Το άρθρο δημοσιεύτηκε αρχικά στο VICE France.

Οι τελευταίες ημέρες στη Γαλλία θυμίζουν τον Μάη του '68. Με διαδηλώσεις στο Παρίσι και στην περιφέρεια, αποκλεισμούς σε πετρελαϊκές εγκαταστάσεις και απεργίες σε λιμάνια και σε πυρηνικούς σταθμούς παραγωγής ενέργειας, κλιμακώνουν τις κινητοποιήσεις τους τα γαλλικά συνδικάτα, αντιδρώντας στην εργασιακή μεταρρύθμιση. Μάλιστα, η γαλλική κομμουνιστική συνδικαλιστική συνομοσπονδία CGT έχει σκληρύνει τις τελευταίες ημέρες τη στάση της καλώντας σε «γενίκευση της απεργίας».

Διυλιστήρια και δεξαμενές αποθήκευσης καυσίμων είναι πλέον το επίκεντρο του κινήματος διαμαρτυρίας. Την Τετάρτη, πέντε διυλιστήρια από τα οκτώ της Γαλλίας ήταν αποκλεισμένα ή εκτός λειτουργίας, με τις ελλείψεις να πλήττουν περισσότερα από 4.000 πρατήρια, σύμφωνα με μία εφαρμογή στο κινητό που χρησιμοποιούν οι οδηγοί αυτοκινήτων σε αναζήτηση καυσίμων. Ήταν η τρίτη ημέρα άντλησης από τα στρατηγικά αποθέματα πετρελαϊκών προϊόντων, που επαρκούν για 115 ημέρες

Απέναντι στα μπλόκα, η κυβέρνηση έστειλε δυνάμεις ασφαλείας και σημειώθηκαν συγκρούσεις. Η κυβέρνηση Ολάντ παραμένει αμετακίνητη για τη μεταρρύθμιση της απασχόλησης και την απελευθέρωση της αγοράς εργασίας, τη στιγμή που η ανεργία βρίσκεται στο 10%.

Πώς ξεκίνησαν όμως όλα; Και γιατί; Πριν ξεκινήσουν οι μεγάλες απεργίες των τελευταίων ημερών, ένα μεγάλο κίνημα πλατειών είχε ξεσπάσει σε όλη την Γαλλία. Το Nuit Debout.

Όσες φορές έχω συμμετάσχει σε διαδήλωση του κινήματος Nuit Debout μέχρι τώρα, έφυγα λίγο απογοητευμένος. Τις λίγες φορές που πήγα, ένιωθα να είμαι περισσότερο σε μια μεγάλη συνάθροιση χίπηδων που έχουν χάσει τον δρόμο τους παρά σε ένα πραγματικό κίνημα διαμαρτυρίας. Ταυτόχρονα, όμως, γνωρίζω πολύ καλά ότι οι άνθρωποι που απαρτίζουν το Nuit Debout το κάνουν για τους σωστούς λόγους.

Το Nuit Debout είναι ένα κίνημα καθημερινών αντικαπιταλιστικών διαδηλώσεων που ξεκίνησε φέτος στις 31 Μαρτίου στην Place de La République, στο Παρίσι. Το κίνημα είναι μια αντίδραση στην κοινωνική και οικονομική κατάρρευση που λαμβάνει χώρα στη Γαλλία τα τελευταία χρόνια. Αυτό που «άναψε τη φλόγα» των διαδηλώσεων ήταν η ανακοίνωση ενός νέου εργασιακού νόμου από τη Γαλλίδα υπουργό Εργασίας, Myriam El Khomri, τον οποίο είδαν οι διαδηλωτές ως το τέλος της προστασίας του Γάλλου εργαζόμενου.

Το κίνημα Nuit Debout θυμίζει το Occupy Wall Street, καθώς και άλλες αντίστοιχες διαδηλώσεις που εξαπλώθηκαν στον κόσμο τα τελευταία χρόνια – όπως το κίνημα των Αγανακτισμένων στην Puerta del Sol της Μαδρίτης το 2011 και το κίνημα στην Πλατεία Συντάγματος στην Αθήνα. Όπως πολλά από αυτά τα κινήματα, το Nuit Debout θέλει να βασιστεί στην «οργανική αλληλεγγύη», χωρίς αρχηγούς. Στις γενικές τους συνελεύσεις βλέπεις κυρίως ένθερμους υποστηρικτές του Αριστερού Μετώπου και των Οικολόγων, συνδικαλιστές, ακτιβιστές και φοιτητές. Οι διαδηλωτές θέλουν να λειτουργούν αμεσοδημοκρατικά με οριζόντιες διαδικασίες και δεν εναντιώνονται απλώς στον νέο εργασιακό νόμο, αλλά και στους πολιτικούς θεσμούς και το οικονομικό σύστημα γενικότερα. Το κίνημα Nuit Debout έχει εξαπλωθεί και σε άλλες πόλεις της Γαλλίας και έχει ξεπηδήσει και στο Βέλγιο, στην Ισπανία, τη Γερμανία και την Πορτογαλία.

