Γιατί ο Ζοζέ Μουρίνιο Είναι ο Χάρολντ Πίντερ του Ποδοσφαίρου

Illustration by Craig "Questions" Scott

Ο Μπόμπι Τσάρλτον ήταν αυτός ο οποίος, για πρώτη φορά, αποκάλεσε το Old Trafford ως «Το Θέατρο των Ονείρων». Στα χρόνια που ακολούθησαν αυτή τη λεξιπλασία (του 1978), αυτό το ωραίο σλόγκαν θα κατέληγε να είναι όχι μόνο ζωγρασμένο σε ολόκληρο το στάδιο, αλλά και να γίνει ένα πλατωνικό ιδανικό στο οποίο αποβλέπουν όλα τα βρετανικά γήπεδα ποδοσφαίρου.

Και δεν είναι δύσκολο να καταλάβει κανείς το γιατί. Είναι μια φράση που συνοψίζει όλα όσα αγαπάμε στο ποδόσφαιρο σαν θέαμα, με την κομματική νοοτροπία του τύπου «η ομάδα σου θα φάει τη σκόνη μας», τον εγγενή ναρκισσισμό και την έπαρσή του. Ακόμη και τον τρόπο που υπονοεί την πραγματικότητα ενός σύγχρονου παιχνιδιού, στο οποίο όλοι οι κορυφαίοι άνδρες είναι είτε μονομάχοι είτε χορευτές μπαλέτου, ενώ κάποιος από το πλήθος πάντα κλαίει. Κάθε σύλλογος που έχει χτίσει ένα νέο γήπεδο μετά το 1978, προσπάθησε να φτιάξει το δικό του «Θέατρο των Ονείρων», έστω και αν οι περισσότεροι ξύπνησαν με πονοκέφαλο και χωρίς λεφτά, κοντά σε ένα εκτός πόλεως Toys R Us.

Δεν μπορούν όλα τα γήπεδα ποδοσφαίρου να μοιάζουν με το Carnegie Hall ή το Κολοσσαίο. Ακόμα και το Θέατρο των Ονείρων του Bobby, τον τελευταίο καιρό είναι παραμελημένο. Θυμίζει περισσότερο ένα ερειπωμένο παρακμιακό καζίνο, γεμάτο με θυμωμένους εκδρομείς και τουρίστες, και προκαλεί κούραση με τις αδέξιες προσπάθειες του David Moyes να εμφανίσει λαγούς μέσα από καπέλα, καθώς ο Rooney και ο RVP τσακώνονται σαν τους Krankies που διαλύονται. Το ποδόσφαιρο θα μπορούσε κάλλιστα να είναι ένα είδος θεάτρου, όμως δεν είναι όλα τα θέατρα Starlight Express, ούτε έχουν τον Jude Law να υποδύεται τον Henry τον 5ο. Μερικές φορές είναι δυσάρεστο, ελεεινό ή απλά δύσκολο.

Ευτυχώς, η αυλαία του Άλεξ Φέργκιουσον δεν μείωσε το δράμα από την κορυφή της Premier League, απλά έστησε το σκηνικό για μια απελπισμένη μάχη εξουσίας. Η αναδυόμενη νέα αντιπαλότητα μεταξύ των σημερινών «big three» της κατηγορίας, του Ζοζέ Μουρίνιο, του Mανουέλ Πελεγκρίνι και του Αρσέν Βενγκέρ είναι ένα συναρπαστικό θέαμα ανταγωνιστικών ιδεολογιών και συμφερόντων.

Όπως ίσως έχετε παρατηρήσει, δύο από αυτές τις ομάδες αγωνίστηκαν μεταξύ τους το βράδυ της Δευτέρας. Η Μάντσεστερ Σίτι μπήκε στο παιχνίδι ως φαβορί - μπορεί ο Μουρίνιο και η Τσέλσι να την είχαν νικήσει νωρίτερα στη σεζόν, αλλά η Σίτι τώρα τελευταία παίζει σαν Οικιακό Ρομπότ. Έχει σκοράρει τον εκπληκτικό αριθμό των 68 γκολ (είναι Φεβρουάριος, btw) και κέρδισε σε κάθε εντός έδρας αγώνα πρωταθλήματος που έπαιξε μέχρι στιγμής. Ο Negredo και ο Aguero έχουν εξαντλήσει τις άμυνες σαν ταυρομάχοι, ο Yaya Toure διαπερνά ολόκληρες ομάδες σαν εξωγήινος μέσα από το στήθος του John Hurt, και με κάποιο τρόπο, ο Dean Gaffney έχει μετατραπεί ίσως στον καλύτερο «καθαρό» εξτρέμ στον κόσμο αυτή τη στιγμή.

