Λίγοι άνθρωποι είναι καταλληλότεροι για να μιλήσουν για το ποδόσφαιρο, απ’ ό,τι ο φωτογράφος Stuart Roy Clarke. Επί σχεδόν 30 χρόνια, ο Clarke αιχμαλωτίζει με τον φακό του τo βρετανικό ποδοσφαιρικό σε όλη του την κωμικοτραγική δόξα, δημιουργώντας ένα έργο που καλύπτει όλο το πολιτισμικό εύρος του παιχνιδιού στο Ηνωμένο Βασίλειο. Από τις γκολάρες της Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ και τον σκύλο στις κερκίδες της Μπάξτον, μέχρι τα κορίτσια στην καντίνα στα ματς της Τρανμίρ και το σούρουπο στο Σπρίνγκφιλντ Παρκ της Γουίγκαν, όλα βρίσκουν τη θέση τους στο επικό project του με τίτλο Homes Of Football ( O ι Εστίες του Ποδοσφαίρου).
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Την ώρα που 55 από τις πλέον αγαπημένες φωτογραφίες του Clarke εκτίθενται στο Μουσείο Ποδοσφαίρου του Μάντσεστερ, μίλησα μαζί του για πίκρες, οπαδισμό, περίεργους προέδρους και τη φωτογένεια των φιλάθλων της Σάντερλαντ.
«Neon Girls», Τρανμίρ Ρόβερς εναντίον Γουότφορντ, Πρέντον Παρκ, Μέρσισαϊντ, 1992
VICE: Stuart , πες μου για τις απαρχές του project – πώς προέκυψε ;
Stuart Roy Clarke: Απ’ όταν ήμουν πολύ μικρός, το ποδόσφαιρο ήταν παντού γύρω μου – η οικογένειά μου με μύησε από μικρό στο παιχνίδι και ήταν φανατικοί οπαδοί της Γουότφορντ, που ήταν η πιο κοντινή πόλη στο μέρος όπου μεγάλωσα. Εγώ είχα μια καλλιτεχνική ευαισθησία, που αργότερα εκφράστηκε μέσω της φωτογραφίας.Στα τέλη της δεκαετίας του ’80 τα πράγματα ξεκίνησαν να δένουν. Είχα τελειώσει το πανεπιστήμιο, ήμουν πολύ σοβαρός και έψαχνα το θέμα με το οποίο θα ασχοληθώ. Τα σπορ τα θεωρούσα πολύ ανάλαφρα. Είχαν ενδιαφέρον, αλλά δεν ήταν για κάποιον που ενδιαφερόταν για την πολιτική ή του άρεσε να παρατηρεί τους ανθρώπους. Ήταν είτε στίβος είτε γήπεδο. Αλλά καθώς η προσοχή του κόσμου ήταν στραμμένη στο ποδόσφαιρο, με τις τραγωδίες, τον χουλιγκανισμό και την κοινωνική συμπεριφορά, συνειδητοποίησα ότι το θέμα μου με κοίταζε κατάματα.Ήταν κάτι που πάντα αγαπούσα και του οποίου είχα αίσθηση, οπότε έγινε αυτό το σοβαρό θέμα με το οποίο επρόκειτο να ασχοληθώ. Ήξερα ότι θα δινόταν μεγάλη προσοχή σ’ αυτό τα επόμενα χρόνια και ότι θα επενδύονταν πολλά λεφτά, ώστε τα πράγματα να μπουν στον σωστό δρόμο, μετά τις τραγωδίες των Χίλσμπορο, Μπράντφορντ και Χέιζελ.
Stuart Roy Clarke: Απ’ όταν ήμουν πολύ μικρός, το ποδόσφαιρο ήταν παντού γύρω μου – η οικογένειά μου με μύησε από μικρό στο παιχνίδι και ήταν φανατικοί οπαδοί της Γουότφορντ, που ήταν η πιο κοντινή πόλη στο μέρος όπου μεγάλωσα. Εγώ είχα μια καλλιτεχνική ευαισθησία, που αργότερα εκφράστηκε μέσω της φωτογραφίας.Στα τέλη της δεκαετίας του ’80 τα πράγματα ξεκίνησαν να δένουν. Είχα τελειώσει το πανεπιστήμιο, ήμουν πολύ σοβαρός και έψαχνα το θέμα με το οποίο θα ασχοληθώ. Τα σπορ τα θεωρούσα πολύ ανάλαφρα. Είχαν ενδιαφέρον, αλλά δεν ήταν για κάποιον που ενδιαφερόταν για την πολιτική ή του άρεσε να παρατηρεί τους ανθρώπους. Ήταν είτε στίβος είτε γήπεδο. Αλλά καθώς η προσοχή του κόσμου ήταν στραμμένη στο ποδόσφαιρο, με τις τραγωδίες, τον χουλιγκανισμό και την κοινωνική συμπεριφορά, συνειδητοποίησα ότι το θέμα μου με κοίταζε κατάματα.