Στη θεωρία, η πολιτική και κοινωνική φύση του Nuit Debout –όπως και οι φιλοδοξίες του για άμεση δημοκρατία– είναι η ουσία του κινήματος. Στην πράξη, όμως, δεν είναι ξεκάθαρο ποια είναι η κατεύθυνσή του. Θα ήταν εύλογο να αναρωτηθείς αν είναι πραγματικά ένα επαναστατικό κίνημα ή μια ιδεαλιστική performance-αστραπή ενός μεγάλου πλήθους. Όταν η Le Figaro –το πιο πολυδιαβασμένο δεξιό μέσο ενημέρωσης– ρώτησε τους αναγνώστες της αν πίστευαν ότι θα κρατούσε το κίνημα Nuit Debout, το 67% δήλωσε με χαρά «όχι». Η ίδια εφημερίδα φιλοξένησε ένα άρθρο του συγγραφέα του βιβλίου Μη Βοηθάς τον Εαυτό σου, θα σε Βοηθήσει το Κράτος, με τίτλο: «Nuit Debout: Η Αυγή των Hipsters».

Επέστρεψα στην Place de la République για να δω τι ατμόσφαιρα επικρατούσε δύο εβδομάδες αφότου είχαν ξεκινήσει οι διαδηλώσεις. Ουσιαστικά, οι διαδηλωτές του Nuit Debout είναι κυρίως λευκά λυκειόπαιδα και φοιτητές, παθητικοί επαναστάτες, προοδευτικοί, ουμανιστές και κάποιοι που είναι πραγματικά απροσάρμοστοι. Κάνοντας μια γύρα, είχα συνεχώς την αίσθηση ότι οι νέοι που υποφέρουν περισσότερο λόγω του συστήματος που υπάρχει αυτήν τη στιγμή στη Γαλλία δεν συμμετέχουν στο κίνημα. Προς το παρόν, όλα ήταν ήρεμα. Δεν είδα να υπάρχει αύρα επανάστασης στον αέρα.

Η περιοχή των διαδηλώσεων είναι χωρισμένη στα δύο: στη μια πλευρά υπάρχει η γωνία των ομιλητών, όπου συμμετέχει ο κόσμος με ανοιχτές παρεμβάσεις. Η άλλη πλευρά μου θύμισε περισσότερο τσίρκο. Υπάρχουν ισορροπιστές, ερασιτέχνες ηθοποιοί που δίνουν πολιτικά φορτισμένες παραστάσεις, άνθρωποι που παίζουν με φωτιές, ζογκλέρ και τυμπανιστές που κάθονται σε κύκλο. Η διαχωριστική γραμμή μεταξύ αυτών των δύο χώρων αποτελείται από μερικά παιδιά που κάνουν πικνίκ στο τσιμέντο.

Στο κέντρο της πλατείας ο κόσμος τριγύριζε λες και βρισκόταν σε φεστιβάλ, σταματώντας εδώ κι εκεί για να φάει ένα ψητό λουκάνικο ή να παρακολουθήσει για λίγο κάποια παράσταση. Στη γωνία των ομιλητών, οι άνθρωποι προσπαθούσαν να διορθώσουν όλα τα στραβά του κόσμου, όμως έγινε αμέσως ξεκάθαρο ότι αυτά ήταν πολλά· πάρα πολλά, μάλλον, για να διορθωθούν από μια σχετικά ανοργάνωτη ομάδα διαδηλωτών του δρόμου. Μερικοί ομιλητές αγωνίζονταν για τα δικαιώματα των γυναικών, άλλοι υποστήριζαν ότι θα έπρεπε να έχουμε μια δημοκρατία χωρίς πολιτικά κόμματα και άλλοι απαιτούσαν να μπει ένα τέλος στον μαλακισμένο τρόπο που συμπεριφέρονται οι άνθρωποι ο ένας στον άλλο όταν μπαίνουν στο μετρό. Φυσικά, όλα αυτά είναι μια χαρά, μιας και πρόκειται για ευγενείς σκοπούς.

Αυτό το ευρύ φάσμα αιτημάτων, όμως, είναι ταυτόχρονα αυτό που μπορεί να περιορίσει την επίδραση του κινήματος, δεδομένου ότι με ένα τόσο σκόρπιο μήνυμα δεν πρόκειται να χάσουν τον ύπνο τους αυτοί που βρίσκονται στην εξουσία. Το Nuit Debout αποκαλύπτει την ύπαρξη ενός πολιτικού προβλήματος· είναι μια μάζωξη ανθρώπων που θέλουν να τονίσουν την ύπαρξη του προβλήματος όμως παραμένουν στο πλαίσιο της πολιτικής αφύπνισης. Δεν αποτελούν επαναστατική δύναμη.