Εν τω μεταξύ η Τσέλσι, είναι μια ομάδα που βασίζεται στον Μουρίνιο. Σε αυτό το στάδιο, δεν χρειάζεται να εξηγήσουμε πραγματικά τι σημαίνει αυτό. Ζόρικος, τυχερός, επίμονος, δύσκολο να σπάσει. Μπορεί να έχει χάσει μερικούς χαζούς βαθμούς εδώ κι εκεί, πράγμα που την οδήγησε στην τρίτη θέση να μαραζώνει, όμως σε γενικές γραμμές, παραμένει μια νέα και δυνατή ομάδα του Μουρίνιο. Ο Nemanja Matic μπορεί να μοιάζει με το είδος του ανθρώπου που θα εκτελούσε εντολές από πολέμαρχους, αλλά ακόμη δεν δίνει την εντύπωση ότι τρώει μωρά, όπως ο Esteban Cambiasso.

Περιττό να πω ότι τελικά κέρδισε η Τσέλσι, διότι ο Μουρίνιο δεν χάνει παιχνίδια όπως αυτό πολύ συχνά. Έχει επιστρέψει στην αντεπίθεση, και βλέποντας το εκ των υστέρων, μπορεί να φαίνεται σαν να είχε ουσιαστικά νικήσει τον Πελεγκρίνι προτού ξεκινήσει. Ανάγκασε τον θυμωμένο Σκωτσέζο μασέρ να κάνει την ομιλία του πριν από τον αγώνα και στη συνέχεια είπε ουσιαστικά στην ομάδα του να τιμωρήσει την Σίτι κάθε φορά που είχε το θράσος να προσπαθήσει να σκοράρει ένα από τα αγαπημένα της γκολ. Η Τσέλσι μπορεί να έβαλε μόνο ένα, αλλά το γεγονός ότι αυτό μπήκε από τον Branislav Ivanovic - τον «Αδάμ» του Μουρίνιο, έναν παίκτη φαινομενικά φτιαγμένο κατ 'εικόνα του ίδιου του Special One - σήμαινε την τέλεια νίκη. Σοβαρά, δεν υπάρχει παίκτης που να είναι πιο Μουρίνιο από τον Ιβάνοβιτς.

Σε γενικές γραμμές, η Τσέλσι άξιζε να κερδίσει. Ο Μουρίνιο έχει σαφώς συνηθίσει μέχρι τώρα τις κριτικές για το αμυντικό παιχνίδι του έτσι κι αλλιώς, μετά από χρόνια χαρακτηρισμών της Ρεάλ Μαδρίτης ως κακοποιού, σε σύγκριση με την ηθική πυξίδα του καταλανικού ποδοσφαίρου. Αλλά γιατί είναι ο Negredo όμορφος και Ιvanovic άσχημος; Γιατί ο Busquets να θεωρείται πολεμιστής και ο Pepe κακοποιός; Σίγουρα η ομορφιά βρίσκεται στο μάτι του θεατή; Το ποδόσφαιρο είναι ένα χαοτικό, απελπιστικά υποκειμενικό παιχνίδι. Δεν πρέπει να συνδέεται με τις έννοιες της αντικειμενικής ομορφιάς.

Το ποδόσφαιρο μπορεί να είναι πολύ ρηχό όσον αφορά το τι θεωρεί άσχημο. Βέβαια, μερικές φορές ένας παίκτης όπως ο Carrick ξεγλιστρά και προκαλεί επιδοκιμασία, αλλά θα πρέπει να κάνεις μια δυσάρεστη δουλειά σε ένα λαμπερό σύλλογο για να το κερδίσεις αυτό. Αν έπαιζε για τη Stoke, κανείς δεν θα ενδιαφερόταν. Ο Carrick έχει επαινεθεί για τις αποκρούσεις του, αλλά οι αμέτρητες αποκρούσεις που κάνει ο Geoff Cameron για την Stoke είναι πολύ πιο πολύτιμες για την πλευρά του. Προφανώς είναι καλύτερα να είσαι ένα τετράγωνο τουβλάκι σε μια στρογγυλή τρύπα σε μια κορυφαία ομάδα, παρά να ταιριάζεις απόλυτα σε κάποια που βρίσκεται στη μέση του βαθμολογικού πίνακα. Και ακόμα και τότε, ο Cameron δεν θα συγκέντρωνε το ίδιο επίπεδο φανφάρας και ενδιαφέροντος, όπως ας πούμε ο Bryan Ruiz.