Ήταν κάτι που πάντα αγαπούσα και του οποίου είχα αίσθηση, οπότε έγινε αυτό το σοβαρό θέμα με το οποίο επρόκειτο να ασχοληθώ. Ήξερα ότι θα δινόταν μεγάλη προσοχή σ’ αυτό τα επόμενα χρόνια και ότι θα επενδύονταν πολλά λεφτά, ώστε τα πράγματα να μπουν στον σωστό δρόμο, μετά τις τραγωδίες των Χίλσμπορο, Μπράντφορντ και Χέιζελ.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
«Homely Footba’ Ground», Κλάιντμπανκ, Κιλμπάουι Παρκ, Σκωτία, 1989
Θυμάσαι τις πρώτες σου φωτογραφίες;
Είχα πάει στο Κλάιντμπανκ, για να κάνω ένα θέμα για το pop συγκρότημα Wet Wet Wet –που είναι όλοι τους μεγάλοι οπαδοί των Ρέιντζερς– για ένα περιοδικό που λεγόταν 20/20, αλλά εγώ θεώρησα ότι ήταν το εναρκτήριο σημείο αυτού που έμελλε να κάνω. Ξεκίνησα με ασπρόμαυρες φωτογραφίες, επειδή νόμιζα ότι αυτό κάνουν οι σοβαροί street φωτογράφοι. Αλλά μετά από δυο μήνες συνειδητοποίησα ότι έπρεπε να είναι έγχρωμες, επειδή όλοι έκαναn λόγο για χρώματα: οι κόκκινοι, οι μπλε, οι κίτρινοι, τέτοια. Το χρώμα είναι πολύ σημαντικό στο ποδόσφαιρο. Έτσι λοιπόν, όπως στον Μάγο του Οζ, πέρασα ξαφνικά στο χρώμα. Ήξερα ότι θα ασχολούμουν μ’ αυτό το θέμα. Είπα ότι θα αφιέρωνα δέκα χρόνια και πέρασαν 30.
Είχα πάει στο Κλάιντμπανκ, για να κάνω ένα θέμα για το pop συγκρότημα Wet Wet Wet –που είναι όλοι τους μεγάλοι οπαδοί των Ρέιντζερς– για ένα περιοδικό που λεγόταν 20/20, αλλά εγώ θεώρησα ότι ήταν το εναρκτήριο σημείο αυτού που έμελλε να κάνω. Ξεκίνησα με ασπρόμαυρες φωτογραφίες, επειδή νόμιζα ότι αυτό κάνουν οι σοβαροί street φωτογράφοι. Αλλά μετά από δυο μήνες συνειδητοποίησα ότι έπρεπε να είναι έγχρωμες, επειδή όλοι έκαναn λόγο για χρώματα: οι κόκκινοι, οι μπλε, οι κίτρινοι, τέτοια. Το χρώμα είναι πολύ σημαντικό στο ποδόσφαιρο. Έτσι λοιπόν, όπως στον Μάγο του Οζ, πέρασα ξαφνικά στο χρώμα. Ήξερα ότι θα ασχολούμουν μ’ αυτό το θέμα. Είπα ότι θα αφιέρωνα δέκα χρόνια και πέρασαν 30.
«Refreshment Kiosk», Λέι ΡΜΙ, Χίλτον Παρκ, 2005
Πώς διαλέγεις τα παιχνίδια που θα φωτογραφίσεις; Προσπαθείς να βρεις ματς που είναι πιο σημαντικά, όπως ένα ντέρμπι ή ένα ματς αιωνίων αντιπάλων, ή δεν είσαι τόσο επιλεκτικός;
Για πολύ καιρό πήγαινα σε ματς που είχαν σχέση με το πού θα έκανα κάποια έκθεση. Έτσι, αν είχα προγραμματίσει μια έκθεση στο Μάνσφιλντ ή στο Μπέρμιγχαμ, περνούσα περίπου τρεις μήνες πηγαίνοντας σε τοπικά ματς, ώστε να έχω και λίγο τοπικό στοιχείο, πέρα απ’ ό,τι είχα ήδη. Επίσης, προσπαθούσα να καλύψω όλη τη γεωγραφία, να φωτογραφίζω ποδοσφαιρικές κόντρες, τα ματς του τέλους της σεζόν, πρώτα και τελευταία παιχνίδια και μερικές φορές ήθελα να πάω σε παιχνίδια όπου δεν υπήρχε λόγος να βρίσκομαι, πράγμα βαρετό, αλλά αναγκαζόμουν να βρω τι έκανε εκείνη την ομάδα ξεχωριστή για τους οπαδούς της. Να αιχμαλωτίσω με τον φακό μου πώς είναι η κατάσταση στις τρεις το μεσημέρι ή ένα βροχερό βράδυ Τρίτης. Αυτά αρέσουν σε πολύ κόσμο – η καθημερινότητα του όλου πράγματος.