Αυτό φυσικά δεν σημαίνει ότι το Nuit Debout δεν είναι σημαντικός κοινωνικός χώρος. Από αυτά που είδα και άκουσα, ο νόμος El Khomri είναι σταθερό θέμα συζήτησης στην πλατεία. Αυτό, όμως, που πραγματικά κρατά ενωμένο τον κόσμο είναι η γενική απογοήτευση από τις δεξιές πολιτικές που ακολουθεί η υποτιθέμενη αριστερή κυβέρνηση Ολάντ.

Σε τηλεοπτική του συνέντευξη στις 9 Σεπτεμβρίου του 2012, ο Φρανσουά Ολάντ έθεσε έναν στόχο για τον εαυτό του: να αντιστρέψει την τάση στην ανεργία μέσα σε ένα χρόνο. Το 2014, όμως, οι άνεργοι αυξήθηκαν και ξεπέρασαν τα πέντε εκατομμύρια στην ηπειρωτική περιοχή της Γαλλίας και μόνο. Φέτος, η ανεργία αυξήθηκε ακόμα περισσότερο. Αυτοί που πλήττονται περισσότερο είναι οι νέοι άνθρωποι, με έναν στους τέσσερις Γάλλους κάτω των 24 να είναι άνεργος.

Ο Ολάντ δεν έχει φτάσει ακόμα στο τέλος της πρώτης του θητείας, όμως μεγάλο κομμάτι των υποστηρικτών του στην Αριστερά –εργάτες, δημόσιοι υπάλληλοι και νέοι κάτω των 30– νιώθει ότι του έχει γυρίσει την πλάτη. Οι ψηφοφόροι από τη νεολαία και την εργατική τάξη σε περιοχές που η στήριξη του Κομμουνιστικού Κόμματος ήταν δεδομένη, πλέον ψηφίζουν μαζικά υπέρ του ακροδεξιού Εθνικού Μετώπου.

Οι Γάλλοι ψηφοφόροι της Αριστεράς νιώθουν ότι ο Ολάντ έκανε στροφή προς τον κοινωνικό φιλελευθερισμό και εγκατέλειψε τις αριστερές του αξίες – όταν ακύρωσε, για παράδειγμα, τα 30 δισεκατομμύρια ευρώ που προορίζονταν για κοινωνικές δαπάνες ή όταν προώθησε σχέδιο περικοπών στις δημόσιες δαπάνες ύψους 50 δισεκατομμυρίων ευρώ. Οι ψηφοφόροι αισθάνονται ότι προτεραιότητά του είναι η στήριξη των επιχειρήσεων σε βάρος της μεσαίας τάξης, κάτι που τον απομακρύνει ακόμα περισσότερο από τον γαλλικό σοσιαλισμό.

Σαν να μην έφταναν αυτά, ο Ολάντ πήρε κάποια αμφιλεγόμενα μέτρα ασφαλείας μετά τις τρομοκρατικές επιθέσεις στο Παρίσι στις 13 Νοεμβρίου. Το νομοσχέδιο που κατέθεσε σχετικά με την αφαίρεση της γαλλικής υπηκοότητας από πιθανούς τρομοκράτες ήταν πολύ προβληματικό για πολλούς στην Αριστερά. Η ίδια πρόταση είχε γίνει αμέσως μετά τις επιθέσεις από τον δεξιό πρώην πρόεδρο Νικολά Σαρκοζί και την αρχηγό του Εθνικού Μετώπου Μαρίν Λε Πεν.

Με δεδομένη την οργή και την απογοήτευση σχετικά με τις πολιτικές αυτής της κυβέρνησης, δεν προκαλεί έκπληξη η εμφάνιση ενός κινήματος όπως το Nuit Debout. Είναι εύκολο να γελάμε με τις θεατρικές παραστάσεις και τους κύκλους με τα τύμπανα, όμως τουλάχιστον αυτοί οι άνθρωποι βγαίνουν στον δρόμο για να ακουστούν οι απόψεις τους. Ξέρω πάρα πολλούς νέους που αυτοπροσδιορίζονται ως αριστεροί, όμως στην πραγματικότητα είναι απολιτίκ λεχρίτες που το μόνο που τους νοιάζει είναι η προσωπική τους εξέλιξη, η επιτυχία και τα χρήματα. Βασικά, είμαι ένας από αυτούς. Μια γενιά από απολιτίκ λεχρίτες, όμως, δεν άλλαξε ποτέ τίποτα, άρα είναι πολύ ευχάριστη η είδηση ότι μια νέα γενιά αγωνίζεται γι' αυτά που πιστεύει. Και αν αυτό συμπεριλαμβάνει και μερικούς ζογκλέρ, ας είναι.

Περισσότερα από το VICE

Πώς Είναι να Είσαι Δάσκαλος σε Έφηβους ενώ Είσαι Μόλις 20 κάτι Χρονών;

Πόσα Ναρκωτικά Κάνουν Τελικά οι Έλληνες Φοιτητές της Ιατρικής στη Θεσσαλονίκη;

Κινδυνεύουν τα Ελληνικά Πλοία στη Μεσόγειο από το ISIS;