οικογένειά του δεν είναι στην Ελλάδα. Έχουν ήδη κινηθεί οι διαδικασίες, για να πάρει άσυλο, επειδή αλλιώς η διαδικασία είναι να απελαθεί», σχολιάζει η ίδια.

Ο συνήγορος του 22χρονου πρόσφυγα, Παναγιώτης Χριστόπουλος, λέει: «Ήταν μία εξαιρετική σύνθεση δικαστηρίου. Άκουσαν την επιχειρηματολογία του παιδιού και σε μεγάλο βαθμό την ασπάστηκαν, έτειναν ευήκοον ους στις θέσεις του κατηγορούμενου. Το δικαστήριο έκρινε για νομικούς λόγους ότι και οι θάνατοι και ο κίνδυνος της ζωής των ανθρώπων που τελικά σώθηκαν δεν θα έπρεπε να αποδοθούν στο παιδί αυτό. Αναγνώρισε μεν ότι πιθανότητα ήταν ο κυβερνήτης του σκάφους που βυθίστηκε, πλην όμως δεν θα πρέπει σε καμία περίπτωση να του καταλογιστούν οι επιβαρυντικές περιστάσεις του θανάτου και της διακινδύνευσης των ανθρώπων που βρίσκονταν στο σκάφος».

Ο νεαρός πρόσφυγας, που από την πρώτη στιγμή που προφυλακίστηκε, παρακολουθούσε μαθήματα ελληνικών στο σχολείο των φυλακών και προσπάθησε να απολογηθεί στα ελληνικά, με τη βοήθεια διερμηνέα. «Ήταν στιγμές μεγάλης αγωνίας, όσο συσκεπτόταν το δικαστήριο για μιάμιση ώρα. Στο άκουσμα της απόφασης, ζήτησε τον λόγο συγκινημένος, για να ευχαριστήσει το δικαστήριο και έπειτα ήρθε προς το μέρος μου, για να με αγκαλιάσει και να με ευχαριστήσει. Ήταν στιγμές γεμάτες συναισθηματική φόρτιση», λέει μεταφέροντας το κλίμα μέσα στο δικαστήριο της Ρόδου ο ποινικολόγος.

«Το σκεπτικό του δικαστηρίου δεν το έχουμε. Αυτό που πιθανολογώ, είναι ότι θα γράφει πως το ατύχημα έλαβε χώρα κατά τη διάρκεια της ρυμούλκησης από τους λιμενικούς, πράγμα το οποίο σημαίνει ότι το διάστημα εκείνο ο νεαρός Σύρος δεν είχε καμία δυνατότητα επέμβασης στον πλου του σκάφους, άρα δεν μπορεί να έχει καμία ευθύνη ο ίδιος για το ναυάγιο που επήλθε. Η ευθύνη για την ασφαλή μεταφορά του σκάφους, από τη στιγμή που ξεκίνησαν να το ρυμουλκούν, ανήκε στους λιμενικούς», σχολιάζει ο κ. Χριστόπουλος.

VICE Video: Η Προσφυγική Κρίση Μέσα από τα Κινητά των Προσφύγων

Και τώρα; Τι ακριβώς θα συμβεί; «Για μένα, είναι θέμα γοήτρου της ελληνικής δικαιοσύνης να προχωρήσει σε επανεξέταση του φακέλου της δικογραφίας που ετέθη στο αρχείο, με απόφαση του εισαγγελέα του Ναυτοδικείου Πειραιά. Η ελληνική δικαιοσύνη θα πρέπει να προλάβει τις εξελίξεις, πριν από την απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, όποια κι αν είναι αυτή και να μην φαίνεται σαν να υποχρεώθηκε η ελληνική δικαιοσύνη να συμμορφωθεί με μία καταδίκη του ΕΔΔΑ, αλλά σαν να πήρε εκείνη την πρωτοβουλία, ενόψει των νέων δεδομένων που διαμορφώνει η απόφαση του Εφετείου», καταλήγει ο ποινικολόγος.

Ο Karl Kopp, Διευθυντής Ευρωπαϊκών Σχέσεων στην ΜΚΟ PRO ASYL, δήλωσε: «Ο νεαρός Σύρος ήταν επίσης θύμα αυτού του ναυαγίου και τώρα θα απελευθερωθεί. Ήταν ξεκάθαρο στο δικαστήριο ότι ήταν ευθύνη του λιμενικού της Ελλάδας το ναυάγιο. Η Ελλάδα μπορεί να έκλεισε τον φάκελο, θα πρέπει όμως να υποστηρίξουμε τους επιζώντες στο Στρασβούργο, στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Οι άνθρωποι θέλουν δικαιοσύνη - και δικαιοσύνη είναι να πεις την αλήθεια, γιατί τα παιδιά και οι γυναίκες πνίγηκαν το 2013. Το κεφάλαιο αυτό δεν έχει κλείσει. Το τελευταίο κεφάλαιο θα γραφτεί στο Στρασβούργο»,