Για πολύ καιρό πήγαινα σε ματς που είχαν σχέση με το πού θα έκανα κάποια έκθεση. Έτσι, αν είχα προγραμματίσει μια έκθεση στο Μάνσφιλντ ή στο Μπέρμιγχαμ, περνούσα περίπου τρεις μήνες πηγαίνοντας σε τοπικά ματς, ώστε να έχω και λίγο τοπικό στοιχείο, πέρα απ’ ό,τι είχα ήδη. Επίσης, προσπαθούσα να καλύψω όλη τη γεωγραφία, να φωτογραφίζω ποδοσφαιρικές κόντρες, τα ματς του τέλους της σεζόν, πρώτα και τελευταία παιχνίδια και μερικές φορές ήθελα να πάω σε παιχνίδια όπου δεν υπήρχε λόγος να βρίσκομαι, πράγμα βαρετό, αλλά αναγκαζόμουν να βρω τι έκανε εκείνη την ομάδα ξεχωριστή για τους οπαδούς της. Να αιχμαλωτίσω με τον φακό μου πώς είναι η κατάσταση στις τρεις το μεσημέρι ή ένα βροχερό βράδυ Τρίτης. Αυτά αρέσουν σε πολύ κόσμο – η καθημερινότητα του όλου πράγματος.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
«Shepherds Bush Telegram», Κουίνς Παρκ Ρέιντζερς εναντίον Κάρντιφ Σίτι, Μιλένιουμ Στάντιουμ, Κάρντιφ, 2003
Μετανιώνεις ποτέ, αν είσαι στο λάθος ματς , για παράδειγμα αν χάσεις κάποια σημαντική ποδοσφαιρική στιγμή , όπως την κουνγκ φου κλωτσιά του Cantona, ενώ παρακολουθούσες ένα ματς της Πλίμουθ;
Όχι, δεν νομίζω ότι το έχω νιώσει ποτέ αυτό. Ούτε μια φορά. Αυτό που έχω νιώσει, όμως, είναι η ανάγκη να είμαι σε κάθε ματς. Κοιτάζω τη ζωντανή μετάδοση αποτελεσμάτων, το Sport feed του BBC, όλα τα ματς και τα αποτελέσματα, τα σκορ, τις θέσεις στo πρωτάθλημα και εύχομαι να ήμουν σε κάθε παιχνίδι. Ποτέ δεν σκέφτομαι ότι διάλεξα το λάθος ματς, επειδή πάντα υπάρχει κάτι ενδιαφέρον. Η αλήθεια είναι ότι μ’ αρέσουν όλα. Στην έκθεσή μου υπάρχει μεγάλο εύρος – έχω τη Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ πλάι στην Κόνιστον, με 14 θεατές. Αυτό είναι που μ’ αρέσει να κάνω.Έχεις αγαπημένα γήπεδα ή οπαδούς; Ρίχνοντας μια ματιά στο βιβλίο πρόσεξα ότι η Νιούκαστλ εμφανίζεται συχνά.
Κάποιοι άνθρωποι έχουν μεγαλύτερη φωτογένεια. Για παράδειγμα, εγώ δεν θα έλεγα ότι έχω φωτογένεια – όχι ότι είμαι άσχημος, αλλά δεν βγαίνω καλά. Το ίδιο συμβαίνει με τις ομάδες και τα γήπεδα. Υπάρχουν κάποιες ομάδες και γήπεδα όπου ακόμη κι αν πήγαινα με δεμένα τα μάτια και τραβούσα στην τύχη, θα έβγαζα μια καλή φωτογραφία: Νιούκαστλ, Σάντερλαντ, Μπέρνλεϊ, Μπλάκμπερν. Υπάρχουν άλλες περιπτώσεις, όπου θέλω πραγματικά να τραβήξω καλές φωτογραφίες, αλλά δυσκολεύομαι. Μετά τη Γουότφορντ, έγινα Καρλάιλ Γιουνάιτεντ, όταν μετακόμισα στην Κάμπρια και περνούσα περισσότερο χρόνο εκεί, απ’ ό,τι σε οποιοδήποτε άλλο γήπεδο. Αλλά δεν έχω τόσο καλές φωτογραφίες από εκεί, όσο από ομάδες που είδα να παίζουν λίγες φορές. Ίσως, μερικές φορές, αν έχεις συναισθηματική εμπλοκή, προσπαθείς υπερβολικά ή δεν μπορείς να αποδώσεις αυτό που έχεις μέσα στην καρδιά σου. Αλλά θα έλεγα ότι η Σάντερλαντ έχει το πιο φωτογενές γήπεδο, περισσότερο και από τη Νιούκαστλ. Αλλά μιλάω για όταν έπαιζαν στο Ρόκερ Παρκ… στο Στάντιουμ οφ Λάιτ, όχι και τόσο.
Όχι, δεν νομίζω ότι το έχω νιώσει ποτέ αυτό. Ούτε μια φορά. Αυτό που έχω νιώσει, όμως, είναι η ανάγκη να είμαι σε κάθε ματς. Κοιτάζω τη ζωντανή μετάδοση αποτελεσμάτων, το Sport feed του BBC, όλα τα ματς και τα αποτελέσματα, τα σκορ, τις θέσεις στo πρωτάθλημα και εύχομαι να ήμουν σε κάθε παιχνίδι. Ποτέ δεν σκέφτομαι ότι διάλεξα το λάθος ματς, επειδή πάντα υπάρχει κάτι ενδιαφέρον. Η αλήθεια είναι ότι μ’ αρέσουν όλα. Στην έκθεσή μου υπάρχει μεγάλο εύρος – έχω τη Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ πλάι στην Κόνιστον, με 14 θεατές. Αυτό είναι που μ’ αρέσει να κάνω.Έχεις αγαπημένα γήπεδα ή οπαδούς; Ρίχνοντας μια ματιά στο βιβλίο πρόσεξα ότι η Νιούκαστλ εμφανίζεται συχνά.