Όταν όμως έχουμε των συνδυασμό παικτών που κάνουν βαρετή (αλλά σημαντική) δουλειά, με μέτριες ομάδες, φτάνουμε στο ναδίρ της εκτίμησης του ποδοσφαίρου. Παίκτες όπως ο Sylvain Distin ή ο Kevin Nolan λαμβάνουν πολύ λίγη προσοχή. Σίγουρα, δεν είναι τέλειοι - χωρίς τον Αndy Caroll να του κλωτσάει μπάλες από τον ουρανό, ο Nolan είναι σπάνια καλός - αλλά αυτό δεν σημαίνει κατ' ανάγκην ότι είναι λιγότερο ενδιαφέρον για να τον παρακολουθήσεις. Όταν κατά καιρούς βλέπουμε τον Jonjo Shelvey να παλεύει με την τάση του προς την ηλιθιότητα, πρόκειται για κάτι εξίσου καθηλωτικό με το Southcliffe. Αλλά το ποδόσφαιρο είναι ένας πολυκινηματογράφος και ο καθένας θέλει να δει την ταινία με τις περισσότερες εκρήξεις. Κανείς δεν θέλει να δει τον βρώμικο νεροχύτη στην κουζίνα του Tony Pulis ή να κρυφακούσει τον Μουρίνιο να καυγαδίζει ήσυχα με την κοπέλα του σε ένα καφέ. Θέλουν τον John Woo του Πελεγκρίνι να αρχίσει να παίζει ποδόσφαιρο.

Ίσως αυτός ο τρόπος σκέψης να είναι λίγο απλοϊκός. Ακόμη και μεταξύ των οπαδών ποδοσφαίρου που κλέβουν τις ιδέες τους από podcasts και όχι από ζωντανές αθλητικές εκπομπές, εξακολουθεί να υπάρχει αυτή η παρατεταμένη αντίληψη ότι ο μόνος τρόπος να παίξει κανείς ποδόσφαιρο είναι με την κραυγαλέα τεχνική του Aguero. Το να ακούς κάτι τέτοιο από ανθρώπους που ενθουσιάζονται με τις λεπτές αποχρώσεις στο The Wire και τους Oneohtrix Point Never, προκαλεί σύγχυση. Μπορεί φέτος οι αναγνώστες του Blizzard να έχουν επιλέξει τη Λεβερκούζεν ως την online ομάδα τους, αλλά αυτό συμβαίνει μόνο επειδή ακόμα βρέχει άφθονα γκολ στη Γερμανία. Είναι σαν εκείνους τους ανθρώπους που ισχυρίζονται ότι τους αρέσουν οι ξένες ταινίες αλλά μπορούν να προσφέρουν ως παράδειγμα μόνο το Old Boy, επειδή έχει «πολλούς σκοτωμούς». Ίσως θα πρέπει να μεταφέρουμε λίγο περισσότερο τις ανεπτυγμένες πολιτιστικές προτιμήσεις μας στο ποδοσφαιρικό μας γούστο.

Έτσι, ίσως ο Πελεγκρίνι με τα όλο στόμφο, εκρηκτικά γκολ του -για ναμιλήσουμε με θεατρικούς όρους - να είναι στην πραγματικότητα ο Andrew Lloyd Webber του ποδοσφαίρου; Ένας άνθρωπος του οποίου οι ομάδες κάνουν πολύ θόρυβο, αλλά δεν έχουν την ψυχή και το βάθος για να μείνουν στην ιστορία; Και ίσως ο Ζοζέ, με τη χαζομάρα και την προσποίησή του, να μοιάζει περισσότερο με τον Σάμουελ Μπέκετ ή τον Χάρολντ Πίντερ - έναν άνθρωπο του οποίου τα έργα δεν παίζονται για τους τουρίστες, αλλά του οποίου οι ομάδες  συχνά έρχονται και καθορίζουν εποχές και μας λένε πολύ περισσότερα για τις σκοτεινές γωνίες του αθλητικού μυαλού από ό,τι θα μας έλεγε ένας ολόκληρος χρόνος επιλογών από το «Goal of The Month».

Ύστερα, υπάρχει ο Wenger, o υπερφιλόδοξος καλλιτεχνικός διευθυντής ενός δημόσιου πανεπιστημίου του Βόρειου Λονδίνου, που προσπαθεί ρομαντικά να ανεβάσει παραγωγές του Brecht με ένα καστ από ντόπια σχολιαρόπαιδα και μια ηλίθια διασημότητα με CSO. Ξέρω ότι δεν έχω μιλήσει πολύ για την Άρσεναλ, αλλά με όλες τις αδυναμίες της, ίσως αυτή τη σεζόν να πετύχει επιτέλους την ισορροπία μεταξύ τέχνης και ποδοσφαίρου. Γαμώτο, ίσως ακόμα και να κερδίσει.

Ή ίσως και όχι. Επειδή θα το κάνει ο Ζοζέ. Και όταν το κάνει, ο σερ Μπόμπι θα εξακολουθεί να κάθεται εκεί, συνοφρυωμένος προς τους θεούς στο Old Trafford, ιδρώνοντας μέσα απ’ το γούνινο καπέλο του και διερωτώμενος αν ο Μουρίνιο ήταν ο άνθρωπος που χρειαζόταν η United για να την ξυπνήσει από τον εφιάλτη της εξ αρχής.