«Η συγκεκριμένη απόφαση αποτελεί την πρώτη θετική εξέλιξη και τη μοναδική έως τώρα αποτίμηση του τραγικού αυτού συμβάντος από την πλευρά των δικαστικών αρχών, η οποία αξιολόγησε επαρκώς τα πραγματικά περιστατικά, τα στοιχεία και τις μαρτυρίες των διασωθέντων», σημειώνει στο VICE η Πρόεδρος της Ελληνικής Ένωσης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, Κλειώ Παπαπαντολέων. Να σημειωθεί, μάλιστα, ότι κανείς από τους διασωθέντες δεν είχε επιρρίψει ευθύνη για το ναυάγιο στον νεαρό Σύρο.

Ο Γιώργος Τσαρμπόπουλος, τότε επικεφαλής του γραφείου της Ύπατης Αρμοστείας, είχε υποδεχθεί τους διασωθέντες στον Πειραιά και είχε μεταφέρει στους δημοσιογράφους, που ήσαν τότε παρόντες, τους ισχυρισμούς των διασωθέντων, ζητώντας σε βάθος διερεύνηση της υπόθεσης. Για την πρόσφατη εξέλιξη, σχολιάζει πως: «Προφανώς το να εξαντλείται η αυστηρότητα του πρωτοβάθμιου Δικαστηρίου στην καταδίκη ενός τότε 21χρονου Σύρου, ως αποκλειστικά και άμεσα υπεύθυνου για τον θάνατο των 12 Αφγανών συνεπιβατών του, επειδή οδηγούσε το πλοιάριο, προτού συμβεί η τραγωδία, είχε φανεί σε πολλούς εξαιρετικά υπερβολικό, αν όχι μεροληπτικό και ατεκμηρίωτο. Αυτό, επειδή το ναυάγιο συνέβη τη στιγμή που το σκάφος των προσφύγων ρυμουλκούνταν από το σκάφος του Λιμενικού, το οποίο και είχε την ευθύνη της επιχείρησης, είτε επρόκειτο για επιχείρηση διάσωσης, όπως ισχυρίζονταν οι λιμενικοί είτε για επιχείρηση επαναπροώθησης, όπως ισχυρίζονταν οι επιζώντες. Πιστεύω πως μετά την απόφαση του Πενταμελούς Εφετείου Δωδεκανήσου, η υπόθεση λαμβάνει νέα τροπή, ενόψει της προσφυγής που εκκρεμεί στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου κατά της Ελλάδας. Να θυμίσουμε μόνο ότι η Εισαγγελία Ναυτοδικείου Πειραιά, που διερευνούσε τις ενδεχόμενες ευθύνες του Λιμενικού, έθεσε την υπόθεση στο αρχείο».

«Η απόφαση, είναι μια δικαίωση τόσο απέναντι στη στημένη προανακριτική διαδικασία και στην παρωδία της ένορκης διοικητικής εξέτασης, όσο και απέναντι στην προσπάθεια απαξίωσης και σπίλωσης των συγγενών των θυμάτων επιζώντων του ναυαγίου από τον τότε υπουργό Ναυτιλίας Βαρβιτσιώτη και από μερίδα των ΜΜΕ. Η δικαίωση παραμένει ωστόσο ανολοκλήρωτη, στο βαθμό που οι υπεύθυνοι για το ναυάγιο κρατικοί υπάλληλοι δεν έχουν υποστεί καμία συνέπεια, απολαμβάνοντας ένα καθεστώς διαχρονικής ασυλίας. Και στο βαθμό που τα δικαστήρια εξακολουθούν να επιβάλλουν απάνθρωπες και εξοντωτικές ποινές εκατοντάδων ετών φυλάκισης σε πρόσφυγες που "αναγνωρίζονται" από το Λιμενικό και την Αστυνομία ως "διακινητές"», σχολιάζει ο Γιώργος Μανιάτης από το Δίκτυο Κοινωνικής Υποστήριξης Προσφύγων και Μεταναστών.

Περισσότερα από το VICE

Άλλη μια Μέρα που η Ηριάννα Βρίσκεται στη Φυλακή

Ο Πρόεδρος της Ένωσης Αστυνομικών Υπαλλήλων Θέλει και τους Αναρχικούς στην Εκδήλωσή τους στα Εξάρχεια

Συνολικά 15 Τζιχαντιστές Συνελήφθησαν στην Ελλάδα το 2016 και για Κάποιους Δεν Μάθαμε Τίποτα