Κάποιοι άνθρωποι έχουν μεγαλύτερη φωτογένεια. Για παράδειγμα, εγώ δεν θα έλεγα ότι έχω φωτογένεια – όχι ότι είμαι άσχημος, αλλά δεν βγαίνω καλά. Το ίδιο συμβαίνει με τις ομάδες και τα γήπεδα. Υπάρχουν κάποιες ομάδες και γήπεδα όπου ακόμη κι αν πήγαινα με δεμένα τα μάτια και τραβούσα στην τύχη, θα έβγαζα μια καλή φωτογραφία: Νιούκαστλ, Σάντερλαντ, Μπέρνλεϊ, Μπλάκμπερν. Υπάρχουν άλλες περιπτώσεις, όπου θέλω πραγματικά να τραβήξω καλές φωτογραφίες, αλλά δυσκολεύομαι. Μετά τη Γουότφορντ, έγινα Καρλάιλ Γιουνάιτεντ, όταν μετακόμισα στην Κάμπρια και περνούσα περισσότερο χρόνο εκεί, απ’ ό,τι σε οποιοδήποτε άλλο γήπεδο. Αλλά δεν έχω τόσο καλές φωτογραφίες από εκεί, όσο από ομάδες που είδα να παίζουν λίγες φορές. Ίσως, μερικές φορές, αν έχεις συναισθηματική εμπλοκή, προσπαθείς υπερβολικά ή δεν μπορείς να αποδώσεις αυτό που έχεις μέσα στην καρδιά σου. Αλλά θα έλεγα ότι η Σάντερλαντ έχει το πιο φωτογενές γήπεδο, περισσότερο και από τη Νιούκαστλ. Αλλά μιλάω για όταν έπαιζαν στο Ρόκερ Παρκ… στο Στάντιουμ οφ Λάιτ, όχι και τόσο.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
«The H’Away Lads», Νιούκαστλ Γιουνάιτεντ εναντίον Ίπσουιτς Τάουν, Πόρτμαν Ρόουν, 1990
Μεγάλο μέρος της κουβέντας που γίνεται στη χώρα γύρω από τον οπαδισμό στο ποδόσφαιρο αφορά τους χούλιγκαν, αλλά από τη δουλειά σου απουσιάζουν, σε γενικές γραμμές. Ήταν συνειδητή η απόφαση να δείξεις μια άλλη πλευρά του παιχνιδιού;
Αισθάνομαι ότι εγώ έχω τη σωστή ισορροπία και ότι κάνουν λάθος όλοι οι άλλοι. Ακούγεται λίγο αλαζονικό, αλλά έτσι αισθάνομαι. Εκνευρίζομαι πολύ με τους εύκολους εντυπωσιασμούς στις εφημερίδες. Καταλαβαίνω ότι αυτά είναι τα πράγματα που κάνουν ντόρο, αλλά εγώ προσπαθώ να τα κρατώ στην πραγματική τους διάσταση. Είχα νιώσει αρκετά έντονα απειλή στα γήπεδα τις δεκαετίες του ‘70 και του ‘80, προτού ξεκινήσω το project. Αλλά όταν ξεκίνησα, ανακάλυψα ότι ήταν ψιλοσπάνιο να δεις έναν καυγά ή να δέρνουν κάποιον σε ένα ματς. Υπήρχε πολύ βρισίδι, μπόλικο μαύρο, κακόγουστο χιούμορ – και αυτό ήταν κάτι που ήθελα να αποδώσω, επειδή έτσι είμαστε. Αλλά δεν βλέπω και τόσο συχνά να πετάμε ο ένας τούβλα στο κεφάλι του άλλου. Οπότε, αν 1% του ποδοσφαίρου είναι απειλητικό, τότε μια από τις 100 φωτογραφίες μου θα αποτυπώνει το στοιχείο της απειλής.
Αισθάνομαι ότι εγώ έχω τη σωστή ισορροπία και ότι κάνουν λάθος όλοι οι άλλοι. Ακούγεται λίγο αλαζονικό, αλλά έτσι αισθάνομαι. Εκνευρίζομαι πολύ με τους εύκολους εντυπωσιασμούς στις εφημερίδες. Καταλαβαίνω ότι αυτά είναι τα πράγματα που κάνουν ντόρο, αλλά εγώ προσπαθώ να τα κρατώ στην πραγματική τους διάσταση. Είχα νιώσει αρκετά έντονα απειλή στα γήπεδα τις δεκαετίες του ‘70 και του ‘80, προτού ξεκινήσω το project. Αλλά όταν ξεκίνησα, ανακάλυψα ότι ήταν ψιλοσπάνιο να δεις έναν καυγά ή να δέρνουν κάποιον σε ένα ματς. Υπήρχε πολύ βρισίδι, μπόλικο μαύρο, κακόγουστο χιούμορ – και αυτό ήταν κάτι που ήθελα να αποδώσω, επειδή έτσι είμαστε. Αλλά δεν βλέπω και τόσο συχνά να πετάμε ο ένας τούβλα στο κεφάλι του άλλου. Οπότε, αν 1% του ποδοσφαίρου είναι απειλητικό, τότε μια από τις 100 φωτογραφίες μου θα αποτυπώνει το στοιχείο της απειλής.
«That Carlisle Jump», Καρλάιλ Γιουνάιτεντ εναντίον ΑΦΚ Μπόρνμουθ, Μπράντον Παρκ, 2007
Πώς είναι μια συνηθισμένη μέρα με ματς για σένα;
Έχω πρόσβαση σε όλα σχεδόν τα ματς. Είμαι ο φωτογράφος που φοράει φανέλα με αριθμό δίπλα στο γήπεδο. Έχω αυτό το προνόμιο, δεν μπορώ να το αρνηθώ, αλλά προσπαθώ να υιοθετήσω την οπτική του οπαδού, μερικές φορές ακόμη και του ανθρώπου που έχει μείνει απ’ έξω. Κάποιες φορές, βγαίνω και βλέπω ποιος έχει μείνει εκτός γηπέδου, κοιτάζω μέσα από τις χαραμάδες. Δεν θέλω να είμαι ελιτιστής, να παρουσιάζω την οπτική του «εκ των έσω», επειδή μπορώ. Δεν πηγαίνω στα αποδυτήρια… δεν είναι η φάση μου. Εκεί είναι ο χώρος των παικτών. Εγώ ασχολούμαι με ό,τι είναι έξω από εκεί. Πάντα φτάνω πρώτος, με εξαίρεση τον φύλακα. Θέλω να είμαι εκεί πριν από το πλήθος, ώστε να έχω την αίσθηση ότι το γήπεδο είναι σαν το σπίτι μου. Μου δίνει μια μικρή εξουσία. Κάνω βόλτες στη γειτονιά. Κάνω την προετοιμασία μου περπατώντας.
Έχω πρόσβαση σε όλα σχεδόν τα ματς. Είμαι ο φωτογράφος που φοράει φανέλα με αριθμό δίπλα στο γήπεδο. Έχω αυτό το προνόμιο, δεν μπορώ να το αρνηθώ, αλλά προσπαθώ να υιοθετήσω την οπτική του οπαδού, μερικές φορές ακόμη και του ανθρώπου που έχει μείνει απ’ έξω. Κάποιες φορές, βγαίνω και βλέπω ποιος έχει μείνει εκτός γηπέδου, κοιτάζω μέσα από τις χαραμάδες. Δεν θέλω να είμαι ελιτιστής, να παρουσιάζω την οπτική του «εκ των έσω», επειδή μπορώ. Δεν πηγαίνω στα αποδυτήρια… δεν είναι η φάση μου. Εκεί είναι ο χώρος των παικτών. Εγώ ασχολούμαι με ό,τι είναι έξω από εκεί. Πάντα φτάνω πρώτος, με εξαίρεση τον φύλακα. Θέλω να είμαι εκεί πριν από το πλήθος, ώστε να έχω την αίσθηση ότι το γήπεδο είναι σαν το σπίτι μου. Μου δίνει μια μικρή εξουσία. Κάνω βόλτες στη γειτονιά. Κάνω την προετοιμασία μου περπατώντας.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
«The Chairman’s Dream Of Too Much on His Plate», Καρλάιλ Γιουνάιτεντ, Μπράντον Παρκ, 1993
Μια από τις αγαπημένες μου φωτογραφίες σ’ αυτήν τη συλλογή είναι αυτή όπου ο Πρόεδρος της Καρλάιλ Γιουνάιτεντ, Michael Knighton, είναι έτοιμος να τσακίσει μια τούρτα – πώς προέκυψε αυτή η φωτογραφία;
Είναι η ίδια διαδικασία αποφάσεων που ακολουθώ και με τον χουλιγκανισμό. Έχει να κάνει με το πώς αντιμετωπίζω τους ανθρώπους. Θα πω, «Κοίτα αυτόν τον ιδιοκτήτη, τι μαλάκας»; Θα το κάνω αυτό; Είμαι λίγο επιεικής. Κατά τη γνώμη μου, ναι μεν είμαστε μια μεγάλη οικογένεια, αλλά κάποιοι από αυτούς τους ανθρώπους είναι τα λιγότερο αγαπημένα μου ξαδέρφια, εξακολουθούν όμως να είναι ξαδέρφια μου, έτσι προτού γίνω πολύ επικριτικός, υπενθυμίζω στον εαυτό μου να τους ανέχεται λιγάκι και να τους καταλαβαίνει. Λόγω της σχέσης μου με την Καρλάιλ Γιουνάιτεν, με συμπάθησε και ήρθε αμέσως να μου μιλήσει. Τα πηγαίναμε καλά έτσι είχα πρόσβαση σε εκείνον και στην ομάδα. Αλλά ήξερε ότι δεν είμαι άγιος, όπως ήξερα και εγώ για εκείνον το ίδιο. Συνέβη στο χριστουγεννιάτικο πάρτι της ομάδας – είπε, «Έλα, κάτσε μαζί μου» και ανάμεσά μας υπήρχαν ένα σωρό τούρτες… και απλώς το ’πιασε. Δεν τον έστησα εγώ, έκανε πως έτρωγε όλες εκείνες τις τούρτες. Η φωτογραφία βγάζει μια αίσθηση «λαίμαργο τομάρι», αλλά όχι με διάθεση μίσους. Τον ρώτησα αν μπορούσα να τη συμπεριλάβω στην έκθεση και είπε πως δεν είχε πρόβλημα.
Είναι η ίδια διαδικασία αποφάσεων που ακολουθώ και με τον χουλιγκανισμό. Έχει να κάνει με το πώς αντιμετωπίζω τους ανθρώπους. Θα πω, «Κοίτα αυτόν τον ιδιοκτήτη, τι μαλάκας»; Θα το κάνω αυτό; Είμαι λίγο επιεικής. Κατά τη γνώμη μου, ναι μεν είμαστε μια μεγάλη οικογένεια, αλλά κάποιοι από αυτούς τους ανθρώπους είναι τα λιγότερο αγαπημένα μου ξαδέρφια, εξακολουθούν όμως να είναι ξαδέρφια μου, έτσι προτού γίνω πολύ επικριτικός, υπενθυμίζω στον εαυτό μου να τους ανέχεται λιγάκι και να τους καταλαβαίνει. Λόγω της σχέσης μου με την Καρλάιλ Γιουνάιτεν, με συμπάθησε και ήρθε αμέσως να μου μιλήσει. Τα πηγαίναμε καλά έτσι είχα πρόσβαση σε εκείνον και στην ομάδα. Αλλά ήξερε ότι δεν είμαι άγιος, όπως ήξερα και εγώ για εκείνον το ίδιο. Συνέβη στο χριστουγεννιάτικο πάρτι της ομάδας – είπε, «Έλα, κάτσε μαζί μου» και ανάμεσά μας υπήρχαν ένα σωρό τούρτες… και απλώς το ’πιασε. Δεν τον έστησα εγώ, έκανε πως έτρωγε όλες εκείνες τις τούρτες. Η φωτογραφία βγάζει μια αίσθηση «λαίμαργο τομάρι», αλλά όχι με διάθεση μίσους. Τον ρώτησα αν μπορούσα να τη συμπεριλάβω στην έκθεση και είπε πως δεν είχε πρόβλημα.
«Gary Speed, Footballer», Λιντς Γιουνάιτεντ, Έλαντ Ρόουντ, 1991
Οι φωτογραφίες έχουν πολύ χιούμορ, αλλά και κάποιες συναισθηματικά έντονες στιγμές. Συγκεκριμένα έχω στο μυαλό μου τη φωτογραφία του νεαρού Gary Speed. Στην αρχή ήμουν ξεροκέφαλος, περίεργος, με δημοσιογραφικό τρόπο σκέψης. Αλλά έχω και μια ρομαντική, νοσταλγική πλευρά. Συνειδητοποίησα ότι το πιο σημαντικό στη φωτογραφία είναι το πέρασμα του χρόνου. Ήξερα ότι φωτογράφιζα κάτι που άλλαζε. Ότι θα υπήρχε ένα τεράστιο κύμα νοσταλγίας για την κερκίδα Χόλτε Εντ στο Βίλα Παρκ της Άστον Βίλα, όταν δεν θα υπήρχε πια, ακόμη ίσως και για τον Michael Knighton, όταν εγκατέλειψε το ποδόσφαιρο. Το πιο οδυνηρό απ’ όλα αυτά είναι ο Gary Speed. Κάποιοι άνθρωποι σχεδόν βάζουν τα κλάματα, όταν βλέπουν αυτήν τη φωτογραφία. Δεν μπορούσα να το ξέρω. Ήξερα ότι μια μέρα θα γερνούσε και η αγορίστικη ομορφιά του θα ξεθώριαζε. Αυτό ήθελα να δείξω – το πόσο όμορφος ήταν στη Λιντς, το 1991. Η φύση του ήταν επίσης τέτοια. Μου φάνηκε εκπληκτικό άτομο, έτσι τον αποθέωσα κατά κάποιο τρόπο στη φωτογραφία. Μετά από αυτό που συνέβηκε πριν από μερικά χρόνια (σ.σ. αυτοκτόνησε), μια ήδη καλή φωτογραφία έγινε φωτογραφία που σου προκαλεί ανατριχίλα.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
«Cry For Home», Γκρίνοκ Μόρτον εναντίον Ντανφέρμλιν Αθλέτικ, Κάπιλοου, Ίνβερκλαϊντ, Σκωτία, 1995
Η τρέχουσα έκθεση βασίζεται στις δικές σου αγαπημένες φωτογραφίες . Υπάρχει κάποια που να πιάνει ακριβώς αυτό που θέλεις να κάνεις , περισσότερο απ’ οποιαδήποτε άλλη;
Μια διαχρονικά αγαπημένη φωτογραφία, απ’ όταν την τράβηξα το 1995, είναι η φωτογραφία με τίτλο «A Cry From Home». Είναι από την ομάδα Γκρίνοκ Μόρτον στις παρυφές της Γλασκώβης – έχουν γύρω στους 2.000 οπαδούς, στην καλύτερη. Η μέρα στην αρχή ήταν ωραία και ηλιόλουστη και στη συνέχεια έγινε γκρίζα και βροχερή. Ύστερα, δεν ήρθε το λεωφορείο. Ο καημένος που είναι πρώτος στην ουρά στέκεται μες στο κρύο χωρίς το παλτό του, μούσκεμα, κλαίει, περιμένει ένα λεωφορείο που δεν πρόκειται να έρθει. Είναι η επιστροφή στην πραγματικότητα, για την οποία μου έλεγε ο μπαμπάς μου. Μέχρι εκείνη τη στιγμή ήταν φοβερή μέρα για εκείνον –είχαν νικήσει τους κορυφαίους του πρωταθλήματος, την Ντανφέρμλιν–, αλλά όταν τελειώσουν τα 90 λεπτά, ποια είναι η πραγματικότητα αυτών των ανθρώπων; Περιμένουν λεωφορεία, τρώνε κρύο, ψάχνουν να βρουν λεφτά, όλες οι πραγματικότητες της ζωής. Αυτή είναι η χώρα που θυμάμαι από τη νιότη μου – πράσινα λιβάδια κάποιες φορές, αλλά πολύ γκρίζο και τσιμέντο και πράγματα που σε αποκαρδιώνουν. Δεν είναι η πιο χαρούμενη εικόνα, αλλά ούτε και θλιβερή.
[VICE Video] Unfair Play: Το Στοίχημα
Παρακολουθήστε όλα τα βίντεo του VICE, μέσω της νέας σελίδας VICE Video Greece στο Facebook.
Τι έχει το Ηνωμένο Βασίλειο που το καθιστά τόσο πρόσφορο έδαφος για ένα τέτοιο project;
Στη Βρετανία, περισσότερο απ’ οπουδήποτε αλλού, το πλήθος και οι τοπικές διαφορές παίζουν τεράστιο ρόλο. Οι οπαδοί της Σέφιλντ Γουένσντεϊ τραγουδούν διαφορετικά τραγούδια και συνθήματα από τους οπαδούς της Σέφιλντ Γιουνάιτεντ, που είναι μόλις λίγα χιλιόμετρα μακριά. Το χιούμορ και το πνεύμα δεν γίνεται εξίσου κατανοητό από πόλη σε πόλη. Όλες οι ομάδες στη χώρα πέφτουν η μια πάνω στην άλλη, αφού πιστεύουμε ότι 30 χιλιόμετρα είναι αρκετά μεγάλη απόσταση, για να φτιάξουμε μια νέα ομάδα. Επίσης, υπάρχει μεγάλη ένταση στον χώρο των ομάδων – όλες τους είναι πολύ σκληρές για να πεθάνουν. Περίπου 50 από τις 92 ομάδες έχουν απειληθεί με αφανισμό, αλλά πάντα κάποιος εμφανίζεται ως από μηχανής θεός. Αυτό δεν θα συνέβαινε ούτε καν στη Ιταλία, στη Γερμανία ή στην Ισπανία. Είμαστε ευλογημένοι που έχουμε ένα τέτοιο μωσαϊκό ομάδων.
Μια διαχρονικά αγαπημένη φωτογραφία, απ’ όταν την τράβηξα το 1995, είναι η φωτογραφία με τίτλο «A Cry From Home». Είναι από την ομάδα Γκρίνοκ Μόρτον στις παρυφές της Γλασκώβης – έχουν γύρω στους 2.000 οπαδούς, στην καλύτερη. Η μέρα στην αρχή ήταν ωραία και ηλιόλουστη και στη συνέχεια έγινε γκρίζα και βροχερή. Ύστερα, δεν ήρθε το λεωφορείο. Ο καημένος που είναι πρώτος στην ουρά στέκεται μες στο κρύο χωρίς το παλτό του, μούσκεμα, κλαίει, περιμένει ένα λεωφορείο που δεν πρόκειται να έρθει. Είναι η επιστροφή στην πραγματικότητα, για την οποία μου έλεγε ο μπαμπάς μου. Μέχρι εκείνη τη στιγμή ήταν φοβερή μέρα για εκείνον –είχαν νικήσει τους κορυφαίους του πρωταθλήματος, την Ντανφέρμλιν–, αλλά όταν τελειώσουν τα 90 λεπτά, ποια είναι η πραγματικότητα αυτών των ανθρώπων; Περιμένουν λεωφορεία, τρώνε κρύο, ψάχνουν να βρουν λεφτά, όλες οι πραγματικότητες της ζωής. Αυτή είναι η χώρα που θυμάμαι από τη νιότη μου – πράσινα λιβάδια κάποιες φορές, αλλά πολύ γκρίζο και τσιμέντο και πράγματα που σε αποκαρδιώνουν. Δεν είναι η πιο χαρούμενη εικόνα, αλλά ούτε και θλιβερή.
[VICE Video] Unfair Play: Το Στοίχημα
Τι έχει το Ηνωμένο Βασίλειο που το καθιστά τόσο πρόσφορο έδαφος για ένα τέτοιο project;
Στη Βρετανία, περισσότερο απ’ οπουδήποτε αλλού, το πλήθος και οι τοπικές διαφορές παίζουν τεράστιο ρόλο. Οι οπαδοί της Σέφιλντ Γουένσντεϊ τραγουδούν διαφορετικά τραγούδια και συνθήματα από τους οπαδούς της Σέφιλντ Γιουνάιτεντ, που είναι μόλις λίγα χιλιόμετρα μακριά. Το χιούμορ και το πνεύμα δεν γίνεται εξίσου κατανοητό από πόλη σε πόλη. Όλες οι ομάδες στη χώρα πέφτουν η μια πάνω στην άλλη, αφού πιστεύουμε ότι 30 χιλιόμετρα είναι αρκετά μεγάλη απόσταση, για να φτιάξουμε μια νέα ομάδα. Επίσης, υπάρχει μεγάλη ένταση στον χώρο των ομάδων – όλες τους είναι πολύ σκληρές για να πεθάνουν. Περίπου 50 από τις 92 ομάδες έχουν απειληθεί με αφανισμό, αλλά πάντα κάποιος εμφανίζεται ως από μηχανής θεός. Αυτό δεν θα συνέβαινε ούτε καν στη Ιταλία, στη Γερμανία ή στην Ισπανία. Είμαστε ευλογημένοι που έχουμε ένα τέτοιο μωσαϊκό ομάδων.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
«Young Mother Red With Pram», Λίβερπουλ, Έιντρι, 2005
Τέλος, έχοντας πάει σε τόσα παιχνίδια, μάλλον μπορείς να απαντήσεις σ’ ένα από τα μεγάλα ερωτήματα: τι είναι αυτό που κάνει το ποδόσφαιρο να αντέχει; Τι προσφέρει στη ζωή των ανθρώπων;
Τα έχεις όλα στο πιάτο. Πρέπει να ’σαι τρελός, για να μην σου αρέσει αυτό το υπέροχο πράγμα που είναι καλύτερο από τα ψώνια, καλύτερο από το θέατρο. Όσο και αν χρεώσεις για το θέατρο, πιο πολλοί άνθρωποι πηγαίνουν να δουν ποδόσφαιρο, επειδή το εκτιμούν περισσότερο. Επιπλέον, είναι μια σαιξπηρική απλότητα και ένας αντίστοιχος λυρισμός. Υπάρχουν όλες οι δευτερεύουσες πλοκές, αλλά το παιχνίδι είναι κατανοητό, έτσι όλοι –δικαστές, απλοί άνθρωποι, βλάκες σαν εμένα– μπορούν να συμμετέχουν. Είναι δημοφιλές, επειδή είναι δημοφιλές, επειδή είναι ωραίο.Περισσότερες φωτογραφίες από τη συλλογή «Homes of Football» παρακάτω:
Τα έχεις όλα στο πιάτο. Πρέπει να ’σαι τρελός, για να μην σου αρέσει αυτό το υπέροχο πράγμα που είναι καλύτερο από τα ψώνια, καλύτερο από το θέατρο. Όσο και αν χρεώσεις για το θέατρο, πιο πολλοί άνθρωποι πηγαίνουν να δουν ποδόσφαιρο, επειδή το εκτιμούν περισσότερο. Επιπλέον, είναι μια σαιξπηρική απλότητα και ένας αντίστοιχος λυρισμός. Υπάρχουν όλες οι δευτερεύουσες πλοκές, αλλά το παιχνίδι είναι κατανοητό, έτσι όλοι –δικαστές, απλοί άνθρωποι, βλάκες σαν εμένα– μπορούν να συμμετέχουν. Είναι δημοφιλές, επειδή είναι δημοφιλές, επειδή είναι ωραίο.Περισσότερες φωτογραφίες από τη συλλογή «Homes of Football» παρακάτω:
«Sunset Over Springfield Park», Γουίγκαν Αθλέτικ εναντίον Μπόλτον Γουόντερερς, 1990
«Goliath», Νιούκαστλ Γιουνάιτεντ εναντίον Σάντερλαντ, Ρόκερ Παρκ, 1992
«Finding One’s Likeness In The Crowd», Σάντερλαντ εναντίον Νιούκαστλ Γιουνάιτεντ, Ρόκερ Παρκ, 1992
«Gissa Snog», Έβερτον εναντίον Σπερς, Γκούντισον Παρκ, Λίβερπουλ, 2001
«High Noon In North London», Άρσεναλ εναντίον Λίβερπουλ, Χάιμπουρι, Λονδίνο, 1990
«Boy Peers Round The Wall», Μάτλοκ Τάουν, Κόουζγουεϊ Λέιν, 2014
«Allegiance To The Wall», Ρέιντζερς εναντίον Κίλμαρνοκ, Χάμπτεν Παρκ, Γλασκώβη, 1994
Το άρθρο δημοσιεύτηκε αρχικά στο VICE UK.
Περισσότερα από το VICEΈτσι Ήταν η Ελλάδα και ο Κόσμος το 1994, την Τελευταία Φορά που η ΑΕΚ Έπαιρνε ΠρωτάθλημαH Ρωσία από Μέσα: Χούλιγκαν, Wrestling και Μπάχαλα87 Μέρες, 23 Ώρες, 2 Λεπτά και 39 Δευτερόλεπτά στον Ευαγγελισμό Μεταξύ Ζωής και ΘανάτουΓια τα καλύτερα θέματα του VICE Greece, γραφτείτε στο εβδομαδιαίο Newsletter μας.